장음표시 사용
621쪽
i Philostilib. s. . apud Philostratum in Tuanto : sedeo licet tacente, ipsius Rhodiacae, Corinthiacae, Tarsicae, Boo Asthenicae. Ac aliae a dii tersis locis, in quibus eas habuit denominatae orationes , quam multus in his fuerit, satis aperte declarant. His Euphratem Apollonii per necellari iuniade, atque Demetrium, Musonium etiam coniunge. Eiusdem etiam professionis erat Danais Pythagoreus, Epictetus Straeus. Lucianus Epicureus, sed non cum his comparandus; N alij,ex quibus eos qui in Urbe erant. Domitianus est insectatus. Sed non silendus Diosenes iunior, Aut cum populum vexasset multis contunielijs,in theatro eum obiurgans, virgis caeliis est. Erat etiam eiusdem classis ille . cuius me-
, D. M v. . minit Dio, qui eamdem sibi vendicans libertatem dicendi in ros ulum,capite truncatus est b. vii. Hos igitur aduersarios passos esse qui Christianae religionis fundamenta iacere nr, nemo iure poterit dubitare: nam cum ex sententia Pauli, Graeci sapientiam quaererent, hancque istiusmodi verborum phaleris ijsdem gloriosissime ostentarent,quorum inqiut Iuvenalis
P. umptus, ct Isaeo toννrauior li haud dubium audientes horum sermones, pronis eos auribus accepisse:e contra vero barbaros,quos dicerent Iudaeos homines,nouam ac peregrina in cuius actima iiehentes religionem,eamdemque superantem humanum captum, dum hominem cruci affixum rioni rarissia Deum esse contenderent, habuisse contemptui. Sed & quod Christiana fides Iudaica celeretur esua gio. se religio, vi quae a Iudaea de Iudaeis hominibus, di de Iudaeo homine quem dicerent esse Deum, i, dicaretur; Romanis,his praesertim temporibus .exosa admodum & execrabilis reddebatur. Antiquum hoc erat odiunDquo enim animo Romani olim erga Iudaeorum religionem esse soleret, sententia Ciceronis in oratione pro Flacco ad haec quoque tempora valde accomodata, declarat his verbis: Stantibus Hierosolymis,pacatisque Iudaeis', tamen istorum religio sacrorum a splendore huius imperii, grauitate nominis nostri, maiorum institutis abhorrebat: nunc vero hoc magis, qs
illa cens quid de imperio nostro sentiret, ostendit armis, qua cara Dijs immortalib. esset, docuit, qa eit vidia,quod elocata luod seruata.Jhaec Cicero cum a Pompeio latu debellati Iudaei essent. At quid de Iudaica religione, iis potissimum temporibus cum immanissima omnium clade affecti essent jdem existimasse potuerunt Quid Graeci Plutarchus, Lucianus, di alii multis in locis reliquere tellatum. Quid AEgyptiiΘΑpio Alexandrinus duobus libris de ea re editis patefecit,du uniuerso terrarum orbi,tamquam in scena, Iudaicam religionem exhibuit risu actibilis insectaria. His adde quod diximus inhaerentem religioni I udaicae ignominiam crucis,cum Iudaei homir es Cin Urbe ni cie Orbem in serret crucifixi hominis Iudaei cultum: hoc plane omne illis videri poti ratportenti genus excedere. viri. Sed do in his omnibus & contra omnia superexcellens vis atque potentia criacis enituit: uae radiis ac fulgoribus diuinitatis ei fulgens,omnes mox humanae sapientiae disiicens tenebras, diuinaque potentia omnem alitudinem extollentein se aduersus scientiam Dei humi prosternens omne. ' intellectum mirabile dictu redegit in obsequitim Christi vi virtus quod idem ait Apostolus M ς ς lion es et ex lioni ex Deo. Quis enim videns nouella germina fidei, suo ipsius ortus princi- ν'ρ' pio.cum se irren Apostolicum e terra nascens erum peret, continuo ipsorum Iudaeorum rabiem im P qyVR ' plaeabilem experiri, surore Gentilium concuti atque percelli , & adhuc insuper humanae sapien- tiae artibus radicitus prope uelli; non omni spe caderet,atque animo otianino deficeretλ' Sed qui '' '' vocat ea φ qtiae non sunt, tamquam ea quae sunt:delegit ea quae mundi esse viderentur infirma, ut sortia quae' ue confunderet; Sc ad consutandos sapientes,stulta quaesiuit,& q uae ignobilia es ent de contemptibilia, ut quod ait Apostolus)tam ea quae non sunt quam ea quae sunt, sestrueret; ne gloriaretur aduersus eum omnis caro, haecque omnia non humanarum este virium, sed Dei plane po Dientiae,omnes ex aequo cognoscerent.
IX. Sed quoniam de philosophis semel est instituta narratio hic opportune accidit nam di temne Per νim poris etiam ratio postulat ut quae ab imposioἰe quodam, Peregrino philosopho no im nato .sub noe mine Chri iliano sunt gesta, narremus que quantumlibet a Christianorum hoste de blasphemo ho
mine scripta sint, ex eis tamen nonnulla utilia elici possunt,quae antiquos illos laudatissimos Christianoruin mores,ac praesertim erga fratres peregrinos,vel carcere detentos propesiorem curamae studium charitatis insinuent:sicque secundum illud de Ennio dictum aurum ex stercore selis gentes, relinquentes blasphemias, cetera stitu digna narrabimus. Res igitur in hunc modum se habuit Impostor quidam scelestissimus ex Paro insula oriundus, immanissimoriun criminum reus
patrem enim uium necauerat, de amore puerorum erat turpiter infamatus ) patrium solum vertens, poenae timore perterritus, in regionem, in qua minime cognitus esset, proficisci in animii duxit. Sed quo omnia ad vitae usum sibi suppeditarentur abunde prospiciens, lustransque mente uniuersunt terrarum orbem:cum nulla sibi gens visa esset, quae alios libenter ad se venientes lii sciperet, de peregrinos beneuolentiae prosequeretur officiis quos praesertim suae esse sciret religionis lici mines, nec aliam quamlibet nationem tanta liberalitate prosequi egentes ac miserabiles quasque personas perinde ac Christianos: mox ad eos proficiscendi consilium iniit. Ad hos cum perueni set imposior, eos conueniens, se Christianae religionis cupidistinauin simulauit.Quid plurat dedit nomen, initiatur baptismate,ad eamque loci gradum prouectus est tandem,v K quod ait auctor profiteretur inter prophetas ac ceteros rerum sacrarum principes:quippe qui se & inagistrum Iinberet qui alios fidem Christianam doceret, ac sacros libros interpretaretur Mecno & alios a se coscriptos Iegendos traderet. At ne quid sibi deesse videretur,quod ad culmen Apostolicae perseetionis spectare nosset, operatus est,ut pietatis causa detruderetur in carcerem,ubi velut nouus Paulus vinctus, gloriose sita vincula ostentaret. Sed eo consilio haec omnia faciebat,ut ex oblationibus Christianorum sponteae larsiter dantium ingentem pecuniae vim ea arte corraderet: qui cum in his praestandis officia xmuni licentissimi haberentur, quae non profudissent eius causa cluem nondum sibi perspectum, vet
622쪽
lut Apostolu alterv ia haberense Sed quae fuerint erga impiu homine piorum studia ex eodem auctore,qui haec scriptis mandauit , in medium afferamus. Cum primum enim eum e carcere libera chriuiauioria te,de nulli parcentes impensae redimere conati essent, nec voti compotes facti,hisce eum quotidie charitam os prosequebantur osticiis, Se colabant obsequiis: Mane, inquit, quidem illico videre erat iuxta car- eis. cerem praestolantes anus,viduas quaspiam.& orbos puerulos: illorum enim pars etiam una intus cum illo somnuin capiebant, corruptis pecunia custodibus .exinde omnis generis caenae inserebantur variae,& sacri inter se sermones dicebantur. Quinetia in Asia pleras .vrbes suille constat, ex quibus venerunt quidem laturi auxilium, Christianis mittentibus ex publico,neque non collocuturi de vitaim consolaturi. Incredibile vero est,quantum studium 8e celebritatem ad hoc ostendant, si quid tale vulgo innotueritvllico enim nulli rei parcunt.Jhaec ipse Addit his vero auctor causam, cur sic affecti essent Christiani, ut nee lx I.
