장음표시 사용
2쪽
NDE v I cIsr Mus iam agitur annus BEATIssr-Μs PATER ex quo in Apostolicum Palatium trania latus a scholis, in quibus theologiam publice profite bar, grauem hanc A laboriosam de rebus diuinis concionandi prouinciam utcunque sustineo: ac proinde neces ario in sacrosancta utriusque pa inae volumina quam accuratissimὰ perlegenda: necnon veterum aeque, ac recenti rum libros tum Graecorum,tum Latinorum,summo studio peruoluendos incumbo. Quod ego dum facio,multa me interea scripsisse, &MVeteris pariter ac noui testamenti praecipuas partes adnotasse s nihil tamen minus fore cogitabam,quam ut ea,quae mihi p Pseram, in manus hominum aliquando peruenirent; neqpost tam multa doctissimorum hominum scripta, aut alinecessaria, aut omnino digna credebam, quae in lucem pquid vero edendian esset, statueram ab ijs maxime ordiri, scholastica Theologia conscripseram; fecerunt tamen multi dicio & auctoritate viri, non assidua tantum exhortatione, sed qdiano sere conuicio, ut sententiam mutarem: putabant enim fore, quae diuturna commentatione, ac studio in sacros libros notata habebam , paulo accuratius descripta in commentariorum ordinem redegissem; ut eius rei ad communem multorum usum, atque adeo ad publicam rem Ecclesiae, non modica ut illi quidem dicebant utilitas permaneret: Hanc si diutius hominibus inuiderem, nec religiose,
3쪽
preple, Isti sceptae vitae rationi parum eonvuetitia facturum
Ego quamquam in hisce meis laboribus non tantum esse momenti existimabam, malui tamen sententiam mutare, quam dum in suscepto: consilio perseuero, parum talibus viris obsequens, & in retinendo animi proposito pertinax potius , ac durus , quam constans iudicari. Dum igitur ad rem an irrium adiicio, prinatim mihi Ioannis Euange-h um occurrit; quod ,tum ob rerum altitudi m & dissicultatem; tum ob verborum obscuritatem, accurata & diligenti explicat lene indigere videba r: qua in re quantum praestiterim, iudicabunt qui l gent . Hoc quidem assirmare possum, me multum in ea laboris, multum studii, plurimum temporis insumpsisse. Caeterum quale quale pus euasit, tibi in primis, ac tuo nomini P. B. tiuiliis de cauus dicandum fuit. Primum, ut re ipsa omnibuρ testatum esset, nihil me penitus ex meis scriptis probatum cuiquam esse velle, nisi tuo prius iudicio,&istius sanctissime sedis sententia probaretur: quidem ad res huiusmodi iudicandas, quamuis illa in te auctoritas non esset, quam Deus optimus Maximus summam esse voluit, tamen ea praecellis r rum diuinarum cognitione,assiduo quodam studio,& incredibili ingenii magnitudine comparata, ut opus Tli logicis mysteriis plenissimum nulli potius,quam tibi ,hoc est summo & acutissimo Theologo offerendum esset I verumhaec fortasse ratio communis mihi cum caeteris videri potest: illa peculiaris est, quod non publico tantum n serae societalli nomine quam suo instituto tibi deuinctam singulari benignitate tueris sed Beatitudini tuae etiam priuatim multis accostis i te beneficiis obstrictus, grati animi quoquo modo significandi
commodiorem in praesentia rationem nullam omnino reperiebam.
Atque hoc munus non iniucundum Beatitudini tu ,hec ingratum futurum, vel ex eo etiam facile coni jcio,quod multa in hoc opere agnosse , quae in meis concionibus tanta assiduitate audisti; ut toto hoc cam trienio ab iis,nec te maximet,& grauissimi occupationes tuet,nterdum, & infirma valetudo auocare potuerint; ut noniae cuiusdam pietatis populo Christiano exemplum prae- aperte etiam ostenderis, in audiendo Dei verbo non te natoris eloquentiam in dicendo, quam ipsius verbi prareritatemque requirere. Quod reliquum est, Deum omnia, cuius personam sustines in terris,enixe precor,ut ecclesiae
anctae Beatitudinem tuam dissicillimis hisce temporibus quam
iutissimὰ tueatur incolumem. ι .
