장음표시 사용
21쪽
Sacramenta, Decalogum, Dominicam orationem.
nam omnia, quae Christianae fidei disiciplina tenenda sunt , siue ad Dei cognitionem ,siue ad mundi cre tionem O gubernationem , siue ad humani generis redemptionem syectent , siue ad bonorum praemia . O malorum poenas pertineant, mboli doctrina continentur. iura autem igna sunt, ct tamquainstrumenta ad diuinam gratiam consequendam , haec eptem sacramentorum doctrina complectitur. Iam uero quae ad leges referuntur,quorum finis est Tim claritas , Decalogo descripta fiunt. Quidquid denique ab hominibus optari, sperari, ac salutariter peti possit,id Dominica precatione comprehenditur.' octuare siequitur, ut, explanatis quattuor his qua
s communibus sacra scripturae toris , nihil fere ad eorum intelligentiam , quae Christiano homini disicenda sunt, desiderari possit. Itaque usum est
monere Parochos, ut, quoties usu uenerit , ut
aliquem interpretentur euangelii , uel quemvis alium diuinae fcripturae locum, intelligant , eius lo- . i , quicumque is fuerit, sententiam cadere subj unum aliquod quattuor illorum capitum , qlis ς diximus , quo, tamquam ad eius doctrime fon-l rem , quod explicandum sit, confugient. exempli causa , si explanandum sit illud evangelium LRq- primae dominicie Muentus: Erunt signa in fueσ luna Oc. quae ad eam rationem pertinent, tradita sunt illo Symboli articulo , Venturus est iudicare uigor, mortuos: quibus inde assumptis Paptor
22쪽
AD PARO VOS. IIstor una eademque opera fidelem populum o Symbolum, O Euangelium docebit. Quare in omni
docendi, O interpretandi munere, hanc consuetudinem tenebit dirigendi omnia ad prima illa quat- . tuor genera, ad qua referri uniuersam diuinaestriapturae vim, atque doctrinam diximus . Docendi autem ordinem eum adhibebit, qui Opersionis, et tempori accommodatus uidebitur: nos
Patrum auctoritatem Aecuti, qui initiandis Christo domino, in eius disciplina institueris hominibus, a fidei doctrina initium fecerunt , opera pretium duximus, quae ad fidem pertinent, prius explicare . Sed quoniam in diuinis litteris multiplex est fidei significatio , his de ea loquimur, cuius ui omnino assentimur iis, quae tradita sunt diuinitus. Hane autem ad salutem confiequendam esse necessariam ;nemo iure dubitabit, praesertim cum sicriptumst rSine fide impossibile est placere Deo. Cum enim si- Ad Heb. nis , qui ad beatitudinem homini propositus est, ' altior sit, quam ut humana mentis acie perspiaeipost, necesse ei erat , ipsius a Deo cognitionem accipere. Haec vero cognitio nihil aliud est, nisi fides: cuius uirtus oecit, ut id ratum habeamus, quod a Deo traditum esse sancti ae matris Ecclesiae auctoritas comprobarit. nulla enim fidelibus potest accidere dubitatio in iis, quom Deus auctor est, qui est ipsa ueritas. ex quo intelligimus, quantum inter hanc fidem, quam Deo habemus , intersit, O illam, quam humanae hstoriae scriptoribus
23쪽
ribus adhibemus. Fides autem, quamquam late pateat, ct magnitudine , ac dignitate differat, μ' enim sic in sacris litteris, Modicae fidei, quare sibi Matth., . tactiloe, Magna est fides tua: O, Adauge nobis h :7' fidem: item, Fides sine operibus mortua: O, Fi-Ad Gai s. des, quae per charitatem operatur) tamen est idem - ἰ genere diuersis fidei gradibus eadem definitio- nis uis , O ratio conuenit. Φιam uero fructuosa sit , oe quantam ex ea utilitatem capiamus, in Wrticulorum explicatione dicetur. Q Jae igitur priamum Christiani homines tenere debent, illa sunt,
quae fidei duces doctoresque sancti apostoli, diuino spiritu afflati, duodecim Draboli articulis distinxerunt. Nam cum mandatum a Domino accepissent, ut pro ipso legatione fungentes , in uniuersum mundum proficisterentur, atque omni creatura euangelium praedicarent, Christianae fidei formulam Ad Cor. i. componetam cerisuerunt, ut si ilicet id ipsium omnes V sentirent, ac dicerent,neque ulla essent inter eos schismata, quos ad fidei unitatem uocassent, βd essent perfidii in eodem siensu, O in eadem sententia. Hanc autem Christiana fidei, oe ypri professionem a se compositam, apostoli Symbolum appellarunt; sive quia ex uariis sententiis, quas singuli in commune contulerunt , conflata est ; siue quia ea ueluti nota, et tessera quadam uterentur, qua destrios, O subintroductos falsios fratres, qui euangelium adulterabant, ab iis, qui uere Christi militiae sacramento se obligarent, facile possent internostere.