.ut nec bonis, nec vitae parcerct,
sed omnia libentissime profunderent, sic dicens: Proinde Peregrino quoque multae tunc opes ab illis mittebantur sub vinculorum praetextumec vulgarem rerum prouetum lucrifaciebat. Etenim chri Iliam te haud dubitanter sibi persuaserunt, se omnino immortalitate potituros,perpetum. victuros esse': νι- cterua uamobrem Sc mortem magno contemnunt animo, ac non pauci sua sponte semetipsos occi- omnia pra endos offerunt. Deinde primus illorum quoque legissator eorum persuasit animos, quemadmo Ilant. dum inter se omnes fratres essent. Postea vero quam semes a nobis desciuerunt, Graecorum deos constanter abnegant, solum crucifixum illum collentes.JAddit haec insuper: Proinde apud illos omnia ex aequo habitatur contemptui, preter fidem, quam exacte exploratam a quocumque deserente suscipiunt;quod facile sit eos ab impostoribus seduci, eosq. breui fieri opulentos . J Subdit au- --ui ille sxu.etor de eodem Peregrino,quod tandem dimissus fuit a Syriae Praeside,cii in alioqui ille se libenter mortem oppetere demonstraret, seu potius fingeret. Poli hec autem eumdem Peregrinum auro suffarcinatum in patriam rediisse,auctor ipse testatur, ac subinde de secunda ab eo inita peregrinatione haec ait: Secunda itaque suscepta peregrinatione, egreditur vasaturus, satis sibi viatici in Christianis repositum esse existimans , a quibus quaquauersum incedebat stipatus in omni asebat rerum abundantia atque in hunc modum ali pere quantum temporis alebatur. Tandem adiniso, scio quo aduersus illos flagitio; siquidem visus vim , - erat ut oeinor nescio quid ex interdictis comedisse; non recipientibus amplius illis, magna est eam
rerum di cultate perplexus. JAt praetermitti inus cetera recenserer nam satis putamus haec esse ad ea quae ad res nostras pertinent. Prosequitur enim auctor narrare ceteras eius peregrinationes
Romam q. aduentum ,et quomodo edicto Imperatoris, philosophis ex Vrbe proscriptis factum enim id fuit rursum a Domitiano Imp. paucos post anno )tam ipse quam ceteri qui erant Romae philosophi,nempe ut ait)Musonius, Dio, Epictetus,&alii, Uri e egredi sunt coacti. At hic tandemno ia arte immortalem sibi gloriam paraturus,re vera tamen scelerum suorum supplicium lui tutus, in olimpijs solemni pompa sese dedit incendio exurendum euius rei gestae, qui praesens vidit historiam ipse Lucianus conscripsit. Haec summatim ex Luciano ad Chronicum accepta voluimus enarrata,vi huiusmodi exemplo,quae a nostris de ea re scripta sunt, planius innotesceret, suis , que coloribus velut in tabula cernerentur expressa: ut illud in primis quod se passum Paulus di ζ I, . . citi Periculum in falsis statribus.Jde quibus de Dominus dixerat .: Venient ad vos in vestimen e Gellis, Noatis ciuium intrinsecus autem sunt lupi rapaces. Jauales igitur eiusmodi esse solerent, ipsum exem Amolita i x adiplar ex vero redditum vidimus in Peregrino;qui merito dictus est cognomem Proteus quod om A muri
nem quam sibi vellet sotinam superinduceret φ . es iii Ex his insuper facile intelligimus, q de Mensurio Episcopo Carthasinensi recitat SWAugusti' a Auku iis tris., nus nimirum quod prudenter agens,noluisset recisere quosdam pseudomari Ures, qui lucri uie ou diei gratia sese inter martyres colaiecissent,ut pecuniis ditarentnrvellautius ibi viueret. Sic enim ait tereci . Quidam etiam in eadem epistola facinorosi arguebatur,& fisco disitores qui occasione persecu Oricia cbr tionis, vel carere vellent onerosa multis debitis vita, vel purgare se putarent , & quasi ablue- sinitiorum ex re facinora sua . vel certe acquirere pecuniam,&in custodia delicijs perfrui de obsequio Chri- ga vincto t. stianorum.JSicq. ex his videas tuae ipso initio exurgentis Ecclesiae deletis in carcere causa fidei a fidelibus campi tiribus praestari consueueriunt officia,eadem etiam exhibita reperiri in ultima Psecutione sub Diocletiano, de qua ea quae nuper sunt recitata ab Augustino, intelligutur: sicq. semper eumdem in Ecclesia morem esse seruatum, unde merito Tertullianus ς sie scribit ad marty e Tertu dres in carcere constitutos: Inter ramis alimenta benedicti martyres designati, quae vobis N d
isdem: Immo de quae iusta sunt caro non amittat per curam Ecelesiae, de aetapen fratrum. JSed videamus quae ad haec spectantia S. Cyprianus i habet, clim absens clerum admonet,vt XIV conseitarum qui detinerentur in carcere impensiore curam gereret eisdemq. omnis impede re- cur pia δ' tur humanitas. Adeo namque frequens esse solebat,confessores detentos in carcere visitare,ut ad D q- s cultandam inuidiam persecutorum,oportuerit eumdem S.Cyprianum g suos litteris cohibere, i qcq fu sc scribentem: Peto quoque ad procurandam quietem, solertia de Elicitudo vestra no desinat. Et si fratres pro dilectione sua sunt cupidi ad eoiiueniendum,& visitandos confessores bonos, quos IP illustrauit iam gloriosis initiis diuina dignatio:tamen caute hoc, de non glomeratim, nec per multitudinem simul iunctam puto esse faciendum: ne ex hoc ipso inuidia concitetur,& introe iudi aditus denegetur;& dum insatiabiles multum volumus,totum perdamus. Consulite ergo,& prouidete ut cum temperamento hoc aeti tutius pollit: ita ut presbyteri quoque, qui illic apud consen res offerunt, singuli cu singulis diaconis per vices altemen uia de mutatio personarum, de vicistitudo conuenientium, minuit inuidiam.Jhaec Cyprianus, plane significans, Glitos est erresbyteros
illic in carcere oderre sacrificium, quod Missam dicimus, ex quo haud dubium confessores com-
623쪽
municarendiqu e quidem omnia pietatis osset a Fideles ut sibi praestare liceret, erogata vividi A linus in Peregrino lucarcoris custodes pecunia collectitia,redimere consueuerant. ii ursi3 vero, auod pertinet ad descripta a Luciano Christianorum charitatis itudia in sese,piendis hospitibus, in quibus praestandis satis sibi esse viatica Peregrinus exillimauit, ita vi non tatum ab illas aleretur, sed et in via deduceretur,atque sic ut ait quaquauersum stipatus incederet: commendat hoc immensam Cimilianorum erga fratres dilectionem, atque illam ipsana, quam hisce puto temporibus Ioannes Euatagelista ψ laudat in Cato, sic scribensi caris linte, fideliteis cis iniicquid operaris in fratres di hoc in peregrinos, aut testimonium reddiderutcharitati tui iaconi pectu Ecclesiae quos bene faciens,decuces digne Deo. Pro nomane enim eius profecti sunt . nihil accipientes a Gentibus. Nos ergo debemus su scipere huiusinodi, ut cooperatores simus velitatis. haec Ioannes peroravita his consentientia, quae ex Luciano sunt recitata. porro Tertullianus, adeo frequentem ac ne iraria inter Fideles intercessisse mutuam hospitalitate sgnis eat, ut imter Catholicae communicationis symbola illam adnumeret,dicens r Itaque tot ac tantae Eccle- sae una est illa ab Apostolis prima,ex qua omnes. Sic omnes primae, & omnes Apostolicae dii xna omnes probant x nitatem Communicatio pacis,& appellatio fraternitatis,de cotesseratio hospita iacitatis,quae iura non alia ratio regit, quam eiuslem sacramenti una traditio. J haec Tertullianus μoui per cora teste ratione hospitalitatis,certu quoddam signum intelligit,quod qui serret, ut Ecclesiae Catholicae legitimus illius quocumque pergeret, a Fidelibus aeque Catholicis honorifice reciperetur hospitio. nod quidem signum cum adulterassent haeretici, a Catholicis noscitur sis inutatam, ae litteris tandem commi ilum . quas Patres in Nicaeno Cocili nominauere Formatas. Iure igitur Luci usae Perenino ait, satis sibi esse viatici ipseni existimasse in Christianoruhospitalitate res , situm nam non recipere,nec coniungere oblatam tesseram,idem erat, quod a Catholica communione seiungere. Verum N apud Gentiles illud usurpatum erat ut idem esset confri geret est eram,ac amica tiain dii luere. via de apud Plautum ς :Hic apud nos rara .Alcesimarche confretari ι tesseram. JPactae namque etiam apud illos erant per tessera mutuae hospitalitates,e .scedere mutuae pariter amiciti e fouebantumquae M sancte ac inuiolate cultae,manaba auctorem bant ad posteros. unde apud eumdem si ita ess,tesseram consenes ,rι ι pittam, eccum aifuli. hae gedum osseaee.esi par probe: nam habeo domum.
