Apologia adversus Amathum Lusitanum, cum Censura in ejusdem enarrationes / [Pietro Andrea Mattioli]

161쪽

In Amath Lusit Enarrat.

tiae,ut non parum hoc quem que consitiri debeat, quod in huius refrenanda audacia plura interima nobis seruntur non infrugifera, nisii mei essa it non indigna erudiit auribus. Id unusi quidem': ubi que laboro, ut o Lusiitani, qui tam ii de ac improbe aliorum uersat cripta at at audax in citra erita smul in his tenebri non sine lectoris emolumento eluce cat. Verum sic nobis utrunque est peragendum,ut plura absolutius nos abί deh , acturos meminerimus, ut locutra Lusitam insultum lac impertrian0nparu hinc quoq; roboris , lucis acce

dat. Quare cli od in caetera umsacturum iam accedam ad ea, quae de Spinachio, et Rumice ille profert. Nam quod hortensi olus Spinachium bisspasiim uocatum, Satiuum Lapathum esse afferat, meo certe iudicio longissime aberrat; quod inachii cu Numice, uel Lapatho nihil habeat c Cyatmnis; si quid nec folio, nec caule, ne ο-

simile cernitur , quemadmodum nec usu , necurribus. Constat item Galenum si contra riu ortaste miliaverit Lusitanus Spinacbj, quin nec Hortensis apathi meminisse inter leo sed tantum Afris Lapathi , cum inquit.

162쪽

spinaclitu non esse in-

Pet And. Matth. Censura

Licet cuiuisi ut ante diximus' apathum appellare betam agresem, ut quod nongustu

modo Id uiribus etiam etde Hortensii Haissimile. Verum cum Bela Lapath sit suauior Iccirco nemo e hqui non ipsa libentiusve scatur. Ha ctenus Galenus. Quibus palam

'es' hi h e divinachium Lapathum esse non posse inam habes ' praeter ii, quod vinachium nihil cum Lapatho habeat similitudi m. luenire ius non est sed horten e Quosl,γt Lenim Bela etiam appe

lar ne queat. Aide quod pinachium uauius, viri rus ibogratius iussit, quam Bela C. NEW4ςxh tu,n suadet Lapathum commum susnunquam in ciborum sum concelsisse cum Galeno loco iam citato,ubi fluentre Rapum inter olera, quae comeduntur, recensiuit eam Ilusre appellari Netam. Quinetiam ct Tridentiva, noritiensii rura, totiusque fere Italiae agrentes homines id maxime comprobant, cum Tereoluenim Lapathi plurimum manducent, quod eo tempore tenella habeatfolia.

163쪽

Iu Amath Lusit Enarrat.

ibi que censet Cl)οndi Illam folio se hortensi In bominus recte cribit. Id ubdproculdubio hisdit chondi Ilia stirpem aliquam nutiqua 'u, in Lusitanum.

GINDI DIU M. NEC errore acat, quae deni midio cen Crasset,quippe qui teli recentiores quosdam sequutus ii '

nil aliud graecis esse in pilium, quam ustare illud olus, quod herophyllum hel heroseliu

a Ocant Oscitui Cherus si folia, pariter ac radices nihil amaroris ad Dicito usque mandentibita relinquunt sed potius dulcedum acuitati tantillum resipiunt; quum tamen Discoridis, salem te stimoni Gingi bum herbasit ad rictioni is amaritudinis non obscurae, adeo

164쪽

Pet And. Matth. Censura

misi etia, lusii Pastinaca amarior citia , Gale ius inquit libro secundo de In

toruscultat m polimssuerit haec herba hic dicamentum , quam umentum. Aidde quoi Galeno libro de Cibis boni, mali pucci cap VIII et Cttenuante, eius ratione cap.III

Gm radiu herba sit oluscis,contra eroth rophidum , quod pastim in hortis peritur, ad

rit leo itima canuicem eam es herbam, quae in segetibus nascitur, plerunque in agrorum extremitatibum Cherophylusii misis,sore albo mucronati; in cacumine corniculis , erant aemulμ, in quibum conditur semen quandoquidem haec her ba nec amara est, nec subacri turii deprehenditur. Id quod in Scandice Galen tesdimonio non obfure percipitur, adeo ut hanc ille retulerit inter ea medicamenta, quae secundo ordine intens vel tertio incipiente excalfaciunt . Praeterea

quum candicu historiami quod a iderim, leger quo nemo Acripserit antiquorum arduumsa

165쪽

In Amath Lusit Enarrat.

re videtur,vel potiis temerarium decernere

iro certes biremare hanc elistam plantam esse candicem . Quippe haec, quam alios sequuti s candicem appellat Lusitani sinit rei herbaria)eritii existimant eam maxime refer plantam , quae Plini Veneris P. fen appellatur ut latius in commentari s nostiis scriptum reu-

herbaria eius legerint enarrationes Ille enim,

' noui aliquid a ferre audeatur sit vera desint, fabulos afferre non ambirit. Scribit A duas Tra Nopogo' esse, pectes,alteram fore purpureo, alteram lute0; sed virique radicem esse paruam, bulbosam aluiuantulum oblongam . uelianae ι- cis amnitudine, dulcem. sui aptam, quam pueri u Hispania in campι eradicantes a sι militudine paruarum nucum Nucesta appellant istarum esu maxime delectantur. Sed aberrasse

t, deprehenditur , luὸd non olum Discorides, jed Theophrastus, Plinim criptum relique

rint

166쪽

Pet And. Matth. Censurarint Tragopo ne radicem esse longam,ac dulce Id quod ole clarium fitur ingenuina Hirci bar

bula non autem bulbo im Nucis Ponticae mari sonum nitudine. Quibus alam e l . litam di enter

