I. Bodini Methodus ad facilem historiarum cognitionem

311쪽

2so I o A N N I s Bod IN Isulari documento suere, ut Livius tradit, quam Ilurium imperium bello inutile esset. conumbiter L. Paulus ac Terentius Varro adversus Annibalemi Christiani principes adversus Turrarum regem: Graecorum duces adversus Phy Ppum: nec ita pridem Germanorum principes adversiis Carolum v magno suo damno experti sunt, nihil a pluribus recte imperari posse. Ι-taque Graeci re Romani, cum grave bellum aueseditio civilis Rempublicam perturbaret, ad u-hius Dictatoris aut Archi, aut. Haimostae i perium yelut ad sacram anchoram confugie- Datur: ut saepe Florentini, Genuenses, ac Vene ii extremis Reipublicae temporibus summum imperium belli ac pacis uni Imperatori permiserunt; quanquam quid argumenter cum innumerabilibus seculis compertum sit, populares ex optimatum status hominum generi pernici ses esse magnum est imperium Turcarum. Persarum, Indorum, Tartarorum : majus etiam Abyssinorum re Hispanorum , qui novum terr rum orbem suis laginus subjecerunt. late quoque patent regna Poenorum, Gallorum, Mosco vitarum, Polonorum, Gothorum, Britannorum, qiri optimatum imperium ignorant populare. detestantur . quinetiam Americi populi regiam potestatem ab extrema memoria semper remnuerunt: id quod faciunt non docti, sed imbuti; non ab Aristotele instituti, sed ab ipsa duce natura informati. cum autem audiunt in Italiae aut

Germaniae quibusdam angulis optimatum imperia latere, mirantur id fieri posse. Ita nostr rum hominum plerique Rempublicam Venetorum tamdiu, id est annos circiter D ccc stetis isse mirantur,quia id fit repugnante natura: quanquam Gia tus Donatus qui omnium accur dis me de Repubi. Venetorum scripsit , sum Inam potestatem inDucibus fuisse tradit,& hi ne regium statum usque ad tempora Sebastiani Ciani ducis, id est usque ad Erinum' Μ C L π π v, quo rempore magnum coucilium in Republica

stabilitum est, ut ipse scribit . quo fit ut ire im

312쪽

rit eo in statu. regnum vero Gallorum non angustis paludibus contentum , sed longe late patens , cum incredibili rerum gestarum gloriara c c annis storuisse non mirantur ; quia nihil

nature congruens mirum debet videri.Atque iulud est, ni 12lor,cur Contarenus, Manutius,Μachiavellus, ac plerique alii, Rempublicam Venetorum praestantissimam omnium esse ajunt: α quidem Michael. Surianus Venetus, summae vir eruditionis ac virtutis , cum Lutetiae legatum ageret. pro sua erga me benevolentia, saepe me de nostra , ego illum.de sua Republica humanissimh percontatus, disserere maluit,ut prudenter omnia, quam judicare: nec ego de re tam ardua judicium mihi sumo : sed quoniam unius imperium suscepimii s , nobis ipsis repugnare videremur, ἴ optimatum illud imperium probaremus. Aut igitur praestantia Venetorum m in bellica virtute, aut in legum aequitate ,autio imperii magnitudine de opibus, aut in artium varietate. Minca laude omnibus sere pophiis in feriores sunt, imperii magnitudine paucis ad . modum superiores: arte gubernanda re quae stuosa mercatura, cedunt in nis: artium varietate Germanis: quam quasque religionem

privatim colant non magnopere curant, re Pontificibus quaestiones impietatis ademerunt. re t legum praestantia , quae qualis sit, ex morious civium intelligitur. Plato Spartiatas fortes ac

temperantes vocat,injustos tamen: Romani se

tes ac iusti habiti sunt: Hebraei religiosi: Massit

enses justi ac temperantesa Athenienses artibus: alii virtutibus aliis floruerunt. Veneti si qua virtute , profecto consiliis re prudentia praestant: aliarum virtutum laudem nec illis eripere , nec concedere velim majorem quam aliis. Sed qui iVenetorum opes extollunt, vehementer falliti itur. nam aerarii publici magna est inopia. argumento sit triplicas montis ratio,quae unaris etiam quincuncibus publica vectigalia exhaurit, ut Gia tua Donatus confitetur. Sane leges ant N

