Apologia adversus Amathum Lusitanum, cum Censura in ejusdem enarrationes / [Pietro Andrea Mattioli]

181쪽

In Amath Lusu Enarrat.

Elapi nul a alia dignoscitur disserentia, quanscii Od huic olia non sint lacteis L maculi re ersa, sed potius nigricantibus.Cui istud comprobabitur ' Dina haec caulem non rubrum nec dodrantalem sed bicubitalem ac colore uiridem effert. Deinde huic fores non uni uersicolores,

se purpurei. Praeterea Carduus hic radice nititur alba, te atq; , non Chamaeleonis Nigri modo exterim nigra, interim Nero aut pluribus in Acts exesa, nsacri,sed polim Iubamara. d- de quὸd Dioscoridi Nigri Chamaeleonis folia requiruntur rubro colore di Hrncla,non maculis infecta stricantibicis. Quibus certum facit omnibum, quanta indici maturitate in plantarum censura ducatur Lusitani S.C ROCODILIV M.

T quam necfiseprae tit similem in de Crocudi Crocodilio sum hanc opinatur essesirpe,quam vilicis herbariorum Carlinam appella ea tantum ducim ratione, quod haec non solum in s Livi sed etiam in arensi, ' Plinius in quit

sitientibus nascatur locis. Sed coecuti non leui

182쪽

Pet And. Matth. Censura

m libitis in a niuersum notis nigrum Chamaeleone repraestenta Ttneutiquam uti pers uaderi sit eam esse Crocodilium, praesertim cumfacto periculo , ij sane tribum non praeue , quibus praesure Crocodilium Dioscorides , Menm

Plinius,ac biplerique pocleritat s memoriae prochoebali; diderisiit Crocodili enim decoclumi horum, μὴ 'ν - mmum tentimonio potui datum sanguinem copiosium per nares pellit. Quodsi prolaret Carlinae radix naxn admodum pretio aestimaretur a Medi .. de quod Croco in radixis lonra, Ludis aliquantulum lata odore, ut Nasturtio acuto Carlinae ver crassa, rotundi, a pera, inaequali , laque,nullo Nasurti odore predita. haec Crocodili semen Galem tesdimonio acre,odoratumque percipitur quae facultates in Carlina proculdubio desiderantur. POTERIT M.

lam, quam Germani Schlehen, nos vero Ilue fremit unum nominamitis; quod idem ex Pimauit Cornarius vir alioqui insignis , vim opinionem magullineiultur is sitanicis, quamge

nuini

183쪽

Iti Amath Lusit. Enarrat.

nuini Poteri historiam. Eo verὸ nihilhic contra Coronarium dicam , quem vir clarisiimus Euch sius pluribita arrumentis copiosi umerest lis. Quo circa his iam sit persidemus solum , t nostri memores in lituti, dicimus trunque deceptum, plurimum aberrasse Lusitanum quὸdi luentris P, unus potiim ηfruticosarum ar C . Ehdrborum recenseri debea quam inter herbas, item My quὸd nulla penitus conuentiatur lanugine , quὸ litem ramusis non habeatur lino is . ac tenurbus Tragacanthae modo, sed breuibus,solidu duras contortisque quin eoru esu es acuto, nec odorato,sed inodoro,aubterhad ringent admodum succo adeὸ γ qui dixerit Ilue tremui unum esse Poterium CCornari , et illius pace dixerim Tiresia coccior dici positi,Ῥel mente captu6. Qis puchsii P. ft,v mirari non debeant medici si clarissimus isse Fuchsius plura in Cornarium berrime conscripsierit.

