장음표시 사용
211쪽
173 quidem plurima in rerum natura fieri caloris et humoris exhalatione Statuit. Accedit Dio enis Laertii
nubea ossici a Rose eductiδ vaporsibuS, qui eas in coo-lum cogunt. Itaque Sati S probata mihi videtur haec Sententia ; neque Ceterorum Scriptorum Silentio Sto haei et Diogenis auctoritas elevatur : potius inde colligi poteSt, communia Xenophani haec placita fuisse cum aliis veterum a quibus eadem vel in enta essent vel diligentius explicita. Etenim quamvis Xenophanes nou nominetur , ipsa tamen haec placita olim jam inter doctos innotuisse constat. Primum, quod humores e mari sursum Sublatos dulceS e8Se propter tenuitatem dixit, idem non modo poStea Aristoteli, sed Diogeni etiam Apolloniatae , qui uelate Xenophani proximus erat, placuiSSe, Theophrasti, ut Videtur, testimonio prodit Alexander Aphrodisius. Aristotelis haec sunt Τ' : a Sole, inquit, qui eSt naturae prin-
Alexander Τ' ubi Diogenis opinionem de mari e
quae corrigenda putavimus. Diogenem exscripsit Hesychius Miles. p. 31. Haec autem sententia non est contraria Superiori, qua Sol Ipse dicitur candentibus nubilis concretus. Ibi nubila intelliguntur aporeS ardentes et conglobati igniculi hic autem nubila dicuntur humida, quae ignis servore educuntur et Siccantur.
212쪽
dulces aquae partes a Sole educi sursumque ferri dixit. Quod autem his vaporibus non modo nubeS et pluvia S, sed ventos etiam et spiritus gigni putavit Xenophanes, idem et aliis placuisse physiologis memorat Aristo teles , dicentibus humorem quondam solis fervore ustum in vaporem ConverSiam esse, inde Spiritus aura Sque eXStili SSe quam opinionem Anaximandri et Diogenis suisse ait Dolat Alexander M'. Hi igitur pluviarum eandem ac Ventorum fecerunt originem, quam opinionem disertis verbis Aristoteles refert '' εἴθι δε
citi celeberrimus est Hippocrates, quem laudat OlJm
ἐς αμάνου δε το υθωρ. Ex his testimoniis patet qu0d demon Strare Studui, placita illa, cpiae Xenophani Sto-haeuS tribuit, nec a veterum Opinione nec ab illius
ex Hipp0 crate περὶ ψυσών. Praecipue comparanda haec Ennii apud Varron. L. L. V, 19 : u Istic est is dupiter quem dico, quem Graecin Vocant aerem, qui Ventus est et nubes, imber postea, atque ex , imbre frigus, ventus post sit, aer denuo, ai
213쪽
Quum autem mare omnis sontem humoris dixerit, probabile videatur , ad eundem pertinere opinionem illam , sumina quoque e mari duxisse originem. Etsi enim Don nominatim illi hoc a veteribus tributum sit, tamen ita nonnullos quondam puta 8Se qui mare Omnium aquarum sontem dicerent, perhibet Aristoteles Propter maris , inquit, Vastitatem Veteri
ἡ ἀάλου αλλης. Duplex ergo fuit Opinio : alii maris aquam soraminibus Subterraneis intrare, atque ita Pel Colatam , amiSsa amaritudine, fluviorum sontesessicere putabant ; alii , cadentibus pluviis , aquas
in terrae cavernis Colligi, unde fontes et sumina SCaterent. Hae Opiniones cum aliiS veteriam pia Cuerunt, tum etiam Anaximandri et Xenophaliis sentemtiae de rebus Daturalibus Optime videntur Congruere. Id tamen, si conjectura sortasse Sit probabile, anti quorum auctoritate assirmari non poteSt.
Inter Xenophanis placita etiam hoc fertur, infini-tOS mundOS e8Se , quod ex ejus sententia dissicilius est explicatu . Qui enim tellurem principium omnis 83 Meteor. II, 2. p. 422 E. 8 ) Ibid. I, 13. p. 422 A.
