장음표시 사용
101쪽
nalis illa in so dictia suspicari posset Hadrianus. Sic ante anni CXVIII finem, aut CXIX initium, mitti vix
potuit in exsilium Iuvenalis. Erat autem, quum relegaretur , octogenarius. Proinde natus fuerit vel anni
XXXVIII fine , vel XXXIX initio. Inde reliqua Iuvenalis tempora erunt arcessenda.
XL. Ait vitae auctor , ad mediam sere aetatem de clamasse, animi magis causa, quam quod scholae aut foro Praepararet. Suffragatur et ipse , quom ait seu consilium dedisse Syllae, privatus ut altum dormia ret. . Plane declamatorium illud erat argumentum. Inde lacundiae nomine illum celebrat Martialis. Recte nimirum ille , satisque , Pro temporum ratione, Congrue. Media enim aetas Iuvenalis incurret in annum , pro nostris hisce calculis, LXXVIII vel LXXIX, multis antea annis quam scriberet illa Martialis. Sed nulla adhuc memoratur eius Celebritas a re poetica, ne a Quintiliano quidem ubi agit descriptoribus satirarum. Non equidem, ut suspicatur Iligaltius, quasi illiam laesisset hoc ipso satirarum opere Iuvenalis. Tantiam abest ut id moleste ferre posset Noster , ut Sane contra nuspiam illius, nisi cum honore, meminerit. Sed mora et Noster lectorem aliquoties se dedita opera a nominibus - vivontium abstinere. Et multis postea annis Scripsit Iuvenalis illas, quas habemus , satiras. Addit enim vitae auctor, posteaquam declamationibus inclaruisset:
Deinde paucorum versuum satira non absurde COInis posita in Paridem pantomimum, poetamque Claudiiis Neronis, eius semestribus militiolis lumentem, genusis scripturae industriose excoluit. . Proinde unicam illam fuisse paucorumque versuum satiram innuit,
x. Eodem illo anno aerae nostrae omnes seripsit , reeitavit, edidit qtie ebriatiatiae CXVIII . postea quam Iuvenalis. Boviani veuisset Hadrianus , viatim 2. Quint. lib. III, e. i; lib. X, c. a.
102쪽
quam primum scripsit Iuvenalis: eam quum non ah- surdo compositam ipse iudicasset, inde animos sumpsisse ad genus ' scripturae industriose excolendum. Mansit tamen intra privata auctoris scrinia prima eius illa in hoc genere scribendi exercitatio. Adeo nimirum ab eo nondum edita, ut ne amicorum quidem auditoriis recitanda crederetur. Sic enim subiungit auctor ru Et tamen diu ne modico quidem auditorio quidquam is committere est ausus. . Id quod etiam primis Iirimae satirae verbis satis aperte significat ipse Iuvenalis. Nec enim alio spectare videntur illa in quibus queritur tamdiu, se suisse poetarum recitantium auditorem;
a Semper clamasse Frontonis Platanos, et convulsan marmora , ruptasque assiduo lectore columnas;
quum ipse scilicet nondum in eo scripti genere aliorum patientiam exercuisset. Tam longe aberant illa a Paridis ira concitanda, si vel superstite Paride suissent scri-Pta , eum irritare non possent, quum noridum emanassent in publicum. Nec tamen verisimile est ante caedem Paridis vel illam paucorum Uersuum satiram scripsisse Iuvenalem. Nihil fateor, de scriptionis tem-Pore accuratum tradidit, quem unicum habemus de his rebus testem, vitae auctor anonymus. Id unum indicat , post mediam aetatem ad illa Iuvenalem studia deflexisse. Sed nihil plane de studiis eius poeticis poeta Martialis ). Is tamen se ita Iuvenali familiarem fuisse gloriatur , ut non magis Pyladi amicus suerit Orestes,