i di a quas

313쪽

nuas suae civitatis magno studio colu .: mauo non minima laus inest. antiquitatri enim tanta species est ac majestas , ut non immerito dubitarit Aristoteles , utrum legi antiquae nova melior debeat anteferri, nec quaestionem sibi definiendam putarit. hoc etiam dignum est, quod soc os & inquilinos , stimi iuris aequabilitate fovent: peregrinos quoque summa prosequuntur humanitate itasi si qui praestant magnis opibus, illorum amnitatem quaerunt, ut nobilitate nulla dos maior videatur. nam tard in consiliis de Republica eapiendis, atque o lino in bellis suscipiendis , an percutiendis studeribus, in tuenda pace,magna prudentia Muntur quae cum maxima sint, malus tamen est ad imperium retinendum , qu ' loci opportunitas aditus omnes facillime prohibere potest. nam Genuenses olim, dc non ita pridem Ludo. vicus XII, Gallorουm rex imperium illis planhademerat, si urbem obsidere potuisset. Itaq; n hil urbi metuendum ab hoste. bellis autem civilibus hoc tempore jactati aut res novas moliri

non magia ere possunt ii, qui armorum a militari dilaiplina carent. Romani contra bellis civilibus ardebant, clim ab externis conquierant . itaque cum civitas bene constituta milit ri ac domestica disciplina inec legibus tantum, verum etiam armis continerI debeat , alteram summa cum laude tuentur, alteram omnino dc- seruerunt ut Contarenus apse fatetur. itaq: cyminstruithostis non modo militibus,sed etiam 1m- .pe ibus externis uti coguntur, quam prudenter , nescio: illud aamen omnium imperat xum consentiens opinio jampridem improbavit: nec certe plures civitatum interitus, quam de causa memorantur. 'uare Bartholomaeus Colc nus, cui pro Republica bene gesta ut imperat xi, statuam auream Veneti ereXerunt, s coa

Duisse dicitur,quod seipsos Remq; publicra homini perestrino non satis prudenter credidissent. nam Corinthus non alia de causa in Urannidemii dit, quam quod Timophanem Moratorem

314쪽

M E et ii o n v s Η I s τ o R. peregrinum evocasset . similiter Britanni ab A glis, Hispani a Mauris, Graeci a Turcis, quos ad praesidium evocarant, de imperio dejecit suere.

Contarenus domesticae discintinae ac pacis tuem dae causa militarem jacere icribit verendum in men est,ne cum alteram negligunt, utramque anmittant illud quoq; ad Reipublicae quietem non parum facit, quod optimates secum ipsi, re cum Republica conspuant, ne inquilinorum mulsitudine si dissideant facile opprimantur. Concors enim potentia paucorum, inquit Aristoteles,non facile labefactatur. dc ut concordia stabilior sit, publicis ac solennibus conviviis saepilla epulantur : more veteri Cretensium & Lacedaemoniorum ; ad eaque convivia paranda Dux obligatur ac suos cives muneribus inter se dc cum Republica conjugare .hoc etiam non parum confert , qudd magnae civitates minus opportunae sint seditioni, ut Aristoteles tradit, propterea quod magnam mediocrium hominum multici nem habent. qui summos cum infimis eadem societatς conjungunt: sed nullum tuendae optim

tum Reipublicae in iis praesidium est ,. quam

quod nulla imperia perpetua sunt, nec sine col. lega tribuuntur sed bimestri, aut trimestri, aut semestri spacio, vel ad summum anno definiuntur. quorum vero perpetui sunt Zc maximi h nores, nullum est imperium; ut Ducis, Procur torum D. Marci, Cancellarii. quod si quis funisma virtute, vel opibus, vel gratia reliquis prae

stet,vix admittitur ad summos honores;ne virtutis splendore suorum civium oculos praestri gat: idque arcanum imperii, quod imprudenter Athenienses re Ephesi ostracismo detegebant, ac nimis aperte virtuti bellWm indicebant,intelle mi est in morte Lauredant illius, qui cives mutuis caedibus grassantes in selysios, solo nutu sic te

ruit, ut projectis armis discederent, quos tamen nulla vis magistratuum potuerat coercere. tamen

hominis privati virtutem , qui Rempublicam gravissima clade liberarat, ferre non potve

runt: sed ut ab Italis plerisque proditum est.