Hae mihi ho uaru te sera cum ilio fuit. JAt si lxxς mutuae charitatis cisiicia adeo insolubiliter inter Centiles ipsos excolebantur: q uid puta dum factum esse inter Christianos cum,etiani eiusdem Luciani testimonio hi prae ceteris inuma inter se charitate coniuncti sui mi eliciat e Sed haec satis ad insinuandos de ea re antiquos Eccle
QEquens ordine temporum annus Christi septuagesi ussextust seribitur antiquis pastis Vetaspasiano Augusto quintum N. Tito Caesare tertium Consulibus: iuibus ut auctor est Censori. nus ς ab eodem Vet pasiano. censorem etiam agente, habitum est nouissimum lustrum: exinde a Consulatu Domitiani duodecimo di Comelii Dolabellae,per Capitolinos agones anni cepti si ut mi merari, ut suo loco dicemus.Quod autem spectat ad hoc ultimum lustrum haud alienum ab instituto esse putamus,si de longa atate complurium qui eodem luitroeensi sunt, quae seribit P linius, hic describamus: ne pro monstro trabeatur,quod Simeo, seater Domini dictus centum Aviginti annos natus,crucia laxus inartyriu consummarit; sue quod alii his ipsis temporibus ex Apostolorum discipulis ceti tenarii et maiori aetate decesserint. Pliniust enim haec a in Accedimi experimenta,& exempla recentissimi census,quem intra quadriennium Imperatores Caesares Vespasiani mater filius 3. Censores egerunt. Nee sunt omnia vasaria excutienda mediae anti impartis inter Apenninum Padumq. ponemus inempta. tantum viginti annos Parmae tres edidere, Brixelli unus CXXV. Parmae duo CXXX . Placentiae unus iCXXXI. Fauentiae una mulier CXXXIl. Bononiae L. Terentius Marci filius, Arimini vero Nareus ponius C. N L. Tertulla CXXXVII. Circa Placentiam in collibus oppidum est eleiactu, in qu CX. annos sex detulare,quatuor centenos vicenos, unus CXL. Marcus Mutius Marei filius Calerius Felix. Ac ne pluribus moremur in re confessa, in regione Italiae Octaua centenum annorum cens sunt homines quinquas inta quatuor, curenum denum homines quinquaginta seriem, centenum vicenum quinum homines duo,centenum tricenum quinum aut septenum totidem , centenum quadragenum homines tres. hucusque ex tabulis census Plinius equi decipi no potuit cum in iisdem cesibus ex Consulum noras quisque annus,quo quis natus esset describi solitus, manifestior appareret. Haec igitur qui attenderit,haud mirabituris piaeter Simeonem. que diximus Dionysium. Ignatiuin Quadratum, Hermam,Policarpum,de alios omnes Apostolorum discipulos qui & Dominum viderunt,vel vidisse potuerunt in humanis agentem ad Traiani & Hadriana tempora, vel ulterius,vitam e iue legatqiu diuina etiam agente diu peta tione,iam longaeua
624쪽
Alaetatem uixerunt, ut ita Dei Ecclesiae consilitum esset aduersus haereticos tunc emergentes. Quid enim Apolloli credidissent,&quae alios docuissent seruanda, huiuscemodi grauissi uri ac veraci sesimi leues rogantibus certo certius tradere, & quae oculis aspexissent, verissime affirmare potve
C Equenti anno Domini septuages mose'timo,Vespasiano sextum & Tito quartum Cortem- O plum Pacis augustissime aedificatum ut auctor est Dio dedicatum est; plum Pacis augustissime aedificatum ut auctoreu Dio dedicatum est; mq.eo, pr; hinc inde toto terrarum orbe quaesita ornamenta,ea praesertim, quae e templo ii ierosol B sublata ,ducta suerant in triumphum, sunt reposita. Iosephus . enim de eodem templo M scribit Vespasianus Pacis templum aedificari decreuit. Itaque mira celeritate, quae nomi eo, praeter alia . --:-osolymitano Templana Pa
scribit: Vespasianus Pacis templum aedificari decreuit. Itaque mira celeritate, quae hominum co- l, Iolephae M gitationem superaret,effectum est. Magna enim diuitiam in largitate usus,insii per persectis id pi lo Iud id,. . cap. cturae ac figmentorum operibus exornauit. Omnia namque in illud fanum collecta ac deposita Mu sunt, quorum visendorum studio, per totum orbem, qui ante nos fuerant, vagabantur; quomodo aliud apud alios situm estet,videre cupientes. Hic etiam reposuit quae Iudaeorum fuerant instru menta, his se magnifice et serens. Legem vero eorum de penetralium vela purpurea in Palatio condita seruari praecepit.Jhaec Iosephus. Cur autem Vespasianus,nullo maiorum exemplo, Paci primus templum erexerit ' superit 3 11. fisius demonstratu in est cum alias lapius hostibus grauioris momenti superatis, Urbique tran H. a. quilla pace donata ut Augusti praesertim temporibus accidit nullus umquam repertus sit, qui ei numini templum extruxerit non leuis admirationis occasio exoritur. Sea certe eam huius rei ge- rendae causam coniectura haud contemnenda significat nimirum quod ut superius dictum est Iud eorum,ac Iosephi praesertim historici adulatione, ipsum illum se esse Regem persuasus , qui C ex Iudaea proditurus,uniuerso dominaretur orbi quod de Christo dictum a Prophetis erat omnia pariter quae de illo praedicta erant,in se transferre curauerit. Nam quod ad eam rem spectam videbatur,etiam ut vidimus miracula operandi virtutem se assecutum esse adeo palam ostentauit,ut ab omnibus serme eius temporis historicis,ut fuit creditum, sic etiam tamquam res probe testata atqtie consessa,inemoriae fuerit commendata. Porro eam ipsum gloriam allectasse,nam iis stum illud fuit argumentum dum quod de antea dictum est eos qui erant ex familia Dallidis,coquiri iussit,atque conatus est tollere nequis ex ea stirpe,qua tame Christus dicebatur nasciturus, extaretii deni in unum sibi videbatur obstare,quo minus in omnibus fieret voti Umpos. Sic igitur in hunc modum ut vidimus Vespasianus affectus animo. iuod audisset in oraculis esse, illum ipsum Resem, pacis Principem nominandum, di in immensium sore ab co propδgR is. dum imperium,pacitque inde nullum futurum esse finem, sic dicente Isaia: Vocabitur nome eius, Princeps pacis: multiplicabitur eius imperium.& pacis non erit finisi eadem perinde ac de se di- cta essent, a Iosepho lata sibi sumens,celeberrimum omnium templum erigens, Paci aete aedicauit: eo enim titulo templi porticus faciem fuisse notatam numismata antiqua declarant. sed Scvetus inscriptio,quae Romae in aedib. Farnesianis lapidi instulpta legitur, in qua & descriptie sene Tribus quae ad templi structuram pecuniam contuleruntihaec habet primo loco notata verba: PACI AETERNAE. ceteraque sequuntur, pretermittimus, quod sit alias eadem inscriptio a nobis superius recitata. In nummo etiam argenteo in hunc modum: PACI A. ,deest IERNAE. 4 Adolphaba. Hisce igitur monumentis quod esset Princeps pacis,& auctor pacis aeternae, quae in propheticis Nu coraculis docente Iosepho sciret expressa ea de se esse praenunciata voluit credi, de reddi manifeste testata. Haec vero licet sint a nobis ut superius diximus ex coniectura deducta; nihilominus haud sacile ab aliis,omnia simul exacte considerantibus,contemnenda sere putamus.
