Dissertatio inauguralis medico-practica de dysenteria ...

91쪽

tantum loquin habiturum, dum ev cuare,& roborare simul erit indicatio: de tw, obuianis idem propemodum puta. Sunt qui specifice Sperma Cesti, Priapum Tauri, Cervi, pulverem e C. C., aut Cranio humano, ossis Sepiae, Cerae hispaniciae laudant, alii Aquam rosarum, in qua solutum est Aurum, alii exsiccatas, pulveratas EquP Secundinas, alii in timui in Ianguine Leporis , morsu canis interfecti, exsiccati, & in vino macerati usum celebrant, alii vel ipsum A senicum, alii alia similia, que quantum in Dysenteria valeant, & quam parum specifici mereantur nomen, is facile noverit, qui &naturam morbi, & horum perspectus habuerit Vires.

osnam exitus Dysenteria communiter habeat, paucis eXponam: ii vero ut morborum omnium, sunt vel in sanitatem, Vel in alium morbum, aut denique

in mortem.

In plerisque, nisi Mesigna suerit, si

bona accedat methodus, abit directa, &Optata via in sanitatem. In aliis indicata methodo , seu evacuante, seu antiphlogistica, aut quacunque alia consopitis torminibus, alvus subinde fluit indesinenter diebus multis, quin &

92쪽

septi infinis integris Dysentem in Diarm fusam abeunte, bonam quidem nisi diuturauior esset, & ob amissum intestinorum robur, dissiculter supprimeretur, & prohiberet conValescentieam, eamque tardam.

dissicilemque redderet. Radix Amicae pulverata, aut insusaeompluribus cum emolumento exhibetur. quibusdam tonica quoque alia, aliis MArnica, & toni ear augent alia quaecunque Disirrhaeam, sensiliituna intestina sti mulando mechanico more , prodest muci-laginosum quoddam remedium, optato ad

vesperam inter posito; tapius Vesicans ipsum cum levamine applicatur. Dysenteria subinde plurimum remittit, ut & sece Ius rariores sint, & vix torminosi, dolore brevi evanido, & sub ipsa solum dejestione percepto, sed multis septimanis durantes, dissicilesque curam, D senteria modo Gronica triorem excipiente, de qua uberius β. XX. nonnihil agebam. Morbi articulorum chronici post illas

Dysenterias vel maxime observantur, quae intempestivo optatorum usu fuere compresse , rheumate intestinorum subito evanescente, atque delato ait articulos, delato ad humerum, nucham, Oeeiput, manuum carpos, genua &e.

Interim non scio, an non sit haec felix m0rbi conversio in articularem , vide-

93쪽

tur profecto Acilior, comodiorque curatio articularis, quam ρ benterici gravioris potissmum morbi, non vero Simplieis e. g. Biliosae qfenteriae, utpote quae &cito, & multo facilius , ac articularis

morbus medelam admittit, utut optima sit illa curatio, ubi morbus D entericus absque methastasi sanatur. Subinde pulmones aegrotare veluti Catarrho incipiunt, ut primum a Dysenteria mitius habetur aeger, aut eX eadem convalescit: quibusdam a Dysenteria aures tiniunt, cum aliqua surditate. Rarius morbo intestinoruin jam curato, malUm ad Ventriculum Vertitur, ubi ingens qiuasi Iondus percipitur.

Nonnunquam mitigatis jam Dysentericis symptomatibus , peetus Valdopere opprimi, aut latus velut Pleuritido assici

incapit, citra ramen magnam, ac manifestam febrem, rheumate modo in pleuram , aut musculos intercostales irruente : phthisis causatur tapius quaedam Spuria species, plerumque tamen sanationem admittentis: praecipue si cura lactea, aut

potius ea, quae sero lastis, lacte ebutyrato absolvitur, accedat.

Fixum subinde hoc rheuma uni loco

adhaeret; nonnunquam Vero Vage, atque

errabunde discurrit, ut modo ligne, modo aliam vellicet partem.

