장음표시 사용
161쪽
F E B R I S in insolita Spirituum expansione in Sanguine accensa oritur, Cujus in dici a Generalia petenda sunt a celeritate Pulsus, biti, Deditate oris, ariditate Linguae; atque tinetur a & contentis Urinae, potius 'ua in ab externo calore. qui pro praesenti Spirituum expansione plus minus aucta, atque di Verso Aeris ambienti
1 sic Trc. . seu habitualis a miti, verum permanente Spirituum eae pansione preternatur ii; quippc , Ven Q dςlixς nte leniori atque minus irritante orta, a quo Spihi vj iiiili,saeeffutitur; & rarius tantis viribus insurgunt, ut id quod noxium est, eXpellςre pyi sint ; undς leni , Rixδmen Hectica, & fixa febricula Armatur, quae tandem inflam mitionem Pulmonum Hepatis seu alieujus alterius Visceris, pro genio Veneni speciali, atque Phthisin sui generis inserre solet. Ad hanc Classem resependa est Febhi, vis ythum pallida seu Chlorosis a Menstruarum purgationum suppressione ut plurimum orta, Verum h/Πς impraesentiarum omitto , quia pertinet ad alteram Classem Morborum Generalium Q. Chronicorum, ubi ex profesta de ea tractaturi sumus. Vbiseisi jυὸrs, Ab insolatu, Exercitio nimio, vel aliquo alio ejusmodi Accidente eXterno, sine apparatu pr ecedenti seu venenato aliquo Miasmate intus nato, vel Cotita gi6ne ab extra in Spiritus impresso orta; Unde Spiritus jam ex accidenti, ac si a Veneno Rgitati, modo Febrili excandescentes, totam massam Sanguinis accendunt, atque Machinam universam Iasiitudine spontanea, Algore, Calore&Sudore sese Victissim excipientibus, assiciunt; versim 1 somno S quieto ACUTA,
menti Spirituum euan sione, quae e
ad ultimum nikm brevi adigit;Ita ci
cultu pauco rum dierum, vel horarum
decubitu in lecto, qui est unica hujus Febris Antidotus, spatio 2 horarum, quiescentibus j in Spiritibus, prius agitatis, ultro terminari solet. Et inde pud Veteres Febris Diaria audit. Intermittens, otidiana seu Tertiana Quartana simplex, M. Tertiana, Quartana dupleX, quae m0re Febru Diariae spatio 1 horarum pliti minus finitur. Verum quandoquidem a veneni intus nati peculiari genio oriatur, quod brevi, stil. singulis vel alternis diebus vel 40 quoque die recrudescere solet, Luctatio inde periodice tam diu instauratur, donec ab Antidoto propria,vel saltem justa Spirituum expansione radicitus hoc venenum eliminatum fuerit. CA Veneno orta,
sive intiis sensim nato, Vel Contagione impresta,quae diutius durare solet usque dum semes Febrilis ab Antidoto propria vel expansione spirituum justa eliminatus seu subactus suerit. Estque, seu, Continens,quae quamvis Continua,ssingulis vel alternis diebus stato vel incerto tempore periodice exacerbatur, admodum Febris Intermittentis, cui congener videtur, Or ta a Veneno mitiori quam quod is Febres excitat. Nec Spiritus in hac adeo pessundantur, quin sortiter si . se adhuc expandere queant, uti ex Pulsu sorti, intenso caloris gradu Urinae saturatae rubedine, & copiosis contentis, Apht1sque albis, apparet. Ideoque Venenum non tantum a Cortice Peruviano, sed etiam a
frequenti vibratione Spirituum satis expansorum deleri potest. Estque vel Simplex Ubi exacerbationes 8c remissiones stata diei hora juxta Typum Morbi genuinum revertun
incertis eXacerbationibus, atque indes augetur
usq; ad Statum,nisi Artet prius sistatur. Estque.
ria, Utpote cum insigni alicujus RG
ceris Glandulae,aut Membranaeinflammatione, progenio Veneni, conjuncta.
poris vel actu inflammatur, vel facile inflammari possit, quandoquidem nulli particu- Iari Parti de
Er spetitoria eumatica seuSpuria,Ubi bb Symploma aliquod vehementius
adjectum de genere Inflammatorio, vel Colliquativo, oeconomia Spirituum adeo conturbatur, & Natura exinde adeo pervertitur, ut Paroxysini periodici non aliunde quam ab istorum Symplomatum incerta exacerbatione dignosci queant. Soaria ina, Ubi scit CuticuIa tota efforescentia aequa Sc plana , vel maculis pulicaribus rubris planis hic illic interpunctam distinguitur.