ANnus Domini septuagesimvsoctauus et Vespasiano septimum de Tito quintum adnota-rur in Fastis:quo, sciat Sc aliis huic coniunctis, nulla repetimus E esiastica gesta , quae horum nota Consulum consignenturicum alioqui sciamus,huius pacis opportunitate, luci diebus Alcyoniis, ne usos esse Christianos ad propagandum longe lateq. per Orbem Christianam religionem. At quoniam,quid quolibet anno gestum sit,ex antiquis verisique Ecclesiasticis in numentis uti certum exploratumq.tradi nequiticonsultius existimamus, hos Consules, atqueetiam alios plures rerum nostrarum vacuos praeterire quam pro arbitrio, quid hoc vel illo anno sit sactum,velle diuinare,ac fingere;quod contra Ecclesiasticae scribendae historiae perfectos numeros a quibusdam recentioribus factitatum imienimus,dum his annis Thomae, Bartholomael, Nathanaelis, vel aliorum sine auctore ponunt martyria contigisse.
625쪽
CHristi Redemptoris nostri anno septuagesimonono Consillarum gessisse reperiuntur Uespasiantis octauum N Domitianus primum: sed si suffecti ini eius Consulatum cum hoc pruno ordinatio numeres, hic sextus Ordine ponetur. At q. adeo hic est ille ipse Domitiani ordinarius Cosulatus cuius Suetonius meminit, ita dicens cum agit de eius temporibus ante adeptum ImperiuIn sex Consulatibus nonnisi unum ordinarium gessit, eumq. cedente de suffragante fratreJ nempe Tit Quamobrem errare milii videntur,qui hunc annuin signant Consulatu Vespasiani octauo,ac Titi sextomam de in antiqua inscriptione, octauus Consulatus Vespasiani iugitur cu sexto Domitiani. Est enim huiusniodi: T. VESPAS. AUG. VIII. FLAV. DOMI T. VI. COSS. CLAVD. SER. OFF. FE C. CASTR. PRAET. J Quod igitur Suetonius , ait, cedente Psratre & suifragante,gessisse Domitianum Consulatum ordinarini sic intelligendum, ut,ctim hactenus ipse Titus seniper ordinarius creatus Consul esset, Sc e contra Domitianus semper suffectus, hoe anno vice versa id agente Tito Domitianus ordinarius, Titus vem suffectus Consulenset, sicq. sexies & ipse. Cosiil creatus esset, nempe quinquies ordinarius, ac semel suffectus. Hic ille quippe annus, quo Plinius nominat Titum sexies Consulem. Porro huc eumdem esse annum quo scribebat, certum argumentum elicitur ex his quae alibi idem auctor scribit h, dum numerat' quatuor annos a tempore census Vespasiani: nam ut dictum est auctore Censorino habitus est census illo,codem Vespasiano quintum,& Tito tertium Cossi a quo numerari incipiunt quatuor amat usque ad tempus praesens,quo ea scribebat,cum ut dixerat in praefatione Veroe Titus se tiim Consulatum.
ANno Domini Octogesimo, Commodo & Prisco Coss. Linus Romanus Pontifex, cum sed in
set annos undecim,menses duos,& dies vigintit res nono Kalendas factobris,saturnini Cometini Pa- sularisii Issu, martyrio coronatur.At cum tam Eusebius, quam etiam Epiphanius tribuant Lino 'pa Mario io annos duodecim: non sic dixisse putamus, quasi eos expleuerit, sed quod ipso anno suae sedis dii O fidis te O decimo mortuus sit. Verum cum Eusebius duodecim annos Linum sedisse velit affirmet q. ς euo ε. luto anno secundo Titi ipse in decesiisse; nulla haec ratione sibi coliaerent .nam a tempore Petri mare rus bim in tyrii usque ad secundum Titi annum,quatuordecim saltem volucitur anni. Nos vero cum non a Chron. dc histo. pareat quot diebus alicuius Pontificis sedes vacaverit,a die sequenti obitus praecedentis, annos v, 3 ς et iis,qua lilbrogatus est,cogimur numerare. Sim. recesentes Lani annos adiemst martyriia Petri, deducete .annos v'. ad diem qua anniuersaria eius commemoratio in Ecelesia antiquitus fieri consueuit; n'n tantum annos, sed de menses de dies hac ratione tutius putamus esse ponendos: cupraesertim diuersa adiuersis scribantur, nec quicquam certi habeatur, quod omni ex parte subsi- D stat. Hac igitur ratione habita annorum non tantum Lini, sed N Cleti eius successoris, de Clementis,qui tertio loco post Petrum successit, hoc potissimum anno Lini obitum, de Cleti ingressum ponere, satius visu ni est. Certe sub Vespasiano potius quam sub Tito Linum consummasse marturium ea etiam ratione presuademur, quod eodem Tito scribat Suetonius 4, ea fuisse humanitate praeditum , ut etiam a sontium supplicio abhorruerit, e .ex causa Pontifex Maximus creari voluerit, ut se a sanguine temperarct . Sunt enim haec Suetonii verba : Pontificatum Maximum ideo se professus accipere,vt puras seruaret manus fidem praestitit mec auctor posthac cuiuspiam necis,nec conscius,quamuis interdum ulciscendi causa non deesset ; sed periturum se potius quam perditurum adiurans . Duos patricisi generis comunctos in affectatione Imperii , nihil amplius, quam ut desisterent, monuit , dicens , Principes fato dari: siquid praeterea desidera- . Diis lari bi rent,promittens se trib mirum Jhaec de alia suetonius. Sed de Dio haec de Tito Non modo Sena 'rem,quamdiu principatum tenuit nullum interfici iussit, sed nec alius quispiam sub eius Imperio morte affectus est. De Crimine impietatis numquam cognouit, nec permisit aliis ut cognoste ret.JSed quid hoc, nisi eum Christianos iure suo quiete agere voluiis ic proinde nullum sub eius Imperio ea de causa morte mulctatum esseὸ Non sic sub Vespasian ametsi non aliorum,saltem
delinquentium punita sunt criminae innocentium vero nemo ductus, ipso sciente: nam di haec des Sueton .la Ue. eodem scribit Suetonius c: Non temere quis punitus insons reperitur nisi absente eo,& ignaro. Ec. 1 F. aut certe invito, atque decepto. J Ceterum Christiani rei violatae religionis in crimen adducebantur,ac etiam puniebantur.
