장음표시 사용
271쪽
258 Lia. I. Cip. XV. ConTRARIA ARGs ENTA REFELLUNTUR qui spiritalem sensum non aliter sectantur, quam literati negleelo. Porro Methodius Adamum, eiusque somnum, et coniugium eum Ηeva, iailla ipsa oratione tamquam typos aecepit la . 417. Clemens Alexandrinus iis seribebat, quos ad ehristianas di- seiplinas allieere expediebat ostendendo, si quid hae eum graeeis poliissimum atque aegyptiaeis diseiplinis eommune haberent ib . Quamobrem edisserit, qua ratione in illis, non Meus ac in his, sublimiora dogmata per symbola atque aenigmata traderentur. Attamen , solummodooΓOD ATTin ET AD occdLτLTIOREa , hebraicis similia Aegratiorum aenigmata esse assirmat lc , proprium vero esse symbolorum, qllae in scripturis sunt, id, quod meris symbolis proprium nullo paelo es se potest, videlicet sutura praesignifieare: Igitur et barbarae ph, Iosophiae , id est , seripturae saerae , de qua nobis propositum est dicere, occulte et per sobola προγοτευεω praedicere Pllo'paida est f . Ceterum, Clementi veros lypos, neque tropologi eos mo do, sed et propheticos, nolos fuisse, ipse nos docet, sicut iam dietum
418. Patres in Origenis eommentariis mysti eam interpretationem haudquaquam earpebant, quam et ipsi habere solebant, sed huius ill-terprelationis modum ac nimietatem, qua ille literalem sensum vel re spuebat, vel respuere videbatur. Quam optima porro de eaussa id iaOrigene carpserint patres , apparet vel ex hoe uno , quod hodieruis Balionalis iis sussi agio suo praesto fuisse Origenes videri queat, quoRhistoriam de terrestri paradiso μυθους voeare non dubitaverit le . 4l9. Demum , quod aetate patrum fuerint, qui typologiam re spuerent, non magis probat eam respuendam reapse esse, aut a ebri stianis diseiplinis amandandam , ae valeat ad his iisdem inserendam doctrinam de duobus rerum prinei piis, quod eadem illa aetate Mani' chaeorum Mela longe lateque suerit disseminata.
272쪽
Refelluntur argumenta contra auctoritatem Vnagogae. 420. Quandoquidem adversarii nostri nequeunt infitiari totam ly- pologiae doetrinam ante aetatem Christi synagogae iam perspectam atque acceptam fuisse sal, extraneam ae protinam doctrinae huic apud Iudaeos originem assingere conantur, aiuntque, Graecos Homerum suum et Hesiodum , quia , quae apud illos de diis suisn-rantur , fabulae offensioni fuerunt, allegorice explicuisse; a Graecis pero hanc interpretandi rationem ad Iudaeos AI aeandrinos transiisse , et a Iudaeis dein ad Christianos pervenisse fM. De caussis vero atque usu huius interpretalionis sive apud Graeeos, quibus eam Plato commendavit lci, sive apud alias gentes,
deque iis, qui eam sectati sunt, eonsule Tullium id , Clementem Alexandrinum let, seri plorem Recognitionum fη, pluresque alios commemoratos ab Huetio igi; lege etiam Gulielmum Ionesium thi.
421. Ceterum ex his consequens tiret Iudaeorum ingenio ad gra eos mores esse lo , non autem Spiritui saneto , totam lypologiam nostram esse tribuendam, imo neque ipsos Iudaeos eam a Spiritu san-elo repetere, quod quidem loeupletissimo hoe Malemonidae testimonioeomprobari posse euiquam fortasse videatur: Solent stabbini nostru, ut illi norunt, quibus consuetudo ipsorum nota est, ALLEGO alis vehementer delectari et crebro illis uti , non quod exist
ment hanc esse mentem et sensum scripturae, sed instar iucundi aIicuius aenigmatis. Duo autem sunt hominum de allegoriis iudicia. Quidam putant illas ab ipsis adduci ad declarandam
cripturam. Alii octo irrident et contemnunt eas, cum GER N MTnon esse eam textus sententiam fu.
b) Ib. p. 25. e) Do republ. Lib. II. p. 377 seqq. opp. T. II odit. Stephani 1578. φ De natura deor. L. II S. 15. ei Strom. L. V. SS. 7. 8. D Lib. X. SS. 50 - 34. 4l.
