장음표시 사용
81쪽
a: 1832, 1) tunc temporis exstitit eXtra Totite*-barriere,
in vico Κ. Sicuti neo nunc, neque tunc apparuit, quem
dam e familia, unde primum Cholera prodiit, cum hoc illo ve a Cholera correpto quidquam habui 8Se commune, quamquam pater pueri, anno 18 32 primum adorti, durante Cholera Hagae versatus fuerat, ac morbuS tribuSante diebus in pago Ureesio ij apud duos homineS nautaS, qui mane ejusdem diei ibi advenerant, prodierat. Tribus p0st diebus in ipso pago Uroesi morbus oriebatur: itaque ibi eodem tempore, quo Ultra jecti exstitisse
Tertio die post. 16 mensis Augusti primum ObServabatur in noSoeomio militari, apud duos milites iter facienteS qui praegresso die luc advenerant. Nocte dies 18 et 199M Augusti intercedente apparuit morbus in vico B, qui portae Tol8teegpoori alacet. Ad diem usque 29ψηλ Augusti morbus commoratus est in duobus vicis Κ et B, qui sibi invicem adjacent, quo die primuS COrreptus in vico C occurrit. Eodem hoc die foemina quaedam, quae in vico E ad locum Mariapluala habitabat, corripiebatur. Ad diem 24' , quo morbuS etiam in vico M extra portam Maard-barrisere prodibat, atque ubi vicesimus primus eorum, qui hucuSque correpti erant, a morbo capiebatur, inprimis in vicis Κ et B commoratus est: dum in vi eo A, qui et ipSe portae Tol6teeg-
barriere proxime ad Situs est, rariSSime quiS corriperetur.
Post diem 24Vm mensis AuguSti Cholera per totam ur-
82쪽
54 bem et vicOS, qui extra eam Siti sunt, extendebatur Iuni tantum vico parcebat, vico nempe F, quae urbi parS maxime eSt honeSta, ac propemodum a SoliS ΠΟ- bilioribus civium classibus habitatur, cui praeterea paU-cissimi tantum sunt angiporti et viae anguStiores, qURU exiguum tantum familiarum pauperiorum numerum Continent. Hic vicus fossas continet ampla S, ubi Ventus semper aerem purgat, et ViaS latiores majoreSque.
Itaque primus, e vico P, die demum 5' Octobris, Cholera correptus est, ergo postquam per 7 jam hebdomades SaeVierat morbus. In prima quoque epidemiae quam descripsimus parte, quae inde a die 21' Octobris 1818 ad 18'm Marii 1849 extenditur, hunc vicum praeceteris immunem animadvertimus. Etenim, modo CX-cipias vicum G, qui item meliores urbis partes continet, Omnium minime fuit vexatus. Anno 1848, morbus initio magis intra vicum M commoratus est, dum spatio indon 24' Octobris ad 190 Novembris, pauoi tantum e CCteris vicis Corriperentur. Anno I 832 Cholera uno propemodum loco permanSit per decem dies, nunc autem per quatuor circiter hebdomades. Ρrouti nunc, ita tunc quoque morbus initio lente increscebat, singulis aut alternis diebus unuS modo corripiebatur, postea demum plures Simul corripi
Tabula hic sequitur, qua indicatur, qua ratione Singuli vici anno 18 32 a Cholera fuerint capti.
83쪽
Itaque vidi, prouti magis minusve fuerunt Vexati, hoc ordine sunt disponendi
C, M. Κ, D, A, B, Ε, I, L, G, Η, M. Etiam anno 1832 igitur, vici C, AI et K gravissime
amicti fuerunt, dum et vico G et P magiS parceretur. Vicus L, ubi tunc pro ratione paucioreS erant aegri, anno 1848 primum obtinet locum, neque Vi 0US D, quotam paucos in priori epidemiae parte correptos fuisse pag. 37 commemoravimus, anno 1832 fuit immunis. Maxima autem disserentia in vico C habetur, ubi a'. 1832, numeruS aegrotantium maXimus suit. Quod ad numerum laborantium a ' 18 32 et prima
I) Hanc tabulam desumsi e celeberrima dissertatione viri Cl. A. C. G. Sue riuan , de Cholerae Asiaticae itinere per Belgium Septentrisnate , edita Traj. ad Rhen. anno 1835. Notandum tamen, quae ibi pro millibus inveniuntur exposita, a me pro centeniS QSSe commutata , quo facilior esset cum epidemia, a nobi S descripta,
84쪽
periodo posterioris epidemiae, quae inde a 24. Octobris 1818 ad 18 qm M i 1849 extenditur, sere aequat, quam
quam anno 1832 plures, iique numero 54, corripiebantur. Nunc eorum, qui sanitati restituti Sunt, numeruS, Ut vidimus, pro centenis suit 45,67, exstinctorum 54,32: anno autem 1832 exitus selicior fuit: plures scilicet quam 57, 72 pct. reValuerunt. Ρro vico C hoc etiam clarius patet. Tunc enim pro
centenis 63, 47, nune vero 46, 06 tantum Servabantur. Num morbus anno 1832 minus Saevus fuit, an Vero
cura laborantibus tunc adhibita nostrae tantopere praestitit 3 Suspicor, priori caussae omnino aliquid esse tribuendum, at, praecipuam cauSSam in eo eSse positam crediderim , quod tunc et ea pro vera habita sit Cholera, quam nune diarrhoeam cholericam diximus, neque pro vera Cholera habuimus, qua igitur correpti tunc Vero- similiter in catalogo aegrotantium indicati fuerunt, nunc vero non fuerunt. In vico C saltem, non prius Cholera
quom Correptum eSSe annunclavimuS, quam Omnia morbi
Signa manifesta es Sent, nec dubito, quin Saepius tanquam Choleram Europaeam sive diarrhoeam cholericam tractaverimuS morbum, qui omnino vera Cholera fuerit, quamquam levior ipsius SpecieS. Anno autem 1832 per duodecim hebdomadeS, nunc Vero, Si a primo computaveris ad pDStremum correptum, circiter per 7 menses perduravit Cholerae regnum. In subjecta tabulu numerus eorum, qui a' 1833 in variis vidis Cholera laboraverunt, indicatur. ΡrimVS eo anno fuit correptus 8' mensis Julii.