aut Theseus Pirithoo, ne vel arcana Iuvenalis studia Martialem latuisse suspicemur. Immo , a mortuis ille prudenter abstinendum esse censet. Tantum abest ut vivum Paridem , vel in prima illa satira laceraret. Iuniorum ergo auctorum ista sunt tantummodo ratioci-
103쪽
deprompta testimonia. Quum vero genus scripturae industriose excoleret , tum et reliquum satirarum eorpus scripsit, inque illam, quam retinent ii odieque , formam redegit, et ea quoque quae Prima secerat novis scriptis infercivit. Sunt enim illa auctorisanonymi verba : u Mox magna frequentia magnoque, successu his ac ter auditus est, ut ea quoquo quae, prima fecerat, inferciret novis scriptis. . nec ita
vit , ni fallor, omnia, emisitque in publicum, anno CXVIII postquam Romam venisset Hadrianus , quem ille principem a benevolo eius in haec .studia animo in hac ipsa satira β, in qua occurrunt verba illa de Paride,
commendat. Inde, ni fallor, animos sumpsit scripta sua in publicum emittendi. Inde tantus ille recitantium numerus , de quo in prima satira, quum spes illa lucri appareret, ditante professores, uti vidimus, Hadriano.
Omnes ergo satiras sub Hadriano editas existimamus, Non postremas tantummodo, ut voluit Salmasius. Paxatas enim ad editionem uno eodemque tempore fuisse
vel illud arguit, quod bis illas terque recitaret. Non
scilicet seorsim, sed unis continuisque recitationibus, quas quidem ante exsilium scripserat, universas. Quumque diu se a recitatione continuerit, proinde anni CXVIII fine , feriis fortasse, quas recitationibus plerumque da-hant , vindemialibus, non autem aestivis recitavit. VI-.timas satiras a XIII tum Certe scriptas.nota illa sexagesimi a Fonteii consulatu anni docet, etiam Observante Salmasio. Ad Traiani etiam tempora exeuntia spectabant terrae motus illi quorum mentio occurrit in satira VI, v. 4o9,έio , Observante Lipsio. Erat enim terrae
motus ille anno, pro nostris calculis CXIV exeunte ,
104쪽
IO Ipro receptis si autem CXV itidem exeunte. Et Frontonem illum cuius platani et marmora perpetuis poetarum recitationibus sonabant, ut nos docet Iuvenalis ipso satirae I initio, non alium existimo a celeberrimo oratore M. Cornelio Frontone , Marci Luciique Antoninorum magistro, qui sub Hadriano praecipue et Pio et Marco floruit, ne ad tempora Hadriano antiquiora
possit commode referri. Vidit illum certe audivitque sub Pio Gellius 7. Consulatum autem sub discipulo gessit, ut videtur, Marco. Erant, fateor, alii quoque, illis temporibus, Frontones, ut observavit olim ad Io- cum iunioris Plinii Calanaeus. In illis etiam Fronto Catius , sub Traiano, orator et ipse et senator Plinio ipsi
Coaevus, et ab eo non η uno in loco memoratus. Illum grandaevum admodum suisse Oportet, si Marci tempora alligerit, si Plinii tempore aetate suerit senatoria. Eundemque sane credidit Catanaeus: nescio an recte. Sed
temporum ratio, et favor in illum Hadriani, et par adeo illius in literatos studium id essiciunt, ut non alium illum fuisse verisimillimum sit a Marci praeceptore, de quo loquitur Iuvenalis. Id tamen praecipue
suadet, uti dixi, tantus ille recitantium numerus temporibus Hadriani convenientior quam Traiani. Traiano certe imperante Romam ita reliquit Martialis, ut in patriam discesserit, nec inde unquam postea redierit. Non alia, ut videtur, causa, quam quod lucri e studio Poetices quaerendi spes omnis deinceps penitus decollaverit. Proinde verisimilius existimo, qui anno CXVIII Hadrianum offenderit, missum proinde in exsilium initio anni CXIX. . Erat tum inquit vitae auctor in is deliciis aulae histrio, multique fautores eius quotidie
