장음표시 사용
21쪽
videntur Murri et Bostmerus hos solos aestes ab
mus etsi illa minoris momenti sunt. Editiones operum Spinoetae hoc saeculo factas, item versiones Germanicas, Gallicam, Anglicam, totas perlegere opus non erat Attamen ita eas cognovimus, ut de singularum ratione nobis constaret, et locis dissicilioribus varias hominum in rum sententias afferre liceret. Et . . . Paulus quidem, tunc Ienensis, quum annis hujus saeculi secundo et tertio primus Spinogae scripta in unum collecta prelo traderet, tantopere in plagulis examinandissestinavit, ut etiam Corrigenda ad perum Posthumorum calcem enumerata sere prorsus negligeret. Qui hunc anno I 8so secutus est, Λ Gficerer, Volumina
Paulina typographo exprimenda dedisse, deinde plagulas cum antiquis libris aliquanto diligentius comparasse, et menda quaedam e conjectura sustulisse videtur. Ethica anno 184s a Carolo iedesio ex editione Paulina
parum industrie repetita est. Eodem vero anno in operum omnium orationem constituendam multo intentius incubuit C. . ruder, qui sparsa nonnulla collegit, locos e Sacris Literis et scriptoribus Latinis allatos rectius indicare, omissis quidem Iudaicis, interpunctionem ubique corrigere orthographiam ad grammaticorum siue aetatis leges consormare studuit. Quamquam Veterum editionum auctoritatem non neglexit, tamen quosdam Pauli errores, invito etiam fruerem, imprudens recepit.
Novissimus editor Hugo instemius, in ruderum ut fit acrius invectus, ipsius tamen labores, mendis typographicis
Ben de Spinoac Adnotationem ad Irin Theol.-Pol ex autographo edidit ac mistus est . . . Chr. m. demurri agae Comitum ut quidem ille profitetur, sed 4betasse morimbergae 48oa Buismerus in libro Modo
22쪽
sua incuria passim inquinatos, pro expurgatis offerre satis habuit, duobus tamen locis post Baehmerum restitutis. Versiones Germanicas vidimus ractatus heologic Politici a Congio anno I 8o6. Vulgatam, quae non assis facienda est; Ethices, quam sex annis post dedit Fred Guil. Via Schmidi, in cujus praefatione complures loci ita sanantur, ut mirum sit, nullum editorem ejus rei rationem habuisse Elegantiori sermone haec versio retractata est in ea quam operum omnium dedit Bertholdus uerbach omnium adhuc optima, anno I 87I. novis curis repetita. lachmannianam deinde properantiusquam par erat paratam dolent, qui vegeti senis in promovendo philosophiae studio assiduitatem admirantur. Niquanto diligentius rem egit Emilius Salsset in versione Gallica anno I 86I. postremum in lucem data quippe qui Varias editiones consuluerit et locos quosdam, aliorum plerumque exemplo, restitu rit; sunt vero quos vel injuria tentaverit vel haud intellectos silentio praetermiserit. Quod sane commune vitium habetur eorum, qui hujuscemodi libros vernacule interpretati nihil
obscuri reliquisse videntur. Ad Willis versionem Anglicam
admodum vitiosam non erat quod attenderemus.
Consilia per literas data de Spinogae oratione restituenda grato animo accepta referimus Schin chmidii prosessori Bonnens, Simario ubingens Camerem ecclesiastae in pago Bothnan prope tutigardiam. Ubi in Iudaicis corrigendis deficiebat Bibliotheca Lugdun Batava, rogati prompte nos edocuerunt viri literatissimi, M. Roest ec stelodamensibus, Λ. Neubauer e Bodleiana, R. Hoerning e Musto Britannico.
Cae M. Bd me spinorana, Zeltaehri mr Phllos. u. philos. Eritili, N. F. XXXVI, 53. Sunt Ioel in mirae p. , prop. 66. et dem 68. ccausa es futuri, - qui Dis duritur, ubi rudem futura et quia dederat, i CL Fressi Polloa, pisogat his iis an Philosophy, London 8 .
23쪽
xt supellectilem literariam spinoetanam, quam olim collegerat Antonius an de Linde e Bibliotheca Regia Hagana nobis suppeditavit hujus praesectus amicus noster M. F. . .
Cam est operis subsidiis hoc modo conquisitis, singula sapientis
scripta in antiquissimis quae aderant exemplis attente perlegimus, iocos corruptos Vel dubios ex ipsius sentiendi et loquendi ratione corrigere conati sumus, ea tamen lege, ut praeter meros scribendi errores omnem in sontibus conspicuam lectionis varietatem, et praecipuas Virorum doctorum sententias, in margine afferremus. Interpunctionem, pro noso necessitate minus idoneam, imo praeposteram, non ad hodiernum quidem morem exigere, sed una cum literarum majuscularum usu itaresbrmare tentavimus, ut Verborum contextus et continuatio
hodiernis lectoribus quam certissime appareret orthographiae universae constantiam, G cae scientiam, ei scriptori obtrudere noluimus, cui ad recte scribendum haud sane ingenii facultas, sed institutio scholastica continuata defuerit. servatiunculis criticis paucissimas addidimus, res quasdam spectantes, quae procul a patria nostra dissicilius cognoscuntur. Caeterum Spin se opera non interpretari, sed quam integerimina edere animo proposueramus; quod quatenus consecutissimus, aequi judices videant.
