장음표시 사용
311쪽
R gula, relatiuum substantiae' identitatis,non reciprocum,lupponens mPropositione hypothetica disiunctitia, non solum supponat pro illo vel: illis, pro quo vel quibu, verificatur Propositio sui antecedentis; sed pro omni illo,pro quo supponit suu antecedens, ista communiter conceditu sortes currit,vel ipse quiescit,&m si illud Hatitanni, ipse suppGneret prscise pro illo,pro quo proposi- . tio antecedetis veriscatur , illa esset
falla, supposito, i sortes DCn curreret, quia ecet una disiunctiva, cuius' traque pars cset salsa, cum sensus insci talis, ortos currit, vel ipse somtES, 'UI currir,requiescit, modo hoc
est falsum. similiter ista communi- B ter conceditur, sortes est asinus, vel ipse est homo,& tamen si illud relatauum, ipse,supponeret praecise pro illo pro quo propositio antecedentas veriscatur, tunc ipsa est salsa, cum sensus eius es et talis, sortes est asinus, vel ipse sortes, qui est asinus , est homo; ille sensus est sal ectest, sus, ct similiter diceretur de mul-D . tis aliis. Ex istis sequitur, primo
quod in copulativa amrmatival co relativi non licet ponere ani cedcns, quia proposse io de antecedente, loco relativa vcstra, rect ut ra,
qua esset salsa, si Matiuum poner tur, ut ista est falsa: asinus est animal & sortes est illud; & tamen illa
est vera, asinus est animal, S sori est animal. Sequitur secundo, si in disiunctiva & condirionali loco relatiui licet ponoe anteceden, , ut ii mo currit,vel ipsoqui tacitis: militeride est dicere, sortes est homo,s ipse est Unus,do diceressortes est homo, Cs sorte, in asinus.
SEcv Noo sciendus ad vide- Artis dum,qua suppositione supponat relatiuit,ponuturaliquae resulae Prima relativus ubstatiae idelitatis,haia R v bens pro antecedere termiori discrete tin tu, lii modo illud relatiuum sit .
primitivi speciei,supponit discrete,
ut sortes currit,& ille mouetur,aba illud relatauum, ille, supponit disser te. Si co talis relativi licet ponere antecede, .s cuda regula: relativus ubstantia' identitatis non reciprocum, suppones cister, supponit illa suppostaone, qua supponeret terminus absolutus, communiici tentu
in tes i loco positus, ut homo currit, vel ipse mouetur, ibi illud re attuli, ipse, supponit peridnaliter&detem minate, quia si loco eius ponerctur Vsuum antecedens, tale antecedo i up poneret determinate, similitercutiadicitur,homo currit, & omnis ille
mouetur, ibi ly ille supponit consi se didistributive: quia si loco illius
poneretur suum antecedentes: tale
supponeret confuse S distributive Ex quo patet, relatilium sub latitidentitatis non reciprocsi,variat sua e . . suppositionem per additione vel re- , ' 'motione signorum distributiuorti, sicut&alii termini. Et si quis dicat, hoc est contra regulam comunem omnium loeticorii diccntium,quod relatiuum substantis idelitati,nore obiectio. ciprocia supponit eode modo, sicut suum antecede .Rndetur, ν illa resula est vera, quando antecedens &relativum accipiuntur fine sisno costauo,&. et non sit aliquid limpe-s i diens.
