장음표시 사용
51쪽
lib. q. de seb. c. I. in hunc modum scripsit, Neque porro calorem prieter naturam, qui vel caput, Vel brachium, vel crus solum occupat, quia non in omne corpuS euadit, ex parte aliqua late di- manet , sed neq; si ex calidiore iecore pariter cum sanguine,& halitu prodiens palmas, atq; plantaSquasi exurat, aut et quoquo versum effusus, Omne corpus p r hendere videatur non enim e corde prodijt: Unus calor praeter naturam, qui e corderi per arteria S, una cum spiritu profluit, uniuersalis esse potest, unusq; prompte, ac celeriter in corpus
'l' ζης omne dilbibuitur. Solus istitur debet sebris ap-
calor praeter pellatione contineri. Et paulo pori, Itaq; inqui: naturam fς' cum febris maxime uniuersalis morbus oes ubiqν functiones offendat,debet eius partis affectio ce seri, quae est omnium conseruationi, usuim neces. saria. Solusq; calor praerer naturam , e corde in omne corpus effusus, vera febris habetur ,&quae
sequuntur. Haec Fernelius. illud quoq; his addi poιῶ. test, eam parte in corporis esse subiectum principale, ac, ut ita dicam, originarium, nam ada quatum, ut diximus, est uniuersum corpus J statuendam, quae in omni febris genere primarium locuhaberepotest. Huiusmodi autem nulla alia, prae ter cor, esse videtur. In ephemera enim,&hecti- ca, cum nequaquam in venis putrescant humores ,
52쪽
req; poterit etia consequeter primo affici iecur,&eo mediante. reliquum corpus; sed bene hoc fiet. si statuamus cor: illud igitur, & non aliud, erit po
idem quoq; ex actione,in ipsa febre principalia Exter laesa, comprobare licet. Communi, eni. n om '
nibus partibus corporis amo qhueliditur, est vitaris, seu vita ipsa, animali propria, ac multo, quam in alijs viventibus, plantis potissimum, perseruor. Vt propterea etiam, pro sui conseruatione, ut antea quoq; tactum fuit, & actionibus concinne o eundis,perfectiorem, maioremq; gradum caloris requirat. Hic Vem , quoniam consumpto radicali, risis se
ut vocant , humido. quod eius veluti pabulum est, in atq; subiectiun. assiduo quoq: dissipatur,atdicon ''t. μι
sumitur in ipsiSpartibuSlnsitus, ac quodammodo ιn plantis re
implantatus;propterea, ne pri ropere deficeret, in eius restaurationem, atq; conseruationem , cor coiati sedes ipsum affabre,tanquam huius vitalis caloriS. peren sitas. nem quandam mi neram fabricata in natura, cui id muneris, inter alia,cst demandatum ut ex sanguiniS parte tenuiore, aereq; a pulmonibus exhausto, propria, ac peculiari facultate, vitaleS spiritus,a' tum huiusmodi caloris vehiculum, assiduo gen Iaret, atq; continuo, constrictionis motu, per uniuersim corpus, miro naturae artificio dispensaret. E Cum
53쪽
C um igitur calorem hunc, siue spiritu, ut superius quoq; explicatum fuit, vitiari contingit, quampi mum vitalem quoq; facultatem,ab illo in uniuerso
corpore. dependente, oblaedi,necesse erit, di cose quenteri naturales quoq; facultates vitiari; ut pro . V pterea Aetius , Febrem morbum, robur vitale dic
ing intuentem. iure appellarii. Si vero praeter natur les. & vitales facultates; &actiones,animales qu que, ut imaginatiuam, vel intellectivam, sicut ia phqrnitide euenit, laedi, aci vitiari conringat, hoc non propriaeratione, &per se facit febris; nam sic id omnibus febribus esset commune,sed id praestat
alterius morbi, ut inflammationis superuenientis, interuentu, & per accidens ia Optime: igitur constitutum fuiU, con, tanquam ea paria quae ionS est, firH-&principiunmtotilis vitae animalis ad cerebri di Lia IeUtrux serentiam, quodvitae sitiuae principium consturi' mi tuitur. J&quo laeso toti corpori aikctio imparriac unclusio de tur, non tamen e contra sebi is subiectum csse, ut
sinisαρθρ- proptereadehisc atque de huius definitionis gen re. lam dictum sic sat is Adalias modo, eiusdem definitionis particulas explicandaS, accedamus. Rus igitum, a nobis in proposita definitioneata
V, ut dita, subsequuntur; nempe, putrida, acuta, jno-ρ4. CFσre' , interdum biliosa, maligna quidem, non tame
54쪽
sunt passiones, atq; attributa, quae quidem specificae differentiae locum obtinent, Vt antea quoque dictum suit. Cum enim triplex sit summum sebvis r genus, ut diximus, ephemera. s. hectica atq; putri- .da, horumq; generum varis multiplicviqispecies reperiantur; per has particulas gradat i m, haec nobis definit a febris,ad propriam, ac determinatam speciem deducitur . Cum enim ultima illa,ac propria de accidente potissimum Vitarentia haberi non possit, quam vix in substantiis quoq; est reptari re: propterea fures eiusProprietates una colun-ximus, quor smul assumptae, illius speciscar differentiae vicem optim h gerunt, totai; deliinto comveniunt, cum eoq; reciprocare Facile poterunt, quamuis si lagulae separatim, multis alus possint es.