24쪽
CREDO IN DE via. Cum multa in Christi ra religione fidelibus proponantur, quorum singillatim, uel uniuersie certam, ct firmam Demhabere oportet, tum uero illud primo, ac necessario omnia 'bus credendum est, quod ueluti ueritatis fundamentum ac summa de diuinae essentiae unitate, oe trium personarum distinctione , earum. actiombus, quae praecipua quadam ratione illis attribuuntur , Deusine nos docuit. Huius mymrij doctrinam breu ter in Ρmbolo apostolorum compresensam esse, Parochus docebit. Nam ut maiores nostri, qui in hoc argumento pie, ct accurate uersati sunt, obsiem uerunt , in tres potismum partes ita distributum
uidetur, ut in una, diuinae naturae prima persona,et mirum creationis opus describatur I in aetera ,δ- . vcunda persona,et humanae redemptionis mysterium zit' ni oliuaci
in tertia, tertia item persona, caput, oe fons san- p, ,, ρ', ctitatis nostrae, variis, O aptissmis siententiis con- cludatur. Eas autem sententias, similitudine quadam a Patribus nostris frequenter Uurpata , arti- culos avellamus. Vt enim corporis membra ar
riculis distinguuntur: ita etiam in hac Dei cost1si . ne , quidquid distincte , O separatim ab alio no bis credendum est, recte, oe apposite articulum
C REDO IN DEUM PATREM .e . o D l . . OMNIPOTENTEM, CREATO , REM CAELI, ET TERRAE.
His uerbis ea fiententiu subi ta est; certo c do,
25쪽
ac sine ulla dubitatione profiteor Deum patrem,prii mam sicilicet Trinitatis personam, qui sua omnipo-
tenti uirtute crium ipsum, O terram, O omnia, qua crit, O terra ambitu continentur, ex nihilo condidit, ct condita tuetur, ac regit: neque solum eum corde credo, o ore confiteor , uerum summo
studio, ac pietate ad illum, ueluti summum, O perfectissmum bonum, contendo. Haec igitur sit breuis quaedam primi huius articuli comprehensio.' Sed quoniam magna mUteria insingulis fere uem his latent, ea nunc diligentius Parocho perpeydem da fiunt: ut, quantum Dominus permisierit,ad eius maiestatis gloria In contemplandam cum timore tremore Delis populus accedat. Hini huiu, - Igilsr credendi vox hoc loco putare, existimare credo, in ma spinari, non significat,sed, ut docent sacrae litterae, euaeelieαae certissms sissensionis uim habet, qua mens Deo, ςςpxio, pro sua mysteria aperienti, firme, constanterque asse' sentitur. uJamobrem is credit, quod ad huius lac explicationem attinet cui aliquid sine ulla b statione certum, coepersuaseum est. 2 eque uero existimare quisquam debet, Dei notitiam minus certam esse, quod ea non cernantur , quae nobis credenda fides proponit. etenim diuinum lumen, quo ea percipimus, tametsi rebus perlicuitatem non afa. ad cor. a. ferat, nos tamen de bis dubitare non sinit. Deus enim, qui dixit de tenebris lucem hylendesicere, ipse illuxit in cordibus nostris , ut non sit nobis opertum mangelium sicut iis, qui pereunt. Iam uero, ex
26쪽
v G sc ΠOS. Is iis, quae dicta sunt, consequitur, eum, qui caelesti hac fidei cognitione praeditus est, inquirendi curio- 'state liberum esse. Deus enim cum iust nos credere , non diuina iudicia scrutanda, eorumque rationem, O causam perquirendam nobis proposuit, sed immutabilem fidem praecepit, quae escit, ut