4쪽
VM ct mandato superini rogatu ipsius Patris Franssu
isti, hoc eius opus in Ioannis Euangelium perlegerem quadam obseruisi quasi is hoc libri initio apponerentur, aliquid lucis etiam caeteris allatura credidi. Frimum autem illud est auctorem ne vel legentibus taedium, vel doctrinae ipsi confusionem asserrat oe Obscuritatem, sic opus hoc distribuisse, ut priori loco commentarium, deinde annotationes apponeret. Ac commentarius quidem nudam aesimplicem ipsorum verborum interpretationem continet, isi quis relictis ali s sensum tantum cuiusque loci desideret, eum ad manum habere possit. In annotationibus autem quae semper circa proxime praecederitia νerba versantur complura esseruntur , alia qua ad variam multiplicemque eruditionem , vel sanctorum Patrum intelligeηtiam,vel etiam errorum confutationem pemrinent. Quibus etiam non pauca saepe fersasunt ad mores θcctantia , idque potissm um ad concionatorum Hum, qua quidem Ni vere dicam, auctor imuitus addidit, qιὸd alienum a scriptura interprete iudicaret concionum mare iam immiscerer sed tamen fecit compulsus o pene coactus amicorum proci bus, in qua re ei persuadenda me quoque ipsum O aliquid elaboras, edi alia quid i Fecisse non digiteor. Forro is annotationibus ipsis quid tractetur H is postulastu summa uniuscui que initio ad marginem assisa, indicat. Inhper qua vel exsacraescripturs, vel antiquorum Patrum fontibus hausta sunt,ρος quidem sunt multa, eorum loca diligentissim ἐae verissim ἐιJeruMur. Recen- Etisrum autem, melius auctori visum est, eae ut in tali libro aptius, nou 'nino mentionem facere , sed eorum sententias si qua incidunt, taciti no bus adducere. Caeterum nee illud quidem omittendum illum etsi quam
ria e r novo'magno labore coηquisita, edi omnino notata, vel etiam admiratione dignissma asserat , eam tamen ubique seruare:tum grauisatem, tum
modestiam, vi nihil propterea sibi arroget, aut sua venditet: hoe Ho con tentus , si bic eius laser Dei gloria σ mmani seruiat viilitati: mihi tamen visum en de hoe etiam ipso lectorem admonere , ne idcirco segnius hoc opus percurrens, minorem perciperet νtilitatem , sed potius eam attentionem fluuiumque adbiberet , quod merito tanta lacubrasum debetur.
5쪽
Vm publice multu intersit,& nos ob causam valde cupiamus, ut Comi mentati a illa cum Annotationibus in Diui Ioannis Euangelium , in Epistolam Pauli ad Romanos, de Summa castium conscientiae; quae dilectus filius Franciscus Toletus Presbyter societatis IESU Theologus noster nuper confecit, quam diligentissime fieri possit typis excudantur; εἴ nec a quoquam seu negligentia,seu malitia mendis deformari,aut aliter deprauari possit: ac praeterea indemnitati eorum, quibus ille hoc imprimendi Negocium dederit prouidere volentes. Motu proprio, & ex certa nostra scientia i omnibus Christi fidelibus, praesertim librorum Impressoribus,ac Bibliopolis quouis nomine nuncupatis,tam in Urbe,& illius districtu, ac statu,& ditione temporali nobis &S. R. Ecclesiae mediate vel immediate subiecia,quam etiam per totam Italiam,& extra eam ubi uis gentium ac locorum constitutis, sub excommunicationis maioris latae sententiae poena, a qua nisi a nobis,vel Romano Pontifice,prs terquam in mortis articulo, absolui possint; ac etiam quingentorum ducatorum auri de cynaera, pro unae idem camerae Apostolicae, pro alia Accusatori,& pro reliqua terti js partibus Impressoribus ab