장음표시 사용
221쪽
Quam ob caussam ille a Veteribus αλος judicatus eSt. At, objiciat aliquis , propter hoc ipsum, quod AnaX3gOr38 α Θεος dictus esset , Cicero mentionem ejuS non fecit , et Xenophanem memorat ut unum qui Deos esse diceret , divinationem tolleret. At quos Deos dixit Xenophanes P non eos certo quOS V UlguS COleret , Sed unum Deum praestantiore natura. I alem vero divinam naturam etiam Anaxagoras eSSe Voluit, mentem praedi ans totius mundi principem et gubernatorem. Quamobrem si hic Deos negasse dicatur , idem de illo esset dicendum; neque Vero Xe-tiophanes, si divinationem sustulisset, α- Cognomen facile effugisset. Itaque probabile est, Ciceronem amborum nomina inter se confudisse, uti modo etiam in placito de luna reserendo eum secisse vidimus ''. Xenophani certe haec sententia , quam iS ab HUS mente non aliena fuerit, idoneis tamen testimoniis tribui non poteSt.
9 ) Vid. Alex. Aphrod. in Aristot. de An. ΙΙ, f. I 6 I. de Fato, f. 163 Α. qui loci omnes fugerunt interpretes, ipsum etiam Schau-hachium in Anaxagorae Fragm. de hoc disserentem p. 38 sqq. et
222쪽
Postquam Xenophanis de rebus divinis et naturalibus sententiam expoSuimus, restat ut de humana natura quid Senserit videamus. Haec quaestio, ut est omnis philosophiae maxima, ita sero demum traC-tari coepit : etenim jam dudum veteres de Deo et rerum natura multa mirabiliter senserant et praedica Verant , prius quam in ipsum hominem inquirerent. Socratis ejusque aetatis fuit haec quaeStio ; Superiorum Vero quae feruntur placita insantiam philo- Sophiae referunt, qua veluti primum dispicientes
non Disi confuse ObSCureque cernerent. De Xenophane ex iis, quae quamVi S pauca ad DOStram memoriam pervenerunt, idem eXiStimandum est. Diogenes L. IX, 19, memorat eum StatuiSSO, Ora
η ψυχη πνευμα. Antiqui SSima et pervulgata fuit haec opinio , quum homines jam pridem communi Sensu Conceperant, ut ip8a nomina, tam anima et animu8 Latinis , quam Graecis, Ostendunt significant enim Spiritum , quem prisci dicebant universe vim illam qua vivimus, sentimus, agimus, cogitamuS Ex communi opinione emoruit antiquissimorum Uatum Sententia idem probantium. Sic in Orphicis sere
223쪽
universum mundum distuSus est, etiam homines ani
mari. Primi quoque philosophi et physici eandem
Sententiam celebrarunt, quum animam subtilissima materie, eadem qua mundum , COD Stare dicerent, sive ignea illa sive aetherea unde patet hoc placitum non tam Xenophani proprium, quam aetati ejus Commune fuisse. Idem sere Diogeni Apolloniatae aliisque tribuit Aristoteles Διογενης θε , ωσπερ καὶ STεροι Tινῖς ,
menta quam ad animum pertinet , et physici seuph3si0logi potius quam philosophi habendum est.
Ad animum autem , h. e. ad vim animi et cogni tionem , indagandum primum facta est progreSSio, Cum de cognoscendi veritate coepisset dubitari. Nam ut omnis philosophiae sic hujus etiam quaestionis prin cipium fuit dubitatio , quae et eX naturae rerumque Varietate et ex Opinionum inconstantia nata est haec animo reputantibus Orta est cogitatio, nihil certo Scire homines , tantum de rebus opinari. Memorabile ergo in historia philosophiae hoc placitum, cu- χ) Aristot. de Anima p. B. Tie demanno Griecheni.
Erste Philos. p. 54. haec sententia doctior videbatur quam pro Orphei aetate in quo reprehensus est a Wyltonbachio Bibl. Crit. T. II, Part. ΙΙ, p. 8 . Etiam Lobeckius et Bodrus , qui de Orphicis diligentius et eruditius disputarunt, hanc sententiam ab istius aetatis simplicitate non judicant abhorrere. Vid. Bode, Orpheus, p. 98 et p. I 53 not. 3 Aristot. An. I, 2, p. 478 sqq. Plutarch. plac. Phil. IV ,3. alii.
