장음표시 사용
381쪽
nium iam fuerat inter eos attetatum debet non quidem in publico sed secrete inter eos sine ullo teste ratificari, ut ipsa Cruciata
disponit. Si autem nondum erat attentatum,tunc poterit publi-cὸ &solemniter celebrari, dii modo tale impedimentum eiusq; dispensatio secreta maneant inter ipsos tantum contrahentes iaconsessorem eorum, ne ullo modo ad publicum perueniant.
diarium punctu est. Si talia impedimenta publica vel quo- Α- una.
modocunq; publicata iam virtute prae dictae Cruciatae dispensata sunt: sicque inter taliter impeditos matrimonia cotracta aut po- tilis inletara sunt,oportet a Papa remedium habere ut possint ratificari: ex quo ut dictu est virtute talis Cruciata: no potest ei'c5 missarius suo ea dispes e. Qudd si ipse comissarius etia ignorater per suasiteras publicὰ dispensans vel si1s quomodo Abel facit publicum quod erat secretum, sicq; abstulit circumstantiam secreti cum qua & non aliter poterat dispensare: sibi imputet dc prouideat aut iaciat super tali defectu per Papam prouideri ut dictum est. Interim tamen caueaturne ullo modo scrupulus ingeratur aut mala conscientia formetur illis qui ignoranter cubona fide sunt in suo matrimonio coniuncti,atq; cu tuta conscientia, putantes se per legitimam dispensationem contraxisse: sed insita ignorantia inuincibili de in bona sua fide relinquantur et iapa per totam vitam ipsorii, ut hoc latius & pulchre clarissimus doctor Medina de confessione. q. 26. pertractat. Quintum punctum est,m quia in praedictis Cruciatis videtur serum cocessa auctoritas ipsis comissariis ad dispensandum super impedimentis occultis in tertio gradu consanguinitatis vel affinitatis illieitὸ eo tractae expedit a Papa habere interpretationem qua ipse declaret
suam intentionem niisse id concedere etiam super consanguinitate vel affinitate licite c5tracta,aut habeatur facultas Papς ut possit dispesari vel ipse di esti in omnib' matrimoni)s ia cotractis in publicis & occultis impedimentis eos angit initatis vel affinitatis licitὸ aut illicite contractat: ut possint publicὸ vel occultὸ ratificari,quia dispensatio praecedens super his filii inualida ut patet
ex supra dictis. Et ut dixi semper caueatur ne turbentur costaeriae eoru qui ex ignoratia manent in suis matrimon's cum bona fide & conscientia tuta. Haec enim solam dicta sunt ut moneantur & de caetero caueant praelati & commissarh aut etia alio quos inuincibilis ignorantia non excusat.
382쪽
Vtram HS quisecundum bulla compositionis αρ risi Uuper incertis quae ex furto aut aliis illicite acquisierunt emunt obnoxia restitutionised ignoratur eorum domin seu creditores quibus restituenda sunt,maneant iam in conscientia tuti in liberi a restitutione residuiis pauperes aut in causis pii tante compositionem tenebantur.