315쪽

- I o A N.N I S B o. D I N. I. eum veneno necarunt: at neque id affirmare in lim, nec persuadere mihi possum. ducem tamenvem exarmatum catelaisque aureis vinctum Gomi tenent; nec strenuum admodum, nec gloriae cupidum , sed bonum ac simplicem legere consueverunt: veriti ne idem illis eveniat , quod ranis palustribus ab Iove regem petentibus:subbus cum stipitem dedisset, ut Asbpus scribit,

illae indignarii Iuppiter ardeam ranivsam mittere. postremum est , quod imperiis vicissim αsimma libertate Duuntur, pro qua tuenda cives ac peregrini pacem libenter colunt. atque haec praecipua ratio est, cur Rempublicam Venet rum maxime laudant, propterea quod summa libertate illic vivitur. at libertatis causa non sunt

Respublicae constitutae , sed bene vivendi, vix est autem ut ullus virtuti sit in ea civitate lo- cus, in qua suis quisque moribus ac libidini tam blanditur. nam si hominis felicitatem , pibus, honoribus, imperiis, voluptate, sumni que libertate metimur, beata sit Respublica

quae his omnibus abundat : sin virtutem poti rem ducimus, non video cur Veneta Rerumpublicarum praestantissima fit. nullum enim Rei publicae male constitutae argumentum Platoni majus videatur , quam magistratuum α medicorum multitudo , quae nus uam major sitie quam olim apud Athenienses, his temporibus apud Venetos: ut mirum videri noo debeat, si majorem anni partem in creandis magistratibus Consumere solent. haec autem magistratuum multitudo, vel ad honorem re imperandi cupiaditatem inexplebilem, vel ad fraudes re scele a

coercenda,vel ad utrumque pertinentiat Lucu

M Respublica quae omnium sermone laudatur, praeter Senatum xxx virorum, qui perpetui fuerunt, nullos habuit initio ma stratus . nam ma gnus Poedonqmus juventutis magister imperio carebat. falluntur enim qui putant magistrat multitudine virtutis amorem civibus ingenerari , cum nulla re magis dominandi dc opum quaerendarum cupiditates augeantur. nam qui

semei

316쪽

M E. T v o D v s H I s et o R. 29psemel imperii dulcedinem gustarunt, n modo parere dediscunt, sed etiam imperium ultro as-

lectant, atoue aegre deponunt. quare prudenter apud nos, ae consensu omnium ordinum nuperlata lex est , ut illa magistratuum multitudo, ae sub Henrico rege malis quorundam artibus excreverat in infinitum , ad pristinam formam redigeretur: nam quid attulit haec magistratuum multitudo, nisi furta, serdes , corruptelas, i xum , dominandi libidinem,ac litium propagationem nunquam certe sceleriim re stagiti rum extitit impunitas major. satis est igitur paucos esse magistratus .m lao virtute quaerantur: nam ea ratione cives omnes ad virtutem dc lim

statem inflammari necesse est , ut eos adipis scantur honores, quasi praemium, citius spes ad omnes, exitus ad paucos recasurus sit. non igis tur imperia, magiluatus, honores , beatos cives emciunt: multo. minus libertas nimia, quae cuvitati bene constitutae exitium affert. ac turpis est servitus di licentia tamen peccandi turpior.

quanquam si regis imperium ferre Iervile est, ' debet quoque servile videri parentibus obedire . ac saeve mirum mihi visum est, Uir Veneti qui

tam sapienter omnia, non etiam Censeres, ut mlim Romani, dc his qnoque temporibus Luces ses ac si uenses, creari patiuntur . hoc vero commodε fieri poterat a procuratoribus D. Marci, qui per omnes honorum gradus eo in scenderunt. nam Pontifices , suorum munus

hoc proprium est , quique religionis opinione

Principes olim in ossicio continebant, gravissimis Censeribus egent. est enim censurae tam grave, tamque necessarium in Republica munus , ut nulla re magis storuisse Romani videantur: quod intellectum est sustata censura: nam eo ipse tempore Reipubl. splendor dc maiestas' una cum virtute majorum interiit. Hoc etiam Res publica Venetorum habet incommodi , quod elim peregrinorum dc inquilinorum infinitam

