Pyretologia: seu exercitationes de morbis universalibus acutis ...

191쪽

Cap. VI. Indicationes CuraΠGae.

corticem Peruvianum, quasi com munem

pestem, immaniter ubique debacchari e vivis ante diem sublatus fuit. Siquidem, postquam absque evidenti aliqua Indicatione, in intervallo, post tertium pa-roxysmum Febris Tertianae legitimae, praeparationis grat 1 uti omnia methodice fieri viderentur Languis ab AEgro aetate provecto, post enematis rejectionem, libere extractus suisset, & in si absequenti intervallo, Alvus decocto amaro stibilia sta,& paulo ante tertium paroxysmum licum propinatum; Hoc modo strata via, si ib initium paroxysini subsiecuturi exh - bebatur magnum hebrifugum Inausius scit ex Aqua Theriacali, &c. assiger stragulis opertus, vel patius sepultus jussu medici, ad somnum & sudores sese componebat; ut saltem Astorem & Horrorem primum insultum paroxysmi comitari solitos evitaret, & brevi, sisnano profundissimo sudoribus colli quativis correptu , sipatio, horarum xxiU, rempore paroxysmi, AE poplectice periit, sibi tamen ex uncia una Corticis Peruetviani rith ministrata uti l ego medico hanc historiam fronte satis

perfricta narranti excandescenS regerebam) spatio xxiv horarum Orci & morbii fauces facile evasisset. Ob talem praxin Mulierculae reprehendendae sistat, & acriter corripiendae, multo magis Medici &H Phil

192쪽

Febris Intermit. Exercitat. LPbi lasophi, quos oportet nihil Empirice,

nihil absque urgente ratione, multo mi-nLIS contra rationem & manifestam Indicationem praescribere. F ξνφυ- Denique, nec Cortex Peruv. nec aliud

e MI quodcunque detrifugum tempore paroxys ta , . mi propinandum est, sed in rater Eis, πιμπ αι- modo ea sint satis protense, eoque no- nilne ad Febrifugi ingestionem accommodata Nam duio ite Vigore Vectent, Vires Antidoti a sermento ventriculi venenato plurimum si abae, haud libere sese explicare possunt, & totis viribus in host minsiurgere: sicut in Intervallis paroxyssinorum in quibus venenum imbelle est,& sine viribus delitescit) di possunt &solent. Praeterea clim liquor glandulosias, in ventriculum, cibi sermentandi gratia, continuo depositus, C massa languinis Venenata secernatur; necesse est ritu-duem, Nauseam, Vomisionem Vsti saxuma i oeconomiam Ventriculi eousque sub-

Vellere, ut Ager nutrimentum tenuissimum Vel deglutire, non possit, vel illici,su tum aut deorsum rejiciat; multo miniis remedium ossicinale amarum, & sor-na1 ac quantitate, aeque ac sapore ingratum. Imo saepe obiervatum est, quod

ii qui lubentissime in parox sinorum intervallis Corticem deglutiunt, atque facile retinent, ingruente Parox sino, sursinn

193쪽

Cap. vi. Iudicationes Cura livae. 99

vel deorstim eum semper rejiciant; unde iniquum videtur, agros tempore pa-roxysimi sarcina morbosa plus satis pressos, absque urgente necessitate, amplius ingratis medicamentis plecti. Sin vero, ob expansionem spirituum hoc tempore deficientem, aut nimi8 exaltatam, durante parcXyimo, Vita in diserimen adducatur, cum scit Febris rans coalterius morbi symptomata Vehementiadi lethisera sibi adscissit; morbus ii te af πιι, α

cititivi eadem methodo tractandus est, ac si esset Origimalis; iut ex Orci faucibus agerquam citissime liberetur; Post quani vero haec nova symptomata cessent vel mitigentur, assidue atque copiose exhibendus est Cortex Peruvianu seu aliqua

alia siqua sit) generosa Anti otus Febri-

fuga, qu1 vires veneni morbifici frangantur, & paroxysmus futurus, vel saltem symptomata peregrina, praecaveri possint. v. g. Cum Ager funesto flore correptus, quas moribundus & languens perplures dies jaceat, expansio spirituum

quam citissime calore multo emterno, frictionibus duris, yulapiis cordialibuπ,gleor σπ

spirit sis; spirituum Jaliuis volsetilium repetitis dossibus, frequentibus Ves catoriis quae flammam artificialem in spiritibus excidando prae reliquis hic conducunt) &quocunque alio modo convenienti proemovenda est. H a Ubi

194쪽

1 oo Febris Intermit, EXercitat. I.

