장음표시 사용
111쪽
quam longissime ut obscoenitatem aliqualenus probet. Eum tamen maiores illo iunioresque probavere Genti-Ies. Τuetur ipse Cicero , tuentur etiam a Coaevorum Quintiliano virorum maximorum sanctissimorumque
exemplis discipulus Quintiliani Plinius, et Plinio paulo iunior Apuleius. Non dico iam peccantissimum in boc
sermonis vilio Iuvenci lem , quamvis et ipsum nescio quem philosophiae honorem prae se serentem. Hinc sane intelligimus quam revereri illum atque erubescere et veniam rogare oportuerit Martialem. Ait ille quidem lascivam sibi esse paginam, at vitam tamen bonam. Plane tamen metuebat ne de eo fidem nostro iacturus esset Quin liliano: idque iure merito. Sic enim illo develeri poeta Afranio: u linamque . non inquinassetis argumenta foedis puerorum amoribus . mores suos . lassus. is Vrbanitatem ille quandam dicacitatem quo in suo patitur oratore: sed talem illam quae a scurrae mimique persona aliena eSset, quae virum gra Uem Con- Alantemque minime dedeceret, nee dicentis auctoritalem aliquatenus imminueret. α Oratori minime conis venit distortus inquit vultus, gestusque, quae in is mimis rideri solent. Dicacilas etiam scurrilis et sce- . nica huic personae alienissitua est. n Iterum vi , Ora-n lorem praeterea ut dicere urbane volo, ita videri a m sectare id, plane nolo. Quapropter ne dicet quidem, salse quoties potuerit, et dictum potius aliquando is perdet, quam minuet auctoritatem. n In eandem sententiam paulo antea : α β Ludere nunquam velimus ,
, longeque absit propositum illud, potius amicum, quam, dictum, perdendi. - Sic enim libentius legerim qualia,
112쪽
n dicit vir bonus, omnia salva dignitate ac verecundiam decent. Nimium enim risus pretium est, si probitatiso impendio constat. . Quam illa ad mentem L pingestora
apostolum dignitas, cui parum decoram illam censet urbanitatem, quae apud Quintilianum viri boni gravitas est atque verecundia. Idem Noster alibi de iocis ita tiss Id tamen in Declamationibus est notabilius , laudam rique, me Puero, solebat. n Incidit, pro nostris rationibus , pueritia illa Quintiliani, qua Declamationibus in scholis rhetorum operam dabat, in finem Claudii, et initium Neronis. Illo autem tempore melius audivisse dicacitatem illam e Senecae fratrisque Iunii Gallionis in Claudium satiris intelligimus, et Domitii Asri de illo argumento libris. Erant enim illi certe lunc temporis in
soro oratores omnium celeberrimi. Immodica tamen iocandi licentia Iunius Bassus, illa ipsa nostri pueritia. Asinus albus cognominatus est. Ita laclum ut deinceps minus fortasse probaretur. Inde discimus quam Oppor-lone dicacitatem prohibuerit, Quintiliano puero, noster Apostolus: ille se nimirum qui ea omnia praecipiebat ὁ χ σεαγα, ὁσα ἀγγα , ὁσα ε clant, εt τις αρε τι , καὶ hτὶς επαtυος. Ad receptas enim hominum opiniones voces illae pleraeque reserendae sunt, et ad receptam adeo viri gravis honestique dignitatem. Discimus praeterea quam fuerit, supra vulgus oratorum, gravis et severus
ipse Quintilianus. XLV. Sed vero colores Quintiliano nostro convicii loco Iuvenalem putat obiicere Rigallius. Quasi nimi-
. Quinti Inst. lib. VI, cap. 3, 4. t. Ne quidem Glores adhiberi S. Eph. V, 4. voluit imi bonis , houestisque des. Quint. Inst. lib. VIU, P. Z. causis.
