장음표시 사용
781쪽
neum est. Quam conJesturam a vero non alienam ess , confirmat Iurisconsultus G usi. χo. F. det E Leria. auctoritatem Coelii Sabini allegans in quaestione de redhibendo manet D. Notandum vero aliquando simpliciter Coelium, nonnunquam etiam Caecilium in Digestis appellari, interdum addito cognomine Sabino, quod ideo dictum volo, ne sibi quis perluaderet , de alio sermonem habere Ulpianum in ι. i. g. 7.= quan
t. 38: g. 7. S I t. f. de e milit . edict. Et Venulclum in I. ult. I. 2. f eod. & Papinianum, cum ejus quoque meminit in I. 72. g. 7. f. de cona. S demonst. addito nomine Sabino. Pegasus. J Proculum cxcepit Pegasus tanquam crusdem disciplinae, cujus princeps Antistius Labeo erat, succetar &defensor, floruit temporibus Caesaris Vespasiani, sub quo Consul fuit, sed suffectus cum Pusione, quando Senatusconsultum , quod ab co Pegasianum nomen habet, conditum est, cujus
meminit Iustinianus Imperator Inst. de fideicom. haereae g. s. Sed quia, inquit, haereis seripti, cum aut totam haereditatem,aus pene totam plerumque restituere rogabantur , adire baeredita tem ob nullum vel minimum lucrum re fabant , atque ob is m
tinguebantur fldeicommissa e postea Vespastavi Augusti temporibus
Pegaseo S Pusione Consumus Senatus cenouit, ut ei, qui rogatus es et haereditatem restituere, perinde liceret quantam partem retinere, atque ex Iege falcidia ex legatis retinere conceditur. Nec obstat quod horum Consulum nomina non inveniantur in Fastis, quippe cum suffecti, non ordinarii Consules erant, ideq-que eorum nomina in Fastos non fuisse relata , nihil est quod miremur. Quemadmodum ncc in illis reperiuntur Trebellius Maximus & Annaeus Seneca, de quibus Consulibus idem ait Iustinianus Inst. eod. g. 4: cum inquit: fit Neronis quid m temporibus Trebellio GMaximo S meo Seneca Consutihus Senatus consultum factum est. Quod Trebellianum a Consule Trebellio dictum. Verum postea Justinianus Pegasianum Senatui consultum in Trebellianum transfudit , ut inquit ipse Imperator S. 7. Inst. eod. ubi & rationem & causam hius transfusionis reddere Imperatori placuit, cum inquit: Sed quia i ι- Iationes ex Senatusionsilio Pegasiano descendentes, S i ι ans ur-C c c c c tali
782쪽
x EXERCITAT. IN HIs TOR. POMPO M. tuti displicuerunt, V quibusdam casibus captiosas eas homo excelsingenii Papinianus aspellat, S nobis in legitas magis simplicuas , quum discultas placet, ideo omnibus nobis suggestis tam similitudinibus, quam riserentiis utriusque Senatu ον sti , placuit, ex sus Senatusconsulto Pegasiano , quod 'stea supervenit, omnem auctoritatem Trebiaiauo Senatusconsulto praestare ,--i-
commisariae haereditates restatuavsur. Eodem imperaute Veiapasiano Praesectus urbi fuit noster Pegasus , atque etiam ad Domitianum imperio devoluto , quod perspicimus ex Juvenale Poeta bat. ψ. Wrs 77- , - - - Rapta properabat ab olla
Pegasus , attonitae positus modo milicus urbi Aune aliud tune Praefecti y quorum optimus, atque uterpres legum sanctiissimus omnia quanquam Temporibus diris tractanda putabat inermi
Villicus dubiam hic habet significationem, vel enim pro custode urbis sumitur, quippe villicus proprie appellatur villae gubernator, unde a villa villicus nomen habet. Hine villic dicitur servus ut M. Cato dc L. Columella tradunt qui villam gubernat , aut praeest pago, & totius rei rusticae curam