312쪽
E diens. ITertia rcgula; resati sub- sicut supponeret terminus absolu-
stantiae identitatis reciprocum pri- tus, coiter tetus loco eius positus , ut mitiuae speciei.supponit eadem spe- sortes currit, &suus equuS equitat:
ete suppositionis,sicut suum antece- ly suus supponit determinatEi posdes,& etiam pro illo vel illis, .s, quo sessore. Si vero ponatur sine termives quibus suum antecedens suppo- no, significante rem pollesiam, sup-nit, tamen est disserentia, quia sub ponit sicut supponeret terminus a relatisto subitantiae identitatis reci- solutus loco eius positus pro re Diaproco, supponente consu- dilfri- sella, ut omnis homo habet suum, butive: hi solii descensus sigillatim: ibi suum, supponit consua tantum ideo loco relativi subitanti e identi- pro re posscita ratis reciproci non licet ponere suu TE O scie dum, ' relatiuu Art. 3. antecedes,ut loco istius relati v i, se, substanciae diuersitatis nunqu i su in illa propolitione, omnis homo vi ponit pro illo pro quo veri hcat prodet se, non licet ponere antecedens positio sui antecedetis, ut sortes cur
eius cutali specie suppositionis, sic rit,&rbliquus disputat, ibi lyretia dicendo omnis homo videt omnem quus non supponit pro illo,pro quo hominem, quia prima potest esse ve verificatur propositio sui antecedenra. saunda ex istente salsa. Vnde tis. Et aduerte, et tale relatiuum lascendere ligillatim et , qu illo sub diuersitati si supponat, supponi sieermino supponente coiter pro plu- cui terminus ablolutus coiter ten-
ribus, posito a parte praedicati, no fit tus supponeret, si loco eius ponere- udescensus, quin et fiat sub subiecto, tur,& variatur eius suppositio seci, sic ir lingulare', quod sumitur uti dum aliam S alia additione ligni, praedicato, debet correlj cvadere sin- ut homo currit,& alius disputat, ibi sulari sumpto lub subiecto, i tom- ly alius ilipponit determinate: somnis homo videt se, sic debet desced:: e cureat, & ille alius disputat, ibi ergo sortes videt se,N Plato videt alius liti ponit di screte. IAduertes e Sc.vel sic sortcs videt sortem, P a tamen, quod tale relatiuum diuersito Platonem. 'Sed de suppositione ratis stat in duobus calibus non sup-
, relativi, suus est auertendi , u illud ponMe primo quido antecedes eius relatruum, suu ponatur in proposi- non supponit, ut antichristus currit, tione cuni termino, signi ante rem S alius scribit ibi,alius, non suppo- possessam, vel iine tali termino. si ni quia de nullo ente verum eli dicum tali termino hoc est dupliciteri cere, r sit alius ab antichristo, quia quia vel ponitur in eadem cathes tunc sequeret antichri iiii esse, ut paraca,S. tunc supponit sicut suum an- tet exponedo. do qn alis supponit recidens,puta pro posscssore, ut m pro quolibet ente mundi, ut Oeenstes equitat suum equum , ibi ly et L& aliud currit, ibi aliud non supsuu supponit discrete pro ipso sorte. ponit, quia nullum es ens mundi, si in alia cathegorica, tunc supponit quod sit ab omni eate inudi aliud.
313쪽
A Relativum accidentis est duplex, scilicet identitatis & diuersitatis. Idemitatis ell,quod natum est supponere pro re simili, vel a quali illi rei, pro qua verificatur spositio sui antecedentis, ut sortes est albus, Stalis est Plato. Sed diuerstatis est, quod natu est supponere pro re dinsimili, vel inaequali,pro qua veridicatur propositio sui antecedentis, ut sortes est albus, & alterius modi est Plato: Et quod libet tale potest est duplex, scilicet reciprocum S no reciprocum, reciproca supplcntur per ista complexa, se taliter qualificatu, vel se aliter qualificatu, ut sortes videt se taliter qualificatum sicut Plato, sorte, videt se aliter qualiscatu, quam sit Plato. Vnde pro supposi- Reguli mone omnium istorum ponuntur
B duae regul l Prima, nunquam relativum accidentis supponit pro illo vel illis,pro quo vel quibus verificatur ptopositio su i antecedentis. sed I ro re simili, vel aequali vel dissimii, vel inaequali pro 'ua veri scatur propositio sui antecedentis. sSecunda regula,suppositio relati ut accidetis variatur secundum aliam & alia add itionem sient,nam si addatur si-pnum uniuersiale, supponet consuωὸx distributive,ut irae, est albus, &t lis est Plato, ibi tali, supponit d termina te, sortes est albus,& omnis tali, est homo, ibi talis supponit co- fuse & distributive. s Circa hoc quaeritur de hoc scphismate, omnis homω est animal, A risibile est il-- lG lud. Probatum nam est una copiit illia,cuius utraque pars est vera, deprima notum est. de Rconda patet, nam hoc relati utina, illud, supponit Cd terminate, ergo est vera: nam ad eius veritatem suilicit verificatio unius singularis. Improbatur lic: H-