113쪽
I I OANNALES rum artem ille profiteretur struendi et destruendi versutia ancipitem, atque excusandis sceleribus utilem et idoneam. Proinde illum putat, quum auctores satirarum recenseret, laudato Persit libro, Iuvenalem praetermisisse. Sequelam illam salsissimam esse abunde iam, nisallimur, evicimus. Iam enim ostendimus, quum scriberet Quintilianus, nondum satiras vel cogitasse Iuvenalem. Ostendimus etiam dedita opera illum a nominibus viventium abstinere: ita nimirum ut ne Turnum quidem nomine designarit, quem in eo ipso argumento
celebrem, et quidem illo ipso, sub quo scripsit Noster,
Domitiano imperante, e Iuvenalis ipsius vetere scholiaste scimus atque Martiali. Idem scholiastes addit praeterea Lenium et Silium, omnes ex Aurunca, quos adeo potuerit Auruncae alumnos appellare Iuvenalis pariter ac Lucilium. Et sane plures fuisse coaevos iii hoc poesis stylo celebres, quamquam tacitis nominibus,
docet ipse Quintilianus: α δ Sunt clari inquit hodie
n que, et qui olim nominabuntur.v Quod vero Persium etiam de nomine designarit, quod iam olim in vivis esse desiisset. Sed nec illud convicium erat quod Quintilianum a coloribus laudarit, sed potius elogium. Nec enim adeo Quintilianum hic perstringit Iuvenalis ipsum, quam Quintiliani nomine rhetorem quemvis : illa nimirum causa, quod esset Noster, quum scriberet poeta, in sua facultate insignissimus. Si illum intellexit vetus
scholiastes. uQuintilianus, ait, Orator egregius. Dic, Ornis tor, colorem ad defensionem huius causae. . Nec sane
fuit Quintilianus colorum inventor. A Graecis illi, ut alia pleraque artium liberalium ad Latinos emanaverant. Colores etiam e Latinis memorat aliquoties , Seneca
x. Sehol. ad sal. I. v. Io. 4. Controvera. iii, lib. IIl : Ccin 3. Quintil. Insiitutioii. Orator. lib. trovers. xxI; Controvers. xxv. lib. X, cap. a. Iv; praescit. libri V, C trouei,
114쪽
pater. Immo Othonis Iunii librum carpit de hoc ipso
argumento. Sed nec ipse magis sceleribus excusandiscolores adhibuit quam coaevi alii sui temporis oratores. Non potuit certe scelerum excusandorum Causam ex professo agere vir ille quem informat optimus , et a sceleribus abhorrentissimus. Ars illa defensionum ut affuisset, non potuit tamen adesse animus. Tam ille malos a iustis legum poenis eripere nolebrit, quam nec iustos sub legum praetextu calumniari et Opprimere. Occurrunt lamen in reis alioqui bonis aliquoties causae excusandae potius quam defendendae, quum scilicet vir alioqui non malus peccat imprudens, et bono etiam animo. Hic certe artem illam colorum atque excusationum callere Oportebat illum, quem instituebat Noster, honum peritumque oratorem. Sed et ipse iudex aliquoties in causa est cur colores adhibendi sint, affectibus deditus, et malis apparentibusque rerum sucis magis quam veris solidisque rationibus obnoxius. Hic certo artibus viro tamen hono et ingenuo dignis est saliendus , ut vel aequum ab illo obtineas. Hic coloribus minus in speciem honestis, et sallacibus circumveniendus est; eo tamen sine ut honestum ab eo et verum extorqueas. Ita nimirum ut mendacium interim nullum, aut quid aliud a viri boni ossicio alienum orator ipse dicat aut admittat. Immo in hoc sita erat ars illa oratoris honesti, si pro captu auditorum, argumenta quibus bonos lamen honestosque sines assequeretur, accomm
daret. Nec aliud erat, in coloribus suis adhibendis nostri Quintiliani consilium re si Honesta quidem inquit . hο-n nestis suadere facillimum est: si vero apud turpesis recta Oblinere conabimur, ne videamur exprobrare
5. Lib. I. Coiit v. tu. 6. Qui tit. Insiit. lib. III. eop. 8
115쪽
I I 2ANNALES is diversam vitae sectam, cavendum est. Et animus de-- liberantis, non ipsa honesti natura, quam ille non respicit, promovendus: sed laude, vulgi opinione, et is si parum proficiet haec vanitas, sequutura ex his utiis litate: aliquanto vero magis obiiciendo aliquos, si is diversa fecerint, metus. Pergit deinde paucis interpositis: α Aliquando honis quoque suadentur parum dem Cora , dantur parum bonis consilia , in quibus ipso- is rum , qui consulunt , spectatur utilitas. . Sed magis fieri solere illa quam sibi probari, ostendit in sequentibus . . Nec me inquit fallit quae statim cogitatio suis bire possit legentem :s HOC ERGO PRAEcIPIsy ΕΤ Hoc FAs PvTΑsy Quibus ita respondet: . Poterat me liberare. M. Cicero, qui ita scribit ad Brutum, propositis plu-- rimis quae honeste suaderi Caepari possent, sim ne . bonus vir, si haec suadeam p o MINIME. Addit deinde