Espodeo, in hoc cst duplex opi
nio. Prima opinio tenet i taliter compositus non est tittiis in conscientia neq iber sed manet obligat' restituere seu distribue re reliditu in pauperes aut in catis aspias pro ipsis creditoribus, excepto nili ipse sit ad ed paupers nisi cu magna indecentia sui status alias restituere aut vivere non posset: tune enim ipsi ut pauperi potest remitii per hanc viam compositionis. Probatur dupliciter. Primo quia Papa non potest alicui dare seu remittere de alieno seu in praeiudicium domitii talis rei, nisi ratione punitio nis propter delictum quae causa nunc supponitur cessare in praesenti, sed talis remissio incertorum per viam copositionis est in praeiudiciti in dominorum talium incertorum , nisi fiat ut dictu est,ergo nec Papa id potest neque compositus potest ea retinere. Consequentia patet cum maiore & minor probatur. Quia bona obnoxia restitutioni alicui domino licet ignoto sunt iure naturali atque diuino debita de restituenda ipsi domino modo positi,i-li,sic scilicet.si in propria sorma ei restitui non possvn , sunt in aequitialemi remporaliter vel etiam spiritualiter restituenda, ita quod ad eius utilitatem temporalem vel spiri tialem cedant alit distribuatitur quantum possibile est. a'od patet dupliciter. Priind quia ignoramia vclincertitudo creduoru paruo vel mag-
383쪽
Qu stio quadragesima prima. 18
no tempore durans no tollit ab eis titillum aut dominium suum neque illud alteri praestat,alioqui non maneret sic ignorans obligatus restituere,quod absit. Nam in cap.Si res. I . quaest. 5.dicitur qudd no dimittitur peccatum nili restituatur ablatum: quod etiam de incertis intelligitur ,ut idem expresse declaratur in cap. Cum tu .de usuris& idem ait Chrysostomus Homilia .is. super prima Corinth. s. cap. Neque si postea tales creditores appareret& cognosceretur deberet eis restitui quae extarent si titulum vel dominium propter eorum incertitudinem praeteritam perdidissent,ialis ergo ignorantia vel incertitudo creditorum hoc tantum operatur,ut scilicet liberum sit debitori in haec vel in illa pera pia ad illorum salutem vel utilitatem restituere vel distri-ouere. Igitur cum talia incerta pertineat adhuc ad dominium illorum creditorum licet ignotorum, non potest quispiam etiam Papa sine iusta causa facere quin eis modo possibili restiti tantur: ita ut ad eorum utilitatem temporalem vel spiritualem cedant, sic scilicet quod in pauperes vel in pia opera propter Deum nomine ipsorum distribuantur,ut Deus qui illos bene nouit rependat eis temporaliter vel spiritualiter ut sibi placuerit. dd proba:ur idem assumpti im. ia quado fama vel me brum
aut vita in propria sorma restitui non potest, manet obligatio res ciendi in alios bonis temporalibus in fauoribus& huiusmodi quae intra genus bonorum temporalium computantur secundum communiter doctores. Sic ergo in proposito dum ignoto creditori restitui non potest,debet in pias causas nomine eius distribui ut dicti im est. Idque de ii ire diuino & naturali ei iam omni dispositione humana seu Ecclesiastica qud ad hoc cessante: quia sic debitor rectet rationi & creditorum intentioni debitae se conformat. Idedenim Ecclesia iusqiae ciuile huic rectς rationi creditorum me intentioni secundum ius diuinum de naturale se coaptans statuit ut talia inceria ad utilitatem creditorum ignotorum in pauperes vel in alia opera pia erogentur. Itaque licet determinatio, quomodo,in quibusve operibus piis sint talia incerta distribuenda, sit ab humana lege Ecclesiastica S, ciuili, seu stet in arbitrio debitoris : tamen ipsa restitutio seu distributio taliter facta qu3d cedat ad ipsorum dominorum seu creditorum utilitatem temporalem vel spiritualem est obligatoria iure naturali & cliuino, ut probatum est,
384쪽
Et id expressὰ dicit beatus Tho.2.2.q.6 2.art.s.& ibi Caieta Et in epistola ad Ducissam Brabantiae idem dicit de restitutione incertarum usurarum a Iudaeis habitarum. Et habetur in dicto
ta. q.i.ubi & late de hoc agit. Igitur si restitutio praedictorum
incertorum ad utilitatem creditorum ignotorum modo praedicto debetur iure diuino de naturali,iam sequitur φ contra tale ius Sin praeiudicium creditorum cognitorum aut incognitorum
Papa per has compositiones aut per alium modum agere aut dis Pensare non poteri nisi ex causa rationabili & pia ad id sufficiente, ualis in talibus compositioniblis no videtur, dum quasi pro nihilo ipsis debitoribus diuitibus magna aut poenὸ tota qualitas debiti remittitur. Quod si creditoriae ignotis in peccato mortali decedentibus talia eorum bona prodesse non possunt, iam eis succedit Ecclesia,ad cuius utilitatem vel ad honorem Dei &non aliter talia bona Ecclesiastica distribuenda sunt. εSecundd principaliter probatur haec opinio, quia si dicatur m talia incerta iam pertinet ad Ecclesiam vel saltem eorum dispositio, ut in pios v-sus expendantur sicut & omnia alia mobilia bona comunia Ecclesiastica temporalia & spiritualia ad utilitatem Ecclesiς de suorum membrorum & ad honorem Dei, quia Christus est haeres uniuersorum in suis membris.Hebrς. I.ut ait Alexander Hallen.