85쪽
DAnno igitur 1833 maxime vexatus fuit vicus M, quem
In altera ultimae, quam descripsimus, epidemiae parte, quae a die 28' Maji 1849 extenditur ad diem 12vm Octobris ejusdem anni, morbus prae ceteris vicum CVexavit, quem excipiunt vici Μ, Κ, B, qui postremi du0, anno 1833 magis fuerunt immunes. Comparatione instituta reperies, anno 1849. 2149 : anno vero 1833, 337 tantum homines Cholera laborasse, ita ut haec, quae nuper regnavit epidemia, multo suerit gravior . Anno quoque 1833, indoles morbi minus saeva fuisse videtur: pro centenis enim tunc 42, 13, anno Vero 1819 tantum 38, 4 pct. restituti Sunt. In vico C tunc quoque plures reValuerunt, nempe 40, 83 pct., nunc tantum 35, 83. Attamen animadver-l Hanc etiam tabulam transcripsi e laudata dissertatione viri Cl. A. C. G. Suermn n.
86쪽
58 tendum est, tunc etiam in vico C plures morbo periisse, quam in cetera urbe. Nunc praeterea diutius morbuS duraVit, quam anno 1833: mensis est disserentia et ultra, neque igitur Confirmari videtur, quod Subinde contendere voluerunt, quo gravior epidemia Sit, eo breViorem CSSO. Utramque jam epidemiam, anni 18 32 scilicet et 1833 conjunctam, proxima tabula in conSpectu p0Sitam, cum epidemia anni 1848 et sequentiS comparemUS.
Inde liquet, annis 1832 et 1833 vicos C et M maxime sui Se Vexatos, gravius autem vicum C. In iisdem vieiS et nunc maxime Saeviit Cholera, inprimis autem in Vico M). Sequitur vicus D , ubi annis 1848 et 1849, pro ratione pauoiores fuerunt correpti; porro vici K, A, si, quorum medius nunc inter graViSSime ViXatos non potest reserri, denique vici B, L, I, G, H, F J X his apparet. Clisteram non iis ipsis in locis tunc fuisse graviorem, ubi nunc maxime vires exereuit , id
87쪽
in duabus illis epidemiis Sese excipere. In uniVerSumtamen animadverti potest, vicos, qui annis 1832 et 1833gra Vissime fuerunt vexati, nunc quoque maxime fuiSSe affectOS, et, contra, eo dem, quOS Olim, nune etiam immunes fuiSse , in quibus nempe honestioris conditionis incolae habitarent. Anno 18 32 ad loca maxime correpta reserebantur Viae
het Zand et de Muidmolen. ηΑliae contra plateae V sunt verba Cl. A. C. G. Suer man) η ejusdem generis , Mndstraat, Bery8traat, Meδtraat, aut angiporta Mij oor o, Milen8teeie plures quidem aegrOS, ViXautem funera V1derunt. V Quod nunc non ita obtinuit. Inprimis in platea Berystraat multi correptorum Sue u-buerunt. In universum exitus in plateis het Zand , nieuwe Zandstraat et Achterstraat aliquantum fuerit infelicior : certum est, in locis citatis permultos morte
Anno 18 32 ad Summum 5 ex eadem familia correpti Sunt, prouti nunc etiam in vico C, si excipias domum viae nieuwe Zand8traat, N'. 310 F insignitam, ubi postea SeXtus correptus est. In alio urbis loco domus exstat, in qua, nisi fallor, decem morbo fuerunt assecti, in ultima scilicet Cholerae epidemia. Anno 1833 platea het Zand minus vexata fuisse Videtur , quod idem valet de viis nieuwo Zandstraat et Achiepstraat, dum inter maxime vexata loca annotata
88쪽
Ρrioribus illis epidem iis multo paucioreS homines morbo correpti Sunt, quam nunc annis Ι 848 et 1849. Vi et saevitia magnopere disserunt epidemiae. Annis 1832 et 18 33 sanitati restituti ea ratione ad mortuoS habebantur, qua numerus 52, 49 ad 47, 5l ; nunc vero infelicior exitus fuit, etenim e centenis 39, 79 tantum
Anni 1832 hyeme accedente, Cholera CeSSit, et Sequenti aestate denuo Saevire incepit. Nunc hyeme quoque perduraVit, ac mense Decembri Satis erat gravi S. Itaquentino non idem quod tunc obtinuit, neque confirmatum est, quod tunc concludebatur, ea loea, ubi autumni tempore Cholera eXisteret, moX ab ea liberari, ac per hyemem propemodiam prorsus a periculo esse tuta l).