post pauca : u NEC EGO QUIDQUAM FIERI TURPITER VE-M LIM , verum interim haec vel ad scholarum exercita- ω liones pertinere credantur. Nam et INIQUORVM ratio is noscenda est, ut melius aequa tueamur. n Hinc sane
constat ab eo non probari, si quis mala, quocumque
demum praetextu , Suaderet. Itaque sequentia ad aliamllam eius rationem reserenda sunt, qua iniquorum rationem noscendam esse dixerat, quo quis melius posset
vel aequa tueri. Pergit ergo : u 7 Interim si quis hono, inhonesta suadebit alius quis nimirum ab eo quem is hic informat bono oratore ) meminerit non suadere, tanquam inhonesta; ut quidam declamatores Sextum, Pompeium ad piraticam , propter hoc ipsum quod is turpis et crudelis sit, impellunt : sed dandus illis cleu formibus cOLOR , idque etiam apud malos. Nec enimis est quisquam tam malus, ut malus videri velit. a Quid
116쪽
hiu apertius quam malum omnsem colorum usum a Quin tiliani mpnte esse alienissimum ' Constat praeterea, quae
nrtem, non autern ad malum artis usum, esse rese
renda. Vidit enim ille certe quantum pug aret cum viri boni quem illo oratorem instituit, ossi iis rasus ille colorum. Sic ergo alibi ipse si hi eade in obiicit, quae vult ni gallius obiecisse Iuvenalein t . s Quid ergo tantum, est artis in eloquentia Z Cur tu de COLORiBus, et di Dis sicilium causarum defensione , nonnihil etiam de conis sesso loquutus es, nisi aliquando vis et facultas dio cendi expugnat ipsam veritatem y Bonus enim vir nonis agit nisi horias causas, eas porro etiam sine doctrina δε satis per se luetur veritas ipsa. Μ Respondet ut antea: i Pertractare quo modo aut pro salsis , aut etiam pro . iii iustis aliquando dicatur , non esse inutile, vel pro-μ pter hoci solum , ut deprehendamus, inquit, et reselis lamias; quemadmodum remedia melius adhibebit, cuim nota , quae nocent, suerint . . Tum etiam ostendithono nonnunquam, nec viro bono indigno, consilio auferendam esse aliquando iudici veritatem ; eoque sacere colorum illam artem. Videat lector, si libeat, quo pacto illa colligat. Nec enim longius evagandum est. Mihi salis est impraesentiarum malarum Causarum, Per quaesitos in speciem colores defendendarum artem nunquam Profiteri voluisse nostrum Quintilianum. XLVI. Vnica tamen est in moribus eius macula quam ego nec eluere, nee tueri volo, effusa nimirum
illius in Domitianum tyrannum adulatio. Tanta quidem illa ut ne quidem hominis nomine dignum divitiis illo tamen laudibus extollat. Quarti enim libri prooemio pro
S. Quint. Ins . lib. Iv, cap. a. ' r. Vix tamen defendenda eius in s. Quint. Inst. lib. XII. eni'. r. Domitianum tyranuum ad lutio.
117쪽
numine illum habet, et primo etiam loco invocandum
censet. . Nunc omnes, inquit, in auxilium Deos, is ipsumque in primis, quo neque praesentius aliud, o neque studiis magis propitium numen est, invocem. Morum ille sanctissimum censorem appellat, cuius in
neptem Iuliam flagitia, dum morum studium profiteretur , irridet Iuvenalis. α δ Quis, inquit, caneret be Itas melius, quam qui sic gerit 'is Quum ne bella quidem
ab eo recte gesta compertum esset, poSt emptam pacem , emptosque de quibus triumphari posset captivos; post proditas machinas, fictasque Decebali nomine deditionis literas. Virtutum nescio quem fulgorem in eo depraedicat, qua laus eius in re poetica praestringeretur, quem tamen novit a saevitia, avaritia, libidine, insa missimum. Haec ille post tot illa annorumque plurimorum experimenta , ne adhuc latere Domitiani vitia potuisse suspicemur. Haec nos libentius in coaevis Martiali, Statio, et viro ceteroqui maximo, sed tamen militari, ferremus Iulio Frontino. Sed in viro bono, philosophiaeque studioso; sed in animo erecto vereque generoso magis est Prosecto quod miremur tam proi etam illam et servilem adulandi humilitatem. Licuit enim fortasse quem merito laudare non potuit, saltem tacere. Nescio tamen id ne ipsi licuerit, si vellet ess
salvus. . Beor quidem aliter quam invocato numinem maximi imperatoris NVITUM OPUSCVLVM meum COθ-- pisse, Μ inquit Statius . Haec ille necessario seceritne ossicio non constat, fateor: ita tamen se rem habuisse
suspicor. Sic enim itidem coaevus Statio Martialis sDomitianum ipsum compellat: u OMNEs quidem liboIIiis mei , domine, quibus tu famam, id est, vitam de
s. Quint. Inst. lib. Xli , cap. r. 4. sitit. s3lv. iv. prael. d. t uitit. latit. lib. X . eas. t. 5. Mart. lib. VIII, praes
118쪽
. disti, tibi supplicant: et puto, propter Me leguntur..