Causa vero efficiens huius definitae febris, ve his illis ledens ex putredine venenosa,&c. insinuata fuit. Finalem autem causam , tanquam, Ut amtea diximus, inutilem omisimus.
Ratio igituromnis allate huiufinodi febris definitionis,generatim, satis iam est manifesta, singu- das modo eiusdem particulas explicare reliquum
55쪽
D singulas igitur definitionis propositardisserentias explicandas, iam acced Cum vero mahim hoc principalla, quod alia de inde multa ,ordine quodam subsequuntur, febra esse, atq; sub ea, tanquam sub pi Oximo genere, contineri statuerimus; ne id gratis accepisti uideamur, primit m comprobandum sese nobis offert. Q οι - - id autem ita esse, communi imprimis omnium opik' hWμβ itione, squa ratione Gai. quoq; lib. dedissi mo borum Cap. a. morbi definit nem inuestigauit, ICO Afirmatur. Ea nanam a natura nobis innata est uia, cum Arist. I phys. ut a notioribus nobis ad rutissa a ignotiora progrediantur; Notiora auter quae ornnibus, aut pluribu Stalia parent,ese uidentur. Ad rem igitur. Nullus sere morbosis hi ce temporibus reperiebatur,qui cum primum aliquam,licet in 'rincipio etiam lauissimam ex supra nominatis, m ol est iam persent ire inciperet, statim se lebricitare, ac febre correptiam esse, non affirmaret.
56쪽
pe, modo magis, modo mi s mordax, in cor is re perceptus;subsequens virium languor. neque tior pulsus, atq; crebrior, respiratio alterata, stitis, L alia huiusmodi complura, quae febrem lip- sim, ut plurimum, concomitabantur. ita esse cer lius confirmabant.. Cum vero hoc genus Febris,ut diuisiuae methodo insistamus, in Ephemeram, hecticam, & putri-dam,ut dictum est, tamquam in species , subalte nas saltem,proxime diuidat ut, quod nostra haec sit labris putrida, siubq; putridarum genere contineatur, praeter argumentum ab enumeratione partiudesumptum, quo neq; ephemeram esse, cum ad permultos dies perduret, neq; hecticam , cum&manifestas habeat exarcebationes,atq; euidentissima humorum putrescentium signa;ostendunt etiavaria, ac grauia humorum viiijs propria, ac maxime familiaria sy mplomata, oris. s. amat itudo, VO-mituS. diarrheae variae, sedores, alui excretiones grata lenteS,vlinae crudae, turbatae, incequales pulsas, calor vel intus , vel extra acris, & intent s.
Quibus illud quoq; addi potest , quod qui serus
bantur,id non nisi excrementorum per varias par tes, multitudine, essequabantur; quod manifesticsimum est argumentum , morbum ex humorum multitudine originem habuisse ut ex Gal. 2. aph.
Tria sema' bris gener Non est bis nostrasybris
57쪽
3 . in illius particulae , ostendit autem curatio,c5mento,clartissimhcolligi potest: necnon etiam ex χχ. eiusdem libri aph. Morbos, qui fiunt ex ampletione ,gurateuacuatio,& quae sequuntur . Acutam etiam huiusmodi fuisse febrem, praeter id, quod grauia admodum, periculoq; plena accicidentia inserint; declarat quoq; quod , Ut plurimum , decima quarta die terminabatur; ad xx. r ro perueniebat; multis etiam in. xi. paucissimis vero ante illam finiretur. . - Cum praeterea diuersequo*snt, pro multiplici, nimirum . putrescentium humorum natura, ii brium putridarum species, biliolae viaelicetapitu tosae, melancolicae, ac demum sanguineae, quod
haec nostra maiori ex parte statuenda esset sanguinea,sine Synocta,ut scabalijs putridis distinguat, eaq; putrida, ad differentiam non putridae, in qua se seruorem tantu modo, non aut putredinem,concupit ipse sanguis , id vel maxime indicabat, quod
paulatim modo increscendo ; modo ad statum et usq; , quoad accidentia saltem , eundem fere te norem seruando, incedebat. Accedit, quod ut ν M. ρ urimum Vorpora sanguinea infestabat - ut eam Magi ρ propterea cum Gal. I. illo in s. de vulg. mor. tex. 29. talias a nobis quoq; dictum suit, febrem rubram appellare non dubitauerimuntum, & ma.