animus in aeternae ueritatis notitia conquiescat cprofecto cum Apostolus testetur; Deus verax est, Ad omnis autem homo mendax ; si arrogantis, O impudentis iaminis est, graui, ac sapieti uiro aliquid virmanti fidem non habere ,sed praeterea urgere , ut, quod dixerit , rationibus, aut testibus probe tur: cuius temeritatis, atque adeo stultitiae fusrit , Dei voces andientem, calestis , ac salutaris doctrinae rationes requirere ἰ fides itaque, siectusa omni non solum ambiguitate, sed etiam demon- prandi studio , tenenda est . Verum illud pra
terea doceat Parochus, eum, qui dicit CREDO,
praeterquam quod intimum mentis suae assensum declarat, qui interior fidei actus est, debere id, quod animo inclusium habet, aperta fidei professo nepraesesierre ,summaque alacritate palam fateri, PsM nae praedicare. Oportet enim fideles eum spiritum
habere, quo fretus Propheta dixit; Credidi propter quod locutus sum: imitari apostolos , qui ad 6 'φ' principes populi restonderunt; Non possumus,qua
elidimus, audiuimus,non loqui: diui Pauli praeclara illa uoce excitari; Non erubesco eu elium a Virtus enim Dei est in salute omni credenti. Item
27쪽
ἔ6 C A TEC HIS M V squo maxime huius siententis ueritas confirmatur: ψ R' ' Corin cressitur ad iustitiam , ore autem conse istosit adsalutem. IN 'D E v Μ. Hinc iam Christianae sapientiae dignitatem , oe praestantiam, ex eaqMe, quin umdiuinae bonitati debeamus, cognoscere licet, quibus datum est ,statim ad rei praestantis mae, maximeq..pro Ib A expetendae cognitionem quasi Dei gradibus Ucendere. In hoc enim multum inter sie differunt Chrisianapbilosiophia, ct huius seculi sapientia, qμod haec quidem naturalis tantum luminis ductu ab esse diibus , O ab iis, quae sensibus percipiuntur, paulatim progressa, non nisi post longos labores uix tandem inuisibilia Dei contemplatur , primamqης
omnium rerum causam ct auctorem agnostit, atque intelligit: contra uero illa bumanae mentis aciem ita exacuit, ut in caelum nulla labore penetrare possit,atque diuinosplendore collustrata, primum quidem aeternum ipsum luminis fontem, deinde quae insta ipsum posita sunt, intueri; ut nos uocatos esse
ε.Pet.a. de tenebris in admirabile lumen, quod est apud apost stolorum Principem, cum 'mma animi iucunditor te experiamur, et credentes exultemus laetitia in narrabili. secte igitur fideles primo se in Deum Hierem 3 . credere profitentur, cuius maiestatem ex Hieremiae ν- drim 6. sententia incomprehensibilem esse dicimus : Lucem enim, ut ait Arnolus, iubisitat inaccessibilem , quem nullus hominum uidit, sita nec uidere potere. F 04 cum erim ad Mo'sen loqueremr, uidebit me, . inquit,
28쪽
AD PAROCHO S. I inquit, homo,quiuet. ut mens nostra ad Deum, quo nihil est sublimius, perueniat, necesse est eam omnino a sensibus abstractam esse: cuius rei facultatem in hac uita naturaliter non habemus. Sed quamuis haec ita sint, non reliquit tamen Deus, ut inquit Apostolus , semet ipsum sine testimonio δ' δε bene faciens, de crio dans pluuias, et tempora stuctifera, implens cibo, O latitia corda hominum.