Ubi vero quod non raro accidit) amitiori veneno Spiritus non eXtinguantur, Verum toto paroxysmi tempore oppri- linantur ia langueant, unde ager com O tosus eVadit, & sudoribus frigidis persun- tanquam mox lip0 thymice ani- ,

mam ematurus; Indicantur Jolapia serica, di Cephalica paulo calidiora, Spiritus & Salia Volatilia, aliaque ejusmodi, praesertim vero Uscatoria, vae ad quai cunque partem praesertim Vero ad totum Caput applicata egregie conserunt. Quoties ob tonum cerebri & nervorum peculiari modo debilem atque ad obstructiones aptum, Spiritus Veneno morbisco perciti, per nervOS non transmittantur, & Languis, circuitu impedito, in Cerebro stagnet, praeter medicamenta

Cephalica Spiritu a & Dispasica pr ius

vlixiς memorata indicantur insuper Phlebotomia copiosa, tape repetita, ct , si opus fuerit in Vesu Jugulari; Cucurlitulae inter scapulas cum profunda scarificatione, Me nutatoria, &c. Remedia Aηtapoplectica. Febris haec Protei formis, typum Rhemmatismi, Colicae ventriculi aut Intestinorum, Cholerar morbi, Diarrheae, Θ eη-teriae, Febris Scarlatime Erysipelato ,&c. induit, ubi venenum morbificum non valde deleterium est, & Spiritus an males veneno irritati hoste longe supe

195쪽

Cap. UL Indicationes Curatioae. I O Iriores. Cum igitur symptomata haec oriantur a nimia spirituum elasticitate ue enaesectione, & Opii usu copioso & re

petito, paroxysmi tempore, in ordinem felicissime rediguntur; extra parOXysmos vero, Cortice Peruviano cum Opio commixto, venenum hisce symptomatis, &eorum recrudescentiae ansam praebenS, radicitus tollitur. Hac methodo agris consulendum est, ubi Spiritus nimium expansos consertim in nosculos & Tendines irruere contigerit, eosque ultra tonum solitum distendere,& Spasimos cruciantes, hinc inde Veses tiles excitare, atque praeterea, sangu nis circuitum praepediendo, scri acris secretionem in partibuS, una cum tumore& inflammatione inferre, ita ut parOXys

mus sebrilis jam plane latitet sub specie

cidentali, a frigore suscepto debilitate .partis contigerit hanc explosionem spirirituum fieri in partibus Thoracicis, sertim in Membrana costas succingente, masculis interco ualitis, aut reliqui S membranis & musculis Respirationi dicatis durante Paroxysmo ; Morbus plane, simulat speciem Pleuritidis vel Peripneumoniae, P/ Autis quippe cum dolore laterali atque Tu si iiii mani, & Respiratione dissicili sociatur : Sympto-&' a vehementia symptomatum insi lita' '

196쪽

Febris Intermit. Exercitat. I. sic enim, p rae doloris & strangulationis

vehementi . pulsus sere obruitur, atque extrema algen , ac si ager illico expira turus flaret) Pleuritis haec Symplomatica a Genuiva praecipue dignoscenda est. In hoc casu utut Putius lamgor, & Algor e

tremorum contra indicare videantur, δε-nx-sectioine tamen copiosa in brachio lateris affecti sine mora celebrata & repetita, Opii ingestione liberali, Lirimeu-tis, & Fotibus anodynis externe applicatis, haec explosio spirituum tollenda aut Ialtam minuenda est; Spasmis enim hoc modo sublatis, dolor lateralis horrendus,

θη. & Tossis sine medicaminum P labralium ope quae in hoc casu nihil valent) sponte cessant, Pulsus resὶur naturale, atqUe calor e tremorum redit.

cesi Ἀθη- S n sorte Febris haecce Colicam zentripto siti Ititestinorum, vel Iliacam passiρη msimulet, expansionem spirituum spasmo dicasn cohibere necessarium est Venae- sectione copiosa , applicatione calida Linimenti Anodyni ad partes allectas, En male carminativo, dein Cathartico acrioricum Laudano commixto, & si opus sue, rit) Aquarum mineralium purgantium co-

istarum, & lacte alteratarum dosi liberali, unde, saltem sub finem paroxysmi febr iis, solutio horum symptomatum, bombi& dejectiones copiosae expectari possunt. s Denique

197쪽

Cap. VI. Indicationes Curatimae. ODenique, ubi Febris Intermittens, sub Diarrhaea Diarrheae tormi fae , I senteri.zvel cholara morti latitet 3 quamprimum venenum in singulis Paroxysmis exaltaride novo incipiat, Spiritus in ventriculo &intestinis recens exploduntur, Si momento quasi Vomitiones, Dejectiones enormes, ac si a pharmaco aliquo deleterio sumpto, recrudescunt. In Paroxysmo

igitur Vena secetur, Optata Jc Auringentia ad spasmos sublevandos & colli quationem

inhibendam repetantur, humoriS UCne, nati in ventriculum & In testina excreti acrimonia obtundatur copia liquoris mitioris in os atque aniam ingenia, V. g.