273쪽
260 Lia. I. cap. XV. CONTRARIA ARGL ENTA REFEL NTΓ 422. Verum etsi daremus adversariis ex Graeeis ad Iudaeos in Aegypto commorantes typologiam advectam fuisse, qua ratione vineeal
vel ex his vel alia ex gente ad Palaestinos illam dimanasse y praesertim quum ea, quae protulimus ex novo testamento l302-305. 354-356l, evineant eam plenius ac latius apud hos quam apud illos obtinuisse, quae vero ex vetere testamento l290. 29l. 302. 322. produximus, tredere suadeant longe diu, ante quam graeea philosophia in ipsam Aegyptum, ne dum in Palaestinam , reeipi potuerit, ludaeis, qui Pa laestinam incolebant, notam fuisse. Tum cur non a Moyse potius hanc scripturarum exponendarum rationem Iudaeos didicisse putaremus, quum ipse Moyses plura, quae in pentateucho habentur, συμεολt κως aut γ θικως explicuerilῖ quorum non pavea Ialin eongessit la . Qua autem fidueia pronuntiant, Iudaeos doctrinam hane a Graecis aeeepisse atque a Iudaeis Christianos , quin pensi habeant apostolos atque
ipsum Christum, quorum auctoritale huius doctrinae veritas ineoneusse Sussulcitur, et quibus nos eam acceptam referre oportet 8 Qua tamen de re satis iam disseruimus. 423. Nunc vero non ea repetemus, quibus demonstravimus tu daeis typologiae veritatem et γ σιστητα vetustiore etiam aevo comper tam fuisse, sed obiter indicabimus, quantum diseri minis iniereedat ist-ler Iudaeorum de hac doetrina sententiam atque inter sententiam Gradii eorum aliorumque de significatione sabularum, quae in ipsorum pre' iis leguntur. Etenim nemo eorum, qui has sunt interpre tali, unquam simul putavit et eas veras esse, et, quae in illis com mem0rantur, Sive personae, sive res, sive evenia, divino numine ita
disposita suisse et eomparata , ut aliquid aliud praeter id , quod erasti,
significarent. Imo, ut ex hisee omnibus allegorieum significatum evi underent, hoc ipso Delum est, quia haec commentitia esse ae sabu losa probe compererint, imo persaepe turpia atque absurda , qu3Nea rati0ne Sese suarum religionum decori ac nomini prospecturos es flarbitrabantur. Ilaec, inquam, origo est id genus interpretationis, quae apud Graeeos aliosque nonnullos invaluit, neque aliam esse illi ipsi, quos impugnamus , ingenue annuunt, imo et eonfirmant. Lege seriplo' M Enchirid. S. 45.
274쪽
rem Recognitionum fa=. Quare , quum res vere gestas esse minime erederent, liquet proseelo eos neque credere poluisse rebus ipsis signifieationem illam inesse, sed solum narrationibus aut carminibus, quibus res illae exhibebantur, quaeque proinde , quum proprio verborum Sensu carerent, pro meris allegoriis, neque enim quid melius esse poterani , habita ab illis sunt; qui aulem inde et ieiebatur, nil interpretibus illis erat aliud, nisi sensus quidam literatis et allegoricus. Ν, hil itaque illi hae in re divinum, nihil, quod non ab ipsis illarum sabularum scriptoribus repeti oporteret, suppleati sunt. Lege editum a Ioanne Columbo graeci euiusdam seriptoris libellum , quo Homeri Odysseam is in morales sententias C ηγορει, atque aliquibuq poema iis partibus, eo paelo, quo Aesopus labellis suis, snbnectit ibi.