224쪽
jus auctorem praesertim Xenophanem fuisse veteres testantur. Ipsius Servantur VerSUS , quibus hanc sententiam prodidit : Quaecumque, inquit , de B Diis totoque mundo a me dicta sunt, de his nemon unquam certum Sciat ; ac licet etiam verum 9S-D Sequatur, ipsum tamen hoc nescit; namque in γγ omnibus rebus Opinamur tantum : ὁ Tocm
Sensum varie interpretati sunt : alii ad res fluxas quae senSibus percipiuntur , alii ad omnem Omnis naturae cognit1ODem dicunt pertinere; alii in eo dia bitationis modestiam laudant, alii principem faciunt scepticorum. Quod ut judicetur, ipsius verba diligentius declaranda sunt. Nihil ait manifestum eSSeαμ ι Θεῶν τε κού ασσα λέγω περὶ Deos dicit non CX Sua Sententia nam unum modo statuebat Deum )sed ex vulgari opinione ; τα πάντα uniVOΓSRm rerum naturam Significant. Haec vulgo tam a poetis quam physicis celebrabantur, qui Deos et rerum naturum Suo quisque modo fingebant , et quales ipsi sinxis-8ent , tales esse assarmabant. Ista autem Opinionum varietas et licentia Xenophani videtur hanc dubita tionem feci 8Se qua judicaret , quaecumque de his Praedicentur, Obscura esse et incerta, eorumque increparet arrogantiam qui se haec scire profiterentur 5ὶ Vid. fragm. XIV , supra p. 5 I.
6) Ad hunc locum pertinere videntur duo Aristotelis loci, quo'rum uti iusque non satis explicata est sententia. Alter est Metaph. III, 5. p. 672 Α. ubi commemoratis iis veterum qui occultam rerum Veritatem , sensus fallaces existimarent, accedit deinceps ad eos qui xeritatem omnino tollerent. Superiores illi, inquit, ε,ο-
225쪽
Non alienum est cum hoc comparare Pythagorae illam et Ρythagoreorum Sententiam qui Se non Q θους ,
ορῶντες ταυτην κινουμενην ν φυσιν , κατα δ' ε του μεταβαλλοντος ουδεναλη Θ ευ ο κενον , περί γε το πάντη παντως μεταβαλλον ουκ ενδέχεσΘοριάληθευειν. Primum lectio non constat. Veteres quidem interpretes legunt cis περ Eet χαρμος εις Ξενοφάνην , ut editum est a Brandi-εi0 p. 79; sed quodnam Epicharmi dictum significetur non memorant : ex ipsis igitur Aristotelis verbis eliciendum esset, sic ut opinatur Cousin, de hoc loco ita commemoranS : si NouS trouVO SD aussi dans la metaphysique d'Aristote uti passage, diaquei ii re- D sulterait qu'Epicharme avait dii de Xenophane : Il a Lair d'an νOir raisori , mais it a fori. D Hic ergo Arinotelis illa, εικοτως μἐν λέγουσιν, Ουκ αλη Θῆ δε λεγουσιν, ex Epicharmi in Xenophanem dicto expressa putavit; quod vereor an sit probabile. Equi dem in his nullum agnosco poeticum vestigium ; Videtur Vero tangi ab Aristotele nota illa utriusque sententia, qua de rerum Sen Suvmque obscuritate et inconstantia questi sunt. Xenophanis dicta me
m0raximus ; Epicharmi versiculi exstant apud Diog. Laert. ΙΙΙ, ΙΙ, ubi dicit :
d 0n igitur erat quod Epicharmus hac in re Xenophanem reprehenderet. Idcirco in Aristotele nescio an sic legendum Sit :
Cf. Ρ .at On. Theae t. p. 152, D. E. Haec autem Sententia, quae tam Xen0phaui quam Epicharmo placuit, pertinet tantum ad res quae Sensibu8 percipiuntur , 11011 ad divinae naturae notionem quam Uterque mente conceperat. Aristotelis locum tangit Grysar, de Epicharmo disputans in Quaesit. de Doriens. Conioed. p. o 5 CO'lon. I 828), etsi parum recte explicare Videtur. Alter autem locus, de quo monendum est , eXStat de Art. pDei. cap. XXV. Graesens. ubi agitur πίρὶ λυσίων, S. de Solutionum 10ntibus in artificum et poetarum operibus aestimandis. In quibus, inquit, Si reprehendatur , quod vera risu sint, revora Gradum, esso talia qualia debent esse s εαν επιτιμ αἱτm οτι Ουκ αληγῆ, αλλοὶ α δει ) si horum neutrum , at talia esse qualia vulgo GPiHau'tur ι δε ετ εραρε, ο τι ουτω φασίν ) , veluti quae de DitS su -