multitudinem admittant, metuendum est ne ab

illis de imperio deturbari possint: neque vero

317쪽

296 I o A N N I s B o D I N.Iej iis . rei exempla desunt.ob id enim Achaei Τrmetentos, Samii Zanclaeos, Chalcidenses Amphipolitas, 1 quibus erant in urbm sine honoribus admissit, eiecerunt; ut Pausanias & Aristotcles tradunt. eoque magis metuendum, si dissideant inter se optimates. ut Cnidi cum soli honoribus fruerentur, postea Mam dii sidere coeperunt, mi

jecti sunt ab inquilinis plebe, id quod etiam

contigit apud Mitylenaeos, Hostienses, Phocen ses, re non ita ericlem apud Senenses , Gqnuenses, Genevenses: qui cum de honoribus inter se latenderent, a plebejis sunt de imperio depulsi. Corcyraei crudeliust, qui omnes in carc rem conjectos acerbissimis iapyliciis affecerunt,

ut Thucydides scribit. Agrippinenses anquilini

Pari furore .optimatum bonam partem occidoxunt,quod sigii honores consequerentur,re tribu ta graviora imperarent. consimiliter Lindavi rum inquilini cae sis optimatibus , Tribunosple . his crearunt. hoc igitur Venetis metuendum est. nam cum census haberetur anno M D L v totius civitatis, censa sunt inquilinorum extra patricios C LI π, millia c c c c L I x. Feminas dc pueros majores sex Unis eo numero complectuntur. his

imperant mille dc quingenti circiter patricii. nam ivniores annis xxv, ad imperium & comitia non admittuntur , nisi pauci admodum extraordinem. nec prudenter. secisse videntur populum numerando: primum,qilia lege divina vobtum est: deinde,cum peregrini ac tenues nummrum suorum ac robur intellexerint, valde per

Culosum est, ne adversus optimates novum albquid moliantur. nam cum Staiatus Romanorum

olim decrevisset, servos cultu ac vestitu dividere ab ingenuis; periculum , inquit Seneca , appa' ruit, si servi se numerare coepisset g. quantus au tem fuerit sectorum re inquilinorum erga venetos amor , indicarunt bella Cretensia tum Patavit, Veronae aliarumque urbium Gallis factae dedi dones : quo tempore optimates omni bus tributis re vectigalibus secias urbes levarunt,ut Bembus auctor est, a quibus tum ma i-

318쪽

Μg Tno ova Ilis To R. me juvari debuissent. quod satis erat argumenti, magis illos metui quam a ri, nos vero accepta clade , tum maxime sottunas omnes ac anguinem fundimus ero Regis ac Reipublicae Ialute. Ac ne omnia disserantur , nullum magis est optima: ac praestantis Reipublicae indicium, quam hostes fortiter arcere, dc in summa tral quillitate cives continere. Veneti ab hostibus sae. cile vinci consueverunt: nec cives ita continere potuerunt, quin duces octodecim supplicio, vel exilio affecerindi tot enim Sabellicus tradit, exdo statum optimatum instituerunt. At etiam auredani Ducis haeredes M n aureos silao dependere judicio coacti sunt, quod Laures anus non satis erga cives magnificus extitisset: ut Gianotus Donatus scribit. omitto bella civilia quae in media urbe saepius gesta sunt,cum milistarem colerent disciplinam. omitto conjurati nes Bochonianas, Falerianas, Teyulianas, Baj montanas quae obsessis Senatoribus & crua Iissima civium strage , Rempublicam misere lacerarunt . Taetermitto tam graves tamque diuturnas Iustinianorum, Scaevolarum, Seliorum. Basleorum seditiones, exilia, caedes ; non aliam ob causam , quam quod nulla fides regni s ciis. ac saeptiis i 'sm evenit, quod in navi a gubernatore destituta: hoc enim Polybius utitur

exemplo. nam cum alius clavum torquere, alius vela facere , alius contrahere conatur, vectores

Cum tot puiarnatoribus misere periclitantur, aerandem in portu spectantibus turpe sui naufragium ea uni. quis autem non ridit Gerrananiam , Turcarum , Helvetiorum , Hispanor in , Gallorum denique re Italorum , postremo suorum civium armis foediis mε vastari. quae cum regia potestate gubernaretur I populos omnes suis armis ac viribus facile superabat. Ex quibus intelligitur, regnum longe pret stantius esse optimatum potestate refellenda est igitur Iosippi ac eorum opinio, qui Deum putant regnum ili sacris literis execrari , dc optumatum imperium apud Hebraeos constitium