Fieri ergo potest, ut viri celebres, nisi sui mentionem eum laude secissent, hoe aegre suerit laturus. Maxime vero hoc exspectare potuit a Quintiliano, qui et salarium publicum e sisco, et honestam missionem, et nepotes sororis instit uendos in spem imperii ab ipso Domitiano accepisset. Fecit certe praeter morem suum quum vivum illum a studio poetico laudaret, qui alios laudare non solet praetePquam mortuos. Erat enim ingenio laudis avidissimo et suspicacissimo princeps, si quis alius, certe Domitianus. Utrisque enim, et colentibus eum, et non colentibus pariter succensebat: illis quod a sentari, his quod negligere viderentur. Ipsa Dio ε.llaque ne negligere videretur, adulandum censuit noster Quin- lilianus. Sic alia eius illustria facinora foedo tandem adulationis vitio similiter dehonestavit pater A. Vitellii imperatoris L. Vitellius. Ita nulla sunt sine maculis hominum, praesertim ethnicorum, ornamenta.
XLVII . Quantus vero fuerit, et quam diligens in
sua Brte oratoria observator, ipse nobis obiter ostendit.
De movendis affectibus illa sunt eius verba: α Sed mihim in animo est, quae latent penitus, ipsa huius Ioesis aperire penetralia; quae quidem non aliquo tradente,
x, sed experimento meo, ae natura ipsa duce , nccepi.
Itaque etiam observavit ipse quae antea penitus latum rant, ipsa nimirum artis penetralia. observaverat lugentes utique in recenti dolore disertissime quaedam exclamare. et iram nonnunquam indoctis quoque et quentiam sacere; haec ideo facere quod illis inest vis mentis, et veritas ipsa morum. Inde colligit in iis quae verisimilia esse volunt Oratores, eorum qui vere pa-
ε. Dio, lib. LXVIII. Oratoria insignis expetientia. et me. a. Quἱntillaui nostri iti Arte sua motἱa.
119쪽
liuntur assectihus ipsis similes esse oportere, et a tali animo proficisci debere Orationem , qualem sacere i dicem volet. Nec in vita modo communi, verum etiam in ludis, qui vitam illam imitantur, histrionicis, hoc idem observavit, quod fictio illa personae alienae faceret movendis veris affectibus. u Vidi ego saepe hin Striones , inquit, atque comoedos , quum ex aliquo η graviore actu personam deposuissent, flentes adhucis egredi. Quod si in alienis scriptis sola pronuntiatio is ita salsis accedit assectibus; quid nos, pergit, iacie- . mus, qui illa cogitare debemus, ut moveri pericli - . tantium vice possimus' is Tum post alia ita concludit : u Haec dissimulanda mihi non fuerunt, quibus ipse, is quantuscumque Sum. aut sui; nam pervenisse meis ad aliquod nomen ingenii credo, frequenter motus is sum, ut me non lacrymae solum deprehenderint, sedis pallor et vero similis dolor. . Haec ille e propriis hausit experimentis. Quae quam doctum illum artificem secerint, docet alibi ubi agit de sententiarum figuris: α δ Equidem quandoque et in personas, ait, incidiis tales , et in rem quoque , quod est magis rarum is quae obtineri nisi hac arte non posset. Ream tuebar, in quae subiecisse dicebatur marito testamentum, et Μ dicebatur chirographum marito exspirante heredibus, dedisse : et verum erat. Nam quia per leges instituin uxor non Poterat heres, id fuerat actum , ut ad eam, bona per hoc lacitum fideicommissum pervenirent. - Εt caput quidem tueri facile erat, si hoc diceremuso palam: sed peribat hereditas. Ita ergo suit nobis a. γ gendum , ut iudices illud intelligerent factum , delam tores non apprehenderent ut dictum : et contigitn utrumque. Quod non inseruissem, veritus opinionem
120쪽
is iactantiao , nisi probare voluissem , in foro quoque is esse his figuris locum. . Idem alibi a suam in disp. sitione argumentorum artem experientia oriundam aliquoties memorat. Inde peritiam eius, inde et prudentiam habemus exploratam. Nec in serior ei suit memoria , accurata licet rerum dicendarum dispositione ac methodo, ut fatetur, adiuta. Sic enim contingit,n inquit, ut etiam quae ex tempore videbantur effuSa,n ad verbum repetita reddantur: quod MEAE quoquen memoriae mediocritatem sequΡhatur , si quando in-n terventus aliquorum, qui hunc honorem mererentur,n iterare declamationis partem coegisset: nec est merin dacio locus , salvis qui interfuerunt. n Ita instructus artem oratoriam ornandam suscepit excolendamque
noster Quintilianus. Haec tamen obiter. Nec enim vitam Quintiliani nos, sed tempora eius indaganda, oensuimuS.
3. Quint. Ins l. lib. VII, cap. x. 4. Lib. XI, cap. I. IR B. Nulla depechendimus in istIA Annalibus contra vulgatarum Milio