sibile supponit determinate, signetur ergo aliquod suppositum eius,&sit sortes, tunc haec est falsa, omnis homo est animal, di sortes est ille: ergo sophisma est salsum. Respondetur,quod ipsum est verum, ta n satur quod itia sit falsa: omnis h mocst animat:& sortes est ille, & si
arguatur, quia non sequitur, omnis
homo est animal, ia sortes est illeia: ergo Plato est animal, & sortes ille:
rei pondetur, quod consequentia novalet:quia arguitur a termino supponente determinate, ad ipsum lapponentem discrete. Et per idem potest lui istud: aliqui, homo est, & Domni, homo est ille, & est verum,&ly ille supponit confuse tantum: nec sequitur, aliquis homo eis, &omnis homo est ille: ergo ille homo est, & quilibet homo est ille, vel iste homo est, & quilibet homo est
ille: quia arguitur a termino supponente consit e tantum,ad ipsum supponentem discrete tan tum. A R G v i T v R priino sic: In ista proposition i; sortes est currens, di illud est homo, ibi illud
est relatiuum substantiae identitatis, & tamen non supponit pro illo, pro quo verificatur piopositio sui antecedentis, quia tunc supponeret determinate , quod salsume l. Secundo sic: In ista propositione , sol tes est dictio prolata iIoanneia, ct illud est disyllabum tibi, illud, est relatiuum substan-
314쪽
E lix identitatis, & tamen non supponit pro illo, pro quo verificatur propositio sui antecedentis, quia tunc. supponeret materialiter , quod est salsum, quia ibi tenetur relatiuE . Tert io sic: In ista antichristus non est,&ille erit, ibi ille, est relatiuum identitatis ,& tamen non supponit pro illo, pro quo verificatur propositio su i antecedetis, quia ampliatur, ubi antecedens non ampliatur. Ad primum respondetur, quod surponit discrete,quia sensus eius est,sortes est currens ,& illud currens, qd est sortes, est homo. Ad secundum dicitur, quod supponit materialiter Grelatiue,quia includit in se relatiuureseres sieniscatiue, & cu hoc includit relativum relatum, materialiter acceptum: dicunt tamen aliqui, lsupponit personaliter. Ad tertiu dicitur, quod relatiuum substatis idelitatis non debet ampliari: neque restringi ad supponendum pro aliquibus, nisi pro illis, pro quibus verisiacatur propositio sui antecedentis, v ci denotat ur veriscari, test ranae bene supponere pro illis ample,ante
cedente non ampliato, immo ant cedente non supponcnt .
Cui titulus est. De Ampliationibus.
es acceptio termini communis pro suis inferioribus, cuius alia Hi determinata: alia confusa, ut prius patuit.
Item personalium suppositionu,
alia e Z re tristiua, alia amplia- ' ' riua. er ita ampliatio, is r iri
ctis habeni sieri circa suppositio
nem personalem. R Initio est coarctatio termini communis a maiori suppositione ad minore,
ut cum dicitur,homo albus cumris,hoc adieritiuu, albus, restris' pli aliogit hominem adsi ponenia tan quid.
tum pro albis. s . mpliatio est
extensio termini communis a minori suppostione ad maiorem, ut cum dicitur, homo potes esse antichris ius, i Ze terminus, homo , no vi ponissolum pro his , qui
315쪽
ιrunt: unde ampliatur adfutu- prima Hi falsa. s Solutio,primaros Dico autem,termini commu simpliciter est Disa : hacscilicet ni quia terminussingulari , ut imposbilepotes esse verum, is sortes,no ampliatur, neq, re in sephijma peccat contra sallaciationii ntur . mpliationis alta sit Per accidetis,qusa cum Leo id,quodnera. verbum, It per hoc verbum, po- est,uel erit impossibile, duo dicotest, ut homo potent esse antichri scilicetsubiectum issius possibilis Lltis, aba sit per nomen, ut homi tatis, Or illam impossibilitatem , nem esse antichristum est possibi siue ipsum possibile sed illud, qris alia sit perparticipium, ut ho- est,uel erit,esi res subiecta immo potens mi essetanimal abas possibile accidites, is posse I esse
adverbium, ut homo necesario verum assignatur in esse utria est animat: homo enim non solu que,sicut Mc:antichristum non
ampliatur pro praesenti tempore, fuisse,stilpossibile, sed antichria sed etiam profutura, ct ideo δε- sium non fuisse potest esse veru: amfur aha diuisio ampliationis ergo impossibile potest esse veru, scilicet e ampliationum alia sit non valet, quia antichrota non .