ipso Francisco Commentariorum autore deputatis, seu deputandis, vel eorum haeredibus, aut ab eis causam habentibus: necnon amissionis huiusmodi typorum,& librorum in to m eisdem Autoris Impressbribus applicandis poenis,aulioritate Apostolica tenore praesentium interdicimus,& inhibemus; ne per viginti annos a data praesentium computandos, Commentaria praedicti cum Annotationibus, ut praesertur,aut illorum partem,etiam quocunque alio idiomate inueris,absque licentia Imprestarum a dicio Francisco pro tempore deputatorum
imprimere, aut impressa vendere,seu venalia tenere audeant, vel praesumant. Man
dates uniuersis & singulis venerabilibus fratribus Patriarchis, Archiepiscopis, Episcπis,de aliis locorum Ordinariis,eorumq; vicariis, seu ossicialibus,in spiritualibi generalibus,ac in dicto statu nostro Ecclesiastico Legatis,Vicelegatis, Gubem natoribus, Potestatibus, & alijs officialibus,ut quando,& quoties pro parte dictorum Impretarum a dicto Francisco autore deputatorum requisiti fuerint,prsmis ntra inobedientes exequantur,& obseruari faciant ; inuocato etiam ad hoc, si
uerit,auxilio brachii secularis.Non obstantibus constitutionibus & ordinis bus Apostolicis,ac statutis de consuetudinibus,turamento,confirmatione Apo, vel quavis firmitate alia roboratis ; priuilegijs quoque, indultis, & litteris stolicis quibusvis personis quomodo lib. t concessis,& confirmatis. Quibus Omnibus illorum tenores, ac si ad verbum insereretur praesentibus pro suffcienter expressis habentes, hac vice duntaxat specialiter,& expresse derogamus, caeterisque contrariis quibuscunque . volumus autem, ut praesentium exemplis, etiam in ipsis voluminibus impressis,eadem ubique fides habeatur,quae ipsis praesentibus haberetur si forent exhibitae,vel ostensae. Dat. Romae apud Sanctum Petrum sub Annulo Piscatoris,die XLNouembris, M. D. LXXXVII. Pontificatus nostri Anno tertio.
Dictus P. Franei sciis Toletus . eoncessit sicultatem Ioanni raptiua Runavid, haec Conuventaria in D. Imurius Euangeliam imprimendi 17. Octobr 1333.
6쪽
V Do v I Cus Richeomus Prouincialis Coulegiorum Societatis IESU in Prouinciam Lugdunensi, iuxta priuilegium eidem Societati,a Rege Christianissimo Η Ε N R I c o III die i o. mensis Maij, anni 1 3 8 concessum quo Bibliopolis omnibus prohibetur, ne libros ab eiusdem Socistatis hominibus compositos , absque illarum permissione imprimant) permittit Ioanni Baptistae Regnauid Lugdunensi Bibliopolae t FRANCISCITO LETI eiusdem
societatis opus , cui titulus est Commentariorum in Sacrosanctum Ioannis Euangiliam. ad octo proximos annos imprimere ac libere diuendere possit. Datum Lugduni die 3 o. Decemb. II 8'
7쪽
OANN ES Iacobι maioris frater, Zebedeinius, a vico Bethsaida Galilaae regionis, arte piscator, Discipulus a D
mino inter primos electus; una cum caleris undecim sev stolus creatus, Euangelium ultimus omnium scri sit . Hic
cum in tria alio rum Euangelia,qus a quibusdam fidelibus ad ipsum astata erat=t,incidisset, vidiisetque bos tres in eo maxime sermone versatos, qui de Saluatoris erat hvmnitate,dogmata vero de eius diviἡitate praetermisibe, ipsa quidem Euangelia admiratus laudauit veraque eo , ct digna fide dixisse renaius est, ipse vero diuino motus spiritu de diuina christi natura plura scribere, o quae ab aliis praeterita fuerant, enarrare decreuit. Hoc enim propter illius temporis haereses,maxime cherinthi diuinitatem christi negantis, purumque hominem, qui a Iosepb O Guaria initia' accepisset, agi mantu, necessarium iudicauit. Multis annis poti captam Hierosolymam, ide iam patescente, capacioribusque fidelibus Ufectis ac multiplicuis Euangelium in Asia conscrisit; id in causa fuit, ein altiora dumis