L E V C C N THOC NEC si ipse dissentit quὸd etiam Leu ' i cacantham herbam eam esse arbusculam cun αἱ rendat, quae in sepibus, putetis prouenit su

184쪽

Pet And. Matth. Censura

li ori fructu in maturitate nigro, ligust tmbuccis non ab simili Q quibus elegantissimum colorem viridem parant pictores. Quandoquidem Discoride hoc loco de aculeatis herbu , non autem de arboribQ. . actaec arbuscula haecluanus vocamm Spino Merio, quidam Nero Spino Zerbino,C per radices non habet,sed arboreas,

lignosas ongos praedura que auster sapore,nu la admisa amaritudine, adeo ut nihilsucci inde exprimipsit, etiamsi arctissimo res frinxe

retur quum tamen e Leucacanthae radici

succum exprima Discorides ad rupta inconsul sananda. CRETENSE DICTAMNUM . aTERV M. CensHiκ C. ET ERV ad de alter Cretensii Cretensi Di Dictimno caecutio Lusiit anum non ambigi-μ- μ' mi, uippe qui scrip sit,ider hoc non modo in hortiue ed etiam in quibus adsenestras requenter repori fui , illius verbues,laro Creboni , flore pulchro, pnrpureo , qui fricam odorem ex se refert, qualem exsore Naranti oriri idemus.Sed quam ibi ipsi imponit primum quod

185쪽

In Amath Lusit. Enarrat.

hoc Dictamnum Theophrasi testimonio in Cre-ra tantum preveniat. Id lucdvidetur etiamfateri Discorides , cum dicat hoc ex Creta ad nos aduehi. Praeterea quod nonscripsieritii ορο rides, quin etiam nec Theophrastus, nec Plinius

Dieriamum hoc solio esse tombri, Aquatici quod Lusiitant G ulum sequutuos, resonem appellat sed Se mbri ab tute'. quod indicat, hos

praeclarissimos authores deprimo Sit mi nere intellexisse Sisimbrium enim primigen rusoti es Menthae, rotundiore tamen, non aurem Eruc qualia uni Cresionissolia,quae an magis ictamnisoli1 sint comparanda, quJm rLmigenem Sicimbrio ij judicent, qui rem herbariam doctis me profitentur. His accedit, quὸd Diosco, id huiusice Dictamni folia Odorem

186쪽

hi' et And. Matth. Censura

tariam hanc esse secundum Calaminthaegenus; sed aberra se idetur,quippe Diosicoridi Calamintha secundo loco posilia,solio est Pulexi luemad

modum sapore, non autem . pia tribuet Usericae quibus altaria vocata maxime visitur aemula Nec minus item decipitur in censenda Cens terit uenem Calamintha . quod crediderit hanc

tertio Cala 'r

minxb gς eam este , qua pol in Italia tuntur Sepi sae Pater errorquὸd haec οἱ habeat Pulegio grandiora rotundioraque non autem praelonga Mentantri modo, cui tertiam Calamintham s-milem fecit Dioscorides. S. MPSI CHVS.

Cens. Ei.de V ANT A sit Lusitam inconstantia.

' tanta in nos inuehcnat 'ram, quantaque u misim capiatur obliuione, i facile intueri poterit, qui legerit eis enarrationes libro primo in olei Sampsiuchim confictione, o libro tertio cap proprio de Sampsicho. Quandoquidem libro primo aperto me contendit adversm nos scribens Di Acoridi Sampsichum nulla ratione esse Amaracum. Ob idplura ibi in nos machinatur, t in pologi. superius praemisimus Libro vero ter

187쪽

In Amath Lusit Enarrat.

tis euidenter fatetur magno suae leuitatu dedecore nil aliud esse Sampsuchum quam . mara cum Te Maio nam. Quare non modὸ si φ ''i m euidenter confitati grauissime ulnerat,sed etiam palam declarat, non aliam ob caus , sam fram impugnasse sententiam quam inobis aduersaretur quocunque modo suum

vim in nos euomeret. Tanta in nos inflammmius rapitur cupiditate, quae mentem et excaecet,

memoriam tollat, in ano cluodam modo se ipsium defruat, ac pene subuertat. RVT ST LESTRIS.