B re fectu suppositorum, ut homo fuisse,iai res subiecta, Orimpos. potesὶ esse antichristus .alia sit re bile est accidens, is posse esse ve
esse verum sis veru velfalis . nens verbo habenti vim ampluuo is verum, probant, quia di ase, vel, ab alio, ampliatur illud, quod es, vel erit imp sibi ad ea, qua posui esse sub formale potest esse verum sed antichri termini supponentis, ut homo postum non fuisse poὶ tempus suu , test esse animat: hic Hre term est impossibile, o modo potest es nus,homo, non sotas nonit pro
se possibile, is verum: ergo impos prasentibus ,sed etia ampliatur sistis potest esse me . sContra: ad omnes,aui erunt: dico aurem qui uid potest esse verum, est de Ie,quia hoc verbum, potes 1,rip sibile Ied impossibile potestes se habet vim ampi andi sico ause verum:ergo impossibile est pos tem ab alto,quia hoc participia,
sibile .m tertio modo primae sigm potens, is hoc nomen possibile , rased coclusio est salsa: ergo ali dant virtutem ampliandi ver-q a praemissarum Non minor in bo, cui adiunt untur, ut homo HES potens
316쪽
E potens esse animal, et et animal tio suppositorum est , 'ri terminus
possibile ess esse album, o sic de accipitur pro pluribus suppositis, si
alcis. De ampliatione autem , acci metu di non ampliar tur, & onuae fit ratione temporis ratu data si 'in piratione ampliantur termini
ms supponeus vel appones Uc' dum illud, per quod si ampliatio-bo, habente vim ampliaui si si Nam ampliatio instrumentati ter fit adtempus,1upponit pro his, q per terminos, & principaliter per in Iunt, quι eruUt, vel qui fueruuta, tellectum. ' Vnde illud signum divi homo necessario Hi animal, citur importare diuersas disseretias ibi ta homo. quam animal tenen temporum,quod est tale, tr rationetur pro hu, qua sunt, is qui erui. ipsius intellectus accipit terminum
PRIMO sciedum, rampliatio in ordine ad diuersas differentias te est acceptio termini in propositione porum. Unde tres sunt disseremiae pro suo sion i ficato, vel luis signi sic temporum. cpias, praeteri tum,& sutis respectu si ni, vi aequi ualentis, turum, Spiat poni adhuc duae. s. posim portantis aluersas disserentias te sibile, Simasinabile. Vnde termi-poris disium tim, in ordine ad termi norum ampliatiuorum quidam atrinum supponentem , respectu pluriu pliat terminos a parte ante posito, , distetentiam temporis diuisim. Vn ut verba preteriti, & suturi tempo-F de in ista dimnitione ponitur,acco ris & eorum participia, quadainam pilo,sicut in dissinitione suppositi pliant terminos, post sepositos, vinis,& hoc loco generis. Dicitur no- sunt v crba significantia actum in t tanter, in propositione, quia termi- riorem animae, ut intelligo, crin ni extra propositionem non amplia sto: quidam ampliant tam a parte tur, unde ad hoc r terminus amplie ante qa parte Dit, ut possibile, im-tur,oportet quod supponat, ideo ter possibile. ' Ex quo sequitur, valimini non supponcntcs proprie non qui termini diar ampliare ratione te ampliantur. Dicitur notanter . pro poris, ut illi termini, qui important suo signiscato, propter terminos sin aliq diflcrentiam teporis alia a prae-yulares, ut dicendo; Pinus curret, senti,& talo termini amplianti paribi ille terminus,Petrus, ampliatur te ante terminos& nona parte post, C tamen non supponit pro pluribus cuius ratio cis intellectus , sui vult ligniscatis. Et talis ampliatio vocat ii virtus eorum stratur ante &non ampliatio teporu R non significat a parte poit,alii termini ampliant rarum. l Vnde ampliatio temporum, tione significationis, quorum si i-