. par. q.86. Membro.2.arti. 2.Tunc sequitur alterum ex duobus
scilicet* vel eorum dispensatio non nisi ex rationabili causa pia Proportionata ad tantam quantitatem remissam fieri validὸ potest eoram Deo id quod intendit haec opinio, vel q, sine ulla causa facta totalis donatio siue remissio valet ta-debitor iam restituere non teneatur, quod absit & absurdum videtur. 8 Et quddalterutrum sequatur,probatur de primos.Lnon nisi ex rationabili causa.&αquia licet communia bona Ecclesiae temporalia de spiritualia sunt commissa Papae dispensationi,ut in cap. Significasti. de electione non tamen ad libitu eius sine causa sed ex causa pia & rationabili, quia id importat nomen de auctoritas dispesatoris,ut. ad utilitatem Ecclesiq& honorem Dei secudum re- Etam Domini voluntatem dispensatio fiat & valeat coram Deo& non aliter,ut patet ex secunda Corin .io.Non habemus po-
385쪽
Quaestio quadragesima prima. 18s
testatem in destructionem sed in aedificationem: & secundum
Ber. lib. 3.de consideratione ad Eugenium:&Aug. sermone. Ii 3. de tempore.&habetur. ca.Decim . Ita. q. I. Nam &idem est iudicium de potestate Papae dispensativa thesauri spiritualis&thesauri temporalis Ecclesiastici sibi commissi. Sed dispesatio illiust hesauri spiritualis per Indulgentias non valet, nisi ex rationabili
causa pia fiat,ut supra. q. i7.latios habetur ergo neque dispes alio istius thesauri temporalis,& ergo requiritur in eo qui componitur causa rationabilis ad tantam quantitate lioqui non in aedificationem sed in destructionem potius erit Ecclesiae talis compositio praedicta,s diuiti tanta quantitas quasi pro nihilo remittatur es iniquitatis fomentum prςbebitur iniquis, ut patet, Neque valet dicere quod in hoc est iusta causa talis compositionis, quia scilicet per hanc viam ille debitor libenter dat quod aliter non daret ad utilitatem Ecclesiet. Hoc inquam non valet: quia si nollet restituere totum debitum iam per has copositiones . mortali peccato non liberatur: si autemvellet,lam non bene consulitur Ecclesiq& pauperibus 5 creditoribus ipsis ignotis. Decimae autem quae per Papam & Ecclesiam conceduntur regibus ali sq; princibus, dantur quidem ex causa rationabili,quia in fauorem fidei &Ecclesiae suis sumptibus pugnarunt & huiusmodi, in compositionibus aute praedictis non ita fit,ergo. Quddautem sequatur alterum,scilicet O si sine causa rationabili & sufficiente id fieri potest,ergo sine ulla causa totalis remissio sue donatio facta valebit &c. probatur. Quia si omnino id subest voluntati Papae, iam qua ratione potest a tanto potest& a toto debito debitorem illum & a restitutione per talem remissione gratis & sine ulla causa de facto liberare, modd ipse Papa peccet modo non . Hoc autem concedere est absurdum 9, scilicet ab obli-fatione iuris diuini vel naturalis & a debito restitutionis Papa ilum liberet vel dispenset in iure absolute diuino vel naturali. quia scut non potest Papa dispensare cum illo in acquirendo, ita nec in alienum vel usuram retinendo Vt patet in ca. Super eo. &cap. Cum tu.de usuris. igitur cum hoc ultimum concedendum nost, sequitur m concedendum est primum illud, scilicet v, compositio praedictorum incertorum nisi ex causa rationabili fat, non valet coram Deo &c. quod est intentum huius opinionis.