Decocti Pusii tenuillimi sun plic Tlmi. Et, denique partibus ab hujus humoris

transitu inflammatis, & tantum non Spha- celatis, applicatione Potuum, Sacculorum Aromaticorum in Vino & aqua serrata coctorum & expressorum, Linimentorum , vel Emplastrorum CarminativoruU tempestive prcspiciatur.

In Cholera morbo praecepta ante memorata observentur, nisi quod raro aut numquam Venae sectio celebranda sit. In Diarrhaea vero & fienteria perip-dica sive torminosa, sive sine torminibus. ) Decocto allo, vel usua PuEi in locum cuiuscunque liquoris fermentescentis pro potu ordinario substituta; Venae-

H 4 sectione,

198쪽

i O Febris Intermit. Exercitat. I. lectione, & Laudant tertia vel quarta quaque hora repetitione, usque ad finem l. ' parOXysmi, expansio spirituum, & liquoris venenati Colliquatio refraenanda est. Scarlatinam S Errsipelatosam E Oreysce'tiam in cute periodicam consulto sileo, quia eas semper Diarrheae vel Cholerae lperiodicae conjunctas observavi, atque eadem methodo tradiandas. raditatis EXtra Paroxysmum In ficatio generalis xt 4 est Unica, scit. ure Venentim mortificum in

nervas aeDtepens perfecte extruetur, ut, spiritibus non amplius irritatiS, oeconomia humorum in posterum sarta tecta conservetur, & paroxysimi cujuscunque lyCVires centia praecaveatur. lAntiquο- Nemo igitur miretur veteres Medicos iram maia' sutilaat atque inanem operam navasse

huic morbo debellando, Sensibus enim lmagis quam par est confisi, humores in treceptaculis nescio quibus stagnantes so-milcm In orbi suilla somniarunt, indeque toto cae O errantes, utramque curationis i paginam longo apparatu mediςaminum Deoi ruentium & Evacuantium impleverunt, idque methodice, licet absque certa aliqua Indicatione a natura rei ipsius desumpta sed in propriis ipsorum Muctis eXcogitata. CumqueZm'rbificum hunc somitem penitus eradicari impossibile crederent absque sensibili humorum evacuatione:

199쪽

Cap. VL Indicationes Curatiolae. io stione, copia medicaminum Incidentium humores praeparabant, ut Remediis eu cuantibus magis obsequentes fierent. Athos ipses medicos appello, Noverint ne unquam, nisi sortuito, hac methodo, utut diutius protracta, quenquam perfecte sanatum Z Me quod attinet, ego simplicem Tertianam, eamque admodum benignam& legitimam inde non raro in Hemitrit eam, Vel Quartanam mutatam esse cum

'dropicis, aliisque diris symptomatis 1hciatam observasse memini, Natura hisce Venae-sectionibus & purgationibus incas. sum lacessita. Hujus malae .& infelicis praxeos quae per multa tacula cum magno Agrotantium incommodo inter nostrae Artis prosesbres invaluit est falsa Eliologia, Non enim, nisi ex a

cidenti, uti in Plethora, Cachexia insgni, Sc. de quibus posthac dicetur) ulla

omnino evacuatio indicatur; Verum, uta plurimum istae evacuationeS,Naturam inaniter lacessendo, verae curationi multum

ossiciunt, saltem copiam Antidoti admodum ingratae multo majorem necessario requiri faciunt.

Nuperi quidam Medici, postquam methodi veteris infelicem eventum obse vallent licet hypothesin Veterem palam& exprofessib mutare hucusque iis visum nou sit) ac si consilium commune cepissent,

200쪽

1 os Febris Intermis. Exercitat. I.

pissent, in Arcanis Febrifugis inquirendis

occupantur, quae ex proprietate substan- .

tiae uti loqui amant vel qualitate occula morbum eradicent, vel, quod idem sere est, venenatum morbi semitem posisundent atque sit bigant. Atque in hac isententia sunt Neoterici omnes, quotquot lin verba Magistri non jurarunt, verum ad lpraxin medicinalem propriam attenti, Iiberam philosophiam amplectuntur. Tacitὰ enim, licet non atque palam, hypothesi nostrae de AEtiologia & curatione hujus morbi Herculei authoritatem tribuunt ; dum aliqui Terricula meatis prope insultum paroxysmi gro inopinato o, llatis, sese hunc morbum saepius prostrasse gloriantur; Alii Amuletis, Perica iis, aliis que Epithematis externis imo Carminibus squae omnia Spiritus animales, &non humores immediate 3ssiciendo, sic pum attingere credibile est) eundem es sectum sese consecutos esse jactitant. Inter Periharpia innumera, duo sequentia ego ipse aliquando satis felici eventu com

duo ad pulsus ipsos applicanda , paulo