cil qii terminus accipitur pro pluriluis dissociatis, temporum, ι acciperetur, ii non ampliaret,respectu quam torsum vetancatur. i d amplia scatio potest conuenire tam rebus exilientibus, quam non extilentibus, ut sunt termini importantes actum interiorem animae. Et dicitur
317쪽
Α notante disiunctim. Unde ille terminus dicitur importare diuersas disserentias temporia dissuetim, qui importat tales disserentias,ac si locoetu, poneretur unum disiunctu , importans illas disserentias. Dicitur notanter, in ordine ad terminum supponentem respectu plurium disseretiarum tempori diuisim, nam si terminus non possit accipi respeetu illarum disserentiarum temporis diui- sim,tunc proprie non ampliatur, io ibi non eis ampliatio, antichristus erit, quia non potest accipi respectu disserentiae temporis praetentas,& suturi seorsum. Ex quo sequitur,no quilibet terminus, qui accipitur respectu verbi suturi temporis, vel praeteriti ampliatur: licet bene acci-B piatur respectu diuersarum disserentiarum temporum disiunctim. SECvuno sciendum,' adhoe r aliquis terminus a parte subiecti amplietur,respectu copulae de preterito, vel consimilis, duo rcquirunt. Primo, P talis terminus habeat suppositum vel supposita, sibi correspondens vel corresponduntia, tam in ordine ad copulam de praesenti, si ad copulam de praeterito, propter cuius desectum dicendo: Ada fuit, ibi. Adam non ampliatur. 'Secundo, inlis terminus a parte subiecti non restringatur, propter cuius
defectum dicendo, quod eii homo, fuit animes: ibi homo, non ampliat, quia restringitur per illam implication quod. Et aduerte et terminus non dicitur ampliari in propositione, eo quod plura signi licet, q si
non ampliaretur, quia terminus ubicunque ponatur, semper aequὸ mul- Cta lista incar, quia ubicunctue ponatur, siue in propositione, siue extra , liue cum ampliatione,siue non, semper subordinatur eidem conceptui ruentali. sed talis conceptus semper
aequaliter signiscat, quia significat
naturaliter. Aduerte etiam, si terminus dicitur ampliari ratione Ggnificati vel significatorum,& etiam ratione suppositionis, idest ir terminu, non ampliatur, nisi habeat significatum vel significata, & quod su ponat.' Ex inis sequitur, quod ampliatio se tenet ex parte materiae propositionis, quia se tenet ex parte terminorum lignificantium,& etiam se tenet ex parte formae propos ii nis, quia terminus non ampliatur in propolitione, nisi accipiatur in or Ddine ad diuersas copulas, importantes diuersa, disserentia, temporis,&tunc ponuntur aliquae regulae. l Prima est est, quilibet terminus supp nops, positus a parte subiecti. respectu copulae principalis, vel verbi in cludeta, copula principalem praeteriti temporis, vel respectu particina, praetenti temporis, quod est praedicata, vel ad lecti uti princ ipalis praedicati ,habes lignificatii vel lignificata,
sibi corre: entia in ordine ad te pia, prae in praeceritum, ampliatur ad supponendum pro significato vel significatis, quod ell,vel suit.