226쪽
Sed Ut τοz8c, non sapientes, Sed StudioSoS Sapientiae appellari voluerunt. Utrumque et superiorum Sapientiae reprehensionem et novae philosophandi rationis initium continet. Hoc etiam veterum quidam animad Verterunt, ut patet ex Stobaeo qui ita de Xenophane
gunt ; tum autem addit : ἰσως γὰρ ουπι βελτιον ου του λεγειν τὰ περι Θεων) ουπε αληΘῆ , αλλ ετυχεν ωσπερ Ξενοφάνης ' αλλ οὐ φασι τάδε. Ita Vulgo legitur, etsi parum recte : alterutrum ἁλλ' certe Vitiosum est ; pro ου φασι corrigendum Vel ουν Vel zm cp. pro Σενοφανης alii codd. Ξενοφάνει. Duplex autem potissimum est Virorum doctorum emendatio, altera Vict0rii, quam multi, in iis Hermannus , secuti Sunt : ἶσως γὰρ ουπι βελτιον ουτω λεγειν ου φαληθῆ ' αλλ ετυχεν οὐ ρ Ξενοφανει ου σαφιῆ τ ε . Altera Τyr Wh1itI : -- ουπι αλη Θῆ αλλίους ἔτυχεν , οὐ ρ αενοφάνης ' αλλ ουν φασι τάδε. Latine : Profecto enim neque praestabilius est haeCG Diis praedicare neque Norum, sed ut Xenophani midetur , in orta sunt ista, et Uinabilia ; Vel : nequρ PraeStabilius, - VH-que verrum , ut ait MVOPhanes s at tamen vulgaris haec est spinio. Harum utra Verior Sit, nolo Statuere. Altera spectat ad Xenophanis sententiam de qua nunc agimus, altera ad fabularum reprehensionem de qua vidimus fragm. V - VII. Vulgatam lectionem sequitur C0us in p. 58 , eamque sic interpretatur : Il 'est petit- et re paSs fori juste de dire : celte representation 1 est paS Selon la Uen rite des choses et 11'est que te fruit de Pimagination , une sim- D ple possibilite , comine te dit Xenophanes it saut prolaver que
, cela est contre popinion. D Cujus interpretationis veritatem equidem praestare non RuSim.
I) Stobaeus , Part. II, L. I, 1, p. sq. Idem quod hic de Xenophane , de Pythagora dicit Hermias in Plat. Phaedi . ext r.
227쪽
tu. In primis ergo illi haec laus tributa est , quod Superiorum arrogantiam modestiore philosophandi ratione repressit , quod Cicero quoque et alii de eo testantur '. Quamquam Siobaeus quidem Xenophanis dictum e Platone ornavit et auxit Veluti hoc, ως Θεὸς μευ οἶδε et69 αλ Θειαν , convenit plane cum illis in
Item quod philosophiam dicit Θήραν της ἀληΘείας, HSuΓ-patum illud a Platone et Platonicis, ut sapientiae Studium appellent Doritatis indagationem , του ονῖος Θήραν, ut in Ρhaedone dicit Socrates. Denique quod eadem ορεξις καλων συγχορευτῶν Sic enim legendum puto ) καὶ
τῆς πρὸς αυτους συμρωνίας habetur , admonet DOS τῶν θω- Ἀκων, quorum Studio et SCientia Se eXCellere Socrates profitetur, quum pulcri amorem Optimum existimat philosophiae ducem, quo colendo Veritatis Virtutisque studium in juvenum animis accendatur'. Animadvertenda haec duximus , ne in Xenophanem Conferantur ea quae nec aetas ejuS nec ingenium serebat. Jam haec dubitatio eo videtur valuisse, ut 8) Cicero Acad. Qu. IV , 25. Timo ap. Sext. Empir. Pyrrh.
I, 224. ceteros philosophos omnes arrogantes dicit, hunc υπατυφον appellat. s) Platonis loci exstant in Phaedr. p. II 8 D. in Phaedon. p. I Wyt t. ad q. l. cf. annot. p. 155. Proclus Theolog. Platon. I, 1. Idem in Parmen. Vol. IV, p. 38, ed. Cousin. De amore agit Van Heusdephilos. Platon. Initia , p. 96 Sqq.