105쪽
ΛΝNALES . provehebantur. Venit ergo Iuvenalis in suspicionem is quasi tempora sagurate notasset. . Nempe illa in Paridem dicteria histrionem, in suum cuius nomen non
prodidit auctor histrionem dicta interpretabatur Hadrianus, et se magis in illo qua in histrionem ipsum, in
histrionis sui persona notatum, quod honores suos virisIiteratis concessisset interpellante histrione. Ad principes enim ipsos pertinebant laudes illae temporum , aut convicia. Idque frequentissime illis obiectum, si quid personis vilioribus in reipublicae administratione tribuissent. Servorum libertorumque gratia nihil sere contumeliosius. Sexto Pompeio hoc obiectum legimus , et imperatori Claudio. Et multa istiusmodi exempla, si opus esset, adduci possent. Nec tamen libertorum dignitas minori erat in pretio quam histrionum. Inde Iuvenali exsilii causa. Scripsit ergo in exsilio satiram XV et XVI, si tamen vere et illa Iuvenalis suerit, quod negatum a plerisque testatur vetus scholiastes. Sed quum nuper consulem Iunium suisse dicat, iam sane quum satiram illam scriberet XV. elapsum illum consulatum innuit. Is ergo quum consul fuerit anno CXIX, proinde ante annum ad minimum CXX , scribere illa non po-luit Iuvenalis. Nec vero postea scripsisse , exinde Colligimus , quod intra brevissimum exsilii tempus angore ille et taedio perierit. XLI. Constitutis ergo illum in modum Iuvenalis lemporibus, iam etiam intelligimus quomodo supremihi Quintiliani honores sint etiam constituendi. Vidimus
anim certe Hadriano antiquiores esse ne potuisse quidem , quos ipse decreverit Hadrianus. Et vero primo illius in urbem adventu decretos fuisse verisimillimum
x. Qtiintilicinos eod in anno CXVm, driamis, honoratus ab eo orna olis quum iuiuit in Bonia .u veniret Ha- consulatibus.
106쪽
ptandam benevolentiam, testantur historici, testantur etiam coaevi numi: sic etiam eius auctor Traianus ipse, ut e Plinii constat panegyrico. Nec vero quidquam ad famam conciliandam , cuius ille erat avidissimus, essicacius esse potuit quam si literatorum benevolentiam demereretur. Nec ulli etiam literati facilius in oculos eius incurrebant, qui aliis exemplo esse possent, quam professores; nec ulli etiam prosessores quam urbani
illi et publicis nutriti stipendiis, quo suerat noster innumero Quintilianus. Ita certe proclive erat cogitare Principi, qualis erat Hadrianus, ipsi literato literarumque studiosissimo. Et qui primus legitur e principibus Quintilianum nostrum honorasse, in eo quoque praeivit Galba, quod inox ab eius in urbem adventu scholae illum praesecerit, et salario publico instruxerit. Hoc ergo exemplo, hoc etiam ipso tempore , quo imperium in urbe auspicatus est, honore Noster consulari ab Hadriano fuerit ornandus. Sic etiam meminit illius Iuvenalis , quasi adhuc esset, quum illa commentaretur , in vivis. . Quintilianus inquit habet etc. , Quasi
nimirum iam haberet. Nec pugnabat cum operis Consilio, si etiam vivorum mentionem faceret honorificam. Id solum in prima satira monuerat, non alios a Se Car-Pendos praeterquam mortuos. Quis autem suerit Clemens ille , qui Quintiliano ornamenta illa sub Hadriano impetraverit, me sane fateor ignorare. Erat tamen coaevus Plinio Clemens tilius ab utroque Domitiani Consule, Atrius , et sub Traiano, sub quo illam episto- Iam scripsit Plinius. Fieri potest ut hic fuerit Quintiliani amicus, ut erat coaevus Plinius, eique haec or-