or secretiorem doctrinam traderet, eaque ratione motus tandiu Euangelium hoc edere in lucem differret. Minus quam csteri Euangelina grac8 locutus est; Hebraicis phrobus abundat, unde sit , ut Hebraici sermonis peritia, uon minus quam Graeci adsensum sententiarum assequendum sit necessaria. Sunt authm duo alia in hoc Euangelio attendenda. Vnum est maximam vim in particulis causalibus, illativis cominuatiuis, caeterisque eiusmodi esse pomiam, ut interdκm vinaparticula integrum sententiasensum contineas, sendat. . terum est in enarrandis christi sermonibus, ct concionibus,quod huic Euangelina maxime familiare ac proprium est, non omnes aut integras semper se uentias, uti a Domino habitae sunt,sed qua pracipua, ad rem maxime facere videbantur Ioannem descripsisse, o velut in epselogum redigisse, ut in i s c brsus agnosceretur. Hinc
. videre licet nonnunquam in eis connecten .ssis, ae copulanais digcusta
i. rere prima facie πidentur, qua re Tera multum et sona ,σ cobarentia sunt. Hac omnia in ipsa pertractitione manife
8쪽
FRANCISCI TOLETIE SOCIETATE IES V
N principio erat verbum, Sc verbum erat apud Deum, &Deus erat verbum. Hoc erat in principio apud Deum.
Omnia per ipsum saeta sunt: & sine ipso factum est nihil,
quod facium est. In ipso vita erat, & vita erat lux homianum, & lux in tenebris lucet, & tenebrae eam non comprehenderunt . Fuit homo missus a Deo, cui nomen erat Ioannes. Hic venit in testimonium,ut testimonium per- hiberet de lumine, ut omnes crederent per illum. Non erat ille lux: sed ut testimonium perhiberet de lumine. Erat lux vera, quae illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum. In mundo erat, & mundus per ipsum factus est, & mundus eum non cognouit. In propria venit: & sui eum non receperunt. Quotquot autem receperunt eum, dedit eis potestatem filios Dei fieri, his qui credunt in nomine eius: qui non ex san xuinibus,n que ex voluntate carnis,neque ex voluntate viri, sed ex Deo nati sunt. ET
VERBvM CARO FAC TvM EST: &habitauit in nobis &vidimus gloriam eius, gloriam quasi unigeniti a patre plenum gratiae & veritatis . Ioannes testimonium perhibet de ipso, & clamat dicens: Hic erae quem dixi, Qui post me venturus est,ante me factus est: quia prior me erat. Et de pleni tuaine eius, nos omnes accepimus , & gratiam pro gratia. inia . lex per Moysen data est, gratia deveritas per Iesum Christum facta Deum nemo vidit unquam. Vnigenitus filius, qui est in sinu patris, ipse penarrauit. Et hoc est testimonium Ioannis, quando miserunt Iudaei ab I rosolymis sacerdotes de Levitas ad eum, ut interrogarent eum ; Tu quis es 3 Et confusus est,ec non negauit. Et consessus est, Quia non sum ego Christus. Et interrogauerunt eum: Quid ergo Elias es tu Et dixit, non sum, Propheta es tu λ Et respondit: Non. Dixerunt ergo ei: Qilis es3 ut responsum demus his,qui miserunt nos. Quid dicis de teipso Ait: Ego vox et mantis in deserto, dirigite viam Domini,sicut dixit Isaias Propheta. Et qui missi fuerant, erant ex Pharisatis. Et interrogauerunt eum, de dixerunt ei: Quid ergo luptiras , si tu non es Christus, neque Elias, neque Propheta Respondit eis Ioannes, dicens: Ego baptiro in aqua: medius autem vestrustetit, quem vos nescitis. Ipse est,qui post me venturus est,qui ante me s ctus est, cuius Ogo non sum dignus, ut solum eius corrigiam calciamenti. Haec in thabara secta sunt trans Iordanem , ubi erat Ioannes baptirans. Altera die vidit Ioannes Iesum venientem ad se, dc ait: Ecce Agnus Dei, A ecce