214쪽
naturae eati lemque infinitam fuceret, quomodo is infinitam esse mundorum multitudinem potuit arbitrari uos vero intellexerit mundos P An solem et sidera Ea scilicet quae terrae marisque halitu procreata , neque Stabili firmaque natura Constare putabat An itisinitum mundorum numerum mente finxit, quOS Oculis non adspectaremus 3 At id a Xenophanis ratione abhorret, qui terram totius mundi omniumque rerum genitricem saCiebat, et in quaerenda natura ad Oculorum SenSum Omnia reserebat.
Si placiti hujus auctoritas quaeratur ea, Sertorum testimonio nititur, veluti Stobaei, qui Sententiae ejus
Archelaum, Xenophanem, Diogenem Apolloniatem , Leucippum , Democritum , Epicurum , hi omneS ,
σαν περιαγωγην . Quam negligenter haec a Stobaeo relata sint, jam ex eo patet, quod illud καῖα περιαγωγην Unice Conveniat in Democritum ejusque doctrinae aemul OS , qui atomorum CircumaCtu mundos effici censebant; a Xenophanis opinione, qui mundum stabili fundamento const1 tutum nec globOSum puta' bat, prorSUS alienum eSt. Accedit, quod in auctoribus hujus placiti memorandis Don conveniunt. Cum
Stobaeo concinit Theodore lus ; dissentiunt Galenus et Plutarchus, qui Xenophatiis nullam faciunt mentionem M'. Diogenes Laertius tamen idem placitum ei tribuit.
85ὶ St0baeus I, cap. 23 , p. 496. Pro περιαγωγην Plutarchi Set Sl0haeus habent περισοισιν, quod praefert HeerenUS. 86) Theodoret. Τherap. serm. IV, p. 58, qui haec ab aliis compilat0ribus , iisdem quos Stobaeus secutus videtur , deSumsit, veluti P0rphyri 0, Aetio, aliove, qu0s ipse nominat auctoreS. G3len. cap. XI. init. Plutarch. plac. pliii. II, 1
215쪽
Nimirum Orta videtur haec Opinio posteriorum scriptorum interpretatione , qui eX aetatis suae rationibus priscorum opinioneS interpretantes , mentem eorum perVerterunt. Memorata Supra nobis est Xenophariis SeDtentia qua CenSebat, naturae rerumque omnium fundamentum tellurem non perpetuo in eodem Statu permanSuram, sed paullatim desidentem tandem profundo SubmerSum iri, et terram
mundumque omnem CollapSurum' tum Vero eundem aquis denuo emersum iri , atque ita novum rerum principium fore. Hanc autem OrtuS et inter itus vicisSitudinem perpetuam, atque ita infinitum mundorum SaeCulorumque ordinem fore putabat. Has ergo mutataS naturae formas appellaverit , quo Sen Su nomen illud usurpatum est a veteribus , Τposteriores vero inde effinxerint infinitam mundorum multitudinem, eodem modo quo, ut Superius Vidi mus , Propter perpetuam Solis lunaeque vicissitudinem et lucis renovationem, multos Soles multaSque lutias ei tribuerunt M'. Neque nostrae interpretationi obstat Diogenes Laertius , Si, ut milii corrigendum
Eodem Sensu occurrit in loco Origenis quem mox explicabo. Κ μος TeSpondet Vocabulo τά ς. Serius demum S0cratis aetate ad mundum UniVersum translatum est. V1d. Xenophon. Memor. Ι, I, II. cf. Carus de Anaxag. Cosmo-Theolog. iii Ideen g. Gescia. d.
