장음표시 사용
291쪽
oemere et mane dies unus, . . . dies Secundias, . . . dies ter
titis etc. fa) ; Fluvius . . . dioiditur in quatuor capita, nomen uni Phison etc. Jh Cognopit autem Cain uxorem suam etc. hu; Hic est liber generationis Adam etc. μν; exque aliis sexcentis. Haee itaque in tantum utilitatem illam asserre dieenda sunt, in quasi tum alia inde vel eonsequuntur, vel media ratioeinatione aut commea latione eolligi aut eogitari a nobis possunt. Ad haec eadem eonsecta ria et eonsequentia pertinere facile intelliges ea, quae Paulus non se mel loquitur, atque urget, de diserimine inter literam et miritum seq.
457. Adde, quod , nisi illud l455ὶ Spiritui sancio suisset propo
situm , plurimorum , quae praesertim in historia israelitica leguntur, nulla alia ratio appareret, cur reserantur a sacris scriptoribus, ideoque minus vere dixisse videretur Paulus ea, quae modo retulimus. Quod enim ad historiam attinet, plurima nullius omnino momenti sunt; nessane nostra interest , si Eglon Moabitarum rex adipibus obesus sue
rit is , si Miphiboseth Saulis filius elaudieaverit fg , si Asa rex Iu dae podagra laboraverit th . Sed neque typum aliquem in illis late
re deprehendas, quo sensus saltem spiritalis huiusmodi narrationibus aut narrationum partibus subsit l333 . Demum horum non pavea adeo obseura sunt atque implexa , ut neque eorum sensus colligi possit. Quo sum itaque haec omnia a uetore Spiritu sancto narrantur Z quorsum his, non secus ac ceteris seri pluris sacris, ea elesiis ille character impres' sus illaque divina auctoritas addita , quibus ea bisnuncta esse pS ita e redimus, ut, secus sentire religioni cuique sit, oporteat y cost ira ea , si quid veri ex hisce ipsis loeis eruamus, quod nominum ely ma , vel numerorum rationes, vel alia personarum, rerum, ae loeaerum adiuncta, commentationi nostrae exhibeant, quodque moribus re'
ele fingendis alendaeve in Deum pietali eonducat , sententia ipsa siceollecta ea procul dubio est, quam , ut Ioquitur Augustinus , certe Dei spiritus, qui per seri plorem ab ipso afflatum haec operatus edt,
292쪽
etiam ψsam Occursuram iactori pel auditori sine dubitαtione praeoidit, imo , ut occurreret, quia et ipsa est perita te su
nixa 3 prooidit; itique illud est , quod sibi voluit Augustinus, ubi
animadvertit, ut disini sermonis Obscuritas etiam ad hoc sit uti- Iis , quod plures sententias peritatis parte svi. Hoe autem modo probe intelligimus, cur Spiritus sanctus euraverit, ut haec quoque in sacrum volumen referrentur, quaenam ex his utilitas eapi queat, quam denique ad veritatem Paulus fuerit loquutus.
Testimonia patrum. 458. Quaenam hae de re sententia patribus fuerit, notior res est. quam ut eonfirmatione indigeat. Non semel animadvertimus , quem hi
sensum spiritalem aut mysticum Vocant, Saepe non fiententiam es
se verbis seripturarum subieelam , sed esse ea , quibus de nune agimus, eonsectaria et consequentia ex sententia ipsa , imo quidquid veri oeeasione ea pla ex iis, quae in seri pluris legimus , menti Oeeu rii. Hane nominibus illis aut similibus notionem patres subiecisse a Dparet manifesto ex ipsorum commentariis de sacra seriptura. 459. Sed et aliud argumentum ex commentariis hisee petere est. Constant ea quippe magnam pariem doeirinis, praeceptis, sententiisque ita propositis, ut quas ipse Spiritus Sanetus suggesserit per ea, quae in seripturis habentur Quamobrem , nisi rem sic se habere patres eredidissent, dieendi essent nos sesellisse, nisi autem res ipsa ita foret, ipsi salsi esse, eorumque commentarii, non quidem sutiles aut inutiles i403ὶ, sed quibus magna ex parte inane fundamentum fuisset substructum. Sin autem positum sit veram esse sententiam, quam de sendimus , liquet lain, non iniuria modo , sed et minus pie earpi eam rationem, quam in suis fieri plurarum commentationibus patres iniverunt. Subi telam denique pro hac sententia quaedam patrum testimonia, quae sese mihi ultro in eorum commentariis Iegendis obtulerunt.