iit. Sed etsi quod scribit g Dio philosophi libere nimirum obloquentes ,ab eo ex Vrbe exacti e nio iis v.s i. sunt,& ex illis unus ea de causa securi subiectus est, alius vero virgis publice caesus: haud putamus absque pcima illos esse dimissos qui deos Gentium dicerent nonnisi malos daemones esse,omnemque simul urbis idolorum superstitionem essesnbmouendam, veritate Euangelica testarentur. s ues,, si . Quamotbre ea de causa non Linus tantum, sed & alii sub Vel pasiano martyrium subiisse narrari ,,. iuuii. tur, t Mollinaris Rauenae Episcopus, de quo supra mentio facta est, dc Leontius h, Hypatius, Theodotusi I. Titi mansuetu
626쪽
Theodotus milites,& si qui alij,ob eam nimirum eausam supplicio affecti,quod in deos esse impii visi sint. Errorem veromui ex appositis Consulibus irrepsit in librum qui nomine Damasi vulgatura multis de Romanis Pontificibus,quo Lini martyrium accidisse ponitur sub Consulatu S turnini & Scipionis,superius cum egimus de ingressu Lint,resellimus. De eius Pontificatu, ius exordia in miserrima tempora inciderunt,cum bellis ciuilibus Vrbs de Orbis conflagrare viderentur,nulla prorsus alia videtur memoria esse relicta, acerrimis persecutionibus Ecclesia devastata,praeter pauca illa quae in eodem commentario descripta ponuntur inare, deeem & octo qui sepultus est iuxta corpus I a - . . Scripta fuisse a Lino sertur historia de altercatione Petri cum Simone mago,sed non extat.Acta a vero passionis Petri S Pauli,quae itidem Lini nomine inscripta habentur,multis esse reserta erro ribus superius est demonstratum. Post Linum subrogatus est Cletus Romanus,patre Amilia- ivino,ex vico Patricii, D . s.
SEquenti anno Domini octuagesimoprimo Vespasianus nonum & Titus septimum Consula- I. .
tum adieruinametsi re vera hic sextus habeatur Titi ordinarius Consulatus:nam licet ex Sue ' Tistonio coiistet euin una cum patre septem Consulatus gessisse,unus ex liis tamen suffectus habetur,quo ut ex eiusdem auctoris sententia dictum est fratri Domitiano cessit ordinarium Consu- latum: sicut pariter octauus hic censetur Consulatus ordinarius Vespasiani; sed nonus erit, si pri*imus ille pariter adnumeretur,quem suffectus gessit temporibus Claudii. Hoc igitur anno idςm . su i ta v. i. Vespasianus Augustus annum agens aetatis sexagesimumnonum, mensem unum, & diem septi eap. t. mum octauo Kalend. Iulii,ex hac vita morbo sublatus est, cum imperasset annos decem minus sex diebus,ducendo annorum numerum ab ea die, qua in AE3ypto a militibus primum Imperator acclamatus,est auspicatus Imperium nimirum a Kal. Iulii Galba Ee T. Vinio Rufino Coss.is enim dies ut idem suetonius si atori initium ac velut natalis dies Imperii fuit in posterum obser d sues. I, ris uatus.Cur autem alii alium eiusdem Imperij ponant annorum numerumunde euenit,quvd exor op
dii suscepti ab eo Imperij alii aliam inierunt rationem,ut satis superius dictum est. Defuncto itaque Vespasiano, Titus filii is eius statim capessit imperiu,quod tenuit annos duos 'Φ- , menses duos, de dies viginti;de quo quidem haec Dio Titus ex quo tempore principatum uolus TitU I 'Mobtinuit nec caedes secit,nec amoribus inseruiuiti, sed comis quamuis insidiis peteretur, & continens, Berenice in urbem reuersa,fuit:adeo mores statim mutauit. Neque vero Lacebo quod scri- s m ..bit de eo Suetonius i adeo enim ait fuisse animo in omnes benescentissimo, ut non permitteret rap.r.
quempiam a se minus voti compotem factum tristem abire; Et aliquando inquit, recordatus supcoenam, quod nihil cuiquam toto die praestitisset memorabilem illam merit . laudatam vocem edidit: ici diem perclidi.Jquam quidem sententiam hic voluimus recitasse, quod eam sanctus Hieronymus vehementer admiratus, in suis in epistolam S Pauli ad Galatas commentariis haec e II et in epist. D dicat: Breue est vitae istius curriculu. Hoc ipsum quod loquor,quod dico auod scribo, quod emen mi Galat. λdo,quod relego,de tempore meo mihi aut crescit,autdeperit.Titus filius Vespasiani, qui in vitionem Dominici sanguinis subuersis Hierosolymis, Romam victor ingressus est,tatae dicitur fuisse bonitatis,ut,cum quadam nocte sero recordaretur in coena quod nihil boni die illa fecisset, dixerit amicis:Hodie diem perdidi. Nos putamus non perire nobis horam,diem,momenta , tempus, aetate I,cum otiosum verbum loquimur, pro quo reddituri sumus rationem in die IudiciiZQuod si hoc ille sine lege, sine Euangeli insine Saluatoris & Apostolorum doctrina naturaliter di dixit desecit:quid nos oportet facereZJhaec ipse. . At vero nec praeteriisse volumus quod hoc anno accidit immensum velut mox castari mundi III. prodigiuin nimirum cum facta est admiranda illa ex monte Vesiuio flammarum eruptio, quae De mons rosa a Suetonio h summatim icribitur,sed a Dione i susius enarratur. Accidisse enim ait vehementem e νιι cne p. illam Vesuuii eruptionem hoc ipso primo anno Titi Imperii sub tempus autumni: Plinius Iu- marum ex renior coepise ait Kalendis Novembris,hora septima. At quoniam prodigii loco res est habita,que suum. di imaginem quamdam praeseserret diei nouissimaeaeamdem recensere,haud inutile arbitramur. x Suet F sic enim ain Eo tempore magnus numerus hominum inusitatama nitudine,quales gigantes fin- .'i t:.i u
guntur,in eodem monte,region ire finitima,ac proximis ciuitatibus interdiu noctuque vagari, k plliuiu, ni ist. versarique in aere visus est. Post haec consecuta est maxima siccitas, ac repente ita graues terr --raei motus facti,ut ea omnis planicies ferii ita esset de culmina montium subsiderent. Ad haec sonitus subterranei tamquam tonitrua,& super terram mugitibus similes extiterunt . Deinde mare simul fremere,omne caelum resonare; ingensq.& repentinus fragor, quasi montes simul conciderent,exaudiri.Tum exiliere primum immens Iapides,& ad summos vertices peruenere: deinde via na copia ignis fumique,ita ut omnein acrem obscuraret, occultaretque Solem , non aliter
stulta si desecisset. . . - . . . IV.