319쪽

93 ..1 o A N N I S i R P D I . N Isic enim tradit Iosippus lib. v I. cap. 6. Antiq.. manquam Philo Hebraeus in libro de creatio- . ne Principis , unius Principis dominatum Dei jussu stabilitum esse dos ei. Iosippi tamen optinionem refellamus. quod igitur attinet ad verba Samuelis, non regnum ab eo , sed tyrannis describitur: contra quam putat Melanchthon. quis enim mediocriter in Hebraea lingua vers ius,ignorat regem aeque ac tyrannum significare t sic enim dicitur Abraham reversus 1 caede regum. Vox autem non jura regis

significat eo loco, sed morem & 'nluetudinem, ut optimi suique interpretes aj unt. ac nisi

tyrannus describeretur, cur Moses Deut .decimoseptimo, juberet Regem singula praecepta legis condiscere, populumque ex teis divina

moderaru nam ex eo capite non solum popul

ris re optimatum potestas rejicitur , sed etiam regia probatur. tum etiam illud; Principi populi non maledices , unius imperium capit. dc in statis, lib. Santarim c. a. regia majestas, quae suit, pud Hebraeos copiosis describitur. Mosem vero versi ηes plane regiam habuisse ex eo colligitur , quod imperii injussu populi re optimatum , leges juberet, s

natum cooptaret, magistratus eligeret, Pontisces crearet, seditiosorum cavium amplius quadraginta millia sine judicibus eodem momento capite plecterent: denique Iosea Principem,quonihil majus fieri potuit per sese renuntiaret. eo mortuo Senatores Othonielem, deinde Ajoda ducem elegerunt itaq; P. Martyr recte scripsit, aristocratiam coepisse cum dux Othoniel est a Senatoribus creatus. quanquam placet interprotibus non humanis consiliis, sed iussu divino duces creatos. Itaque cedeon dux electus e Non dominabor, inquit, vestri, nec filius meus, sed dominabiciu vestri Dominus . postremo cum filii Eli Samuelis intemperanter se gererent, dc optimatum potentia in factionem degens 'plebs irritata Regem petiit. tunc enim seditiones conquierunt. quare Moses AEsyptias scribit, templum lege divina probio,

320쪽

METHonvs HISTOR. 2Drum aedificari quoad Regem haberent, qui tumultus imperandi potestate prohiberet.sunt haec illius scripta lib. 3.c. 47 D plexornm. ex quibus regiam pyestatem Deo placuisse constat:

rannidem Gisplicuisse: igitur Rege creato,se natores non ad summum imperium, sed ad comsilium, M Moses constituerat, admitti coeperunt. quod enim Romulus causas leviores 1 SNnatu, graviores a se judicari voluit , ut est apud Dionynum : idem quoque Moses statuit in croando Senatu, quemadmodum scribitur Num. cap. a. quare qudd Chaldaeus interpres in Hieremiam , senatum unius re septuaginta virorum quos Hebraei in dare ,ipse Grqca voce corrupta Santarim appellat ὶ scribit habuisse legis sanciendae, ac judicandi summam potestateri, etiam sub resibus ipsis; ad legis promulgati nem dc judicia spectit, ut apud nos curiae luporiores habent legum promulgationem, quam imperiti sanctionem esse arbitrantur,quae solius Principis est. idem Chaldaeus interpres subjicit, iudicia de tribu, de Pontifice maximo, de majestate , de falso propheta , non nisi a Senatu explicari potuisse. Moses vero Mavmo libro tertio perplexorum can postremo scribit. gladii pol statem babuisse tinatum ab eodem Senatu x x III viros capitales , qui mura: )an, id est animarum judices , dc septem viros judices p

cuniarum ac bonorum , id est i anzz. ya', in singulis urbibus constitutos quorum tres judicia instituebant: quinque primam appellati nem disceptabant: septem de secunda provoc tione decernebant . praeterea decem judices rerum venalium quasi aediles creabantur,quorum unus erat'sacerdos . ad haec arbitri recepti tres: Porum uterque litigator unum eligebat relecti duo tertium optiuant. quae omnia in Pandectis Hebraeorum, titulo sanedriim, c

Pire 1, a, copiosh explicantur. postremblaenatores sublegi selitos constat ab ipso S natu, cujus fuit perpetua potestas : quae tamen onusia iussu regum sanciebantur , ut praeter N A decre-