9쪽
e e qui tollit pecora mundi. Hie est de quo dixi, Post me ven t v r, qui vante me factus est : quia prior me erat, S ego nesciebam eum: sed ut mania scitetur in Israel, propterea veni ego uia ua baptirans. Et testimoni via'
perhibuit Ioannes, diceni: Quia vidi spiritum descendentem quas colui tam de coelo, de mansit super eum. Et ego nesciebam eum: sed qui misit me bapti rare in aqua, ille mihi di xit: Super q*em videri; Spiritum descen dentem, & manentem super eum, hic est qui baptirat in Spiritu sancto. Et ego vidi: di testimonium perhibui, quia hic est i tu Pei. Altera dieit
rum stabat Ioah nes , de ex discipulis eius duo. Edrespkiens Ie stim ambu Iani cm,dicit: Ecce Agnux Dei. Et pudierunt eum duo discipuli loquentem,ta sequuti sunt Ie sum. Conuersus adtem Iesus, & videns eos sequentes se , dicit eis: Quid quaeritis 3 Qui dixerunt ei: Rabbi quod dicitur interpretatum, M. ginci) ubi habitas' Dicit eis: Venite S videte. Venerunt ia via derunt ubi maneret,& apud eum manserunt die illo. Hora autem erat quasi decima. Erat autem Andreas frater Simonis Petri unus ex duobus, qui a dierant a Ioanne S secuti fuerant eum. Inuenit hic primum fratrem suum Simonem,S dicit ei r Inuenimus Messiam,quod est interpretatum Chrillus , Et adduxit eum ad Iesum. Intuitus autem eum Iesus,dixit Tu es Sit non Elius Ionae: tu vocaberis Cephas, quod interpretatur Petrus. Incrastinum, Evoluit exire in Galilaeam, & inuenit Philippum. Et dicit a Iesus: Sequereine. Erat autem Philippus a Bethsaida, cillitate Andreae & Petri. Inuenit
Philippus Nathanael, & dixit ei: Quem scripsit Moyses in lege Se Provbetae , inuenimus Iesum filium Ioseph a Narareth. Et dicit ei Nathanael: A Nazareis potest aliquid boni esse γ Dicis ei Philippus: Veni & vide . vidie
Iesus Nathanael ventcntem ad se, & dicit de eo: Ecce vere Israelita, in quo dolus non est: Dicit ei Nathanael: Vnde me ncsti Respondit Iesus xit ei: Prius quam te Philippus vocaret, cum esses subscu,vidi te . Respondit ei Nathanaia, S ait: Rabbi tu es filius Dci, tu es Rex Israel. Respondie I sus,&dixit c1: Quia dixi tibi, vidi tbhib ficu, Erc dis : manis his videbis. Et dicit ei: Amen amen dico vobis, videbitis coelum apertum. & Angelos Dei ascendentes di descendentes si ra filium hominis. PER A goga Christi narraturqs Ioannes,conuenienti m thodo ab itfius Christi, velut descriptione quadam , exordium sumpsit dicum autem Chri ilus in unica persona, & diuinam, de humanam eo inple retur naturam, utriusque cos de rationem perfecta doctrina exigebat . A diuinaergo, v a priori, & potiori incipies, ad humanam descendat perscribendam naturam. In quatuor autem partes hoc primum Caput diuidere post uinus . in prima, quae ad diuinam Christinaturam, insecusida,quae ad nanitalcm, 5 incarnationem eius speciant, traduntur: in tertia huius ollam, aliqua adduntur testimonia: in quarta denique nonnullorum discipulorum, id Christum narratur ac sius. Incupit ergo,qua ad Cha itatem frictant exponere.