424. At vero Iudaei Ionge seens sensere, utpote qui et vera es se omnino crederent, quae in sacro endiee narrantur, aut commem
rantur , et iis typi eam signifieationem a Deo inditam , et verbis aeloquutionibus , quibus ea sunt d seripla, spiritalem sensum Deo Dpso auctore praeter ii ieralem subesse. Nemo enim infitiari audeat libros Moysis divinos a Iudaeis esse habitos. Nimis aperte hae de re praeter scripturas loquuntur Philo et Iosephus , qui non modo ea , quae lege eontinentur, Deo auelori tribuebant, et populares suos tribuisse narrabant ic , quod produnt etiam appellationes illae, quas saepe usurpant, divina I x, lex Dei, divina legislatio my, sed ipsos quoque legis libros, ut pole Deo inspirante eonseriptos ses, pro divinis et se se habere prosilebantur, quum illos vocabant divinos libros fN, disinum υerbum fg , oracuIa lli , et Iudaeos omnes ab ipsa pueritia habere assirmabant f. . Quam quidem de librorum Moysis divinitale
R Ineerii seripior. praeci sabulae aliquot homericae ethico expliealae. Vertit notasque necessari adiecit Io columbusPP. Umal. Lugduni Batav. 1 45. o Philo apud Eusebium Pra p. evang. L. VIII. S. 6; Iosephus Antiquit. L. III. e. 8. S. 10; Com. Apion. L.
II. SS. 36. T ; Maehah. S. 5. vi Philo De vilis Moys. L. II. Py. 656. 658 : Iosephus Machab. l. s. 10. 11. 13. 17. εὶ Philo m. p. 655; Iosephus C l.
ρὶ Philo Do mistrat. Abrah. p. 408 ; Iosephus Maehah. S. 7. Λὶ Philo De vita Moysis Lib. II. p. 662. 0 Id. De legations ad Caium p. 1022; Ioseph. Cont. Apion. Lib. I. S. 8. Diuili oti by Cooste
275쪽
262 Lis. I. cap. XV. CONTRARIA ARGUAERTA REFELLs Tullsen lentiam inter Iudaeos veteres oblinuisse testantur quoque monumenta Christo vetustiora , qualia sunt historia Aristeae inj et libri Machabaeorum ibi. Quum itaque Dei opus esse noverint libros illos. mystieum etiam sensum , quem in iis latere credebant , a Deo ipso Iudaei repetiisse procul dubio putandi sunt. . - , 425. Quod autem sensum hune vere his libris eontineri erediderint, id diseimus, non modo ex novo testamento: 358 , sed etiam ex Philone, qui haec scripsit: Patriarum legum . . . . intelligentiae humanum ingenium nisi diυivitias assatum par esse non potest ic , quae sane dici nequeunt de sensu literati legum , qui salis obvius plerumque est, nec sane peculiari Dei. assiatu opus est, ut ex libris colligatur ; imo neque de aliqua alia sensus symbolici speeie, quam de ty-plea , quum neque sensui huiusmodi percipiendo peeuliaris Dei amatus foret necessarius. Imo haec verba Philonis eonfirmant etiam id, quod modo assii mavimus l424ὶ , Iudaeos auetorem sensus spiritalis, qui seripturis subest, Deum ipsum existimasse. 426. Ipsarum autem rernm, quae libris illis eontinentur, veri- talem nemo unquam Iudaeorum in dubium revocavit; sed et hisee r bus typicam significationem inesse eertum habuere, sicut iam demonstravimus 3l8-322 . Utrumque praeterea testatur Philo his verbis :Sunt enim quidam, qui, dum existimant scriptas leges esse Vmbola intelligibilium, his diligenter dant operam, illas facile negligunt. Quarum mihi non placet facilitas, debuerant enim
utraque curare, ut et obscura quaererent accurate, et manife-δta serυarent diligenter . . . . Et sacrae caeremoniae et alia
multa negligenda sunt , si exclusis risustis , id est, rebus ipsis rerumque veritale, 'sola harum signi Ma rec tantur. Sed Pra Stat haec tamquam animam , illa tamquam corpus, cenSeri s . 427. Palet itaque quam inepte agant, qui interpretationes mysti eas seu verius allegoricas sabularum ae poematum Graecorum aut aliarum gentium typologiae Iudaeorum et Christianorum componere Student.
b) I Mach. XII, 9; II Mach. VIII, 25.
e) Quod omnis probus sit liber p. 877. Q Da migrat. Abrah. p. 402.