In prioribus epidemiis 1832, 1833ὶ minus apti
morbo videbantur annum agentes e Spatio, quod annum II μφ et 21R intercedit: nunc vero annum inter 2lV et 31Vm agenteS, eXcepto genere maSΟulino, in Vico C quo ultra annum 71μφ nati, minuS ad morbum proclives videbantur. Tunc quoque maXimuS affectorum numerus in plerisque locis erat e pueris anno aetatiS 6' minoribus , dum in aliis locis ii potissimum capiebantur, qui annum inter 6Vm et Ii qm agebant 2 ; nunc vero hic Ultra jecti posterius obtinuit. Etiam tunc, prolati nunc,
majorum natu pro ratione pauciores capti fuisse videntur. Nuno quoque confirmatum eSt CXperientia, Virorum plures quam meminarum, pro ratione Summae incolarum utriuSque SeXUS, morbo correptOS eSse, quod tam valet de univerSa urbe et de reliqua urbe praeter vicum C,
89쪽
quam de hoc vico singulatim. Variis aetatibus tamen subinde aliquid discriminis observatur, ita ut nonnunquam
pro ratione numeri correptorum ejusdem aetatiS, Deminarum plureS quam Virorum morbo laboraSSe animadvertam US. Sic pro universa urbe annum 6'm inter et II 'm plures Dominas quam virOS correptOS VidimuS,
quamquam id discrimen vix memorabile Censeri poSSit, quum numerus laborantium sere par Sit. Attamen major adest disparilitas annos inter 51μφ et 6J Vm, qua aetate 7, 23 pei. Virorum, e contra 7, 96 pet. Deminarum morbo correpta S reperim S.
Ρro universa urbe praeter vicum C , jam Statim annum inter 6'm et 11R disserentia observatur satis magna, Sicuti liquet e tabula pag. 44, unde nobis apparet 7, 85 pet. seminini generis morbo fuiSSe Correptas, dum generis masculi 6, 80 put. corripiebantur. Porro
videmus, aetate annum inter 5J μ' et 6J V intercedente, numerum Correptorum ad numerum correptarum ea haberi
inter se ratione, qua 6, 35 habetur ad 7, 15, atque aetate quae annum 70' Superat, ea, qua 5, 68 habetur ad 6, 40. In vico C, uti ex tabula pag. 45 liquet, annum inter tum et 21μ , 5, 30 pot. generis masculini. 5, 72 pct. seminini generis morbo capiebantur. ΡOrro eXigua qua O-dam disserentia obtinet annum inter 3IVM et 4lum.
Maximam vero omnium OhSerVamVS ultra annum 7 IV , qua
aetate tantum 4, 67 pol. e genere masculo corripiebantur, dum e contra 6, 40 pcf. e genere seminino Vexabantur. Itaque Si verum sit, uniVerse virorum plureS qUam mulierum suisse correptos, id tantummodo valet in uni-VeISUm, minime vero pro Singulis aetatibus, quod annis 1832 6t 1833 non observatum OSt.
90쪽
, Morbi letalitasV inquit saepius laudatus Cl. Suer- man l) hin viris longo major est quam in Deminis. ''
Ex meis computationibus liquet, pro UniVersu urbe, numeroS utriusque generi S sere suiSSe pareS, attamen exitum paullo feliciorem generi masculino exstitiSSe. In cetera urbe praeter vicum C contrarium obtinuit. In vico C autem exitus generi masculino multo selisitor erat. Si uti tunc, Sic etiam nunc, ratio erat felicior annum intor it 'N et 21' , et quo provectior aeta S, eo in Uni- VerSum plures morbUS abripiebat. Annis 1832 et 1833 exitus, pro qua Vis aetate, generi seminino erat felicior, nunc Vero prorsus aliud quid obtigit. Ex iis, qui correpti annum 6'm nondum attigerant, plures e genere masculo, quam foeminino reValuerunt,
quod in vico C inprimis observatum est, Ubi e genere illo 54 76 pet. sanitati restituti sunt, dum e genere hocce 2I, 95 p t. tantum Valetudinem requperarunt. Idem quoque valet de iis, qui annum inter IIV et 21μφ agebant, et de quibusdam aliis aetatibus, ut e tabulis liquet.