58쪽
to magis etiam, quod in pluribus copiosa e nar bus haemorrhagia fuerit sublata: est autem diuinissimi propemodum Hip. in apli aurea pene sententia, Si talia, hoc est , morbum facientia, evacuent conferre plurimum,&ab aegrotantibus, euacuationem talem facillime serri. Ut igitur bile flatia, sub bilis forma putrescente, fit feb. tertiana, seu biliosa; ex pituita, pituitos a quottidiana, & tandem, ex melancolia , mesancolica quartana ; Ita exsanguine, etiam sub propria formae, sui sieri posse clarius deinde patebit J putresente, fiet febris sanguinea synocha,&proprie magis adhuc, putrida
Nonnullis etiam huiusmodi febres magis biliota Tisi simhrsas fuisse, &accidentia supra minata, oris nimi φ' rum amaritudo, sitis validae; pli nitides, vigilix
diuturnam excrementa tu malui, tumvomitu ei
cta biliosa, &huismodi aliae, quae multi, acciderusi. manifestissime nobis demonstrare possunt . quPmadmodum etiam febris ipsius, de tertio in tertiu, .exarcerbationes; Nec prosecto id mirum videri debet ia Nanq; ut nonnunquam ex subiecti, quod patitur , disipositione, ephemeram in putridam,& hanc in hecticam saepissime commigrare conspici- a febris mus ; sicli sc febris, quamuis, dum putredo in ip- alia disiuS sanguinis ichore primum concepta, est in fi ω φω'
59쪽
, s quod quidem non in instanti, sed in temporest, I a principio Synocha esse potuerit; l n biliosis
tamen corporibus, putredo haec, S sacile ipsi bili
communicari; & in bilem , secundum tenuiorem saltem partem, ex Gal. sententia, iam putrefactus vrὸ ωmιι fanguis , transmutari potest. Cum rarb autem IV:ην b mor unusquispiam silus, ac impermixtus in nosta is cor poribus, humor putrescat, quin, propter vicinia saltem,aliquis alius,qui nimirum ad corruptionem suscipiendam magis fuerit paratus, non inficiatur quoq; , iure propterea etiam fit, ut rarissime admodum , exquisitae, ac purae sub ullo genere, febrium species reperiantur; sed serξ omnes spuriae, seu iam thae, estq; diuersie, pro diuersa humorum inter se
commixtione,existant. Ut mirandum quoq; n
bis non sit , si exquisita illa cuiusque febris a scri
sciliatiueri xoribus, potissimum vero a Gal. in arte curativa Gl .e d eae ad Glauc. nobis tradita harum febrium omnino Misi ii β.. simplicium indicia, in praxi ipsa exercenda non itam ' frequenter conspiciamus, Malignam vero S venenosa licet non in sum b, siue mali moris Scachoetem esse, id vel maxime, . manifestat. l, accidentia superius explicata saeuissuma habeat quae licet mortem quidem,atq; exitium minentur, non adimunt tamen salutis spem .quam quidem primo in primum prorreth. Iq. morbi
60쪽
maligni essentia nobis Cal. clarissimc propositit. Quod etiam huiusmodi stares nostri corporiS Vires ita. & multo etiam magis profecto quam prosebrilis caloris ratione deberent, frangant, atque
prosternant; ut in conualestentibus etia, non nii longo temporis interuallo, recurrente etiam nonnunquam recundiua, possint resarciri; quid aliud quaris quam oculta quaedam, atq; maligna facultas nostii corporiS, praecipue vero cordi S proprim: tali maxime aduersa, in causa esse potest Θ Malignaxmm seb. esse videtur quae qualitate magis Venenata, quam calore manifesto cor laedit. Vrisue etiafaetentes in multis, ac quodam odo oleo*, & non nihil colli quationis reserentes, aliquando etiam, nec quidem raro,turbata,quid aliud ,quam humorum putredinem insgnem, &consequenter malignam nobis ostenduntὸQuod praeterea contagio- c u a. ne, secus ac aliae sebres putridae simplices,ut quotidiana, meae etiam se inino vitae discrimine docuit experientia, in proximos,&sanguine potissimum
coniunctos quod inter jmbola facilior sit transiusJ propagetur, maius quid prosecto sipra simplicem putredinem , coarguere videtur . Quod quid aliud esse potest, quam qualitas,ut ita dicam, venefica ex insigni putredinis gradu aborta ρ Cui', vi deinde clarius apparebit, tanta est agendi vis,& ς mi' F essi