107쪽
namenta consularia rogaverit, vel commonefecerit ρο- lius Hadrianum de Quintiliani olim in se meritis. Sed Plus satis sortasse coniecturarum , quibus ita men indulgendum est ubi desunt coaeva, et si de digna monumenta. Ita Quintilianum ad annum aerae nostre CXVIIInffectum, aetatisque suae LXXVI deduximus. Vixeritne ulterius, et quousque, in lania veterum monumentOxum cIade affirmare nihil possumus. Vix tamen est, ut diu postea superstes fuerit, cuius nulla prorsus mentio occurrit in rebus Hadriani, nec in A. Gellii salte in Praeeeptorum memoriis , nec in Aelii Veri fratruttivo Augustorum praeceptoribus, nec denique in amicis so
phistis ipsius Hadriani gratia florentibus. Ne quidem
netas patitur ut vitam multo postea produxerit. XLII. Erat autem Quintilianus non ab ora loria dumtaxat , sed quae laus omnium maxima erat) a vita etiam integritate celeberrimus. Oratorem ille neminem qui non idem vir bonus fuisset, agnoscit. Ne voluit quidem esse, si tamen posset. opinionem certe viri boni ad fidem aliis faciendam necessariam esse contendit ;nec tamen tueri posse viri boni opinionem diutinam, qui non inlus bonus fuisset, et ex animo. HOC ergo animo quum ad Oratoriae studium accederet; dedit proinde operam , ne quis, quod in Oratore suo perfecto necessarium crediderat, in ipso desideraret. Ita certe loquitur Iuvenalis 3, quasi Quintiliani nomine virum bonum intelligeret. Ita Martialis, quasi veniam ab eo peteret Uitae luxuriosae, nec adamussim virtutis exactae. Sie
Viseere quod ρ Pero PauPer , nec inutilis annis ,
1. Ouintiliani vita innoeenti,sima. a. Iuv. M t. VI, v. 77.
108쪽
Cur illud , quaeso, nisi vultum ille tam gravis hominis. tamque severi censoris , extimesceret 8 Et selicem illum alio in loco Iuvenalis A. beatum praedicat ut vidimus Plinius , discipulus. Vidimus quidem illos ad divitias alludere lacultatum Iuvenalem, animi Plinium. Nec illud sugit, ad felicem praedictionum astrologicarum
eventum Spectare Horatium , quein hoc in loco imitatus est fortasse Iuvenalis. Habuisse lamen ambo ob oculos videntur stoicorum paradoxurn de veris sapientis divitiis, illumque adeo habere pro philosophorum sapiente. Ita certe Plinius, qui nec poetas cogitabat, nec astrologos : sed philosophiae nomen prosteri noluit. In illo philosophos etiam improbavit Noster, quod alieniores essent a capessenda republica, cuius erat ipse studiosissimus. Vnde ergo sapiens habendus, nisi propter mores honestissimos, et ad Sapientiae praecepta accuratost Et quidem quamquam philosophi habitum admit-lere nollet, sententia tamen plerumque est loquutus vixitque plane philosophica. Probat hoc in Socrate et Catone, quod nollent vulgi gratiam captare humilibus indignisque sua magnanimitate sermonibus, qui tamen orant in arte oratoria receptissimi. Socratem praecipue miratur , quod orationem Lysiae pulcherrimam nollet lamen in concione adhibere, nec se eousque demittere, etiam quum de capite periclitaretur. Haec ille pro philosophorum mente pariter ac sermone. Animum praeterea nullius culpae sibi conscium illa etiam arguunt, quibus carorum sibi uxoris liberorumque sun era deflet atque Iamentatur: α Nullam si terras despicereis Providentiam tester' si non meo casu, cui tamenis nihil obiici, nisi quod vivam, potest, etc. v Nullum
