M. Fabii Quintiliani De institutione oratoria ex recensione G.L. Spaldingii. Tomus primus septimus M. Fabii Quintiliani Declamationes maiores et minores item Calpurnii Flacci ex recensione Petri Burmanni

21쪽

aucupii causa retardare, vel a cursu detorquere videantur. Ita nempe aD

sectationis et frigoris notam effugiet, ac flammeam illam reseret in dicendo mobilitatem, quae in Verrinis, in Cluentiana, in secunda Agraria CiceroniS, praeCipue conspicitur. Sed

Tullius, qui nemini poetarum de

elegantia conciaeret, ab eorum elO-cutione ita se removit, ut alio pro

Rufi Sermone uteretur. Fac eum ut

Ennium aut Lucretium loqui, an eosdem effectus praestiteritῖ An quae in illis lumina, in hoc portenta Ve horum non videbunturῖ Fac rursus epicum poetam oratorie quidpiam narrare aut describere; quis seri et Zadeo scilicet utrique distant inter se, adeo dissimiles in rebus simillimis fiunt, quos idcirco simul nequeas

22쪽

comparare, nisi velis iisdem verbis Caesarem romanos milites , ac Τyrtaeum Lacedaemonios in proelium euntes adhortari. Quod quidem discrimen in plerisque recentiorum linguis satis perspicuum, in graeca

et romana manifestius apparet; ex quo latinos declamatores multo magis culpandos cense qui Contra Vetustatis exemplum vocibus et coloribus promiscue surritis usi sunt. Nam

quum antea, uti habet Gellius, tria

in soluta oratione scribendi genera a Graecis numerarentur, uber, gra

cile et medium, quod esset quasi Cinnus amborum, floridum illi in-

Vexerunt, ubi pro arbitrio lascivirent. Quem autem stilum maxime probarent, testatur auctor dialogi de Ora

toribus. u Exigitur, inquit ille, ab

23쪽

Oratore iam poeticus decor, non Attii aut Pacuvii veterno inquinatus, Sed ex Horatii et Virgilii et Lucani sacrario prolatus. o Festivi sane homines,

qui artem arte Corrumperent, Et nativam eloquentiae speciem adscitis Ornumentis extinguerenti Cuius rei' causam in recitationibus praecipue mihi videor videre, quibus rhetores circumstantium plausus ambitiose captarent. Vt enim eloquentiae moderatrix auditorum Sapientia est,

sic ubi haec desit, ad ineptias illam

delabi necesse est, ac splendida vitia pro virtutibus laudari. Quod et Romae debuit contingere, quum obliterata iam ex hominum mentibus superioris sacundiae memoria, qui tunc ement eloquentioreS, non minore studio se popularibus OStenta-

24쪽

XXII

rent, quam Prasina aut Veneta sactio de circensi favore contenderent. Quibus namque Vociferationibus a --mna exciperentur, auctor est Plinius iunior in epistola ad Senecionem,

ubi de Claudio Caesare nareat, qui

audito clamore et quaeSita Ouin, ut rescivit Nonianum domi recitare, permotus viri fama, ad eum improvisus adivit. Sed nemo melius recitationum sastum expressit, quam Petronius A

biter in ipso operis initio. Ibi quum multa sestive descripta leguntur, tum Vero placet hominis indignatio, qui auditis rhetoribus, negat fieri

posse, ut talibus magistris antiqua ingenia reviviscant. u Grandis, inquit, et ut ita dicam, pudica oratio, non est maculosa nec turgida, sed

25쪽

naturali pulchritudine exsurgit. Nuper ventosa isthaeo et enormis lo- luacitas Athenas ex Asia commigra-Vit ... quiS Postea ad summam Thu

cydidis, quis Hyperidis ad famam

Processis ac ne carmen quidem sani coloris enituit, sed omnia quasi eodem cibo pasta, non potuerunt usque

ad senectutem canescere. s VerisSime sane dictum non solum de rO-

inanis declamatoribus, sed de Sophistis eorum auctoribus, quos plus aequo laudare mihi visus est Cl. Heerenius, in Germanis doctissimus. Cui nimirum probaverit Summam graecae linguae expolitionem eisdem esse tribuendam, quum omnium

antiquissimi vel extra Atticae sines, vel in barbaria, uti Protagoras ille Thracius, nati esse dicantur, tunC

