M. Fabii Quintiliani De institutione oratoria ex recensione G.L. Spaldingii. Tomus primus septimus M. Fabii Quintiliani Declamationes maiores et minores item Calpurnii Flacci ex recensione Petri Burmanni

651쪽

EXCERPTA

dum sit. - M. Si aeque doleres, quistum esset, Sentires: vis audire, quod sentire non potest Nihil de filio, nisi diem perdideram: venientem non lugebam. - P. Contra natura magis: desunctum redire cupis. -ILQuid' cuius ars contra naturam constitit, an matris, an magiῖ- P. Vt me solvam; aut nihil est animi nobis a morte relictum, aut mors ipsa nihil. - M. Quid' philosophiae vacuata est y num anima immortalis est y non potest cum corpore interire , a qua corpus fabricatum est. P. Esto: immortalis est: includi ergo non potest. - M. Cur igitur magus ascitus est y - P. Quo vinculo inclusus est y ubi calona 8 ubi molesῖ - M. Quo magis evocandus erat carmine, quo solo teneri potest, quidquid per se intelligens est. Scis, quid fecisti, omnium saevissimet omnium parricidarum maximum: illum abstulisti, qui mori non pol erat: mihi nulla spes, nisi apud magum, relicta est: inlus animam evocare poterit, qui includere potuit. - Magus. LaborioSe inclusus est. M. Venire nitebatur, tanto tacilius evocabitur: dimitte, sevocatus est: exsecrabilis eris, si libentius ad ligandum

munerariS.

Contra nasti Forte , contra nain morte relictum, Aut morairuanshia. ram agis, demnetiam r. c. Neque variant eodices.

Aua nihil est versus silui Lucani ex lib. IlI. 3st. Nisi quod apud eum Parrieidarum Parrici sertim NS.Iegitur, αι nihil est sensus animis sorte pro parricidiorum.

652쪽

ARGUMENTUM.Pau er et diet es inimici. Vtrique tantum liberi. Bellum incidit ciuitati. DiῬes , dux factus , in castra Proscctus est. Rumor ortus est ab eo Prodi re Glicam. Processit Pau-Pre ira concionem et accusaMit di item Proditionis. Absente eo a Po ura liberi lapidati siDu. Dioes a bello piator remorsus filios Pau eris ad sumticium Petit. OFert se Pau-Per. Contradicit dives.

Diues. b linquam id exspectaveram , iudices, ut de

inimici supplicio quaereretur; nec posse de ultione d bitari , quam mihi tam liberi doloris civitas debet. Pr ditionis me inimicus notavit. - P per. Bumor fuit. - D. Atqui tu rumoris caput. - P. Mihi iam facile non crederetur. - D. Nihil est tam capax calamita-lum , quam bellum. - P. Numquid non mihi inter alios loqui, siere licuit' numquid, quod rebus careo, verbis

carere debeo' - D. Bumorem creasti: adultum in comcionem detulisti: calumniatus es. - P. talo, adhuc accuso : intenderas quid, sed liberorum morte perterritus es, tuam vitasti. - D. Si id intendissem, liberos non reliquissem. - P. Tationem subibo: mortem non vita- . - D. Non erit eadem lex errori, et arti. - P. Nihil aliter, quam mortem tuam articulavi. - D. Vultis scire iudices: accusavit me eo tempore, quo non pote ram damnatus occidi. - P. Legem suam civitas ob divitis impatientiam excedet y - D. Explicata est legis invidia, quum quis patitur, quost et fecit. - P. Cui unquam patri prohibitum est, pro liberis mori' - D. At tu mihi idem prohibuisti. - P. Nullus dolor moriemaius est: hanc offero. - D. Parum dolet, quisque

653쪽

LXCERPTA

patitur, ignoscit: innocentia opus est, ut miserum d lor iaciat. - P. Si Ieges contemnendae sunt, eam βimul auseratis, quae male meritis poenam Parat. - D. Pro pudori is legem nominat, qui immanitate scelexis legem damnavit. - P. Sit autem servanda, ea Servetur, ut nocens puniatur. - D. Nulla poena est, nisi invito: iii finitam datis sceleribus audaciam , si nocenti poenae praestabitis arbitrum. - P. Nihil inimico acerbius velis, quam quod ipse ferre non possis. - D. Atqui ego, saevissime. mortem opto: liberis carere non possum.