10쪽
COMMENTARIUS. Moyses in principio Deum verbo suo omnia creasse promulgans,verbi
huius antiquitatem,qualitatem, &naturam non expressit . Hae enim veritates quia populi illius capacitatem, ac testamenti veteris dignitatum superabant, Euangelicae perfectioni, erant reseruatae . Euangelista ergo noster sippiens,quoa veteri defuit, has palam enunciat, & praeueniens exo cene. i. dium it sud vetus,quod a creatione incepit, quae ante creationem erant, reuelat. Vt si initium hoc Ioannis, illi Genesis principio conseramus, Euangelium supplementum ess e veteris instrumenti, cum Tertul. lib. aduersus Hermogenem,liceat assirmare. Verbis igitur propositis prima veritas,nempe antiquitas verbi reuelatur. In principio, inquit, erat verbum J Princi-- pium appellat,quando,quod salium est,ene incepti,do ante quod nihil sa- ctum eu. In hoc principio verbum erat. Si verbum tunc incepisset, dicem adum erat, in principio factum est verbum, at dictum est, in principio erat, , quasi ante omne principium creaturae semper existens: haec est aeternitas verbi. Si enim aliquando incepit,in principio non erat, quod enim in principio erat, ipso principio antiquius esse necesse est. Non igitur decipiatur Iudaeus, existimans illud verbum, quo Deus secit coelum & terram,caeter que omnia.tunc incepisse,quando facta sunt, erat enim antiquius principio pmnium,quae facta sunt,&esse inceperunt. Ei lautem cum articulo grec Evox illa verbum, ut eximium, di primum illud verbum, quo facti sunt omnia, significetur.
ANNOTAT Io r. iiii T V M λου apud Graecos multipli
sendu vese cem habeat ugnificationem, hum n6 sex est , ut non omnes eodem modo hancnis aut interpretentiar. Quidam enim
C legunt loco verbi sermone nempe Hilar. lib M de Trinit. & Ambro. lib. de
fid. eon. Arian. cap. 2. Cypr. lib. 2. com
Iudae. e.3.& 6. Tertul. autem in Apolo. e. Σi . legit sermonem & rationem. t me lib. aduersus Praxeam affirmat persmplicitatem eatholicorum inductum esse, ut legatur sermo cum potius legendum esset, in principio erat ratio: nam
ratio est ante sermonem. Et orige n. tom. i. in Io. utroq; exponit modo, ecrationem, dc sermonem August. etiam tract. ii 8. illud Ioan. 33-lamo tuus
veritas est, exponit de filio, de quo dictum est, in principio erat verbum, ideAugust. tract. r. de Ambr. lib. I. de fid. e. s.& Hilar. lib. I.de Trin legunt verbii.
Nam apud antiquos Doctores modo
unum,modo alterum reperitur. Caua autem huius rei est, quia, uti diximus , verbum varia significat: nempe ,
verbum sermonem, orationem, rati nem, virtutem, Hrmam, definitionem et pactum,oM,S alia multa: tamen conuenientissimum omni u est nomen ver- Fbi, quod , latina Ecclesia iam comm nimis reoepit Aug. lib, 83. quaest. 63. dicit rectius dici, in principio erat verbum, quam, in principio erat ratio : - ius causam assignat processione a Deo, quam vim habet non vi verbi. Nam verbum, loquentis verbii est, quod Deo magis proprium est, cuius verbum , ab ipso procedit. Adde, rationem reperiri in eo, qui adhuc non actu intelligit, tverbiun non est, nisi in intelligentibus actu, quod maximE Deo conuenit: nee ratio est prior verbo interiori in Deo, qui actu, semper, & ab aeterno intellia
sit. Adde etiam, sermonem quandam compositionem fgniscare, verbum a