26쪽

autem ipsorum fama Athenis percrebuerit, quum mortuo iam Pericle, Xenophon historiam ConScriberet, et Aristophanes urbem salibus exhi

lararet 3 Quod si iam de oratoria

elocutione Sermo est, Cur Gorgias omnium princeps a doctioribus pa sim reprehenditur, Isocrates Vero a

Dionysio laudatur, quod dicendi

rationem, quam turbidam nuper a Sophistis acceperat, puram et niti

dam reddideritῖ Etsi ne id quidem

negaVerim, permultos ingenio et doctrina Valuisse, quod autem res a vulgi captu remotas subtiliter pertractarent, egregiam disputationibus materiam praebuisSe, quas POStea omni dictionis venustate expolit , Plato literis mandavit. Verum nonne inde obscurior et parum popularis

27쪽

eorum oratio debuit esse P Nihilno interest inter philosophum et Oratorem, praesertim si ille per multas ambages, uti ex Theaeteto, Philebo, Protagora aliisque Platonis dialogis, Sophistas constat secisse, in abditas salientesque saepe rerum intelligentias inquirat y Atqui Sophistarum doctrinae obscuritatem haud parum

augebant, tum contortae involutae lue Sententiae, quas in aequalibus

notabat Socrates, in posterioribus msdorf1us ad Himerium; tum vero hominum levitas ipsa verborum novitate multitudini se Ostentantium. Adde iam conclusiunculas sallaciarum plenas, quibus enudandis integrum librum composuit Aristoteles. Hinc illud Hesychii ex Aristophanis Equitibus sumtum 6 Sophista

28쪽

praestigiator et malus magister squam nominis invidiam , iam suis temporibus, credo, perVagatam, ut a Se removeret Pythagoras, philosophus, non Sophistes voluit appellari. Quapropter si qui acutiores in iudicando essent, perpetuum Sophistis bellum indixerunt, atque inter alios Xenophon in extremo Cynegetico, ubi hominem videas vere SO-

craticum et a natura lenissimum , tamen irasci, et uniVersam eorum

disciplinam indignanter damnare. Pigeret vero Isocratis aliorumque testimonia in tam illustri argumento

proferre ; id unum quaeram, qui sa-

Ctum sit, ut huiusmodi secta per tot hominum aetates a Socrate ad Lu- Cianum, eosdem de se lusus praebuerit. Eadem enim eloquentiae vitia,

29쪽

idem assentandi studium a scriptOribus expressum invenias. Inde Phi

lippi Macedonis dictum apud Pi

tarchum in Demosthene ; quum

enim Athenarum Oratores convivio

excepisset, quem sibi putidius inter

vina sensit blandiri, ut inverecundiam carperet, SophiSten Vocavit. Nec tamen Sophistarum diligentiam praeterire in animo est, qui

Oratorias artes scripto illustrarunt.

Et horum quidem magnus suit in Graecia proventus ; quiS enim, ut

caeteros Sileam, Hermogenem, TheO-

nem, Aphthonium, aut Sopatrum

ei quo enarratores non audivit,

quos duobus voluminibus Pius Aldus complexus est y Qui porro elegalitioris doctrinae fructus inde percipiatur, in praestatione ad Rutilium Lupum

30쪽

XXVIII

abunde docuit Ruhnhenius ; nihil

Certe tam exquisite aut enucleate dici potest, quin ab hominibus animo vacuis, otio abundantibus, expositum exhaustumque Sit. At quorsum tandem pertinuit haec tanta cura scribendi λ An ut priores spiritus eloquentia reciperet y Vereor ut hoc dici possit de ea disciplina, quae non tam reconditas praeceptioneS, quam magnitudinem ac robur desiderat. Quid attinet res tam accurate definire et in partes tribuere, si nimia ipsa subtilitate docendi nervos conciderisy Vt igitur, Graecia iam externorum armiSoppressa, Arriani aut Onesandri commentarii antiquorum exemplis reserti, haud tantam vim habuerunt,

ut extinctam animorum Virtutem

reVOCarent, Sic in rhetorum officinis