276쪽
428. Testimonium Malemonidae ab re prorsus est. Allegoriae enim, de quibus is loqui inr, nihil sunt aliud , nisi interprelationes, quas suo quisque arbitratu sacere solet secundum illum sensum, quem accommodatum vocamus , idque ila esse probant lum exempla, quae asseri, tum quod nomen allegoriam in toto libro usurpet vel in hane notionem , vel in quantum figuram rhetoricam illud designat, non autem ut sonat sensum spiritalem rerum aut verborum, tum denique quia, si alia esset eo Ipeo huius nominis nolio , salso l3i6ὶ assirmasset Ma- temonides , quod rabbini non existiment hanc esse mentem et sense
429. Quod si haec omnia , quae produximus ad suffragium Iudaeorum nobis vindieandum, dicas valere solummodo quantum ad libros Moysis, non item quantum ad ceteros, nae, morosiorem adversarium te esse latearis, oportet. Quid enim Z Si quod ad hos libros illud accipis, eur non et quod ad ceteros, quum ceterorum eadem sit ratio, non modo ex nostra, sed ex Iudaeorum quoque sententia 2 Integra quippe biblia proto eanonica veteris testamen ii Deum habere auctorem, illorum sententia est. Hine Philoni psalles dieitur ab assatu disino totam mentem Oestro correptus fri. Hinc Iosephus de illis omnibus libris ita seribit: Merito creduntur dioini omnibus Iudaeis, statim ab ipso nascendi exordio , hoc insitum atque innatum est, Dei ut haec esse placita credamus my; quumque narret, libros, qui post illos scripti sunt, nequaquam TANTAM FIDEuet AscTORITATEn meruisse , quantam superiores ii libri, propterea quod minus manifesta fuit successio prπhetarum to, salis indieat, superiores illos omnes auctoritate valuisse eo, quod a prophelis divino numine conscripti essent. Non est igitur, cur dubilemus, an, quod veteres Iudaei de spiritali sensu pentaleuchi crediderunt, hoc idem et de sensu spiritali eelerarum quoque scripturarum erediderint. 430. Ceterum , ne sorte quis contra nos illud urgeat , quod in aliis veterum Iudaeorum scriptis praeter biblia nullum typum prophelteum, vel qui Christum praesignificaret, commemoratum reperialnus,
277쪽
264 Lia. I. Cap. XV. CONTRARIA AEGυvENTA REFELLUNTUR unde eonsequi videtur Iudaeos vel lypos huiusmodi non cognovisse, vel saltem eorum significationem ignorasse, animadvertimus, hanc typ0rum speciem seeretiorem natura sua esse, quam ceterae, eamdemque
typis propheticis conditionem esse, et proinde illud idem iis eontigisse , quod eontigit oraculis prophetarum , quorum pauca omnino in seriptis illis commemorata atque explanata sunt, ex quo tamen nemo inserat Iudaeos illos prophetarum oracula minime agnovisse aut aeceptisse. Porro patet oraculis ipsis obscuriores suisse lypos illos, atque hae etiam in re valere, quae respondimus iis, qui typos velut quid inutile explodere audent l402 . 43l. Praeterea rursus 323ὶ monemus, nos Iudaeorum aliorumque testimonia proserre, non ut certum huius aut illius typi signifieatum disquiramus, sed ut probemus in universum veritatem lypolγgiae. Huie autem ita probandae etiam illorum les limonia , qui sorteirporum ipsorum significationem non sunt assequuii , apprime valent, in quantum demonstrant typologiae doeirinam vetustioribus illis aetalibus obtinuisse, deque eius veritate adeo nihil suisse dubi latum, ut qui tunc scribebant, secure ea posita mysticos rerum aut verborum sellu