Neq; valet dicere st sicut si sacerdos diceret huiusmodi debi- Bb tori,
386쪽
F. A. Cordub. De indulgentiis.
tori, ego celebrabo toties quousq; ixi si debitu exhauriatursaetifici)s,& qυς mihi daturus eras tibi reserva, ia in hac debitor esset tutus. ergo consimiliter si Papa tot Indulgentias concedat vero domino, aut de bonis spiritualibus f cclesiae vel Lbditorum illi communicet tot quot pro eleemosyna torius debiti quod illi remittitur dari poterant creditori. iam ius debiti concederet. Hoein quam non valet,quia hoc non fit in compositione,neque fieri potest: quia Indulgentiae ἐκ communicationes bonorum spiritualium aut sussragiorum non sunt ad hoc inuentae: neq; pro eis
posset Papa sibi debitum applicare sicut sacerdos pro onere sacrificij Neque similiter Indulgetitiae, ut sacrificii im possunt vero domino prodesse sine causa pia rationabili ad liceas concedendum,ut patet ex supradictis. qi7 ergo. Quod si oppositum practicatur a Papa id certὰ non valet Nam haec non est consuetudo Ecclesiae docentis vel approbantis id tanquam licitum de
validum: sed est consuetudo personarum sua potestate abuteniatium, qui abusus in multis ali)s Papalibus dispensationibus voto rum beneficiorum & aliorum huiusmodi Lepe continuit: quae omnia in iudicio diuino neq; valent neque acceptantur, sed ad punitionem reseruantur Opporrunam. Hanc opinionem tenet Syli tester titu. Restitutio 8. quaest. 8 dc multi doctissimi viri moderni. Secunda opinio tenet quod licet Papa de similiter taliter compi, situs pro tam parua quantitate dc sine suis ciente eausia rationabili peccent,tainen valet talis compositio: ita quod sie eo positus etiam si ditissimus sit residuum pauperibus aut piis causis distribuere aut restituere non tenetur Probatur dupliciter. Primi; quia si teneretur hoc ideo esset primi quia vel esset in praeiudicium ipsorum creditorum ignotorum, aut secundd quia eslet in praeiudicium Ecclesiae in cuius utilitatem talia incerta debe- I. Ratio. rent expendu aut tertis quia esset in praeiudicium pauperum seu
piarum causarum in quas deberent etiam expendi: aut tandem qii arid quia talis compositio per aliquod ius naturale diuinu vel humanum inualidaretur, ratione cinus Papa tanquam non dominus talium incertorum aut tanqtiam non liber dis c sator eoru n talem remissionem per viam compositionis facere non potuit: sed nihil horum impedit,ergo valet. Consequentia patet camaiore a sufficienti diuisione: quia non videtur quare non valeat
nisi ex aliqua depi aedictis causis. Minor autem probatur. Quia
387쪽
p ima causa non impedit,quia . est in praeiudicium ignotorum
creditorum. Nam licet talia incerta sint necessarid restitiaenda, neq; per debitorem possint retineri line voluntate eius qui ea c5 cedere potest,in quo no est dubium,ut in prima probatione pri-
opinionis habetur,at vero si in tali retentione actu clicito vel debito consentiat vel remittat dominus eorum, vel is qui remit tere potest,iam licite ea debitor retinebit etiam si non sint incesta,ut patet secudum omnes doctores 5c veritatem: 5 in hoc nullum praeiudicium fieret creditoribus incertis aut citam certis ut constat. Nunc autem per compositione pro taparua quantitare
Papa & Rex cui talia bona ad causam piam applicantur,faciunt praedictam residui remissionem,ut patet ex ipsa bulla corositio nis & ipse Papa& Rex do eius colantu potest eam valide facere, modo peccet prodige facies, modo non. E t quia in hoc stat tota dissici illas id probatur. Quia sicut de bonis incertis de certo domino seu ponestare vacantibus licet habeant dominum sed ignotum quae Hyspane dicuntur mostreiacos, Gallice autem ex-ra: te potestRex ipse disponere,sicut & de facto per sitas leges disponit quomodo post debitas proclamationes de diligentias si
domini eorum non appareant, interim applicentur fisco aut thesauro Regio ad utilitatem Reipii blicae& pro necessitatibus patriς supportandis, cuius caput est Princeps ad quem pertinet eortim aliorumque bonorum communium dispositio & administratio, ergo similiter eademque ratione de bonis incertis benὁ vel male acquisitis obnoxus restitutioni, ad prouidendum conscientiss ipsorum debitorum potest Princeps Ecclesς scilicet Papa disponere quomodo si domini aut haeredes non inueniantur aut si non nisi difficillini ereperiri possint,interim applicetur fisco aut thesauro Ecclesiae temporali ad utilitatem Ecclesiae & pro necessitatibus eius generaliter vel specialiter, cuius caput est iple Papa,ad quem pertinet libera omnium bonorum communium Ecclesiae& maxime mobiliu dispositio&administratio. Quia defc praesumitur de rationabili volutate ipsorum dominorum incertorum vivorum aut defunctorum: quod icilicet talia eoru bona incerta cedant atq; tradantur ad publicam utilitatem reipublicae vel Ecclesiς proportionabiliter,ut dictum est quam naturali dichristiana pietate seu charitate dilexerui Et sic statuenies& facietes quicunq; lli sint,iam censentur illa inpios usis tradidisse