24쪽
25쪽
26쪽
m ructatus, quem de Intellectus Emendatione ne imperfectum in his tibi damus, Benevole Lector, iam multos ante annos ab auctore fuit conscriptus. In animo semper habuit eum perficere: at aliis negotiis praepeatus, et tandem morte abreptus, adoptatum finem perducere non potuit. Cum vero multa praeclara atque utilia contineat, quae veritatis fluere indagatori non parum e re futura esse, haudquaquam dubitamus, te iis privare noluimus; et, ut etiam multa obseura, rudia adhuc et imposita, qua in eo hinc inde occurrunt, condonare non graveris, horum ne inscius esses, admonitum te quoque esse voluimus ais.
27쪽
Ρostquam me experientia docuit, omnia, quae in communi vita
frequenter occurrunt, vana et futilia esse cum viderem omnia, a quibus et quae timebam, nihil neque boni neque mali ii se habere, nisi quatenus ab iis animus movebatur constitui tandem inquirere, an aliquid daretur, quod Verum bonum, et sui communicabile esset, et a quo solo, rejectis caeteris omnibus, animus ameeretur; imo an aliquid daretur, quo invento et acquisito, continua ac summa in aeternum fruere laetitia. mico, me tandem con uisse: primo enim intuitu inconsultum videbatur, propter rem tunc incertam certam amittere velle videbam nimirum commoda, quae ex honore ac divitiis acquiruntur, et quod ab iis quaerendis cogebar abstinere, si seriam rei alii novae operam dare vellem et si forte summa felicitas in iis esset sita, perspiciebam, me ea debere carere is vero in iis non esset sta, eisque tantum darem operam, tum etiam summa carerem felicitate. vivebam igitur animo, an forte esset possibile ad novum institutum, aut saltem ad ipsius certitudinem pervenire, licet ordo et commune vitae meae institutum non mutaretur, quod sepe frustra tentavi. Nam quae plerumque in vita occurrunt, et apud homines, ut ex eorum operibus colligere licet, tanquam summum bonum restimantur, ad haec tria rediguntur: divitias scilicet, honorem, atque
libidinem. viis tribus adeo distrahitur mens, ut minime possit de alio aliquo bono cogitare. Nam quod ad libidinem attinet, ea adeo suspenditur animus, ac si in aliquo bono quiesceret quo maxime impeditur, ne de alio cogitet; sed post illius fruitionem summa sequitur tristitia, quae, si non suspendit mentem, tamen perturbat et hebetat. monores ac divitias prosequendo non parum etiam distra-
28쪽
hitur mens, praesertim ubi 3 re non nisi propter se quaeruntur, quia tum supponuntur summum esse bonum honore vero multo adhuc magis mens distrahitur supponitur enim semper bonum esse per se, et tanquam finis ultimus, ad quem omnia diriguntur. Deinde in his non datur, sicut in libidine, poenitentia sed quo plus utriusique possidetur, eo magis augetur laetitia; et consequenter magis ac magis incisamur ad utrumque augendum: si autem spe in aliquo casu ustremur, tum summa oritur tristitia. Est denique honor magno impedimento, eo quod, ut ipsum assequamur, vita necessario ad captum hominum est dirigenda, fugiendo scilicet, quod vulgo fugiunt, et quaerendo, quod vulgo quaerunt homines. Cum itaque viderem, haec omnia adeo obstare, quo minus operam novo alicui instituto darem imo adeo esse opposita, ut ab uno aut altero necessario esset abstinendum, cogebar inquirere, quid mihi esset utilius nempe, ut dixi, videbar bonum certum pro incerto amittere velle. Sed postquam aliquantulum huic rei incubueram, inveni primo, si, hisce omissis, ad novum institutum accingerer, me bonum sua natura incertum, ut clare ex dictis possumus colligere, omissurum pro incerto, non quidem sua natura fixum enim bonum quaerebam , sed tantum quoad ipsius consecutionem Assidua autem meditatione e perveni, ut viderem, quod tum, modo possem ' penitus deliberare, mala certa pro bono certo omitterem. Videbam enim me in summo versari periculo, et me cogi, remedium, quamvis incertum, summis viribus quaerere veluti aeger lethali morbo laborans, qui ubi mortem certam praevidet es adhibeatur remedium, illud ipsum, quamvis incertum, summis viribus cogitur quaerere, ne ein eo tota ejus spes est sita illa autem omnia, quae vulgus sequitur, non tantum nullum conserunt remedium ad nostrum esse conservandum, sed etiam id impediunt, et frequenter sunt causa interitus eorum, qui ea possident, et semper causa interitus eorum, qui ab iis possidentur.