216쪽
videtur de mundi mutationibus fuisse opinio , eadem aliis veterum physicorum probata fuit : unum memorem Diogenem Apolloniatem, quem Sic censuisse Simplicius, diligens auctor, testatur , etsi pi erique , pari interpretationis errore, lauic quoque mundos numero in sinitos attribuunt ''. Quibus rationibus Xenophanes in hanc opinionemd se terrae totiusque mundi vicissitudine inductus sit, diligenter proditum est ab Origene , qui de eo haec memorat '' : Λοκεῖ την γῆν ) υrio του ἱ γρου λυεσΘαι ,
απειρους , άπαραλλάκτους o έ. Sed haec lectio parum probabilis est. Si enim hoc dicere voluisset Diogenes, ScripsiSSet certe iaσμους απείρους κοίι α παραλλακτους. Nunc particula δέ indicat legendum eSSe κοσμαπείρους , ουκ απαραλλάκτους δε . Huc quoque facit complurium codd. lectio, exhibentium οὐ παραλλακτους, quod etiam in Diogenis compilatore Hesychio Mil. p. 31 scriptum est. Error facile oriri potuit e librariorum inscitia , qui ante a neganS negantem particulam ουκ , Ut Super Vacaneam, tollendam putaverint. Hujusmodi errores saepius occurrunt, veluti in Parmenide Us. 76 pro ιυδε διαίρετον alii κοίι άλα ρετον, alii denique διιειρετον ScripSerunt. Dissicultatem hanc vidit jam Brandis p. 5o, qui legendum conjecit ευ παραλλακτους , eadem Sententia , quam ipse proposui. Vulgatae tamen lectionis sententiam defendere studuit Cousin p. 48 : u La), chose syexplique encore naturei lement et Sans aucun changement :D si ron entend par κοσμους απιίρους κοίι α παραλλάκτους Diogenes, D απαραλλάκτους eri ) la partie inferietare de la terre qui se dero uteis en regio iis infinies et immobileS. D At mundos subterraneos eoSque infinitos an non modo Xenophanes , sed ullus Veterum cogita Verit , Vehementer dubito.
Μελιτω ScripSi pro Μελιτη. Pro επηλώΘησαν libri nonnulli ε ελα Θησαν Vel ιόπη λαθ ησαν. Sed ducitur a πηλοω. POStrema verba , τουτο γίνεο ῖαι μεταβάλλειν, turbata Sunt; melius foret ob τω κτλ.
217쪽
Censet tellurem humore paullatim solvi, talia asserens indicia, quod in terrae visceribus montibu Sque reperiantur conchae ; et Syracusis in lapidicinis narrat reperta e88e piscis et phocarum vestigia , in Paro apbyae sormam in profundo saxo impressam; in Me
lite omnium marinorum generum crUStaS : haeC ergo quondam facta esse quum Omnia in limum essent Conversa, deinde vestigia in luto indurata esse. Di cit quoque homines omnes perire, quum tellus de mersa in lutum vertatur , deinde vero renasCi Omnia , et hac vicissitudine mundos omnes mutari. DHaec Origenes , cujus testimonium firmatur auctori
tate Plutarchi, qui idem placitum taligit in Stro
Denter et paullatim desidentem aliquando submersum iri. D Ita ergo Xenophanes levioribus indiciis ductus eadem jam de terrae ortu praeceperat, quae reCel 'tioreS, terrae Vi Scera altius perscrutati, CertisSimis Si gni S confirmarunt. Sed ille quod in terra fieri vide bat , idem ad totius mundi Daturam retulit; eadem ratio aliorum veterum fuit, quam tangit Aristoteles, cujus Verba lioc placitum egregie illustrant'
218쪽
umn multis locis , inquit , apparerent magnae
terrarum marium quo mutationes 'si, VetereS, quorum angustior erat acieS , putarunt eagrim ad univer gum mundum portinere. EtSi autem verum CSt, multas nune terras esse ubi Olim mare fuit, tamen cauδδa huju* roi non ad mundi naturam rosersenda e*l ri
diculum est enim propter eXiguas breVCSque muta tiones universum hoc moveri putare, Si quidem terrae magnitudo et moles ad totum mundum puncti in Star est. D Haec quae ille in veteres physicos dicit, conveniunt prorsus in Xenophanem , qui quum terram faceret praecipuam universi partem , hujus quoque mutationibus totius mundi faciem naturamque immutari cenSehat.
apud VetereS memorata reperiuntur. In singulis horum testimoniis explorandis multa ossendimus incerta et Obscura , multa etiam Consu8a et Contraria, quae non facile in ejusdem hominis mentem cadere Viderentur quo factum est ut viri docti existimaverint, aut sacta esse pleraque haec et a Xenophanis mente aliena , aut ipsum in quaerendo nulla ratione usum
9 De his mutationibus multa ex Herodoto aliisque veteribuS refert J0. Camiotes ad Theophrasti Metaph. f. 61 sq. Ald. I 55 I. Locus item insignis est apud Theophrastum de Ventis p. 233. edit. Basil. i54 i .