293쪽
28d Lia. l. c p. XVII. DE sEssu consEQUENTE 2CElPTu . 460. Eusebius ita loquitur: Per totam sacram et a Deo inspiratam scripturam praecipuus intelligentiae scopus eo vectat,ue tradat mystica atque disina, semata Gicissim Obria quoque intelligentia historiae fa=. Haee gemina sere quum sint eorum, quae mox transeribemus ex Augustini libris de Doeirina ehristiana 464 , eodem modo intelligenda sunt. 461. Hilarius enarrans haec verba psallae : omnia, quaecumque ooIuit, Dominus fecit in caelo, in terra, in mari, et in omnibus abssis. Educens nubes ab extremo terras, fulgura inpluoiam fecit. Qui producit pentos de thesauris suis my, illud
adnotat, ipsum verborum sensum sistere infra orationis materiem, quae
est Dei potentia, alique Icl: An haec tantum perfectae in Deo oolum
talis omnipotentia est, terras exhalare nubes , coruscare pluriis imminentibus fulgura, alternatis viritibus stare Dentos
Sed arguunt hanc Opinionem nostram Oirtutes perborum et na turae generum . . . . Quae hic humani sensus intolligentia Non ideo tamen sensum hune illorum verborum esse respuendum, quem ei ipse aeeipit ita pergens: Sed haec a me polenti oirtutem et rationem dictorum Ostendera ita commemorata sint, ut nihilo misnus inuisibilis et omnipotentis virtutis esse intelligatiar , a mari , quod est ab extremo terrae, nubes educi, et inter pluoias fulgura coruscare, et νentos ex Occultis Virituum suorum sed,
bus sare my; sed ex ipso hoc illorum verborum sensu sublimiora quae dam eonseelaria esse eruenda, subii et i quippe ἰ Verum, quia non in his tantum Omnipotentia Dei est, neque in his solum , quaa ooluit, fecit in caelo et in terra, in mari et in abssis, et in ais,
telligendaque Per virtutem prophetiae, nimirum quia haec quaeque, etsi non ἀμπως, ut sensum verborum, medio tamen hoc ipso
294쪽
ART. II. TEAT EONIA p1τληκ 281 sensu certe Dei viritus, Augustini utar verbis , Occursura Iectori Uel auditori sine dubitatione praeυidit, imo, ut Occurrerent, quia et wsa sunt peritate Subnixa, prouidit. Continuo, quaenam spiritalia haec sint, Hilarius exponit fri : In es, quod omnia, quae voluit, fecit in caelo et in terra , in mari et in ab Sis, quan tum cognitioni nostrae permissum est, nihil amabilius Deo homine est etc.
462. Hieronymum in eadem suisse sententia eertiores nos ipse saeit quibusdam essatis, quae alio loco s329 descripsimus. De exordio
autem geneseos sic loquitur : Magis itaque secundum sensum , guam Secundiam Verbum , translationem verborum IN PRINcIPio de
Christo accipi potest my ; ubi oppositio ipsa sensus et perbi clare ostendit non loqui Hieronymum de sensu verborum, sed de eo, quod ex sensu hoc eolligi commentatione potest ue id autem nec iure nec recte fieri posset , nisi p0silum sit Spiritum sanctum, Moysi exordium geneseos suggerendo, providisse , ut illud, de quo loquitur Hieronymus, ex huius exordii sententia colligeretur. Huc quoque perlinet dieium illud Hieronymi de Christi verbis : si quibus per tanta iam saecula tantorum ingenia sudaverunt , ut rationem Uerbi uniuscuiusque magis opinati sint, quam expresserint μ'. 463. Sic etiam Ambrosius de hoc eodem exordio : Est etiam initium uΥsTlssu . . . In hoc ergo principio , id est, in Christo, fecit Deus caelum et terram sivi; ubi vox moesticum non significat sensum vere ac proprie spiritalem ex typis in verba deriva-lum, sed aliquid aliud, quod Spiritus sanctus intendit praeter ipsam
verborum gententiam, ex hac lamen colligendum. 464. Augustinum a nobis flare, testimonio ea sunt, quae iam ex ipso
deseripsi inus i454 . Itemque , quum praeeipit , ut intelligatur I
gis et OxNisa dioin rum scripturarum PLENITuDo et Finis esse di lectio seq. Etenim, si Omnium scripturarum is suis est, quum Plu rimae sint earum sententiae , quae finem hunc ipsae per se αμετω
295쪽
minime allinguat , eoncludendum est , illud ipsum emei ex his Augustini verbis, quod ex verbis Pauli essici superius l456 vidimus. 465. Denique Gregorius Magnus plene nobis est adstipulatus, dum
haec seripsit: Dominus et Salυator noster . . . aliquando nos sermonibus, aliquando vero operibus, admonet. Ipsa etenim fa
cta eius Praecepta sunt , quia, dum aliquid tacitus facit, quid agere debeamus, innotescit si ς provisum videlicet Dei numine est,
ut ex rerum a Christo gestarum narratione , quam evangelistae Seripsere, vitae recte agendae praecepta eruamus , et colligamus.