Dicitur notanter, supponens, quia terminus non supponens non ampliatur. Et dicitur notanter, positus a parte subiccti, quia si poneretur agric praedicati, no sic ampliaretur. icitur notantcr , respectu pu
318쪽
E lx principalis, vel verbi includentis est, vel quod erit, erit nigrum,simi- G
copulam principalem, quia no opor liter meretrix erit virgo , fi militertet, 'quod amplietur respectu copule mortuum est generandum,&se deminus principalis,ut dicedo,homo, similibus. ' Tertia regula, quilibet qui fuit eil: ibi ille terminus,homo, terminus supponens. captu, responon ampi ratur. Dici tur notanter, re ctu huius Verbi, poteti, vel respectu spe tu participii&c.quia si tale parti istorum modorum, s cilicet possibicipium non esset praedicatsi,vel ad te te continsens, impossibile,& neces-ctivum principalis praedicati, non se,prime mictionaliter Alyticath ampliaretur,ut dicedo, homo videt gorematice captorum, supponit proalinum genitum, ibi, homo, no am- co, quod est,suit, vel erit, vel poteth
pliatur,quia genitum non est praedi esse: dummodo habeat ligniticatum tu, neq; adiectiuum principalis p vel significata,corres dens ves cor dicati, quia videns est principale D respondentia pluribus disserentiis
dicatum.' Ex omnibus istis sequii, temporum. Et dicitur notanter in linitae propositiones sunt concede- tera, primo intentionaliter & synca, virgo fuit meretrix, nam sensus thegorematice captorum, quia si ta- est,quod est virgo, vel quod suit vir les modica p. rentur secunde inten-go, fuit meretrix, puer fuit senex, tionaliter,prout faciunt propoliti F vitium fuit mortuum, praeteritum nes modales compositas, no amplia Hsuit futurum .gencradum fuit mor- rent. Quarta regula, quilibet ter-
tuum,&lic de alii s. minus tuus a parte subiecti respee. 3. TE R T io scietium, quM. I Se ctu praedicati, quod est nomenve cunda regula est talis, quilibet ter- bale terminatum in bile,vel in ii , minus supponens, positus a parte su importans aptitudinem: ampliatur biecti respectu verbi suturi tempo- pro eo,quod est,ues potest esse, dum ris, quod est copula principalis, vel modo non refliingatur ad unam dis includes copulam principalem, vel serentiam lcmporis, vilio est amorespectu participis futuri, temporis, bilis: Homo est amativus , ly homo quod est praedicatum ves adiectivit ampliatur pro eo, quod est, vespotprincipali spraedicati, habens signisi esse. Dicitur notanter, importa&apticatum vel signiscat correspon tudinem,qui asino importaret, tuc dentia pro tempore praeanti, & Ω- non haberet vim ampliandi, ut sunt tum ampliatur ad supponendo pro illi termini, cubile, sedile,&sic desgnificato,quod est,uelerit,nisii re- aliis. Quinta regula, ouilibet ter stringatur ad unam disserentiam te nianus rectus abiitis verbis, signitaporis,&omnes illae particulae decla catur,ampliatur, verificatur,mediarantur, sicut in regula praecedenti. te ista propositione, pro , ampliatur
Ex ista regula patet,i r omnes illae ad supponendum ad quinq; dicterent concedendae,album erit nigra, tias temporu, ut dicendo homo i us eum sensus eius sit, 3 album, quod ponit pro homine,propositio verib-catur
319쪽
A catur pro homine, ibi ly homo siti poni: pro homine, qui ei qui fuit,
erit, poteli elle, ves imaginatur esse. Et dicitur notanter, ctu, med Ian-re illa praepositione pro, quia aliter non ampliaretur, v t dicendo, pr
politio verificatur pro homine, ibi, sophis - propositio, non ampliatur. s Circa
η-- li quaeritur de hoc sophismate, homo eii mortuus. Probatur, quia est,uel suit homo,est mortuum: e go homo eli mortuus. Improbatur, nullus ho qui est, eli mortuus, Omnis homo est homo, qui est: ergo nullus homo est mortuus. Item Omnis homo est vivus: ergo nullus h mo est mortuus, tenet consequentia a contrariis. Ad sophisma respondetur, at ipsum est verum. Et ad prima B rationem dicitur, negandocosequetiam, quia arguitur a minus amplo
ad magis amplum cu distributione magis ampli. Pro cuius declaratione Regula. ponuntur aliquae regulae. ' Prima , arguendo a magis amplo ad minus amplum cum distributione magis ampli, & posita constantia minus ampli,est bona conlequentia, ut bene sequitur,omnis ho fuit albus, &homo est, ergo homo, qui est, fuit albus. ISecunda resul Marguendo a magis amplo ad minus amplum si- ne distributione magis ampli, non valet conseciuentia, ut non s equitur homo fuit albus,ergo homo qui est, suit albus. s Tertia regula, arguedo a minus amplo ad magis amifum sine mitributione magis ampli, est bona consequentia, ut nene sequitur,
homo, quieti, suit albus, Noli fuit albus. I Quarta riaula, a
guedo a minus amplo ad masis am Cplum cum distributione magis ampli, non valet consequentia, ut non sequitur,omnis homo, qui est,fuit albu ,ergo omnis homo luit albus. Ad secundam rationem negatur cosequela tra, ad probationem dicitur, quod non debite arguitura contrariis, quia termini non tenetur que ample .