219쪽
Conjecturas tantum protulisse parum aut nihil inter se cohaerentes ' Diligentius vero considerantibus apparuit , multu horum etiam quae recentiores prodiderunt , antiquitatiS fide non prorsus eSSe destituta, et in plerisque quae memorantur ejuS PlaCitiS, quamvis multa sint recentiorum Opinionibus ObScurata et Cori fusa, latere tamen vetustatis VeStigia , quae COm Parata inter se et eX veterum mente illustrata illius Sententiam quodammodo nobis repraesentent. Itaque
do Ctorum virorum , praesertim Brandisii et Cousinii opera adjuti id jam consecuti videmur , ut et Sin gula Xenophanis et aliorum physicorum placita Sintillustriora , et universa illius quaerendi cogitandique ratio clarius pateat. Fateor quidem nonnulla Xeno phani tribui , quorum sides non Satis Constet; Sed in his ad liquidum perduci non possunt omniat eo debemus esse contenti Si probaverimus, quae illius nomine prodita sint, nec ipsius rationi nec antiquitatis
ingenio repUgnare. Η3eC autem universe Contemplantes, videmus in
rebus Daturalibus explicandis Xenophanem longe aliam viam atque in rebus divinis esse secutum. In his omnia ad mentem retulit, qua sola duce ad di- inae naturae cognitionem tetendit; in illis ad ocu loS resert Omnia , Omnia sensuum judicio explicat. Poetarum et vulgi sic tiones ac fabulas omnia Diis
plena singentium rejecit ; propius a CeSSit ud an liquissimorum physicorum Simplicitatem , qui res
tales fere esse censerent , quales oeuli S COI neron
tur. Itaque licet in eXplicanda rerum natura multa ipse finxerit eaque absurda , talia tamen Sunt quae
220쪽
naturae veritati magis videantur Congruere. Τerram facit totius mundi principium et fundamentum; quae cumque in coelo gignantur, exhalationibus et concretionibus fieri censet, omnia denique fluxa esse et mutabilia. Multa placita cum aliis veterum praeSertim Ionicis habuit communia , qui plura etiam a Cutius et diligentius perscrutati sunt : unde non mirum eum in physicis non magnam nobilitatem eSSe adeptum, et Aristotelem in ceterorum placitis memorandis hujus nullam paene seci Sse mentionem. Qui autem talem informaret rerum naturam , hunc non mirum est etiam vulgares superStitiones Contem sisse et divinationem sustulisse. Hanc ei sententiam
tribuit Cicero Divin. Ι, 3 : E philosophis, inquit,
ut de antiquissimis loquar, Colophonius Xenopha- D neS , unus qui Deos esse diceret , divinationem D funditus sustulit; reliqui vero omnes praeter Epi-D Curum . . . . di Vinationem probaVerunt. D Quamvis Vero XeDOphanis menti convenire videatur haec Opinio , tamen non Satis certa est Ciceronis auctoritaS. Si tantum diceret XenophaDem ita SenSiSSe , POSSet probari; quum vero praeter Epicurum hunc unum inter antiquissimos fuisse dicit qui divinationem tolleret , quamquam idem a Plutarcho et Galeno proditum est' tamen antiquitatis testimonio repugnare Videtur. Unus enim , cujus celebris fertur haec sententia, non Xenophanes sed Anaxagoras fuisse dicitur, qui rerum Omnium rationes e naturalibus cau8Si S TO- petere solebat et cujus dictum quoque hoc memoratur :