- P. Egone tuos abstuli ῖ - D. Audi, civitas, in te crimen transfert: scis, quid egit Z liberos ad mortem. civitate d perfidiam, me ad proditionem coegit. Nun

respondeo: nullum lacinus publicum esse potest: omne Commune Persuadentis est. - P. Numquid perihunt innocentesῖ - D. Quid haeretis, iudices' numquid meo Iex reperit nocentes. - P. Miseremini, iudices, quicumque liberos habetis, miseremini meorum. - D. Facinus est, iudices, praeteritarum mortium minorem esse miserationem. - P. Non video , quomodo obsit siliis

odium patris. - D. Multo minus video, quid obsit meis amor patris. Adeste, iudices; audita nece liberorum, quid feci' merito remp. prodidi: sactum estor iam diu civitas defuncta est. Adhuc auctoris domus plena est. - P. Resipio: inimicum obtuleram: mali caput dabam: tu rectius tenes: illos habe. - D. Fateor, P. S., quid agamῖ si illos hausero, hic de paritate gaudebit: si istum, illi de orbitate mea tumescunt. - P. Intelligitis, iudices, divitis insolentiam: nec rationi, nec voluntati cedit: ab utroque iuste decidit, qui neutrum colligit. - D. Imo, nequissime, utrumque ratione oblineo. Constet licet utrinque numerus; quid serina, genus, probitas,

654쪽

EX QUINTILI NOsi aD super omnia bonus pateri pro his omnibus cadet, et pater non potest illis, et liberi, et pater, et civitas satiari.

- P. In unam noxam duae vindictae non conveniunt.

- D. Pro liberis liberi, pro patre pater talionem subeat. - P. Sit sane: ergo illos ad mortem paro. - D. Absit: nec osculaberis, nec salutabis, quod nec mihi id licuit. - P. Non pugno: veniant, et simul moriemur. - D. Minime: numquid mei uno perierunt ictu i nihil est crudelius morte populari. - P. Non fugio, et ego, et illi populum seramus: potes amplius y - D. Sed nec sic, quum miseriae mors sinis est: iam deficio, P. S., nec utro, nec utroque satior: occisis liberis nil dolebit, nisi vixerit; minus etiam me, si vixerit. Rel uo vobis iniuriam, cuius vindicta nec praeteriri debet, nec inveniri potesti

655쪽

Quum es tas fame Iaboraret, misit ad frumenta legatum quem Praestituta die, inter quam rediret. Profectus emit; sed et aliam eicitatem delatus , d lo mendidit, duplamque frumerui co aravit. Illo morante comoribus suorum Pasti sunt. Rerersus ad Praestitutam diem rep. laesae

accuSatur.

Aliquis. Quamvis, iudices, Innumerabiles indignatio

nis causae me strangulent, quod nec dicere omnia simul Possum, nec greges dolorum prorumpentium in sing lis differre: ille tamen me praeoccupat, qui de vindictae dilatione oriatur. - Tegasus. Iam primum, P. Q. , o, testor, ne non iure in iram promoveamini. - A. Pro dolori non nisi iure irascemur, qui contra ius viximus t- L. Quisquam sine ratione damnabitur ' - A. B tionem quaerit, qui omnes nos irrationabiles fecit' reddam ne, quod mihi abstulisti l - L. Quod libens Iog tionem subii, puniarῖ - A. Atqui multi se offerebant, solus te cito reversurum promittebas. - L. Legatum me secistis; redeo. - A. Omnis invidam legationem , si te a tame dimisit, ut per te fame periret. - L. Pro frumento illud habeo. - A. At ego populum non habeo. - L. Magis nocens ero , eo quod attulit - A. Certe magis, eo quod magis poenitens secisti: potu eri non Comedisse. - L. Non quisquam irascitur, quod duplum recipit. - A. Maluissem recepisse dimidium: calcidus