ipsa Exanthematis distinctis, vel confluentibus passim infamma, Vel
aliqua deter minata in-fammatione tentatur. Estque Soporos, Phrenetica, thalmica, Otalica, Odoniastica, Anginosa,
Et Herpetica, ubi Cutis tumore notabili corripitur, Iate se diffundente, Cutem incrassante & Ulcerante ; vel Infammatio per Cutem serpens, ante Sc post Exulcerat,onem Semina Milii refert. Cum dolore, tumore, & Inflammatione versatili,nunc in uno,nunc in altero Mustulo aut Artu conjuncta. Ubi partes Cerebri Medullos , praesertim Corpora striata, Infammatione assiciuntur. Ubi Men inges inflammantur. Ubi Glandulae vel Membranae oculorum, Auris & Dentium inflammatione corripiuntur. Cum inflammatione Glandularum in faucibus sitarum comitata. seu Pleuritica cum inflammatione Pleurae 8c Pulmonum conjuncta. Ventriculo vel Intestinis inflammatis Inflammato uno, vel utroque Testiculo. Ubi Mammae, vel Uterus inflammatione tentatur. Cum Heparis inflammatione. Ubi Vesica Urinaria vel Renes inflammant . Colliquativa, ouat in excretio Chumorum per Glandulas aut Membranam aliquam Glandulosam enormis comitatur.
Cum Vomituritione. Cum Symplomatis Diarrhea: dc Dysenteriae. Cum Symplomatis Cholerae Morbi A Veneno autem mitori orta NU congener est, & seph Typum periodicarum exprimit, Comitata Cum Salivatione, seu Ptyalismo immodico. Cum Fluxu Urinae nimio. Cum Sudoribus immensis.
seu Continua, ab initio ad finem ubique aequabilis, siris Paroreysmis,sicio οπα-cerbatione & remissione Symplomatum period ica,ma
lignitatis seimper particeps a Veneno quodSpiritus superat vel saltem aequat oriunda; 8c dignoscenda praesertim a gra- du caloris externi mitiori Scaequali, Pulsu debili ac celeri, Urina tenui 8c straminea, ad instar Urinae sanorum,lingua arida, subfusca Scabiosa,
I vel λliquando sanorum simili, atque Aphthis nigris. Estque Simpliciter
Ubi Spiritus Veneno, vires suas aequante obsidentur, ita ut aequalis sat Lucta inter Venenum dc Spiritus, qui nullo gradu jam assiciuntun Unde humores Sphacelo non co ripiuntur: Bubones, Carbunculi, Perechiae, Exanthemata Mi- Iiaria, caeterssque Veneni Spiritus superantis indicia non erumpunt; attamen
plerumque Sudores ColliquatiVi dc Symplomatici malignitatem arguunt. Ubi Spiritus renenato Miasmate intense Deleterio ab extra communicato , vel intia nato imbuti, fere enecantur, dc humores inde tantiim non Sphacelati malignitatis indicia exterilis in cute produnt per Petechias, Maculas Purpureas, Eruptiones miliares, Morbillosam in pectore essiorescentiam, Se Ab intensissimo Veneno orta, quae eX Buboribus, Carbunculis, & Maculis nigris
niem ratis praecist determinari potest, Quippe unamquamque sipeciem induit, jam Hectica ii, Miasciui μ ὲ um Rutem Gil γitiva,Vel Maligna pro vario gradu Veneti, i .es a. Risinti . Idς qVς Vix Q in ise , laque Rii modum Appendicis, varium ejus Genium indagare. atque explicare statu ia
163쪽
dem accendentes, superinducunt Pulpum celerem, Sitim, Dolores, Lumbaginem, Las itudinem ulcerosam; digores incer S, atque id genus symptomata fiebrilia. Causae Procatarcticae & Evidentes sunt cab ἡ ρνι- Insolatio, Equitatio, sive quaevis alia cxercitia laboriosa; vigiliae diuturnae, stuldia intensa, & alia quaevis Pat,mnia animi graviora, ingurgitatio multa liquo
rum spirituoserum caeteraque ejusmodi, quae nisum, motum, & servolem insol, tum in spiritibus emciendo, eos in summam, licet accidentalem, expansionem adigunt. Indicantur unice quietus admodum in lecto decubitus, atque somnus, quo spiritus, non amplius jam agitati, sponte
sensim licet) in statum naturalem redigi queant. suo facto, stamnis in sanguine illic; extinguitur , & Febris cum
omnibus symptomatis, cessat, agro tandem madore undiquaque perfuso, iero per calorem febrilem colliquato, & jam per PoroS cutis, non amplius servore inimico constrictos, copiOSC eXcreto. Durante flamma febrili, tenuis ac parca Diata. diaeta instituatur, aeque ac in alia quaCun-que Febre; Copia enim cibi vel potus ingesta, antequam Ventriculi fermentum restituatur, vix minus quam veneni in nervis delitescentis exsuscitatio, hanc se-
164쪽
o De Febre Ephemera. Exercitat. I.