IAR civ r xv κ primo sic usterminus non dicitur agere in alui
terminum,igitur unus terminus no
dicitur ampliare alium terminum.
I Secundo sic; Copula praeteriti, oecopula suturi sunt simplices copuis, orgo non habent vim ampliand i magi , u copula praesentis temporis. 'Tertio sic Si regulae supradictae eia sent bonae,sequeretur,illa ellet vera, iustus damnabitur, cum sensus Deius sit,qui est, vel erit iustus,tamnabitur, sed consequens est salsum , quia propositio vera de futuro, d bet habere, ves saltem potest habere aliquam de prssenti veram, sed nunquam ista erit vera, iustus damnat. Ad primum dicitur, 'li unus rerm nus non dicitur ampliare alium eo ,s, agat in alium terminum,sed quia intalectus mediante tali termino aecipit alium terminu ample pro suis senificatis Ad secundum dicitur, Ptiuis copula est simplex, & quantum est de se non habet virtutem ampliadi subiectum,sed ampliatur ex bonitate modi intelligendi ,&commi nis modi concipiendi ipsius intellectus, sic accipientis subiectum in o dine ad diuersas disserentias temporum.Ad tertium dicitur, quod non
320쪽
Z debet sic reduci ad unam de praesenti, sed se hoc damnatur, demonstrado per ly hoc illud ,pro quo suppone 1 adscitabat ly iustus. Vnde ad sciedum qualiter propositiones de praeterito,&suturo debeant reduci ad unam depraesen ti, ponuntur aliquae regulae. Prima si in propositione de praei de futuro ponatuq aliquarito, vel determinatio praeteritionis, vel futura tion is, tales determinatione, debent dimitti, reducendo eas ad una de praesenti, ut ego mulieri,sic redv-citur, ego sum,ego bibam cras, sic reducitur, ego bibo. s Secunda regula, si tales propositiones sint de copulato extremo, hoc est si inter partes subiecti ponitur coniunctio copulatiua,reducuntur per plures propositiones inconiuctim seniptas,ut Adadc Noe suerunt,sic reducitur, Adam
F est, Noe est. ITertia regula, si in talibus propolitionibus ponatur terminus numeralis, debet reduci per plures propositiones, secundum exigentiam numeri, ut Helena neperit decem filios, se reducitum Helena parit ilium filium: Helena parit illum situm, S sic de aliis. Quarta regula, si tales propositiones constituantur ex terminis contrariss vel repugnantibus f tales proposilirticulares vel in detinit
lecti debet poni pronomen demoni loco su- strativum, demonstrans illud, pro quo supponebat subiectum, ut albuerit nigrum,sc reducitur, hoc est nierum, sed si tales sint univcrsales, debent reduci per plusuccesssi ue postibiles, ut haec est ve ebent reduci per plures singulares, Dora, omnis homo morietur, quando unus solus homo morietur. GSequuntur adhuc aliquare uti . PRIMO sciendit,quod . I Quin Art. ta resula talis est ablativus praeci,Eexprimens significatum termini ampliatiui rectus a parte post a tali te
mino ampliativo, ampliatur ad tot differentias temporum, ad quot talis dictio potest ampliari, dummodo no rei transatur,ut homo est amabilis amore, ibi amore, ampliat pro amore, qui est, vel qui potest cile . Sexta regula, terminus positus respectu dictionum importantiu actu interiore animae. rectus a parte potia tali dictione, dum modo in illu terminum transeat actus talis dicti
nis , ampliatur ad supponedum pro Hm,quod est,suit, erit, potest esse, dirimatur esse. Dicut etiam aliquiter de verbis importantibus actus sensus exterioris, et ampliant terminum pro tempore praesenti, dc ad modicum tempus praeteritum ut audio sonum, ibi ampliatur ad 1 num,qui est, & qui statim ante suit. Septima regula. terminus supponens politus a parte ante respectu litius termini, prius, importantis prioritatem temporis, ampliatur Peo,quod eis, vel fuit, nisi impediat, ut honio est prior alino, ibi ille terna in us, homo, ampliatur pro eo, qaeth, vel suit. Et dicitur notanter, im- hortatis prioritatem temporis, quia si importaret aliam prioritatem p ta naturae, vel ordinis, vel honoris non ampliaret, sed tertius positus a parte