656쪽

EX QUI TiLIANO aiegotiator perire r. P. locupletem mavult. Cur autem non quadruplo ῖ - L. Non potui. - A. Si ad nos admonuisses, quin culpo vendidisses. Non tam care empta, quam exspectata est: atqui nos antecessus desiderabamus. - L. Ergo ego male gessi legationem meam, et fateor. - A. Caute laesionem rei p. in lege male gestae

legalionis deflectis y Numquid si legatus fuisti, ideo rei,

quam tractas, materia perit Z laesionem reip. cognosce. - L. Si quidem ex me est; sed nunquam mea culpasames coepit Z - A. Sed titubantem stravisti, vulneratum iugulasti. - L. Fames sortunae imputanda est. A. Recte prima illi, ultima tibi. - L. Lui: redii: citius non potui. - A. Bis emisti: semel duplo vendidisti: non sunt haec cito. - L. Tempestale ductus sum. - A. O tempestatem tibi subditam I onustum ad samem tulit, exoneratum ad abundantiam : cur autem eadem ad nos aliqua non attulit' - L. A ventis quaere. - A. Recte. Quid in nave fregistis, in lane rupistis, in velo cidistis, in tritico excussistis, venti. - L. Certe: sed restituta sunt. - A. Esto: sed deos lesior, cur non divertis p

nunquam difficilius dimittitur triticum , quam apud fa

mem. - L. Tempestas in unum agebat angulum. A. Tu cum potestate in proximum locum naufragare. - L. Rarpes undique naufragium solum Velabant. A. Sane portum intrasset repugna. - L. Pacem promittebant. - A. Cur saltem non impertisti' - L. Volebant totum emere : nolebant partem gratis recipere e samelicis aes nihil est. --Tu vero nostrum qui ausus es vendereῖ - L. Fame laborabant: timui, ne raperent. - A. Nequaquam: qui enim, quanti vult, vendit,

Ali ad nos Corrupta sunt; sorte, si

ad nos admos isses, sine culpa Meridi-

657쪽

potest non vendere: qui duplo emit, non festinat rapere. L. Ego certe diu nolui. - . . Et nos illo diu periimus,

et tandem voluisti. - L. Iam rapere Susurrabant.

A. Tu patriae, aut illi aliquid nobis relinquerent, aut

tu nobis iniurias retulisses; citius ad illud venissemus, quam tu cum illo rediisti. - L. Non aequa erat vobiscum illis pugna. - A. At sallem erat bene mori. - L. Non succurret p. a. quod addicit, venit - A. Hac igitur ratione moratus es: fidum erat tempus: sed reddo. Nonne si ultra tempus stetisses, ira maris tibi profui set y cur nobis inii a tempus obsequium eius prodesse non potuit. - L. Hunc mihi diem dedistis. - A. Certe in haec verba fame laboramus; salutem publicam vehis :Omnium rerum navigant animae: sestina; nisi ad diem veneris, nihil agis: tu exspectas, DOS perimus. - L. Ignorabam cladem. - A. Non potest, quum fame gravatam civitatem praenuntiaveris: tu illam pascis : nos vestris vescimur , non habitant una pudor , et fames ;feras fericitate excedimus. Unicuique sua imago sacra est. Primo nihil derogant, nisi totam in sepulturam ;deinde beneficium est exspectare, dum moritur. Adhuc

negas , remp. esse laesam r recte et non est laesa , quia plusquam laesa est. Non est resp., quia non iam res est. - L. Adhuc non pauci restant. - A. Considera, quales: aut exsanguis , aut satur est: omnes ergo a nobis imprecantur , aut non credunt. Vllima erat defensio . quam hic aufert: videbamus eius opera, impulsit si hic innocens est, nostra culpa est. - L. FntPor, mori m rui : occidite. - A. At hoc mihi optavi. - L. Laniate. - A. At hoc mors seci. - L. Maius reperi, aut absolve. - A. Quid agam , iudices, nescio, nec vivere debet, nec ad mortem satis bonus est.

658쪽

Pati re, et dises Micini erant. Diviti in horto flores, ραυ- Peri Ues. Questus ese divos pauPeri, sores dein id aemnuntiat, ut vos transferat. Illo non transferente, foressuras -neno Fargit. APes Pereunt. Accusagurdi s damni iniuria illati.