94쪽

Intra non multos dies haec destillatio evanescit, in quamcunque demum pertem cediderit, sua sponte, seu etiam aptis remediis. Huid scopo diaphoresis movenda potu tepido, floribus sambuci medicato, &stibio diaphoretico non abluto ; decocta radicis bardame &e., serum lactis, etiam

admotum vesicans, prosunt. Crurum oriema , quod diuturnum

Alvi fluxum eXcipit, stomachica, invigorantia, frictio, & tempus tandem ipsum dispellit. At caute invigorantibus mercandum docet eXperientia, suadet ratio; ne dum corroborare ventriculum est animus, eidem ingerantur, qvie nimia sint, aut mole ipsa, aut vi; languidissimum Enim aeque, ae debilissimum ventriculum mitissima tantummodo tonica reficiunt. offendunt sortiora. Diaeta medicatrix, &auxilium ab ipso tempore petitum, potiora sunt hoc alvi fluxu laborantium, indeque convalescentium adjumenta. Ad Vesicam morbus nonnullis decumbit, ita ut Dysenteria repente subsistat, orta ingenti mingendi di cultate, aut

etiam lolii plena suppressone; alii sanata

alVo, pondus tantum in pube percipiunt: nonnulli Dysenteria vigente adhuc molestemingura.

Dysuriam post Dysenteriam emollientia, emulsa interne assumpta, ad putem

95쪽

cataplasmatibus emollientibus applicatis .

selieiter tollunt. . . .

Est quoque Dysenterhe exitus in *dropem in sexu potissimum sequiori, post Dufenteriam Chronicam praeprimis insequentem.

Sub ultimos Dysenteriae dies, eaque in alvi indolentem fluxum faciscente, plerisque crura, subin & femora albo phlegmate intumescunt ; nonnullis abdomen quoque, & uniVersum corpus. Quibus solum pedes , & crura tumida adparent lenia tonica, grata cordiaca, amara &e.,& crurum frictiones aromaticae , atqUe tempus ipsum remedio sunt; quibus autem totum corpus intumescit laboriossiore1t cura: juvat somnus parcus, eXercitatio pro Viribus corporis , diuretica eX mitioribus, ubi praeprimis extractum Lae- tucae virosae suas laudes promeruit.

Sed etiam biliosa potissimum Di en-

raria desinit in Ddisenteriam Intermittentem , aut etiam in Febrem tertianam sine Dysenterico symptomate, vel denique in Dufenteriam Putridam, de quibus, abunde superius me egisse , credo. Dysentericorum symptomatum agmen plerumque Tenemus claudit , diuturnus1ubinde complur bus septimanis observante Sydenhamo aegros eXeruciat; videtur idem omnino morbus e ste cum Dysenteria,

sed. solum diversus , ct magnitudine mi-

96쪽

praecipue intestini tractus, quam praeci pustin, potioremque Dysenteriae provinciam g. IV. Ostendebam, eo rheumate, atqui eo modo laboret, quo id ad constituet dam intestinorum di cultatem requiri superius ostendebam , Dysenteriam adesse in consesta est; rheumate autem Dysenterico sua ampliori illa sede moto, atque intra angustos 1blum intestini Recti, aut ejusdem extremae tantum orae cancellos concluso , 'sentiria Recti solummodo intestini aderit, si ve mutato nomine Tenef

Ea Tenesmum levant, quae morbum principem sanant, evacuantia ανω , aut, potus emollientes, enemuta emollientia , emolliendo discutientia, Venae se tio, hyrudines, pro intensitate, Ad indole mali aegros solantur; imo & vesicans ad os sacrum positum, eo scopo, ni materies rheumatica ibi fixius haerens evocetuΤ, nonnunqu'm etiam laudant usus per plures septiinanas, more Sydenhanaiano, fert opem ; qui si tamen omnibus his adplicatis protrahatur , curatur solo tempore.

Verum alia quoque habetur Tenesmi species ab haemorrhoidum tumore dolente, ab li emorrhoidum irritatarum tuberculis. . Haemorrhoidallis hic Tenesmus in Viris, iisque robustioribus stequentius Observatur.

97쪽

equelitius quoque in Dysenteria autumanali, quam aestiva. Tenesmo hujuscemodi medetur emulso, & mere emollientia ore assumptu , injecta ano ea copia, ut retineri possim, etiam hyrudines applicatae; abstinendum

Vero ab optatis, utpote malum augentibus.

Denique Tenesmus adesse potest a locali intestini Redii inflammatione idem irritante, aut etiam ab eodem intestino EX ulcerato, quae propriis noscenda signis, ct propria methodo aliunde nota sananda

veniunt.