Igitur nox ex die, e tenebri ex luce tactae erant;putantibus nonnullis, gigantes seditionem iis . inter se facere,quod multae imagines eorum in fumo conspicerentur, uodq-clangor tubarum au μά-ἡo. diretur. Alii exist imabant,aut mundum in chaos rediga,aut igne conssumi: ean .causam priperabant alii ex edibus in vias, alii de viis in aedes consu gere,atque e mari in continentem,& e coς tinenti
627쪽
VI. De eviu mundi omniora apud Geuistis
is orat Constan. ag s.cimum. Mis
tinenti in mare se recipere;alii tilrbari,& quae nondum venerant,existimare tutiora reb. I senti b. A. Tanta vero erat copia cineris,ut terram marcq .atque adeo ipsum acrem compleret,quae res multa damna, ut cuique sors tulit,iinportauit non solum hominibus, praediis'. pecoribus,sed etiam pisces volucresq.omnes peremit;diras' .urbes Herculanum & Pompeios populo sedente in thea- , penitus obruit. Postremo tantus fuit cinis,ut inde peruenerit in Africam, Syriam, cie AEgyptuintroieritq. Romam,etu' .aerem compleuerat,ta Solena Obscurauerit. Id Romae accidit paucia post diebus,cum omnes ignorarent id quod factum erat in campania,nec quid esset coiectura assequi possent. Itaque ellain ij putare coeperunt omnia sursum deorsum ferri, Solem .iu terra cadere,aut terram in caesum conscendere.Quamquam autetia hic cinis non attulit statim grauia incommoda populo Romano, tamen postea morbum pestilentein de grauem immisit . 4 hucuseque Dio. Haee autem & alia id genus a Deo viva exempla data esse hominibus ignis aeterni quo peccantes in inseris punirentur, Tertullianus R in primis declarat his verbis: Nouerunt Sphilosophi diuersitatem arcani & publici ignis: ita longe alius est qui usui humano, alius qui iudicio Dei apparet,sive de caelo fulmina stringens,sive de terra per vertices montium eructans. Non enim absit amit quod ex arit; sed dum erogat,reparanadeo manent montes semper ardentes,& qui de caelo ta-gitur saluus est,ut nullo ia igni decinerescat.Et erit testimonium ignis aeterni, hoc exemplum iugis iudicii poenam nutrientis.Montes uruntur, de durantiquid nocentes & Dei hostesΘJhaec Tertullianus.Sed enim Minutius Felix in Octauio, dum de gehennae ignis incendio. ab his ipsis etiam
mutuatus exemplum,uerba facit haec habet:Illic sapiens ignis membra urit, de reficit,carpit, de nutrit sicut ignes fulminum corpora tangunt,& absumunt sicut ignes AEmae,de Vestiuai montis .& ardentium ubique terrarum,flagrant,nec erogantur: ata panale illud incendium no damnis aridentium pascitur,sed inexesa corporum laceratione nutritur.JEt Pacianus h: iSi de cruciatu ex mologesis retractatis,gehennam recordemini, quam vobis exomologesis extinguet .vim eius Mde praesentibus aestimate, ius sumariola quaedam maximos montes subterraneis ignibus dec quunt.aestuat indefessis stammarum globis/ma,de Lianiculus,& Vesuvius Campanus: & quo nobis iudicii perpetuitatem probent,dissiliunt, leuorantur,nec vilis tamen seculis imiunmr.lhae ipse .Quamobrem eiusmodi terrae fauces,ex quibus iugiter ignis exhalare solet,veluti quaedam in femi portae,per quas delinquentium animae inferretur, apposite in visu monstratae sunt sanctis viris,ut de anima Theodorici Ariani Regis Gothorum Cresorius tradit. CSed quod ad ea quae dicta sunt spectat illud Dionis elucidadum est dum ait hisce tam in sol iti visis prodigiis,complures existimasse mundum in chaos redigi,aut igne cosumLId enim non ali 1 de in eorum mentem venisse potuit, quam quod vulgatum erat ex carminibus Sybillinis,mudum incendio periturum. Recitantur autem a Lactantio 4 eiusmodi oracuIa in haec verba: αἰπστιτιν orari s. a , .Tιπyri νοντα, Αλκι ιμ ὶ-α, ναὶ ἰἱολἰοπὰ τι γέ noMrto v amoeri ιπ'ἰμ ρομου πεμπτα. hoc ect rEt tunc Deus iram non amplius placantem,sed aggravantem,se perdentem genus hominum, Mtotum id incendio depopulantem.JAt haec quidem haud recondita erant in penetralibus sacraruaedium,ut paucis cognita essent; sed omnibus nota,ut pote a poetis publice decantata: nam idem Lactantius haec ea de re Nasonis carmina recitati Esse quoque in fatis remi ars tur affore tempsu, ad Omare, quo testiis orreptarchreyacati r sideat, Er mundι moles operosa laboret.J DAd haee etiam quae apud Cumas his diebus acciderunt reserenda esse Sibyllae vaticinia existimauit etia Plutarchus φ,qui post illa recensita haec addit: Haec vel tuae reces apud Cumas de Dicaearcti iam acciderunt nonne pridem decantata carminibus tempus veluti debens persoluitΘ eruptionem,inquam,montani ignis, seruorem maris,saxorum & massarum flagrantium venti vi eiectionem tot tantaruq. simul urbium interitum, ut hodie qui ad ea Ioca accedunt, non possint ce nere ubinam condite fuerint.J haec Plutarcus,qui his temporibus B omae clarebat intereruditos. Eiusdem plane argumenti Sibyllina illa quoque erant carmina quae dicebantur Ακροςiχ quorumeminit Cicero x, & quae recitauit Constantinus g in consessu Patrum.Sed quid sequenti anno Romae acciderit,non minori existi inanius est 2 admiratione dignum auam quae ab eodem Dione conscripta,& ab alijs confirma hic intexuimus.
Coss. Roma incenato diuinitus immisto, tribus dae bus,totidenaq. noetibus magna ex parte conflagrauit:qua quidem inflammatione qualis quantaque fuerit facta iactura aedium priu h Dis in Tito. tarum, ex publicis,quae sunt exustae,facile potest intelligi haec enim ait hDio; Anno sequenti Tito Duend.ώω νν ad visenda calamitate Capaniae prosccio, inulta Romae conflagarunt:quod incendium tamen noldiis. extiterat ex terra. Nam Serapium,Septa, Isium, teplum Neptuni, balnea Agrippae, Pantheon, Diribitorium, theatrum Galbae,scena Pompei,ociauiana aedificia una cum libris , templum Iouis
Capitolini cum proximis templis, igni consumpta sun ira id malum diuinum potius quam hu-
628쪽
A manum fuit. Licet enim ex his quae commemoraui, de qeo incendi' perierunt,coniicere.Jhu . sum,di. iv Neusque Dio. Meminit eiusdem quoque incendii Suetonius perdurasseqtie ait per triduum. O.c.8. .
At quis hu attente agitans animo non obstupescat ad inscrutabilia Dei iudieia,co sub aequis II. simo Principe peste de incendio intus forisque Urbs ta finitimae regiones adeo fuerint amictatae; si μι I dicis iamente repetens, illud quoque consideret, temporibus scelestissimi omnium Imperatoris, ni nitru sciutabilia. Cati Caligulae,omni bas bonis, licet inuito Principe, Romanam abundasse Rempublicam Nam de illis temporibus haec Suetonius h: Conqueri palam Caius de eonditione temporum stiorum h i solebat quod nullis calamitatibus publicis insignirenturi Augusti principatum clade Variana,Tiberii ruina spectacula, tun apud Fidenas, memorialem iactum. Atque identidem exercituum cae . des, famem, illentiam, incendia,hiatum aliquando terrae optabat. Jhae de Caio Suetonius. Sed cur tam contrarie vices in principibus contrariis plane moribus imbutis, illius solum e. nosse,
qui quod est in Psalmo terribilis est in consilij e. super filios hominum. Verum enimvero haec omnia ad prosectum Euangelij prouenisse, intelligere facile possumus, i II eaque bene usos esse occasione Fideles,qui ut saepius dictum est prope adiiciatum Domini astii tu chismahi se D rum existimabant,& praedicabant mam Hierosolymis iam excisis, impletisquede iisdem quae Do ne disi Ορρω-
minus praedixisset, reli alia etiam quae de futuro suo ipsius aduentu signa adiunxerat, iam impleri tunitate. rutabant. Rursus etiam Gentiles liis perterritos malis.& Sibyllinis oraculis mundi per ignem interitum praedicentibus monitos, id ipsi im iam imminere existimasse: inque in ea indem sententiam multa etiam a Christianis asserre itur,non tantum non contempsisse, sed pronis eos auribus accepisse,ac subinde non praetermisi ille quae ab illis salubria afferrentur consilia est opinandum. sicut de alias vidimus Costantinopoli accidisse;cum imminente nube ignea desuper. multa millia hominum ad ecclesiam,vt baptismo initiarentii sic sugeriint:quod cum alii, tum etiam Ioannes Chrysostomus ς scribit. sed de his suo loco. onsire utile namque Christianos de extremo nuin- di casu cum Gentilibus verba miscere, monere videtur illud Senecae 4 ad Polybium: Mundo , in- Mὰρ his quit,quidam minantiir interitum:& hoc unitier sum quod omnia diuina humanaq; complectitur solit . ad pol,
si fas putas credere dies aliquis distipabit,& in cofusionem veterem tenebrasque demerget.J At haec non tantum Christiani ex diuinae Scripturae oraculis, sed ex carminibus etiam Sibyllinis ut diximus inserebant,quibus & aliqui sapientes essent adstipulati.