brem extendit, eamque mutat in Intem mittentem vel Continuam, eamque albquando malignas'; & tunc novae Indi catione curativae exsurgunt, quae in reliquis hujus Puretologiae capitibus contunentur. dictis constat nullum esse Pathognomonicum hujus Febris, unde ante horas xxiv certo dignosci possit, nam si unius diei limites haec Febris excedat, Typum atque nomen novum
165쪽
DeFebre Intermittente ejusque causa,
Eltis Intermittens est calor praeterna- F bin Disturalis in sanguine accensus ab in-iblita spiritiuum expansione, statis perio- ἴ ,. dis, quotidie sic. tertio vel quarto die, Vel saepius redeunte, pro genio Veneni eam essicientis, unde Quotidiana, Tertiana, Quartaha simplax vel duplex audit. In hac febre Algor, Rigor, Calor, & Sudores sese vicissim excipiunt pNec abs unitudo universalis, Nausea & Vomitus, Dolor Capitis. Lumbago reliquaque ejusmodi symptomata.
id sit hoc Venenum sive id inius
natum fuerit sive ab extra admissum haud facile est explicatu, quia sensus Omnes nostros plane superat atque fugit, aeque ac Spiritus ipsi qui eo imbuuntur. Ideoque satis est ejus realem existentiam a posteriori seu esse stu probare, sic. a Vcneni symptomatis, quae in morbo inde formato sese prodere solent, quae non raro eadem sunt cum iis, quae a veneno sensibili oriuntur, uti Lipothymiae, Vomitionesimnna TaeS,AEgritudo universalis, dolores hasi
166쪽
7 a Febris Intermit. Exercitat. Ι-Verum, fermentum venenatum hujus
Febris quicquid sit) mite admodum
videtur prae fomite Febris cujusculaque ab . terius: Spiritus enim eo imbuti, quam citissime, vi sua elastica jam exsuscitata, in tantum sese expandunt, uti spatio xxiv horarum venenum subigere valeant i nec non Venenum Vires Antidoti vulgaris Corticis se. Peruolani , brevi, agnoscit. Insul per Fortitudo pulsus, profunda Tinctura urinae, Gradus caloris febrilis, immanis Vomitio, vel Diarrhaea, profusi sudores, una cum citissima exacerbatione omnium symptomatum caeterorum ; sicuti spirituum sortem expansionem probant, ita etiam genium veneni minus deleterium, & spiritus agitatos, potius quam oppressos esse arguunt.
Argumentis, quae in Hypothesi nostia generali attulimus,pensitatis: Nemo sopbnor sermentum hoc venenatum in receptaculis, visceribus aut recessibus nescio quibus, ad mentem Veterum collocabit, Verum in gremio spirituum delitescere, atque statis periodis, pro genio veneni, revivescere concedet, praesertim cum Omnes confiteantur somitem insultuum iniericorum & Dilepticorum, qui non raro stato tempore, sicut Intermittentium Fe-
brium paroxysmi, repullulant, in nervis
167쪽
Caine procatarctuae his saltem evidentes, sunt Prigus in ambiente aere, vel a decubitu in terra sub Dio, ex
quo Spiritus animales, saltem ii qui in
extremis plexibus fibrarum id nervorum Culaneorum hosphantur, algentes, tonum suum naturalem quadantenus amittunt, unde oeconomi ni spirituum illico everti contingit. Aer item externus, praesertim Palu ris vel Autumnalis inspiratus,& cum spiritibus commixtus, particulis heterogeneis & venenatis ita nonnunquam resertus est, ut Petres Intermitte utes non alia de causa in locis palustribus & oris maritimis fiant, atque Autumnali tempore sere ubique Epidemica eVadant. Fatendum tamen est a cibo δυσπε se; si abito terrore, caeterisque animi Pathematis
gravioribus, non raro hoc Venenum CX-
altari, & nullus dubito, quin a longo
abusiu sex rerum non naturalium hoc Venelaum, ut plurimum, intus nascatur, utut
ab externis evidentibus causis in actum ducatur; unde evenit quod ab iisdem causis externis non omnes parili modo Febre Intermitteηte assiciantur. Ubi ab energia Veneni prius intilis de- Βα=to. litescentis, jam vero a cauSa aliqua ev dente exaltata, Spiritus quasi opprimantur ; samma vitalis sere extinguitur, Pul
sus sit celer, oppressus & debilis; mina
168쪽
Febris Intermis. Exercitat. I.