habet. Villicus, ut ait M. Varro de re rast. primo agri colendi causa constitutus est , atque appellatus a villa, quod ab eo in eam convehuntur fructus , & evehuntur quum veniunt Quare ita quoque interpretari Poetae mentem possumus, quasi significare vellet, Romam Iam non esse urbem su is gaudentem commodis ac legibus , scd villam esse ejusque Praefectum villicum, extraneum, rusticum , non civem Romanum; qui pe ob nimiam Ne nis crudclitatem omnos honores & dignitates viluerant, nec licebat cuivis digne fungi ossicio. Ad haec verba Villicus urbs Pithoeus eleganter, sub Nerone urbis praefecturam jacuisse dicit, quasi scilicet urbs ipsa jam tum esset villa Principis & villico traderetur. Primam tamen significationem caeteris praeserrem , in qua Occurrere videtur apud Cic. in Orat. pro Cv. Hauc. cap. 6a. ubi Magistratus,
quasi Reipub. villicos, id est custodes, Praefectos , Magistros
783쪽
DE ORIGINE IURI . 7 3 appellat, quando inquit: omnes enim si mori artes in iis reprehenduntur , qui eum professi fuerint , satisfacere non possumi: non in his, qui abfuisse ab istis studiis confitentre , virtus, proritas , integritas , in candidato ure linguae volubilitas , non ars,
non scientia requiri solet. Nos in mancipiis paranis quamvis frugi hominem, spro fabro Qui pro textore emimus , ferre mole- se iemus , si eas artes, quas tu emendosequuti Aumus, forten sciverit. Sin autem quem villicum imponeremus , quem pecori praeficeremus, nihil in eo ni frugalitatem, laborem, vigilantiam e ctiramus. Sic Populus Rom. deligit Magistratus , quasi Rei- ub. vitticos : in quibus si qua praeterea es ara , facile patitur: su minus , virtute eorum S innocentia contentus es. De scriptis ejus nihil certi constat , citatur aliquoties in Digestis a Jurisconsultis, .ut ab Ulpiano in I. 7. g. I. st . de Senat. ω ab codem in ι. I. F. de aequis. rer. dom. sic etiam a Pomponio, Gajo, Papiniano, Paulo, aliisque juris auctoribus. Priscus Favolenus J Coelio Sabino Priscus Pavolenus sive Jabolenus successit, ut Pegaso Celseses, scit . in eadem tradendare explicanda juris disciplina , floruit autem temporibus Hadriani Trajanique, atque ad Antonini Pii imperium pervenisse Rutilius & Bertrandus ex quodam Capitolini loco in Antoniani vita colligunt, cum inquit. Antoninum Pium multa de jure sanx e , ubumque fuisse Purisperitis , inutio 'νo, Sasvio Valenta, Miam Λ tiano, Ulpio δ Iareelis es Iaboleno. Verum autumat Gulielm. Grotius, Capitolinum de alio Iaboleno, quam de nostro, fortasse de ejus filio, sermonem habere, vix enim credibile putat nostrum , quem scribit Plinius lib. 6. epist. is . dubiae sanitatis fuisse, per totum imperium Hadriani viginti & amplius annis ea vixisse valetudine, ut successori ejus consilia praebere capax fuerit, ut ex dicto Capitolini Ioco perspicimus. Functum hunc nostrum in Africa & Syria Proconsulatu, colligit Bertrandus ex I. s. ff. de manum . vinae Ubi ita Iulianus: is apud se manumittere possit is, qui con- suum praebeat, sepe quae tum Uy Ego num memini fem Javolenum praeceptorem meum , ω ιο in rea S in Syria servos suos inmuum sisse, cum consillium praeberet, exemplum ejus secutus, Sin Praetura ut Consulatu meo quosdam ex servis meis vindicta C cccc a libe-Diuitiaco by Cc oste
784쪽