alis Harmolam vocari Discorides inquit, eam

se tantam existimat Lusitanum, quam Car οph dos Ultramarinos,ie Indicos uim appe lat; sed manifes decipitur. Quandoquidem haec herba praeter id, luὸd Olia Rutae non proferat

flores aureosgerit magno , adluteum Tergentea, non,T Rutas lusius, candidos. Quinetiam capita non prodeunt alterium Rutae mo ,sed Augapluribum eminentibus co infriata Praete-M rea,

188쪽

Pet And. Matth. Censura

re techmen illi situ triangulis eciem rest rens teque ubrufum,sed longum, nigrumq; nulla amaritudine praeditum. 1 de etiam quod Galeni testimonio diluestris haec Ruta radicem proferat nigram; id quod in sic Cari hyssorum

Indorumplanti maxime desideratur. CVMINUM STLVESTRE.

ulli, viderit iec nouerit Lusitanidis, illud Ospicinu Rusticum Cuminum Ocari ait peri id acs adeo vulgaris notitiaesuerit, ut nullo fit opus examine i quum tamenpauci ne dicam nulli reperiantur Pharmacopoei, qui num et alterum oluesm Cuminigenio legitime lignoficant. Nam praetersatiuum,nullum aliud nouere Seplasiae. At Amathum, ne ideatur id ignorare , S lue- Decimiinum adeo sitire facit , t qui illud apud I potis intueri sit. Quost, ut recte intuentibus palam sit Aon Od, mathum S lue Irucumini hintoriam confundere ed quidsit olus, e Cuminum peniticis scire ignora-24.ώ ta Miquammo ista ulgaria fateri. Duo enim Dioscoridi, quem nunquam accurate legit

189쪽

In Amathi Lust Enarrat.

Lusitanius fiunt Cuminigenera inter se pluribiur urnantia: bed haec negligens . mathum rem omnem confudit. Si quidem nullagenerum habita disserentia ab lute protulit Iluentre Cuminum officin uetuminum rusticum vocari; opsum tamen non desint rei herbaria peritifimi, qui hac lenus de S luestris Cumini generissim nihil affirment

CORIANDRUM. IN censendo oriandro quam non halluci collaudio natur, non decipitur, sed pene delirat 'quὸd ulgaris' coriandrumscribat, non esse antiquo rum Coriandrum, si lilii Coriandrum fuisse aliam plantam Cicutariam dictam soli no Irati scoriandrisimili Id quod tueri nititur hoc tantum argumento,quὸd Coriandri plantam Hil a

rerum haec quum legissem , mirari sane desii,

quὀdalia etiam innumera deliramenta in medium adduxerit. Qui autem CDι boni Lusi ranam hunc nugantem, imm mentem L

190쪽

Pet. And. Matth. Censura

gnoret,quum dicat oriandri sui raris herbam odoris quidem faetidissimi lectularioru cimicum instar optimi se odorii, ac saporri Equidem

censebam te, o tantum rerente, mulieres clita,

picaque corripi posse. Sed γt ideον Ahiathus etiam eo morbo laborabat , quὸ fortaste ob mul

tam praenitam in re medica operam. ob magna illa Centuria adeo intumuerit , t praegnati similis eu erit Vel quὸd fortasse oriandri ratum inter olera sita erit in Hispania eius apo-m,6dorti ue praestantia alle tu , t inde acile

amentiam contraxerit tuam facere Cooriandru

vomensuerit consequutin. Praeterea cursuam

drum 6mmum usus eterum Coriandrum non sit, quod in cibo acceptum no mali inferat, hilyaene rationis adduci rote l. Qit nidoquidem eii Galani tempore oriandrum in ob seniorum ei ierat . um , t ipsi satur Galenus librosecundo de Cli mentorum sucultatibus libro de attenuante aera rartone Gmno Dioscorides non nisii a largiore Coriandri seu abstinere prohibet. Proinde mirum non es, si cum ut s