Refelluntur αrgumenta contra Originem , quam sensui viritali uerborum assignamus. 432. Praeiudieatam esse veritatem originis, quam sensui spirita li scripturarum tribuimus, ultro dabit, qui paulisper consideret, Sio ut ea posita elare patet, quid sit iste sensus, ita, si ea explodatur, neque aliam lacile reperiri non multis incommodis obnoxiam, neque, quid sensus spiritalis sit, salis apparere. Quo tamen magis lutam hans sententiam praestemus, nonnulla diluenda sunt, quae eontra p0SSessi dispulari. 433. In primis enim exemplum non deest, ex quo arguere qssi seriasse possit , testimonia veterum scripturarum in novo foedere ae eipi in sensum spiritalem, quin typum ullum exhibeant. Τale enim es
se videtur illud: Minuisti eum paulo minus ab angelis, glo is
278쪽
et honore coronasti eum etc. fri , quod Paulus tamquam die tum de Christo usurpavit Ib , quamvis illius sensus literatis hominem in
universum exhibeat, quem prosecto Christi lypum esse nemo putabit. Quare verba haee sensum spiritalem habere videntur, quo Christum sonent, nullo lamen lypo proposito, ex quo spiritalis iste sensus emanet. Equidem , si sensus literatis horum verborum simpliciter ae solummodo hominem attingeret nullo habilo Christi respectu, libenter darem, Christum de ignari his non posse, nisi si ipsis subesset quoque sensus spiritalis, negarem tamen quidquam exinde erui iure posse contra senientiam, quam propugnamus. Haec eni in verba percommode intelligas dicta esse de primo homine , eui dignitas illa, cuius me mi nii psaltes, a Deo eo itala suit universis ipsius posteris communicanda ; primus lamen homo teste Paulo est forma τυπος futuri sc=. At ne unum quidem soria , se inter patres invenias, qui verba ista ace peril tamquam solum ae simpliciter de homine prolata nullo Christi
respeetu. Athanasius idi quidem , Hieronymus let, Augustinus is , nil
nisi Christum in psallae verbis reperiunt. Verius lamen alii, ut Origenes fg , Theodurus uerae leotes h , Eusebiiis fit, Chrysostomus il , Cyrillus Alexandrinus tm , Τheodoretiis tui, sicut et interpretes re-eentiores, puta , Cornelius a Lapide io , Tirinus sp , ita psaltae sen-
lentiam expoSuerunt, ut qui vel integram vel ex parte ium de homine tum de Christo die lam eam esse erederent. Et re quidem vera,
si psalles eo versiculo, qui verba illa proxime praecedit , de homine loquitur, i pris quoque Athanasio atque Augustino annuentibus tq ae nemine ex patribus contradieente , de homine loquatur , oportet, ipsis quoque illis verbis, quae eontinuo illi versi eulo subdit , ita o-
mon. A rianor. e. 5. S. 5 ; Collation. euin Maximino S. 14. si In Catena Patrum graecorum in Psalmos Od. corderii ad h. l. hi comment. in Psalmos ad h. l. .