388쪽
F. A. Cordub. De Indulgentijs.
saltem quousq; appareant ipsi veri domini bonorum praedictorum: sicut & in pios usus dedisse censentur illi qui alia bona tem poralia E cclesiae tradiderunt vel reliquerunt, ut a Papa admini uratore bonorum Ecclesiae sicut & alia bona communia eiusde Ecclesiae administientur.-Igitur sicut alia bona temporalia mobilia Ecclesiae Papa liber eorum administrator potest dare debitaque remittere quibuscunque, ita talis donatio siue remissio culpabiliter vel in culpabiliter ficta teneat: sic etiam de his bonis incertis similiter eius liberς administrationi & dispositioni commissis perviam compositionis remissis dicendum Et ergo sequitiir ulterius i licet talia incerta non nisi in pauperes vel
in pia opera per quoscunque distribui possint sicut & alia bona
communia temporalia mobilia Ecclesiae: cum hoc tamen stat φs de facto etiam culpabiliter haec vel illa per Papam vel per alua
de eius licentia in alios usus distribuantum talis distributio vel remisito etiam in sero conscientiae tenet: etiam si per leges Eccle -siasticas aliter cautu sit. Quia Papa ut superior lepibus pure Ecclesiasticis quatenus tales sunt, non ligatur ut dictu est,&lius dicetur in secunda probatione sequete. Ipsi autem debitores incertorum aliiq; Papς inferiores quicunque illi sint: ex quo super tali communi thesauro Ecclesiastico dispensando nullam pote statem habent,insuper & legibus Ecclesiasticis astringuntur disponentibus q, non nisi in pios usus talia incerta distribuatur: nullo modo possient sine Papae licentia aut concessione nisi inpios usus ea validὰ distribuere:& si aliter fieret non valeret. Patetigitur q, per dictas com positiones non fit praeiudiciumipsis veris dominis incertis,sicut neq; aths qui bona Ecclesic per Papam administranda reliquerunt,ut probatum est. Secundo probatur quod nec fit praeiudicium Ecclesiς. ia sicut donatio Papetetiam culpabiliter facta tenet de aliis bonis communibus mobilibus Ecclesiasticis eius dispositioni deliberq administrationi comissis: similiter & de suis redditibus Ecclesiasticis, modo sit dominus eorum mod3 non sed liberrimus dispensator& administra or eorum:quamuis non nisi in pios usus expendi debeat ergo similiter de his incertis eius dispositioni&administrationiti in iliter commissis dicendum est: propter eande ratione:quia. s. haec de illa bona temporalia mobilia Ecclesiae ad eundem finem
vel effectum & eode modo 'a quibuscunt relicta sint,sunt eiusde Papae
389쪽
m stio quadragesima prima. 187
Papae Iibem dispositioni & administrationi sine ulla conditione commissa. Neque quis ad hoc est ulla differentia in his & illis bonis Ecclesiae mobilibus: neque sub alia conditione haec quam illa Papae administrationi & dispositioni liberq commissa sunt,'t
patet, nam detur illa: sicut dc de vacantibus quae Hyspane dicuntur mostrencos quae fisco Regio traduntur,dicitur communiter qudd eodem modo potestati regiae subduntur quo dc alia bona communia mobilia ad eius fiscum pertinentia seue ius potestati regi et ad bonum reipublicae commissa. Et notanter dico semper de his bonis mobilibus communibus Ecclesiae: nam de immobilibus constat 9, ea Papa alienare non potest: neque mobilia ad certum usum Ecclesiae relicta potest ad alium
sum maxime prophanum conuertere sine causa rationabili: &si aliter fieret,n5 valeret coram Deo neque donatio teneret: quia
in his fuit talis voluntas dantium neq; Papa mansit liber eorum administrator: nisi ex causa rationabili ut dictum est,ut de his latius agit Abulensis, super Matth. cap. ,.quaest. Ieptuagesima quarra de septuagesima quinta, de Caietanus in quodlibet. ut habetur supra. quaest. decima septima in secunda parte propositionista quartae opinionis,& secudum communiter doctores: licet alis aliter dicant . Ergo cum Papa ex plenitudine potestatis ut