Potuissent haec latius et distinctius explicari, distinguendo scilicet divitias, quae quaeruntur Vel propter se, vel propter honorem, vel propter libidi, nem, vel propter valetudinem, et augmentum scientiarum et artium sed hoc ad suum locum reservatur, quia hujus loci non est, haec adeo accurate inquirere. versio Belgo M. Princeps pomm. mae accuratius sunt demonstranda.
29쪽
Permulta enim exstant exempla eorum, qui persecutionem ad necem usque passi sunt propter ipsorum divitias, et etiam eorum, qui, ut opes compararent, tot periculis sese exposuerunt, ut tandem vita poenam luerent suae stultitiae. Neque eorum pauciora sunt exempla, qui, ut honorem assequerentur aut defenderent, miserrime passi sunt. Innumeranda denique extant exempla eorum, qui prae nimia libidine monem sibi acceleraverunt. Videbantur porro ex eo haec orta esse mala, quod tota felicitas aut infelicitas in hoc solo sita est, videlicet, in qualitate objecti, cui adhaeremus amore. Nam propter illud, quod non amatur, nunquam orientur lites, nulla erit tristitia, si pereat, nulla invidia, si ab alio possideatur, nullus timor, nullum odium, et, ut verbo dicam, nullae commotiones animi quae quidem omnia contingunt in amore eorum, quae perire possunt, uti haec omnia, de quibus modo locuti sumus. Sed amor erga rem aeternam et infinitam sola laetitia pascit animum, ipsaque omnis tristitue est expers; quod valde est desiderandum, totisque viribus quaerendum. Verum non absque ratione usus sum his verbis modo possem ' ferisAMerare. Nam quamvis haec mente adeo clare perciperem, non poteram tamen ideo omnem avaritiam, libidinem, atque gloriam deponere. Hoc unum videbam, quod, quamdiu mens circa has cogitationes vinabatur, tamdiu illa aversabatur et serio de novo cogitabat instituto quod magno mihi fuit solatio. Nam videbam illa mala non esse talis conditionis, ut remediis nollent cedere. Et quamvis in initio haec intervalla essent rara, et per admodum exiguum temporis spatium durarent, postquam tamen verum bonum magis ac magis mihi innotuit ictervalla ista frequentiora et longiora fuerunt praesertim postquam vidi nummorum acquisitionem aut libidinem et gloriam tamdiu obesse, quamdiu propter se, et non tanquam media ad alia quaeruntur; si vero tanquam media quaeruntur, modum tunc habehunt, et minime oberunt; sed contra ad finem, propter quem
quaeruntur, multum conducent, ut suo loco ostendemus.
Hic tantum breviter dicam, quid per verum bonum intelligam, et simul quid sit summum bonum. Quod ut recte intelligatur, notandum est, quod bonum et malum non nisi respective dicantur adeo ut
30쪽
una eademque res possit dici bona et mala secundum diversos respectus, eodem modo ac persectum et imperfectum. Nihil enim, in sua natura spectatum, persectum dicetur vel imperfectum praesertim postquam noverimus, omnia, quae fiunt, secundum aetereum ordinem et secundum certas Naturae leges fieri. Cum autem humana imbecillitas illum ordinem cogitatione sua non assequatur, et interim homo concipiat naturam aliquam humanam sua multo firmiorem, et simul nihil obstare videat, quo minus talem naturam acquirat, incitatur ad media quaerendum, quae ipsum ad talem ducant persectionem: et Omne illud, quod potest esse medium, ut e perveniat, vocatur verum bonum summum autem bonum est eo pervenire, ut ille cum aliis individuis, si fieri potest, tali natura fruatur. Quaenam autem illa sit natura ostendemus suo loco, nimirum esse i cognitionem unionis, quam mens cum tota Natura habet. Hic est itaque finis, ad quem tendo, talem scilicet naturam acquirere, et, ut multi mecum eam acquirant, conari hoc est, de mea felicitate etiam est operam dare, ut alii multi idem atque ego intelligant, ut eorum intellectus et cupiditas prorsus cum meo intellectu et cupiditate conveniant; utque hoc fiat, necesse est tantum dematura intelligere, quantum sufficit ad talem naturam acquirendam deinde formare talem societatem, qualis est desideranda, ut quam plurimi quam facillime et secure eo perveniant. Porro danda est operamorali Philosophiae, ut et Doctrinae de puerorum Educatione; et, quia valetudo non parvum est medium ad hunc finem assequendum, concinnanda est integra Μedicina et quia arte multa, quae dissicilia sunt, facilia redduntur, multumque temporis et commoditatis in vita ea lucrari possumus, ideo echanica nullo modo est contemnenda. Sed ante omnia excogitandus est modus medendi intellectus, ipsumque, quantum initio licet, expurgandi, ut feliciter res absque errcste, et quam optime intelligat. Unde quisque jam poterit videre, me omnes scientias ad unum finem et scopum velle dirigere, scilicet, ut ad summam
mae iussus suo loco explicantur. Nota, quod hic tantum cum enumerare scientias ad nostrmn scopum neeminas, licet ad earum seriem non attendam.
Finis in scientiis est uulcus, ad quem omnes sunt dirigendae.