liberavi , 6r quibusdam Praetor Uus eo is lentibus idem suas . Ex quibus constat, inquit, Jabolenum Magistratum in Africa& Syria gessisse, cum tantum hi, qui Magistratum gererent,
conlilium praebere postent manumittere volentibus , εc servos manumittere , vid. l. 1. η' de sec. ejus cui manae Praeterea
comparationem instituit Julianus, quasi dicere vellet, se iisdem fungentem Magistratibus, quos praeceptor suus Ja volenus ges serat, eius exemplum secutum idem fecisse, scit . de consilium praebuisse, de servos suos manumisisse: quippe cum manumissio majoribus tantum competebat Magistratibus, non poterat Julianus hic allegare exemplum Javolent, quod imitandum sibi proposuerat, nisi & ipse majorem gessisset Magistratum. Unde talossa quoque annotat ad dictam legem, Javolenum iisdem functum fuisse Magistratibus, quos se gessiste Julianus tradit, id est, & Praetorem de Consulem fuisse. Ex eadem lege constat, Jurisconsulto nostro Julianum praeceptore usum fuisse, postea vero dubiae sanitatis fuisse, & ut nonnulli volunt, vix mentis compotem, ex supra dicta Plinii epistola. Cum enim Pallienus Paulus elegos recitaret, & ita coepisset dicere, Prisce yubes. hoe Pavolonus Prissus, aderat enim ut Paulo amici us ) ego vero , non jubeo, Cogita qui risus hominum , qai Dei, est omnino P sus dubiae senitatis : mterest tamen o iis, adhibetar conssiliis , atque etiam Ius civile respondet: quo metis qued tunc fecit, sir ridiculum 2 notabile fuit. Scriptis claruit plurimis, extant ejus quindecim libri ex Cassio, quorum passis in in legibus fit mentio, ex decimo quinto desumpta l. Ii . st . de verb. H. Di Iarum libros quatuordecim conscripsit. Et ex quartodecimo desumpta lex L 36. F. de covae S non Ad Plautum quinque composuit, ex quinto descripta lex 83:j. de V. S. In Epitomen quoque.redegit Labeonis posteriores libros, ut constat ex inclice Justinianeo , & multis inscriptionibus: imo & notas ad eos scripsiste, videtur colligi posse ex L 4 a. f de Iiberat. causPegase , Celsus Pater, Cese Patri Celsi Filius. J Floruit
hic Celsus pater temporibus Tranni, a quo tanto in honore habitus est, ut ei statuam erexerit. Celsus filius patris meminit in I. as F. de legat. a. eumque in consilio Duceni Veri.
785쪽
Consulis fuisse refert , atque responsum patris de ejusmodi
quaellione in dicto consilio propolita memorat, ut, Cum Otacilius Catulus, filia ex asse haerede instituta, liberto dueenta lagasset, petiissetque ab eo, ut ea concubinae ipsius daret, & libertus vivo testatore decessistet: dc quod ei relictum erat, apud filiam remansisset . quaerebatur an filia id fideicona missum retinere pcnet, an concubinae, cui reIictum erat, reddere te. neretur ξ & respondit Celsus , filiam cogi posse, ut praestet fideicommissum concubinae , atquc itum in sententiam suam. Rus quoque meminit Ulpianus in I. 3. s. 7. f. couae cauν. dat. ubi & sententiam atque responsum ejusbem quoque resert. Hujus filius dictus fuit P. yaventius Cel s , ob summam in jure
scientiam clarus. Is, teste Pomponio, bis Consulatum gessit, primum imperante Trajano adeptus , collegam habens, ut quidam ex Fastis assirmare volunt, Crispinum, anno 863. sive 36s. Casiiodoro teste. Verum observandum , ejus Celsi , cujus Calliodorus meminit, aliud fuisse praenomen, ideoque diverissum a nostro, quod perspicimus ex tabula Maphaeorum ab