4. Itiv. sat. VII, T. Icto, I93 , 6. Quintilianus Institution. orati, is ae lib. Vt , prooem. 5. Plin. lib. VI, ep. 32.
109쪽
enim invidiam numinibus faciebant in luctu suo veteres, si qui praeter meritum suum innocentes plecterentur. Inde curam numinum providentiamque in dubium vocabant. Nemesi enim invidiaeque deorum imputabant mala illa quibus nullum esset, cur immitterentur, hi minum, quod quidem sciri posset, peccatum. Promissorum certe et iurisiurandi fidem observatam arguunt, quod fidem illam sancire solerent diris in se familiamque suam imprecationibus, si sesellissent, a numine immittendis. Et dolum malum, etiam fide nec data nec sancita , diis obnoxium credebant. Haec certe vitam Quintiliani innocenter actam ostendunt. XLIII. Candorem praeterea illius in agnoscendisi revocandisque erroribus testatum laciunt verba illius illa: Ipse ine Paulum in alia quam prius habuerimm Opinione, nunc esse confiteor. Et fortasse tutissimum is erat famae modo studenti, nihil ex eo mutare quod
is multis annis non sensissem modo, verum etiam nP-
. probassem. Sed non sustineo esse conscius mihi dis is simulanti, in eo praesertim opere, quod ad bonorum . iuvenum aliquam utilitatem componimus , in ulla, parte iudicii mei . . Hic conscientiae suae poliorem habuit, quam vel famae, curam. Ita locus nullus erat glo
riae cupiditati qua bona Gentilium opera deprimit ple
rumque S. Augustinus, eoque duce, iuniores etiam theologi. Vtinam adeo cordatos haberemus multos christianos. Frandem sapiunt modestiam quae de se alibi dicit de inserendis singulorum, pro Causae exigentia ,
narrationibus. u Me certe inquit quantacumque non stris experimentis habenda est sides, fecisse hoc in
110쪽
in foro, quoties ipsa desiderabat utilitas, probantibus . et eruditis, et iis qui iudicabant, scio: et quod non
m arroganter dixerim. quia sunt plurimi quibuscum Μ egi, qui me refellere possent, si mentiar fere potien-m dae a me causae officium exigebatur. . Quam ille haec exiliter de suis in re oratoria experimentis , tot scilicet annorum illis , tam in schola qua in etiam in so-xo i Nec sua tamen in verba adigit ipsos illos iuvenes quorum fuerat studiis praesectus, quorumque gratia has ipsas elucubravit, quas habemus, Institutiones. Aliorum fidem, aliorum iudicium , appellat; tam nempe
Bdversariorum advocatorum, quam ipsorum iudicum ,
ne vel iuvenibus suis quos hoc in opere alloquitur in nrroganter quid pia in , aut pro imperio, videretur im- Ponere. Illa porro , quum de Cicerone loquitur , quam domisset o Dissentire vix audeo inquit a Cicerone. nSimilem et illa spirant Quintiliani modestiam. In eandem sententiam alibi: u De compositione non equidem in post Marcum Tullium scribere auderem cui nescion an ulla pars operis huius sit magis elaborata) , nisi, et eiusdem aetatis homines scriptis ad ipsum etiam is literis reprehendere id collocandi genus ausi suissent, in et post eum plures multa ad eandem pertinentia me- in moriae tradidissent. . Quam etiam et illa non elate ,
sed cum summa Ciceronis maiorumque reverentia coniuncta lXLIV. Idem a morum vitiis, etiam in sermone, Purissimus est. Suo quem instituit larmatque oratori viro optimo ne loqui illa quidem concedit, quae viro gravi indigna essent atque indecora. Scurrilitatem ille atque maledicentiam aversatur prohibetque. Ab eo abest
a. Etiam in sermone s quod rarum imbprohat aeurrilitatem, maledicen- illo seeuto ) , bouia moribus adrersa tiam, obse enitatem.