Monita nonnulla. 466. Haec, quae consequuntur, aut commentando promuntur ex verbis aut ex materie seri plurarum sacrarum, a patribus designantur plerumque iis iisdem nominibus, quibus sensus spiritalis vere ac prae
prie dictus solet designari, ut sunt sensus spiritalis, mysticus, minralis, horumque similia, aut intelligentia , aut simpliciter eliam Sen sus absque ullo nomine adiectivo. Per quam apte sensus καrα διγνοιαν vocaretur, ut Graeci faciunt, qui tamen sensum quoque spiri talem sic vocant. Non male sortasse sensum consequentem latine di
467. Sensum hune quid plane aliud esse , ac sit sensus literatis, nemo non perspicit. Sed et a sensu quoque spiritali omni ex parte dis serre saeile intelligis ex huius definitione l2 342ὶ; sensus enim spiri
talis ex typis oritur, alque hinc in verba derivatur , hisque , aequη ac Sensus Illeralis, vere subest, quorum nil simile habet sensus iste con Sequens. Imo neque scripturarum sensus vere ac proprie hic disi
poleSl, S nomen Sensus, prout in tota hac disputatione usurpatur, εi gnificet vel verbi notionem, vel sententiam ex plurium verborum no tionibus exsistentem. Poterit tamen sic voeari atque haberi, tu qu/R vi In evanges. hom. XVII. s. i.
296쪽
ΑRτ. III. Monreth nos'GL 1 283 tum Spiritus sanetus seriptori bibliorum suggerens sententias id providit, ut ex harum sensu sensum illum erueremus.
468. Ex doetrina superius l454ὶ proposita, quam ab Augustino sumus mutuati , essicimus , in huiusmodi sensu colligendo hoe unum
ea vere oportere , ne quid a verilate absonum , aut ineptum , aut ab ipsa verborum significatione omnino alienum, quodque nullo modo eonsequens esse videatur, promamus; haec enim, tamquam quae scripturarum forent conseelaria aut ex scripturis eoiligenda, divinus harum au-elor proseelo non intendebat. 469. Attamen, quae ita cum seri plura rUm sententia sunt connexa , ut manifesta ac necessaria consequutione ex hac conficiantur, secernenda ea sunt ab illis quae alia via, puta, ex nominum etymis, ex numerorum rationibus, exque aliis similibus, menti biblia legentium oceurrunt, quum priora illa certo ex scripturarum sententia consequantur , ut sunt, exempli caussa , consectaria theologorum , non ilem posteriora , sed haec solum probabiliter plus minusve. De prioribus illiseonsectariis ita seribit Gregorius Nazian genus : Nonne perspicuum est, ista tametsi non dicantur in scripturis , tamen ex illis colligi, quae haec necessario essciant, ac probent 8 . . . . Quod si, te bis quinque aut bis septem dicente, decem aut quatuordecim ex perbis tuis colligerem, aut eae eo, quod animal ratione praeditum et mortale diceres , hominem esse concluderem, an tibi Oiderer delirare Z Nequaquam profecto , quum tua dicerem. Neque enim Oerba magis sunt eius, qui loquitur, quam illius , qui loquendi necessitatem simul assert. Quemadmodum igitur hic , non ea magis, quae dicuntur , quam quas intel- Iiguntur , evenderem , eodem modo nec , si quid aliud eorum, quae pel nullo modo , pel certe non satis verte, dicuntur, exscriptura eamen intelligi colligique reperirem , tam te nominum σcophantam pertimeScerem, ut a pronuntiatione ipsa re
470. Sed de hoc sensu consequente hae tenus. Quo salis superque me iis secisse confido, quibus non placet alia illa sententia , in qua
a) Orat. de Spir. sancto, quae est V de Theologia post mad.