Ultimus denique , iique lugubris Dysenteriae est exitus in mortem, in Vigore morbi, mali magnitudine potissimum in Dufenteria In ammatoria, aut πνεαν- vela, Vel tabe, evacuatis diuturnitate morbi humoribus, Vel in corpore caeOchymico gangraena intestinorum necat, potissimum vero fatali intestinorum Eras elate, Er)Aelate potissimum Bullato; noscitur volu- ratione, jactitatione, dolore intolerebili, accerrimo , eodem iubito, & sine causa remittente, manente pulsu debili, intermittente, celeri, sudore largo, frigido. universali, in magnas guttas colledio, eX- tremorum frigore marmoreo, apice Hasi,& linguae frigido , facie hippocratica, manente acie mentis, imo aucta non raro, uelisio placido, taciturno, atouia intesti

98쪽

norum, methaeorismo gangraenom, at istida, cineritia, ichorosa, ilivida, nigra, cadaverosa, secum sine sensu aegri deinis sione ; plurimum quoque ad hanc diagno- sim confert, si alicubi externe prius ad

fuerit, vel actu adiit Gasipelas. g. XXVI.

Νullam certiorem Propfluxius novi. quam quae aestuantis corporis, & profusius perspirantis refrigerium repentinum, &aurae frigidioris adflatum vitat ; novi Optime, perfrigerationem praecipuam esse excitantem morbi Dysenterici causam, hine quandiu haecce aegroto applicata manserit. tamdiu nulla spes curationis, etiam eXquisitissimis remediis in auxilium vocatis, supererit: dissicillimum quidem est aegrum a perfrigeratione cohibere morbi tempore, cum sepe Vigesies, quadragesies, etiam centies ulla nodie surgant ad deponendam alvum; quare surgendo continuo male contecti, nudis peii bus noctibus tape perquam frigidis, morbi causas identidem de novo repetunt; iuvat igitur aegros tibialibus, aut vestitu alio contra frigus nocturnum potissinum munire , eamque rem non inter levioris momenti cautelas reponerem; verum inter illas, a quibus potissima curationis pars dependet; quare 1olaminis plurimum experiuntur, si in

lecto

99쪽

lecto manere jubeantur aegri, iisque supponantur eXeipula, in quae vel decumbentes alvum ponant, si praeterea dolens ab domen molli, eoque tepido cataplasmate

foveatur.

Vitato ejusmodi refrigerio , cruditatem quoque, & saburrasia vitia vitanda sunt, quae licet Dysenteriam sola non producant; corpus tamen debilitando, invitant eandem, redduntque graviorem prae,

sentem.

Ρroderit quoque praeter lianc perfrigerationis, & cruditatis fugam, leni tonico Vim primarum viarum sustinere , si fors debiles fuerint. Frustra quaeritur remedium propΘ- Iucti eum Dysenteriae in frequenti amina purgatione ; hane siquidem noxiam potius

arbitror, nisi praesens saburra eandem poscat; vires enim ventriculi, & intestino. rum aestivis caloribus remissiores, crebra purgatio stangit magis, & rheuma tanquam ad partem debiliorem invitat. aeque parum a Dysenteria praeservantur, qui frequenti vomitione Ventriculum per Vices subvertunt Dysenteria gransante, nisi forte adsit jam cacochylia ex- antlanda ; Verum tune non propolasticum, sed curativum erit remedium. Minus prodest temporibus Dysentericis victus repentina mutatio, ubi quidam omnem victum animalem ad aliquod tem

100쪽

pus seponunt , Vino penitus, cui antEadeo asueti erant, seposito; Verum prout ubique, ita & hic repentina mutatio nocet potius, quam ut a malo preservet, excitantis etiam cause Vices agens. Summe autem prodest, prout in quocumque alio morbo, ita quoque tempore Dysenterico nil commoveri, aequo esse animo, nil timere; siquidem timor prior est, magis nOXius, quam pessimus quiscunque aer; sanos morbo, aegros morte septui me plectit; timor prosecto, aeque ac tristitia commiserandos effectus in sanis producunt, infinities vero pejores apud aegros causabunt.

g. XXVII.

Coronidis instar eam adseratia analogiam , quam Dysenteria cum morbo Rieumatico agnoscit, ut palam fiat quanam in re affinitas horum consistat: dico materiem eandem omnino esse in Dysenteria, quae esse solet in rheumatico morb0, adeoque utriusque mali causam materialem omnino esse eandem, forma solum uterque morbus Variat; cum in rheumatico dolor articulos Occupet, aut carnes inter articulos medias, vel illarum membranas Ilii Dysenteria vero idem rheuma intestinorum membranas invadat: quod ut clarius patefiat, Varias utriusque morbi alterna-