Onuphrio prolata, quae ita habet,
L. PUBLILIO CELSO II. C. CLODIOCRiSPI NO COSS. ID. APRIL.
Quae inscriptio eo magis de alio intelligenda videtur, quod in illa de Ir. ejus Consulatu agatur, in quo collegam habuit Q. Iulium Balbum, non vero Crispi'um. Praeterquam quod de praenomine ab nostro differt, rortasse idem ille, qui cum Palma Pigrano & Lusio, sub imperio Adriani, B is, Senarus ubente, invito tamen Adriano , Uccisus est , propter insilias, quas Caesari para sic dicebatur, Spartianus in Adriano Fuit itaque noster potius Consul suffectus, quamobrem nulla in Fas his primi Consulatus mentio. Alterum Consulatum gessit sub Hadriano, in quo, ut modo diXimus, collegam habuit V. Iulium Balbum, ut ex inscriptione veteris marmoris Rona ereperti refert Bertrandus, &eX SenatuscCnsulto istis temporibus facto constat: quod Senatusconsultum habemus in ι. ao. g. 6. U. de haered petit. ubi ira scrimum: Pridie idus inuria C cccc 3 itas
786쪽
tias Luintus Pulius Balbus, due Publius Puventius Cessas , Titius Aufidius , Oenus Severianus, Consules Sc. Praeter Consulatum Praeturam quoque gessisse, auctor est Plin. lib. 6. s. ubi contentionem Celli cum Licinio Nepote describit. Bertrandus
praeterea eX veteris marmoris inscriptione, quam apud Rutiluim & Britanium videmus, colligit, eum Antonini Imperatoris attigisse tempora, a que eum ossicio & munere Proniagistri in libellis Imperatori oblatis subscribendis functum sume Adrianum vero Imperatorem J uventium in conlilio Iaabuisse, tuitatur Spartianus in ejus vita. Euum judicaret, inquit, in consilio habuit non amicos suos aut Comites solum, seed Iurisconsultos , S praecipue yulium Celsum, Samιum Iulianum, Neratiam Priscum, aliosque, quos tamen Senatus ewωι proba6set. Legendum autem pro Iulio J uventium, ut viri docti ante nos annotarunt. Libros complures composuit. DigesIσ-νum enim libros scripsit 39. Ipse meminit libri sui 36. M. 37. I. 29. 27 3o. ff. de legat. a. Praetcrea reliquit Disolarum libros undecim, ut perspicimus ex L 3. g. I. f. de minor. Commentariorum quoque libros septem , & eduaestionum I9. composuit. Ulpianus enim meminit libri noni decimi quaestionum, &commentariorum septimi ι I9. U. de aur. argen. muni leg. Fuit autem aequitatis & veritatis summus cultor & amator, unde ex ejus ore illa justitiae definitio, quod jus sit ars aequi S boni. i. i. f. de just. Us jur. imo adeo aequitatis observantissimus fuit, ut de patris sui sententiam tanquam ab aequitate alienam corrigere palam non veritus fuerit, ut constat ex L 3. S. I. V. M conccain. dat. Ad eum quoque pertinent, quae refert Paulus in I. 9 t. q. 3. β. de verb. oblig. cum inquit: Et Celsas adolescens 'ibit eum, qai moram feeιt in Iolvendo Sticho , quem Irowι serat, stobse emendare eam moram postea offerendor sie enim hane qνaestionem de bono es aeruo, in quo genere plerumque sub auctoritate juris scienti e perniciosi erratur. . Inao ipsum Senatum aliquando contra bonum M aequum aliquid statuentem increpuisse, auctor est Plin. lib. 3. epis. Sane optandum esset, ut omnium, qui auri operam navant, & imprimis eorum, qui justitiam administrant, menti altius impressum esset illud axi
ma, stricto Iuri aequitatem semperproerendam i sunt inum enim Diuitiam by Corale
787쪽
jus summa injuria, ut inquit Cicero, ακειωί ore appellat Ari-1toteles, id eit, jus exactius duriusque. Leges res praeclarae sunt: sed qui eas accuratius, quam star est, intuetur , calumniator est. Hinc apud Colum. tib. I. Nec Iane est nobis vindicandum quicquid licet. Nam Din mum Ius auliqui summam putabant crucem.
Pristus Neratius. J Hic Celli patris in jure disciplinam , sive
velis Labeonis principis ejusdem , doctrinam amplexus est. Virum animi dotibus praeclarum, & Juris imprimis scientia excellentem, sub Trajanti & Hadriano Imperatoribus floruisse perhibet Pomponius. Quanti eum existimarit Trajanus, coninstare potest ex L sis. F. si quis a parent. manumis ubi ejus potissimum consilio Imperatorem usum fuisse legimus: Imo ad coeum existimavit, ut frequentem opinionem fuisse scribat Spartianus in ejus vita, Imperatori id animi fuisse , ut eum, non Adrianum , successorem relinqueret, multis amicis in hoc conissentientibus, usque eo, ut Prisco aliquando dixerit , commendo
tibi pro*incias, se quid mibi fatale contigerit. Id ipsum tamen
non alienavit Hadriani jam summa rerum potiti ab eo animum , verum & Mus quoque in administranda Repub. consilio usus est, eumque summo in honore habuit , atque eodem imperante Consulatum gestit in quo collegam .habuit Anianium. Verum ut constat ex I. 6. e. ad L. Comet. de scar. ubi
inquit Ictus , Is qui servum castravdum tradiderit , pro parte dimidia mutiatur ex Senatuscinulto , quod Neratio Prisco S -- nro mero Cos. facium est. Scripta hic noster reliquit plurima.