297쪽
284 Lia. I. Cip. XVIII. DE ALI is udi BUS DAM SE slBIR ETC. sum, quamque uberius defendi 31 seqq. , saetis seri pluris, non ma liptieem, sed unicum subesse sensum lil eralem l72ὶ.
De aliis quibusdam sensibus , qui bibliis actinguntur.
471. Exposuimus ea omnia , quae ad verum legitimumque seri- plurarum sensum sive literalem sive spiritalem atque ad ipsius sententiae eonsectaria et tonsequentia tolligenda Icitu necessaria potissimum sunt. Quandoquidem autem scire salsa veris dignoseere ad veritatem arripiendam eonducit, nonnulla dieamus, opus est, de fietis quibusdam sensibus scripturarum , quidque de iis sentiendum sit, aperiamus. Hos inter eminet sensus accommodatus vel, ut barbare magis diei solet , accommodatitius, de quo postquam haec disquisiverimus, quid rei et quoiupliei Arma sit, an huius specimina apud seriptores saeros reperiantur, qualenus et quo patio eum ex seripluris extundere iterat, nonnulla disseremus de sensu propheliarum , qualem esse volunt So-einiani, de sensu traico, qualem Grotius eommentus est , de sensu morati, quem Kantius excogitavit, ae demum de sensu in thico elm hico a Rationalislis conficto.
De natura, diuersisque formis , ac nominibus Sensus accommodati. 472. Sensus accommodatus, quem recte, ut quidam laetunt, κα tot nuncupaveris, est, quem voces atque enuntiationes scripturarum praeserunt, quum aptantur alii rei exprimendae, ae ea sit, quam auctor expressit. Hinc transumptious quoque a nonnullis, puta, a Caietano sal, dictus est. Nee male subinde huic sensui nomen illud ia-
έ Deusu sacrarum scriptur. ap. Serarium Protegomen. hibliacor. e. 21. g. 14.
298쪽
deres, quo pessime Theodorus Mopsiaestenus l475 designavit sensum illorum oraculorum , ex quibus scriptores novi testamenti argumenta petiere sal, et κατ' ἐκ&tσtu diceres. Ceterum iam animadvertimus 347 sensn m. qui spiritalis a patribus aliisque voeatur, non raro alium non esse, nisi hunc sensum accommodatum, qui proinde alia quoque nomina apud eos sortitur, quibus spiritalis sensus vocari solet. 473. Hunc autem lamquam scripturarum sensum haberi nee debere nec posse, earumque testimonia, quae καπ.α κολλησtυ ad aliquideon firmandum produe imus, nulla ad id divina aue tori late pollere, quivis Deile intelligit. Quum enim in hunc sensum scripturas accipimus, nihil aliud praestamus, nisi ut earum verbis ae loquuti inibus rem aliquam enuntiemus, quam aliis verbis ae loquutionibus ne minimo quidem auetori talis detrimento enuntiaremus. Neque enim, quia Spiritus sanctus probet, ac velit illud, cui verba scripturarum ea ratione accommodamus, consequens ideo est, illud ipsum verbis hisce eum exprimere voluisse, quum longe aliud sit loquentis propositum, ac sensus, qui loquutionibus subest, aut subesse potest. 474. Si lubet, pro diverso genere rerum signi scalarum aut modo , quo significantur , saei te poteris sensum hunc in easdem formas
disperii re, ae sensum literalem il7ὶ et spiritalem s365 seqq. . Pro diversa autem ratione, qua seripturarum verba et loquutiones rebus aliis exprimendis aptamus, sensus aleommodatus distingui solet a quibusdam in eoetensiυum seu secundum extensionem et in allusioum seu secundum allusionem. Prior habetur, quum scripturarum verba li
rumque significationem vetuli extendimus ad ea, quae aliquid simile aut eommune habent cum iis , de quibus a Spiritu sancto dicta sunt verba haec; posterior vero, quum verbis huiusmodi alludimus alleui rei designandae ab eo, quem verba haec , ut sunt in scripturis, exhibent, sensu alienae prorsus ac disparatae. Prioris specimen haberes, si quis admissam culpam exeusaret illis Hevae verbis: Serpens decepit me ibi, aut amissum visum desseret dieens eum Τobia fo: Q Ie gaudium m hi erit, qui in tenebris sedeo, et lumen caeli non υideo γ po-
aὶ V. Constitutum Vistilii papae e. XXII in concilio V oecumen.