C Certe quidem naturali quodam inllinctu docentur homines, ut eum aliqua necessitate pre- IIII. mi intur,quantumlibet Gentiliciae superstitionis cuItores sint, nihilominus co tempore parentes Natu, a coeuprimis illis naturalibus imp ilsionibus animi non deos, sed Deum protinus invocent. Vnde Lacta veram R/li iotius At, inquit, siqua necessitas grauius presserit, tunc Deum recordantur: si belli terror infre- nem. muerit, si morboritin peltifera vis incubuerit, si alimenta frugibus longa siccitas denegatierit, si sae e Lactant. lib.i. Datempestas, si grando ingruerit; ad Deum confugiunt, a Deo petitur auxilium, Deus vi subue- c p 1. niat oratur. Si quis in mari vento saeuiente iactatur, hunc inuocat: si quis aliqua vi dictatur hune protinus implorat:si quis ad extremam medicandi necessiitatem deditetus,victum precibus exposcit: non solum obtestatur; sed per et iisdem dii linum atque uniciim numen holnim. 1ibi inisericordiam quaerit. Numquam igitur Dei meminerunt,nisi duin in malis sunt. Postquam vero deseruit, Ze pericula recesserunt: tum vero ad deorum templa concurrunt, hi s libant, his sacrificant, hos coronanti Deo autem,quem in ipsa necessitate implorauerunt, ne verbo quidem gratias agnin.J haec ipse qui superius multis demonstrat,cogente ut ait natura etiam ab inuitis vectioribus erum- D pere veritatem. quod do Tertullianus in libro quem scripsit de testimonio animi aduersus idola. 5e in Apologetico i pluribus demolistrauit,& Polt eum Minutius Pulix g, & alij. At de his hacte- t r. - nus. In tanta autem rerum Ecclesiasticarum uolitudine, magnarum rerum breues tantum lineas, Umi,. 'easdemque per tenues, lucere potius,quam praesentis temporis Ecclesiae statu coloribus reprisen ς Minuti sebaintare,conceditur. Nam quod saepius diximus sic coparati sumus, ut ieiuniorem interdum lectore O vi potius abire sinamus,quim ea ingerere,quae certae probataque veritati afflicti non recipiant.
III equi sequitur Christi annus oectuagesimustertius, Flatuum Ze Pollionem ut habet Dio D . I habuit Coss.licet loco Flauii habeant alii Sextum Annium Siluanium sed praestat austultare φ μ'
Dionem potiti quam quosvis e latebris recens erutos Fasios. Hoc igitur anno idibus Sept ebris, rii se A. E Titus Imperator summo dolore optimorum omnium, veneno per Domitianum fratrem ut fama fuit mortem oppetiit, annos natus quadragintaianum,cum imperasset post patrem bi nnio, men i S etou. in Ti. sibus duobus,de diebus viginti. Haec ex Suetonio atque Dione. rue. II. Succellit in locum eius Domitianus ipsius germanus, homo natura seu us. ingenio serox 5 va II. fer quem nec multis officiis Titus clementissimus valuit demereri. rumiplb principatus initio D -ιMNMipse in ab omni caede abs inmisse, idem tradit Suetonius. Laudatasque sanciuit leges: vi illam in Imperat primis . nequis in posterum intra lines Romani Imperii castraretur 'quippe qui sciret hu- SMςς --iusmodi homines solere vile indeliciis dominorum, Se hoc ut ait Dio i . quo se sanctiorem Tito
esse demonstraret. Meminit eiusdem legis Suetonius M, laudaturque mirifice ab Ammiano.& a '' 'lijs. Addidit etiam, ut legem tuliam de adulteriis restitueret,ex grauissimis minis exagitaret nobi ni Suriore in Dolis potissimum feminas, quae pudicitiae violatae conuincerentur: probrosis aut e lecticae usum nux ς 7-ade init iisque capiendi legataec hereditates. Ad haec spectat adulatoria illa quae his temporibus 'Martialis scribebat, ut illud Q in priuiis: o Maria LF p O
629쪽
vi. His igitur legibus editis,uideri sane poterat Vrbis mutata sacies,& ex turpissima secta pudi-Dom ιι aqua ea. Nam metu Principis,quem nollent animo serocissimu complures continebant se abalieno tovindex passic/ rotunde idem ille,cum complura ab eo iacta egregia praedicet, hoc tandem versu apponit coroni tra. demtT IM . tibi debet Roma pudiea qaod est .J nsed cum haec agerentur non amore virtutis,sed timore seuerae legis; omnem fictam fuisse speciem illam pudicitiae,tradit Iuvenalis,qui his vixit temporibus,ti secunda satyra Vrbis turpi minas esa Dio in Do mi- sasasq. libidines insectatur. Certe nec ipse legislator erat purus,quippe sui nepti tuliae mi pruna fixi δεμ intulit ac velut pro coniuste habuit libidinosum. ut ait Dio non in mulieres tatum, sed& in pueros Ditis te igitur cum ipse moribus turpissimus esset, pudicitiae legum seuerissimus vindex erat, vique adeo ut de Vestalibus virginibus dirissimam habueritqusscionem .inquas more maioruni animaduertit,quem scribit plutarchus in Numa, Liuius b, Dionysius ς Halicarnasleus, di alii . sed de his post duos sequentes annos agendum.
De Iosepho Hristi Redemptoris anno octuagesimoquarto Domitianus octauum iniit Consulatum una Nistorieo. eum Flauio Sabino Agebat adhuc Romae hisce temporibus Iosephus historicus quem ved Ioseph in Vis de se ipse testatur 'aeque ac Vespasianus de Titus, Domitianus etiam est prosectitus officiis 3 ta sua in s . bene fietis .nam ait: post Titum Domitianus maioribus etiam me cumulauit honoribus i nam&accitiatores meos Iudaeos capite puniuit,& seruum eunuchum filii mei paedagogum,meum calu-niatorem,punita inandauit:&quod est honorificentissimi inna unitatem pradiorum, quae in Iudaea habeo, mihi concessit. Domitia porro Caesaris uxor numquam mihi bene sacere destitit. J hac ipse:qui Romae agens, ne usus hoc oti ad res patrias conscribendas,nempe de Antiquit, tibiis Iudaicis,adiecit animum:quando autem absoluerit,& quae alia idem Romae scripserit, dicamus suo loco opportunius.