279쪽
266 Lin. I. C p. XV. CONTRARIA ARGUMENTA REFELLs Tli rationis contextu sagitante , non tamen solum ac simpliciter de 1iomine, sed simul de Christo. Quare ex patrum, quos sic credere diximus , sententia essalum illud psaltae ita 'interpretaberis , ut summa verborum prodat supremam dignitatem, quae hominis naturae accessit ob unionem h Ostaticam atque ob ea, quae unionem hanc consequuntur , ita ut de aliquo ex hominum genere diei haee omnia iam possint: Minuisti eum Paulo minus ab angelis , gloria et ho-ΠOre coronasti eum , et constituisti eum Super Opera manuum
tuarum, Omnia subiecisti sub pedibus eius. 434. Neque magis ossicit sententiae nostrae, quod apost0li et evinangelistae testimonia huiusmodi in sensum spiritalem aecepta pros rant plerumque nulla typorum iniecta mentione. Ita, exempli gratia ,
Matthaeus laὶ profert verba Oseae ibi, quin meminerit populi is ra
litici, de quo ea die la suerant a propheta, et qui excedens ex ΑΘ gypto typus suit ei in rei , de qua scribit Matthaeus. Ita quoque Ioannes sol, quae de agno sdi immolando Moyses constituit, ea tamquam dieia de Christo producit, quin agni ipsius meminerit. Haec , inquam , atque horum similia nihil nobis ossiciunt. Mentio enim huiusmodi neeessaria forsitan fuisset, siquidem, non ipsa quoque Verba, sed res solummodo verbis designatae, typi videlicet, sensum spiri lalem haberent, neque iste sensus ex typis in verba dimanaret; lune quippe nullum fortasse ex huiusmodi verbis argumentum petere licuisset ad id probandum , ad quod usurpabantur, sed ex ipsis tantummodo typis, quum, non illa, sed hi tantummodo antitypum signifiearent. Etsi revera hoc etiam posito diserta atque explicita typ0rum mentio tuto omitti quandoque potuerit, quum pro hac satis subinde esset ea proferre, quae de typis dicta aut scri Ina' erant, ut quisque statim deprehenderet lypum , unde argumentum petebatur quod enim Ioannes scribebat confractis cruribus latronum, non autem Christi, impletum fuisse illud, quod scriptum erat: os non comminuetis ex eo,
tantidem est , ac si dixisset, impletum suisse illud , quod in agno
280쪽
Tunt seriptores novi testamenti, quum verba de typis dicta tamquam dieta de antitypis usurparunt, id nullo m0do evincit sensum spiritalem verborum non esse repetendum a sensu spiritali rerum, de quibus ea dicta sunt, sed ad summum hoc unum eonfirmat, quod et ipsi assirmamus, sensum spiritalem verbis quoque, non autem solum rebus per
verba designatis , inditum fuisse a Spiritu sancto 356 .
435t At nonne eredibile fit enuntiationibus aut narrationibus quibusdam spiritalem sensum saltem tropologicum indidisse Spiritum sanetum , qui a typis nullo modo dependeret, idque hoc pacto, ut, licet quibusdam sive personis, sive rebus, sive eventis, non, sicut ipsis typis tropologicis, proprium illud Aret, ut ad morum nostrorum informalionem petuliari quodam Dei consilio apiarentur, ac perlinerent, ea lamen , quae de illis enuntiantur, aut narrantur, Spiritus sanctus literis consignari voluerit, ut aliquid, quod exemplo nobis foret aut doeumento, inde hauriremus p Id vero et indubium est , neque sua Ium quod attinet ad aliquas narrationes ac sententias , sed quod ad
integra biblia. De inlegris quippe bibliis dictum certo teneas id, quod de quibusdam horum partibus scripsit Paulus : Scripta sunt autem
ad correptionem nostram, sive, ut graece est, ad admonitionem
nostram lain, quibus Pauli verbis gemina leges apud Philonem ibi, illudque ipsum Spiritus saneti eonsilium disertius Τimotheum doeebat idem
Paulus hisee aliis: Omnis scriptura disinitus inmirata utilis est ad docendum, ad arguendum, ad corrmiendum, ad erudiendum in iustitia, ut perfectus sit homo Dei ad omne vus bonum instructus scy. Atque in hunc sensum patrum dicta accipere oportet, quum affirmant vel singulis scripturarum apicibus subesse sensus spiritales, sicut alias iam monuimus l374 . Sed hae de re alio lo-
eo 454 seqq. pluribus. Verum monuimus simul distingui plane, quid
intersit inter scriptoris propositum et consilium atque inter significationem verborum et loquutionum , quibus ille utitur. Ideoque, quod illud sibi proposuerit Spiritus sanctus , non inde consequens est spiritalem sensum verbis ac loquutionibus subesse, sicut nemo, eo quod aliquis