Φιue causa fuit philosophis nihil abiectum de Deo
sentiendi, oe, quidquid corporeum , quidquid concretum , O' adminum est, ab eo longissime rem vendi ; cui etiam bonorum omnium perfectam vim, O copiam tribuerunt , ut ab eo, tamquam a perpetuo quodam, O inexhausto fonte bouitatis, ac
benignitatis, omnia ad omnes creatas res, atque
naturas persiecta bona dimanent; quem sapientem, ueritatis auctorem, O amantem ductum, benem centissimum, O alijs nominibus appellauerunt , quibus summa, O absoluta perfectio continetur: cuius immensam , O infinitam uirtutem , omnem complentem locum, Oper omnia pertinentem esse dixerunt. Hoc ex diuinis litteris longe melius consat, mr illustrius. , ut illo loco, Spiritus est Deus: iitem, Estote uos perfecti, cui O Pater vester caelestis perfectus est: tum, Omnia nuda, O aperta sunt oculis eius: ct illud, o altitudo diuitiarum sa- Ad Aebr. pientiae, O sicientiae Dei: deinde, Deus uerax est: O, Ego sum uia, O ueritas, ct uita : praeterea, Ioan Iustitia plena es dextera tua: denique, Aperis tuc manum
29쪽
Ps manum tuam, O imples omne animal benedictio-pitii. s ne: ponremo, quo ibo a spiritu tuo, ct quo a facie tua fugiam', Si ascendero in caelum, tu illis est si destendero in infernum, ades: si sumpstro pennas meas diluculo, O habitauero in extremis ma-Hi-- 3- ris se O, 2Vumquid non caelum, O terra ego impleo, dicit Dominus ἰ Magna , O praeclara haec sunt, qua de Dei natura sacrorum librorum auctoritate consentanea, ct consequentia ex rerum esse- taru investigatione philo Ubi cognouerunt. quamquam in eo etiam caelestis doctrina necessitatem cognoscimus, si animaduertamus, fidem nonsolum hoc praestare, quemadr dum supra di tum est, ut, quae uiri tantis sapientes longo studio consecuti sunt, ea rudibus quoque , ct imperitis hominibus statim pateant, atque in promptu sint; uerum ut rerum notitia, quae fidei disiciplina comparatur , multo certior, atque ab omni errore purior in metibus nostrix insideat, quam si eas ipsas res, humana scientiae rationibus comprehensas, animus intelligeret. Sed quanto praestantior diuini numinis cognitio censenda est, ad quam non communiter omnibus natura contemplatio, sed proprie credentibus fidei lumen aditum patefecit in hac autem Symboli articulis continetur , qui nobis diuinae essentia unitatem , O trium persionarum distinstionem, tum uero ipsium Deum esse ultimum hominis finem aperiunt, a quo
cae 'estis, aeternaeque beatitudinis possessio expectan-64 η h sit . siquidem a diuo Paulo didicimus, Deum iu quirentibus
30쪽
A D P A RO C H O S. 19quirentibus se remuneratorem esse. Haec quanta 3 34C0 - . sint , O an eius generis sint bona, ad qua humana cognitio astirare potuerit,multo ante eundem Apostolum Isaias propheta bis uerbis ostendit: A saecu- Ilo non audierunt, neque auribus perceperunt: oculus non uidit , Deus, absique te, quae praeparasti expectantibus te. Sed ex js,quae diximus, unum etiam Deum esse, DEum eis. non plures Deos, confitendum est. nam cum Deo non plurem summam bonitatem, O perfectionem tribua us,
fieri non potest, ut id, quod summum, atque absolutissimum est, inueniatur in pluribus. Quod si cui aliquid ad summum deest, eo ipsio imper ectus est:
quare nec Dei natura illi conuenit. hoc autem multis sacrarum litterarum locis comprobatur. Ariptum es enim: uri Urael: Dominus Deus no- Deut.ς ster, Deus unus est . praeterea est Domini iussum: Non habebis Deos alienos coram me. deinde per Exod.to. Prophetam saepe admonet: Ego primus, O ego Es. 4. 8.nouissimus, ist absque me non est Deus. Aposto- - lus etiam palam tectatur: Unus Dominus, una Ad Epb. fides, unum baptisma. Neque uero nos moueat, quod interdum sacrae litterae Dei nomen creatis etiam naturis imponunt. 2 am quod prophetas , O iudices deos appellarunt, non gentium more
factu est , quaesibi plures deos stulte,et impie sin-xerunt ,sed quadam loquendi consuetudine significare uoluerunt excellentem aliquam uirtutem,
uel functionem, quae Dei munere illis concessa sit. c ii Deum