Pauper. Id primum, iudices, deprecor, ne taediosum

vobis videatur, quod divitem pauper ago: non ego enim vivendi causam video: sicut habemus aliquid, migrandum est: quum perdidimus, tacendum. Apes mihi dives abstulit. - ora. Quod a me exigis fame perire potuit. - P. Atqui adhuc alvearia reserta sunt. - D. Hiemeant ictae suerunt. - P. Illam iam transierant: vere intersectae sunt. - D. A. morbo repentino invasae sunL- P. Nempe, quum enim sane exissent, in horto tuo mors eis parata est: tu res tinxeras. - D. Nonne licuit mihi sores meos ad libitum tractare ῖ - P. Sane si quidem libitum sine iniuria sit: damni autem iniuri si sit actio. - D. Atqui hoc damnum dignitate iudicium

minus est. - P. Omne ablatum magnum est, quo relictum minus est. - D. Vindicare flores meos non licui ty- P. Quis neget apes vindicandas lege, si flores ven no' - D. Damnum tuum apponis: meum audire non vis r flores corrumpebant. - P. Quasi tu illos ad vetustatem servares : non potest esse flos et non novus. D. Servare non possum, corrum Pi nolo. - P. Qua cor

ruptione impatiens et num quid ideo citius arescit, citius

659쪽

decidit' nonne ego tibi favorum primitias asserebam t- D. Immo tu, quod abstuleras, reddebas: ego, quod

amiseram, recipiebam: nolo amplius, ut recipiam: amittere, malo, vindicare. - P. Adeo non abrupte: nonne prius demonstrare, calumniari debuitῖ- D. Vt transferres, denunciavi. - P. Non ego, Patres C. , ad divilem , sed dives ad apes meas accessit: quo tamen trans. ferrem y tu totam viciniam occupasti: nullum inveni agellum, in quo mihi dives vicinus non esset: nec lamen diu quaerere licuit: sequenti die damnum intulit. - D. Cur non oves, cur non pecudes, Ceteraque innocua nutriebasy - P. Vix mihi tenuem ascendendi semitam reliquisti: arduum est gressibile: quaesivi violabile. - D. Ergo liberum, sicque non tuum. - P. Sane dum volant: atqui dum concludi, donari, vendi possunt. - D. Verum tamen extra imperium tuum: nec enim cohibere, nec regere potes. - P. Miraris, quod sermones non intelligunt: irrationales sunt: erunt peiores

quod sine imperio omnia faciuntῖ - D. Quod universi Pascunt, Commune non eritῖ - P. Quomodo quod nascitur , meum erit: quod generat, alienum' - D. Nihil amisisti, quod habes. Nullum damnum pasSuS es. P. Itane non habui Z noli impedire; videbis, ad quem venient: licebit occidere, quod non licet surripere' ita ne non est damnum, perdere, quod ut habeas, oportet emeremuod lucrum est, habere ' - D. Vt damnum sit: iure in privato meo seci. - D. Dividite, P. C., ubi scelus sacere non liceat; iam non de tacto; sed de loco quaeritur. Vbi autem non divitem privatum est y aut nusquam contra ius licet, aut in privato omnia : suria igitur, et homicidia. - D. Haec longe illis non conveniunt. - P. Atqui ista non iure, sed genere disserunt.

660쪽

ΕΚ QViXTlMANO -- D. Quid ad me ' ultro ad mortem venerunt. - P. Nonne venena sparsisti, flores exposuisti ' si venenum liomini dedisses, dices eum labiis admovisse pocula. In saltu hominem iaculatus es. - D. Cedo: interfeci: redadam, si prius, quod raptum est, reddideris: nolo eas

quidquam a meo sumere. - P. Non in omnibus sumunt;

sed in omnibus quaerunt: si semper sallerentur, nota semper redirent. Discerne, ubi desit, et restituam. D. Quod videre nequeo, ibi intelligere queo: vacua venit, onusta n hil; aut a rapina cohibe, aut raptum reddo. - P. Recte: reddam; tu, quantum rapuerint, discerne.

- D. Quanto dissicilius distiniri, tanto dissicilius reddit

tamen redde. - P. Habet ne aliqua lex, P. C., ut rod-

datur, quod non novit, quid, vel quantum, vel quod nomen habeat 3 - D. IIabet ne aliquod ius, ut, quod proprium est, quod Servare, et servire potest, quod ab invito rapitur, non reddatur' - P. I Otum mundum in controversiam vocalis, o iudices, si optum labores inter iniurias repulatis. D. Omnes leges in labem trutidis, iudices, si res proprias dominicae subtrahitis, alienae voluntati subditis. - P. Quid haeretis, iudices paut iudicale, aut conquerenti reddite