Dioscorid quamq; accurate di ens enucleator eo erit Dio

ter. Doridem ' Thcophratium, iunium praeteream quem enarrandum suscepit. Is enim quatum ideo' eam tantam Trao voo unum v rat tuam Fuchpio in Commentari, de Stirluum riatura . pios admentitur. Planta haec in Γοljerma frequens non in agris tantῖm sed etiam in I incis. Germani Terrae Nucem appellant. Sed

cluam habeat ἰm Tragopogono cognationem, ego sane nullam ideo. SMILA HORTENSIS. Euis: a NON p ri o proscclo etiam errore notci lacς, tur Lusiitanum , t Discoridem de Hortensii Smilace ferentem , de omni Phaseolorum e 1iere sub Smilacis istium nomine scripsit se arbitretur, ἰm ulgares Phasicob, quibios a bini in cita scimur, dum sati in campis irent, v0n re pant, nec adeos, utices consce dant,a t Smilacis modo tutarias; cenas inumbrare queant. Irae

rex a

167쪽

In Amathi Lust. Enarrat. terea quum a ulgaris Phaseolia palum in campis

feratur, caeterorum leguminum more , quo pa- Io, quave ratione Hortensii Smila vocaris sit , profecto nescio. Sed quoniam haec longe pluribum noli comprobata sunt in commentaris nosmis Discoridem et Lusiitanum remit

cendo Thialpi, quod uixerit in eo latum perce- flesemen. folia in cacumine divisa. Ac se versu im coniecturam facere licet quod tamen pace eim dixerim nunquam vidit Thias i. ou enim Thiast semen latum est ut Galenitis testatu sed rotundum, simile milio, aliquando longiusculum: proinde remescripsit Diο-

scorides,Thla bisemen esse Naseurti simile. Latm quidem fliculum es , qui semen ipsium in cludit sied qui soliculum dicant esse semen iemi

nem habe praeter nnmetu sitanum Caeterum

Thia linisolia it intuentibus1 acile patebit)nus' am in cacumine diuisa lectantur sed solicu-

qui semen concludunt, tun commentari Sm0

168쪽

Pet And. Matth. Censuras is qui legere poterit isti hunc Dioscoridi.

cum rei lituimus. ZEDO CRI C

ritans iuem nonpii , aduer m Lusitanum re

clamat Serapio, qui deltis diuersis capitibus di uersam cribit his loriam . Deinde quὸdae La

ria radix sit herbae ciui umbetum ero arbor procera , frugiferaque citreum odorem spiras, solio Saticu colore ex irid in luteum langue siere, γ idem Serapio scriptum reliquit Zurumbetum Paulo Arnab appellatur Mictim tamen utriusique meminit, Zedoariae scilicet A, nabonis Nariis in locis , tanquam de medicamen

ti inter se disserent:bum. Sed Lusiit an perinde ac alij quibusdam errandi an am dedit Serapio

ius interpres, qui cap. CL NII Ze Laria serapionis falsi aurumbetum appestat Patet interpretta

169쪽

In Amath Lusit Enarrat.

ST RUTHIV M. ST RUTHIV ,siue adiculam ue re xxxvii Lanariam herbam magno sane errore ubi anularibus aponari, di ferre puta Lusitanus. Quippe quod harum usta j ins proueniat folio quum ramen Theophrasto ac Plinio Struthium aculeata sit planta, oe caulem proferat foemlaceum,qui talis j Saponarijs, de quibus memι si,non ui itur. Aide quὸd neutrum Saponariae genus sernutamenta ciere ualear. ad abulum Cisse sit autem maxime ridendam, potius longo a tabulaui ''chin explodendam, quam uerbι rejellendam qua narrat Lustatim de herba ilia in eius caselb moeni, nasiente, a quos oriundumsci quae

sore sit Passerculi es te, e qu)d ibi passeres

quim plurini,discensi semine in coitu iaculat herbae radices re bergant; tu aliud dicendum censemicis, mysi quὸd hicsuis deliramentis colophonem addiderit LusitanM. Caeterum s prope nidificantes p. herculos , in centes plantae obdfores a Ferculorum illorum formam proserant, quod earum radices eorum Permate madescant cursat igitur quὸ plurimorum anima tru

170쪽

Pet And. Matil, Censuratium formas, qui in campes, ibus, fluis mο

antur , in quam plurimi non reperiantur hembis,suotidie eorum femine persusiis Lusitanim ipse dicat quisiva singulari amentia nouam hanc philosi biam excogitauit; in quasi orta iape

seuerandum claruerit,di cat etiam a circulatoribus cribere Mandragoras ex humani seminis pro assione oriri quin htirrhinum ex bubusi,quὸd eius semen vascusis includatur, ii vitulina reserunt capita. CT C L. MINU S MLT E . . Ces xxxi GR. E permoles tum mihi est.

; i , clim dicat Matthiolum Mnensem alteram o vhi rum i ctiminum si conspectum albi mar radices grua Auel lanae per simili , tamet si hactenum ille numquam viderit. Quibia con cere quis rectepoterit , quam ille scitanter commentarios,srcsic erit: inaniter me citaueri quandoquidem nobus nusquam dictum si claminum Cheram, cui superuacuam radicem assignat Discorides , radice conuare parua , Nucis Pon