tenuis & Passida, Cerebrum grave S Comatosum, Algor etiam totam machinam invadit, qui praesertim Prope Spinam dorsi, e qua spirituum alimalium canales propagantur, atque in naso & extremis
Quamprimum Spiritus cum Venenomanus conseruεrunt, luctationem inccep- ἀtam esse vertiginosus Cerebri affectus prodit : Sequuntur autem in reliquis machiive partibus Vomituritio, oscitatio, Pandicu
pressio Hypochoiariorum gravativa ; Respiratis anhelosa; Horror ω Rigor univers lis, donec flamma in sanguine accendatur, a qua Pulsiis forti; S celer evadit, Urina rubedine tingi incipit a Bile, praecalore, inspissata, & inde in sanguine coacervata ; nec non contentis plus debito saturari a particulis chylosis eadem ducausa colliquatis, & in sero praecipitatis. Incalescit totum corpus, & maxime Ar- tus extremi, qui siccesstunt quia pori cutis a calore contrahuntur: Sitis adest, vel quia papillae salivales constringuntur, Vel quia taliva, ab ebulliente sanguine secreta, miti sua & lenienre facultate exuitur. Cephalal a meninges, Lumbago partes spinae vicinas, Lassitμdo ulcerosa universos fere musculos ac totum genus fibrosium
torquet, imb ab insolita distensione musculorum
169쪽
culorum quorundam maxime debilium, spiritibus immaniter explosis, non raro oriuntur dolores spasmodici horrendi, iique huc illlic vergatiles more Rheumat, corum; vel in membranis compage strictiore donatis fixi, Pleuriticorum, Colico- πrum, cholericorum, &c. aemuli, una cum copiosis vomitionibus aut suxibus alvi, quoties acrior lympha colliquata, e sanguine ebulliente in ventriculum aut intestina consertim excernatur. Idem perturbatus spirituum motus pertinaces Vigilias inseri, & Deliria, durante Paroxysmi s brilis vigore, atque multorum aliorum symptomatum satellitio stipatus est, quae nunc recensere longum foret. Haec molesta symptomata ad vii, x, xii. aliquando xxiv horas durare selent. &circa finem Paroxysmi vehementiora seri. Primum insultum lurius Febris, praesem tim,ubi parvulos ea corripi contigerit, per triduum vel quatriduum protentum, typum Febris Continuae pro tempore induisse, non raro me observasse meminit Namque, pro genio Veneni, citius aut serius Paroxysmus solvitur, & symptomata cessant: inamdiu autem Venenum intus delitescens viger, Paroxysmus elongatur, augestentibus symptomatis, donec, ultimo tandem conamine spiritnum, veneni vigor subigatur, aut saltem sopiatur. Hoc
170쪽
Febris Intermit. Exercitat. I. Hoc facto succedunt sudores: Et deinde
quae eo usque durat, donec veneno, de novo reservescente, spiritus re-Cens irritati, certamen iterum instaurent,
atque inde Paroxysinus febrilis iterum
sormetur, cum symptomatis prius m moratis, & impens1 Naturae nova. S,
quidem hujus veneni indoles peculiaris est, atque ab omisi alio fermento febrili plane diversa, licet enim, extrema spirituum expansione in singulis Paroxysmissacta, ejus energia planh vincatur, & subigatur, intus tamen adhuc delitescit, novas tragoedias daturum, usque dum ab arte vel Natura mitisma flabrile non tantum subactum, sed & penitus elimin tum fuerit. Quippe mensuram durationis cujusque veneni, quod fomitem hisce
sebribus ministrat ut mihi videtur N,
tura ipsa determinavit, quod exinde, li- cet ab usu propriae & potentis Antidoti, aut praepollenti & frequenter repetita sp,
rituum expansione, per plures hebdom das vel menses subactum videatur; a levissima occasione, immo non raro absque evidenti causa revirescere solet, donec metam durationis a Natura constitutam attigerit. Hoc faeto, vel sponte exulat Fermentum, vel a copiose & repetito
Antidoti usu, aut ab expansione spirituum satis valida, Natura hoste superior faeta Vires veneni prorsus prosternit. Hic