Membranarum libri extant 7. ut constat ex inscriptione I. I 8.
ff. de in rem verso. R ou rum libri 3. meminit libri primi Ulpianus in I. 3 s . de usis'. accre . Regularum libri quindecim. Ex libro tertio desumpta est l. 2. tae conssem. tui. ex quarto I. a. θ. de kervit. rvp. praed. Ex quinto & sexto I. I s.ff. de acquir. rer. dom. I. o. f. de usu p. 2 I. 13 . f. de ac nir. rer. dom. Ex decimo t. I is . . de Iegat. I. Praetcrea epistolarum libros edidit quatuor. Quarti meminit Ulpianus I. I a. S. 3. U. de iustr. vel insi=um. leg. Denique Neratιus ob. . Epistola rum Marcello fratri respondit. aec. Fit quoque mentio epillo-Iae Neratii ad Aristonem in L I9. g. χ st. locat. con . Librum etiam de nuptiis scripsisse ritestatur Gellius ob. q. cap. q. m sitae. Haec
788쪽
DE ORIGINE IURI . 749. θέτην, & sortasse eum Justinianus eadem de causa in indice, primum obtinere locum voluit, fuit cognomento Severus, origine Mediolanensis, nobilissima oriundus familia, proavus Didii Iuliani, ut refert Spartianus in ejus vita, cum inquit: Didio Juriano, qui post Pertinae em imperium adeptus est, proavus fuit Salvius Pulianus, bas Consul, Praefectus urbi, Iurisconsiustus. . uod magis eum vobstem fecit. Tanta in existimatione semper habita fuit Jurisprudentia. Ipse Consulatus sui, sicut & Praeturae suae meminit in I. s. f. de manumis vind. Quo autem anno V. C. Consulatum gesscrit, non satis constat: volunt nonnulli eum D. Pio imperante Consulatu functum fuisse cum Torquato tertium, ut apud Cassiod. in Chrov. Ad tempora enim D. Pii vixisse , perspicimus ex L IS. F. quod met. causubi de Imperatore Tito Antonino sermonem habet, quem tum temporis adhuc in vivis fuisse ex eo constat, quod Imperatorem eum appellat. Verum an primus hic fuerit esus Consula.
tus, quem sub imperio D. Pii gessit, dubitari posset, quip-Pe, ut inquit Guiel m. Grotius, non possum induci ut credam eum, cujus tanta sub Hadriano fuit celebritas, tam sero Consulatum obtinuisse, potius itaque crediderim , suffectum sub dicto Imperatore gessisse honorem. Cujus & Consiliarium fuisse ex supra allegato Spartiani in vita Hadriani, loco ostendimus. Fuit autem discendi cupiditate adeo inflammatus, ut
cam solam optimam vivendi rationem ducens, etiam agens
annum octavum & septuagesimum, memor semper fuerit ejus sententiae, quam dixisse fertur: Etsi alterum pedem in tumulo haberem , non pigeret aliquid addiscere. l. ao. f. de fideicom. libera. Non mirum itaque nostrum Jurisconsultum ea discendi avidi- rate agitatum , tantos in juris civilis excolenda disciplina fecisse progressus, ut summae auctoritatis Iurisconsultus evaserit, ita ut in Consilio semper eum habuerit Hadrianus, testante Spartiano, nomenque ejus magnae semper apud antiquos commendationis fuerit. Hinc aliquando ab ipsis Impcratoribus amicus, clarismus vir appellatur. Sub Hadriano autem perpetuum Edictum composuit, egregium & tanto Iurisconsulto dignum, summae juris scientiae, qua praeditus suit, singulare argumentum, & specimen, unde a Justiniano legum S
789쪽
que o EXERCITAT IN HISTOR. POMPON.