299쪽
286 Lis. I. C p. XVIII. DE ALIIs usIBUsDAN SENSIBUR ETc. sterioris , si quis verba illa : Cum sancto sanctus eris , . . . Et cum perperso Perperteris fa=, quibus psaltes Deum alloquitur, adhibeat ad indieandos esseetus bonae vel pravae eonversationis. Priorem porro posteriori praeserendum esse satis apparet. Hoe sacrarum scri plurarum usu Bernardus ceteros anteeellit.
An scriptores bibliorum ex bibliis verba in sensum accommodatum quandoque acceperint. 475. Quaeri solet , an ipsi auctores saerarum seripturarum si quandoque sint harum verbis in sensum aeeommodatum aeceptis. Quantum ad vaticinia , quae ex vetere testamento deprompta producuntur a seriploribus novi lesia menti, ita sentiunt post Τheodorum Mopsuesienum s472ὶ Soeiniani ae Baiionalistarum plerique. Contra vero alii , non prophetias modo , sed quascumque sententias bibliorum negant in eum sensum acceptas unquam suisse a scriptoribus sacris. Utrumque lamen salsum est, sed primiam insuper tamquam absonum aehristiana doetrina Vigilius p. m. reprobavit lib). Dicimus itaque, nulla omnino vaticinia in sensum accommodalum aecepisse Scriptores sacros, ubi prophetarum testimonio aliquid confirmare instituebant; attamen inter alias seri plurarum sententias, quas vel seri plores illi vel ipse Christus produxere , nonnullas ita ab eis acceptas reperiri lumin vetere lum in novo testamento. Quod altinet ad vetus testamentum iam huius rei speeimen dedimus li89 . Ex novo autem haec accipe:
476. Ceterum nihili satiendum est argumentum προλ πιικον, quo ducti nonnulli nobiscum sentire recusant. Est autem illud, quod ratio haec usurpandi testimonia seripturarum minus decere videatur vel ipsos seriptores Romευστους vel scripturarum saneti talem. Εecur enim u) Ps. XVII, 27.
300쪽
id dedeeeat scriptores illos, quos non dedecuit et a protinis seripto ribus verba ae sententias mutuari Z Quis enim nesciat, inquit Hieronymus mst, et in m e et in prophetarum voluminibus quaedam assumta de Gentilium libris p Paulus prosecto non illud se dedeeere arbitratus est, ut quaedam proferret sive ex Phaenomenis Araii ibi, sive ex Oraeulis Epimenidae ic , atque adeo ex turpi quadam Me andri fabula Thaidis nomine inscripta id . Sed neque scripturarum sanelitatem mos iste dedecet. Si enim hane minime violant vel orat res saeri, vel patres , vel ecclesia ipsa , quum illarum verba sic u-Mirpant, cur eam violari. dicamus, quum id agunt seri plores ipsi bibliorum p Num Spiritui saneto, quem praecipuum auctorem seriplurae habent, minime liceat sua propria verba, quoties voluerit, aliis atque aliis rebus signifieandis adhibere p477. Haec autem quum amrmamus, haudquaquam volumus, ut de saeili quis aliquid tale sese in scripturis deprehendisse eredat. Quinimo ea vendum omnino est, ne sorte, dum sententias scripturarum re-hus aliis aptatas in seri pluris ipsis quaerimus , nimium iis eoncedamus , qui liberaliorem , ut vocant , seu verius liberiorem audacioremque scripturarum explicandarum rationem sectantur , quum reapse neque adeo frequenter a sacris seriptoribus illud fiat, neque laetum esse eredendum sit, nisi ubi optima ratio ita credere cogit. Quare , ne hae in re peccemus , diligenter allendere oportet ea indicta , quae mox suggerentur l483 - 485 .
Quatenus liceat scripturis hac ratione uti , quidque in hoc
478. An lieeat voces atque enuntiationes seripturarum aliis r hiis exprimendis apiare quam iis, quas verbis illis auctores ipsi expresserunt , religio est dubitare , quum id et patres seeerint, et ecclesia