DOMI T. IMP. ANNUS A Nno Christi octuagesimoquinto, Domitiano Augusto nonum A: Virginio Ruso g. idem ru 1Imperator,quam hactenus simulauerat humanitatem atque clemetiam exuens,immani seritate in ciues saeuire coepit: quorum η diuersis praetextibus alios relegauit alios vero vitimo affe- Dcit supplicio. Sed haec pluribus,qui res ab eo gelias scripserunt Suetonius, philostratus, Dio,& alii. At vero non haec tantum, sed & posse a phalosophos persequi aggressus, pr conis edicto illos ab v tbe discedere iussit. Tune enim Musonium de quo superius est iacta men ii Dione in cognometo Chry scistomum Epicietum Stoicum,& peregrinum Vrbe exactos ,auctor est Lucianus laicet, quod ad Peregrinum altili et ab alio potius quam a Domatiano expulsum esse demonstret. De seipso idem testatur Diog, non amplius nisi eo mortuo regnateque Nerita, se in Urbem reuersum. Exadius est& Demetrius h iterum,qui ceteris audacior Puteolis mansitu icet non tantum Roma, sed ut Suetonius tradit edi italia quoque omnes abire imperasset. Fit quoque mentio a Phil tim ., p. o. frato x de philosophis a Domitiano eleetis;qui, habitu mutato partim in Hispaniam, partim in k Pludour lil ' Libyae,Seuthiaeve deserta confugeriint.Quidam vero uiuendi ratione mutata, sese illi scelera conssiarios adiunxerunti. Vt inter alios Euphrates,qui ex philosopho assentator est sactus atque delator ut idem Philostratus ide eo scribit. Addit his de Dio in plures a Comitiano occisos cile quod plutosophiae peram darent, di inter ceteros Rusticum Arulentum, Maternum etiam sophistant,ce steris ut ait iterum ex urbe pulsis ut non mireris si Eusebius de his iterum agat, nimirum nono eius imperii anno ac rursum decim tanto. Meminit eiusdem Domitiani edicti ex Senatuscon sulto Gellius R,addam. Epictetum Stoicum ea de causa Roma Nicopolim discessisse. Quid vero post haec in Iudaeosne quid demum in Christianos edicto sanxerit,suo loco non reticebimus. . editicis ulla
ν a. ANnus Domini octitare sim iis sextus Coss. halmit Domitianiim decimum, & Iunium sal, num:quo ipse DOmmanus templa incendio exusta temporibus Titi di inter alia delubru
630쪽
a suetonius,D citi alis., Martiavi, a. prope linem. e Manta. epia granti libr. 9. in pruinis
A Iouis Capitolini iterii in concrematum intra annos duodecim, summa ina pensa restit taeda curauit . Adiecit & noua sub ipso namque maxime aucta est superstitio Gentilicia, ut docet Martialis bepigramma,cuius est exordium:
S inctorum nobis miracula reddis auorum. JAddidit insuper templum Flauiae gentis, Flauiosque instituit sacerdotes. Ad haec etia Dectat Martialis ς item epigramma adulatorium,quod sic habet:
Quantum iam superis Caesar,eatuque dedit,sι repetas, si creditor esse veli, iG andis in atherio licet auctio fiat Olvmpo, coganturque dei vendere quicquid habent. I & in fine, in eadem prastans sententia, haec addit: Expectes, sustiηe, a fugane, necesse em am tibi quod soluat,non habet arca Iouis. lita ut non mirum sit, si Christianos odio sit prosecutus,etiam amnes;quando cultui deorum siems nitus erat addictus. Eodem praetextu etiam religionis illibatae seruandae, hoc eodem anno tertio eius Imperii ut Eusebius 4 auctor est tres virgines Venales ob stuprum damnatas,idem Imperator,niore maiorum, vivas in i ius it. Quaenam istae sierint,&quae causa praecesserit eiusmodi iiudicii iam propemodum antiquati, iterum instituendi, Plutarchus ' narrat, uni detestatur immane facinus, qa perpetratum Romae esset,cum ex Sibyllinis viserebatur oraculis, duos viros totidemque seminas innoxios vivos desedissent, sic dicens: Ipsi autem 10mani videlicti no multis ante annis, duos viros, totidemque mulieres,in soro Boari O,alteros Graecos, alteros Gallos vivos de derunt. sed qua occasione id factum sit, paulo inserius declarat his verbis: Narrant enim, Fleluiam quamdam virginem equo vehentem, fulmine iactam, repertumque sui si e equum nudum iacentena, nudam quoque virginem ipsam,tamquam dedita opera vestibus sceleris patrandi causa reductis,calceis, annulis,capitisque redimiculo hinc inde dispersis,lingua extra os exerta. Tum vates respondisse, ingens opprobrium sacris virginibus oblatum,soreque ut publice id innotesceret: sed S: equitum coniunctum fore quoddam dedecus. Ibi barbari cuiusdam equitis seruum iudicium detulisse de C tribus Vestalibus virginibus, Emilia, Licinia,de Marcia, sub idem tempus vitiatis, S: quae ianidia eum viris incestam consuetudinem habuissent,de quibus viris esset etiam Buterius indicis doluinus. Et Vestales quide criminis conuictas,dediste poenas: teru ut atrociori in re, placuis te ut a sacerdotib.Sibyllini libri consulerentur. Ibi inuenta suisse oracula,q euentura haec de malu publicuallatura praedicerent: cuius auertendi causa peregrinis quibusda,& alienis geniis duos Graecos,totide Gallos homines. vivos eo in loco defossos, Romani iubebatur dedere. Jhucusque Plutarchus. Ceterum si recenti exemplo Neronis, Christiano sanguine incendii piaculum expiantis, agenda res est; sicque testimonio Tertulliani, aliorum astirnianti uni, Romanos omnia prodigia,atq: mala quae obuenirent Christianorum causa quod impii dicerentur de deorum conteiriptores astrato numine immitti Elere existimasse,ob earnque causam eosdem ad ycenas quaesuiue, aestiniada res estequidem puto veritatis scopum attin et si quatitor illos innoxios insonos vivos numinis placandi causa inlato Boario Christianos ritisse quis dixerit. Nam qualiter in Christianos Gentiles affecti essent haec ait Tertullianus i: Christianum hominein, Omnium scelerum reum, s muli .iri A II. ἡ Eusebius in
III. deorum, Imperatorum legum morum,naturae totius inimicum existimas.Job idque habitos ita dit g publicos hostes:Quos,inquit h, existiment omnis publicae cladis omnis popularis incommodi esse causam .si Tiberis ascendit,si Nilus non ascendit in arua, si Chium stetit,s terra mouit,ssantes,si lues statim Christianos ad leonem.Jhac Tertullianus. Ac de his hactenus.
. Vi sequitur annus Domini octuagesimus septimus, adscribitur in Fastis Consiulatu undeci- Ahia,us vi mo Domitiani Augusti de Aurelii Fuluit: quo, desuncto S, Aniano Episcopo Alexandrino,in ritu, Miribus eius locum ut Eusebius auctor est subrogatus suit Abilius,que eidem sedi praefuisse Ab . . .,. tradit tredecim annis . haec ipse in Chronico, & in historia his verbis x: Quarto amis Domitiani. ; sumis ta Anianus,q ii primus pist e Marcum si ilicet Ecclesiet Alexandrinae pr fuit,cum annos vigintiduos Chron. in eo munere compleuisset, exiit e vita: cuius locum suffectus est Abilius. J h Eusebia Ui.
88. 8 3. CChristi Redemptoris anno octuagesimo 2 o, Domitiano Augusto duodecimum& Coo I. nelio Dolabella Coss. idem Imperator ut auctor est Censorinus per Agones Capitoli- mni Ona
nos annos esse in posterum numerandos instituit: sicque ab hoc anno primus Agonalis cleptus las.. est numerari. Porro instar Olympiadu, Agonem unumquemque annos quatuor continuisse, ide , Censor ci die auctor docet ex eo quod numerat trigintanoue Agonas ab hoc anno usq; ad Consulatu Vlpii Cri Mi ς , niti de Proculi Pontiani, quo illa scribebat m. Verusic instar Olympiadu Agon qui laber coatinet in censor. cico ni .Eccl. Tom. I. xx a anim