liberrimus dispensator praedictorum incertorum aliorumq; mo, bilium bonorum communium Ecclesiae suae administrationi commissorii valide ea donare aut remittere possit:licet sine causa rationabili id ficiens utique peccet,ut supra dictum est: sequitur qudd in hoc non ficit contra iustitiam neque praeiudicium ipsis dominis incertis aut etia Ecclesiς, utes iure seo: saltem ut si valida donatio vel remissio praedicta. sed neq; subest legibus Ecclesiae ut princeps de caput eius qui & est supra omne ius humanum secundum communiter doctores ex ca. Significasti de electione.ubi habetur qudd in omnibus statutis Ecclesiasticis auctoritas Papae intelligitur excepta. Tertio probatur qudd nec fit praeiudicium pauperibus aut ali)spiis causis&c. quia totum idquὀd scilicet his vel illis usibus hoc vel illo modo talia incerta applicentur pendet a iure tantum humano Ecclesiastico vel ciuili: non autem diuino vel naturali, quamuis consonet illi sicut de omnes leges humanae. Quod patet,quia ius diuinumves natura
390쪽
F. A. Cordub. De Indulgentilis
norem de Eeclesiae utilitatem, ut patrimonium Christi expendantur. Nunc autem cum Papa sit supra otiane Ius humanum, ut dictum est: de pauperibus d phs causis possit de illis vel deati s boriis secundum obligationem Iuris diuini& naturalis su Lficienter prouideri: de expetitio talium inceriorum sicut de aliorum bonorum mobilium Ecclesiasticorum Papae commissorii in iacta in alios usus sine rationabili causa non sit contra iustitiam, sed solum contra communem legem diuinam dedebitederationabiliter ea expendendo ut dictiam est, iam sequitur cludasi Papa etiam culpabiliter aliter ea expendat vel remittat quibuscunqtie,talis donatio vel remissio tenet etiam in conscientsa: neque ex hoc pr iudicium aut iniustitia pauperum aut piarum causarum allesari potest Alu autem Papae in seriores qui legibus eius& Ecclesiae tenentur astricti ut diximus nisi delicentia Pa- par non liberantur, neque liberare alios possunt, quin in pauperes vel in pios usus talia incerta distribuant. Quarto proba tur, qudd nec talis compositio aut Papae remissio aliquo Iure imiali datur: quia Ius humanum si quod esset non valet impedire Papam, qui ea supra illud, ut dictum est. lus autem diuinum vel naturale impediens seu initali dans non apparet: na detur illud, certe no dabitur: licet praecipiat quod debite talia bona Ecclesiastica in dictos usus expendantur. Contra quod agens Papa peccabit quidem, non tamen per id inualidat cir eius m alios usus expensio, donatio,si ueremissio de dictis bonix sibi coin- missis: ex quo neque cum tali conditione quod scilicet ea indictos & non in alios usus expendat, sed cum tali modo ut debit εexpendantur eius liberet administrationi ut supra diximus inmissa sitiat.
Secundd principaliter probatur sqc secunda opinio. Quia si R isti debitores talia incerta in causam pia belli contra infideles dedi illant, & postea Rex ipse vel Ecclesia sitie pauper aliquis, cui
ea dederunt, redderet illis de alus vel de ipsis bonis tantundemqtiati im per bullam compositionis remittitur eis : certe essent omnino tuti in conscientia dc liberi a restitutione. Sed hoc ipsum ς fit aleti te fi: per viam compositionis: quia Papa dc Rex
de eius consis su cui rorum .id applicatur libere remittit totum,
residuum,ut libenthristi debitores dent quantitatem ibi taxatam, ut expresse Eae dicitur in ipsa bulla compotitio:us, ergo a debit