Eduri perpetui Dbtilissimus conditor I. I. g. I.8. Coae de veter iuri enuci. & in I. ro. Coae de cond. indes. summae oriraritatis homo , praetorii Edicti perpetui ordinator dicitur. Et in I. I s. Coae de usu r. flummas Iuris scientiae auctor, & in L s. Coae dehou. quae liber. tantae existimatιonis, or dsertissimus I risperitus in Novell. 87. Hpientissimus vocatur. Quantum autem laboris& studii impenderit, ut ex tot sparsis annuis Praetorum D. dictis, perpetuum & nullis mutationibus obnoxium condoret Edictum, facile perspicere potest, qui ad jus civile addiscendum animum applicuit. Hisce Praetorum Edittis, quae Praetores initio Magistratus solebant proponere , adinmonebant cives , quomodo de singulis controversiis jus dicturi ellent in suo Magistratu, qui anno siniebatur: quamobrem a Cicerone annuas leges edicta vocari, diximus in prima nostrarum exercitationum parte, ad g. io. Cujusmodi Edi-m perpetua quidem vocantur, i cil. respectu eorum, quae, prout res incidit, quae apud ipsos in jure agebatur , ponebantur. d. I. 7 ν. de jurisae quorum in numero habetur Edictum peremis plorium , cujus meminit Ulpianus in I. 68.s'. de die. Ex hisce Praetorum Edictis non tantum perpetuum quoddam Edictum composuit Julianus , verum etiam claui uias quasdam, quae novae dicuntur, de suo addidit , ut perspicimus ex L 3. . de co uv. cum emanci . IV. Q cmadmodum & quaedam eis
detraxit, quae nccessaria vel forte non magis inusi erant , quaedam etiam immutavit. Tradit enim Gell. IV IO. cap. I s. verba Praetoris Edicti perpetui de Flamine Diali 5e de Sacerdo te Vellae in hunc modum concepta: SACERDOTEM.
VESTA LEM. ET . FLAMINEM. DIALEM. ΙΝ. OMNI. MEA. IURISDICTIONE. JURΛ-
RE. NON. COGAM. Quae hodie in Edicto perpetuo non habentur. Mutationis exemplum habemus in I. f. de commod. ubi inquit Ulpianus, Ait Praetor: mod quis commodabsee dicetur , de co judicium dabo. Hujus Edicti interpretatio non est difficilis: vntran summodo notandum , quod qui Edictum concepit quae verba ad Julianum portinent, qui & ejus conditor quoque appellatur, ut mox annutavimus o commodati fecit menti nem, cum Pacuυius Eleat fecit motiomm. Et in I. I. s. quod
790쪽
DE ORIGINE IURI F. 7Mmet. eaus. Ait Praetor: Quod metus causa gestam erit, ratum non habebo. Olim ita dicebatur: Quod vi metu e causa. Quod autem ad scripta ejus attinet, sunt ea mulsa & plurima. De
forum libri, qui & MMDrum libri dicuntur , utpote in quiabus late explicavit, quae Edicto per Petuo continebantur, numerantur nonaginta, ut patet eX indice, vel si fidem habea mus inscriptioni I. 3I. ρ . de u. eXcrevit eorum numerus ad 93. ad quos Scaevolam quasdam notas scripsisIe colligi pos e videatur ex I. Io. g. I. d. de peris. S commori rei veni Scripsit etiam ad Ursinum Ferocem libros quatuor. Vid. I. 28. β . dea I. emp. ae vend. Te ambiguitatibus unum , ad Minucium libros sex composuit, ut ex inscriptione videre est L a'. f. deae t. emp. sis ud. I. 6 l. f. de rei. visae Ad Edictum quoque scripsisse constat ex I. I. F. de his qui not. in m. Meminerunt autem Uus in numeris in legibus omnes fere Iurisperiti. Atque ad euin scripserunt notas, ut Scaevoia ex l. statim allegata f. de perie. rei. commod rei. vend itemque Marceius & uialus i. I 6 F. de pecul. I. q. f. de Resinae venae & Mauricianus I. 7. . . 2. f. de ρ I. ut & Africanus I. I9. Is ad SC. VHIU. Quoniam vero in summi hinus Juris consulti vitae commemoratione, quamquam & plurimi lique maximi viri memoran
tur in indice, quorum non meminit Jctus) subsiliit hic Pom
ponius, cum ad ejus Historiam tantum commentati simus, &nobis hic finem imponendum arbitramur, si quis caeterorum Juris consuliorum vitas de Historiam desiderat, adeat fertran