228쪽
Xenophanes ab incerta rerum natura SenSuumque consuetudine mentem avocaret, et extolleret ad concipiendam illam divinitatis notionem , quam unam esSe revera et aeternam dixit. Sed quaeritur, Dum in ipSam quoque του οντος naturam dictum sit illud Θοκος επι πασι zizυ m. 1 imo quidem Scepticus Xenophanem inducit querentem, quod ne Seni quidem contigisSet Verum perspicere μ' :
Quae obscurius dicta Sic verti possint Ulinam vo-rao montis compotem ρδδs mihi conligi83ol qui δρnor etiam in con*iderando halucinor sancipiti enim via δum deceptus) ol in omni dissoptatione Sum ambiguu8. DSic etiam alii Xenophanem sensisse dicunt , nihil om
1 o) Τimo apud Sext. Empir. Pyrrhon. I, secl. 224, p. 58. qui
ut in verborum usu saepe insolens est, etiam lite nonnulla parum perspicue dixit. 'Aμφοτερ οβλεπτος Brandis interpr. utramque Par sem catile circumviciens; at hoc parum conVenit cum eo quod subjungitur : διλ in t εξαπ. Composita cum άμφὶ et άμφοτερον saepe dubitalionis et ambiguitatis habent vim; itaque αμφοτερ οβλεπτος intpr. in COHSideraudo incertus , halucinans , simili sensu quo άμφοτερογλωσσος dictus eSt Zeno Eleaticus. Maj0r est dissicultas in corrupta voce άατενΘ ρ ωος. Schneideriis , qui corrigit ἁναμφηρισος, non longe a Vero abesse Videtur , nisi quod negans par ticula άν - non conveniens est. 'Aμφηριςος ab ερις ) sign. άμφ βολος , άμφίλογος. Potest autem, ut multa Verbalia in τος , etiam active poni, pari significatione et u Su 'IUO άμφίλεκτος, in cori tendendo et dispulando anceps, quod li. l. congruum est. Itaque corrigendum puto : - άμφηρισος α πάσης συ πτ. Vel Uno VOC3bulo εa αμφηρισος, ut επὶ ad seq. genitivum pertineat. Quam parum ac paene nihil hoc distet a Vulg. Scriptura, cuique patet.
229쪽
men alio loco dicit, Xenophanem, quae de Deo existimat, sine dubitatione prosei re δογματι ειυ) U. Si
ειθυ 'δ. Probabile quidem est Xenophanem in contem planda divina natura Sensisse, hanc majorem et praecla riorem eSSe quam quae cogitatione p08Sit comprehendi, atque interdum , quum altius mentem intenderet, in cogitando vacillasse ; illud vero haud probabile , eum , quum relicti S Sela SibUS noxam ingreSSus esse philos0phandi viam, hanc pariter ancipitem et i certam existimasse. Ista igitur dubitatio prassertim ad rerum Daturam et Vulgares opiniones reserenda est. Sic ille inchoasse videtur quod deinceps persecutus est Parmenides, qui veritatem ab Opinione manifestodisti DXit.
11 Adv. Matthem. VII, secl. 52. Pyrrhon, I, 223. 12) Hist. Ρhilos. cap. III. p. 24. F. 13) Diogenes Laert. IX, 2o, sic refert : φησι Σοτίων, πρω
τον αυτον ειπεῖν ακαταληπτα εiναι τα παντα , πλανωμενος. Quid sibi
Velit istud πλανωριενος , non satis perspicuum : si Sotionis errorem arguere voluit Di0geneS, rationem certe addidisset. Dubitavi,
addendus S. Epiphanius , adV. Haeres. L. ΙΙΙ, Τ. 2, Vol. I, p. io 87. ) qu0 libello nihil est in suo genere vitiosius et turba-
230쪽
Ex illa aulem sententia fluxisse videntur alia quaedam Xenophani a veteribus attributa de mentis SenSuumque judicio. Plutarchus
κά τὰς αἱ Θησεις ψευδεις , κά, καθόλου σθυ αυῖο ῖς κού αυzὸν τὸν λόγον λαβαλλει. Hoc teSte, Xenophanes non modo Sensuum sed rationis etiam vim labefactavit. Alii vero seDSus solum ab eo Sperni dicunt, rationis auctoritatem probari. Aristocles in libris de philosophia 'si: Quidam , inquit, censent, δεῖν τὰς μὰν αἱ Θήσεις κού τὰς
Μεγαρικους. Stobaeus item in ii S qui ψευδεῖς τὰς αἰσθησεις Statuerent, Xenophanem numerat ''. At Xenophanes etSi ea, quae Sen8uS IDOVerent, fluxa et incerta judi-
Caret , ipsam tamen sentiendi et intelligendi vim τηυδοξαν et τὸν λογου distinxisse , non eSt probabile ; nam
si fecisset, non foret tanta de Seutentia ejus Con-tΓOVCI Sia, quae nunc CX eo nata est quod dicta illa, quae modo attulimuS , Varie Suo quisque modo interpretarentur. Magis etiam a Xenophane alienum est quod de veritatis criterio eum Cogitasse dicunt, ut memorat Sextus, cum laudatis illis versibus dicit 'Τ, vi i ) In Stromatis apud Euseb. Praep. Eu. I, 8, p. 23 B. i5ὶ Ap. Euseb. ibid. XIV, p. 756 . B. C.
16) Ms. Florent. ed. Gaissordi. p. II. Euseb. l. l. p. II 8 D. II) Sext. Emp. adv. Mailiem. VII, Sect. IIo. In eandem Sententiam atque Sextus interpretatur Proclus in Timaeum p. 78 : αλλων γὰρ