Fratris Antonij Cordubensis ... Opus de indulgentijs hoc quidem tempore plusquam necessarium

351쪽

. Qii stio trigesima septima. 1 n

tritionem de confessionem de alia sacramenta procuret animet salutem, & etia corporis si Deo placuerit & expedierit: sicq; quietetur &securior erit. gQ Prid. Nullo modo,si fieri potest,amici.carnales,vxor, fili), vel diuitiae aut alia negotia ad eius memo riam reducantur: nisi quantum requiritur ad salutem morientista dum alias conuenienter hoc non potest omitti,ut est restitutio vel aliud intestamento seu alias necessa id faciendum ad consensum & praesentiam illorum requisitam & huius modi. QMdsi breuitas mortis hare omnia praedicta fieri non sinit,fiat ea quae magis necessaria & expedietia seu accommoda sani ad salutem, Ut per totam hanc quaestionem habetur.

Quaestio trigesima septima.

tram dare operam Indulgentiijs acquirendis sit bonum m meritorium consen umque νι-

ris persediis e virum Indulgentiastinitiores alijsi rugiis. Espo deo per Juas propositio

nes,quarum prima est. Dare operam In

dulgenti)s in no selum moraliter bonu&Hictuosum,sed & meritoriu & consonum viris perfectis. Probatur q, sit moraliter bonum. Quia cuiste actus lucrandi Indulgentias, qui nil aliud est si satisiscere per altu cumrctus indulgentiae proprius sit de thesauro Ecclesiae satisfacere pro peccatis ut supra q. 3. habetur non sit ex suo genere malus,ut patet: quia nulla deformitate importat:neq; habet impers hione morale annexa, qui acu seruenti charitate&proptistima volutate satisfaciedi per se ut tenetur hic vel in purgatorio, stat q, tali modo s. per Christi& sanctorii poenas velit fideliter satis sacere, & nihilominii, aliis operibus sanctis ed magis inludere qud liberior fit a poena debita& quo gratior Spter hoc esse debet,ergo pater in no habet ratione mali,sedpotius boni moralis ex genere. quia est appetitu recto es appetibilis talis actus,utpote ablativus impedimetoru ad gloria.

352쪽

F. A. Cordub.De Indulgentib.

Nam poenae debitae peccans impediunt ingressum ad gloriam

quousq; solvantur,satisfaciendo aut sitispatiendo hic vel in pur gatorio,ergo. Quod etiam lucrari Indulgentias sit meritoriuα Mictitosum, patet,s ex cliaritate propter Deum fiat ut alis amboni. Quod etia si consonu viris pia ectis in statu perfectio . nis existentibus patet. Quia continuὸ suspirantibus ad gloria cupientibusq; dissolui&esse cum Christo consonant omnia recta

accelerativa gloriae coelestis. Indulgentia autem ex quo est satisfactio aut habet vim satisfactionis iam per consequens aufert impedimentum poenarum & est accelerativa gloriae,ergo Et confir matur hoc. Quia omnibus quantumcunque perfectis conuenit dicere quotidie,Dimitte nobis debita nostra &c. in quorum numero constat esse debitum poenς pro peccatis.Quod autem c5- sonat petere,consonat & qu rere modo alias licito,qualis est Indulgetiae modus,ergo. Non tamen propter Indulgentias cessandum est ab aliis bonis operibus & satisfacto 's: ut patet: quia id

- melisis de tutius est si utroque modo quam si uno tantum modo homo curet Deo satisfacere.' Contra praedicta duo ultima arguitur tripliciter.Primb quia satisfacere de se non est mereri,neque est actus meritorius: ut patet de existentibus in purgatorio &etiam in inferno secundum Scotum qui saltem de venialibus Jemortalibus iam qud ad culpam in vita remistis satisficiunt, non tamen meretur.Patet etiam in via de existentibus in mortali peerato satisfacientibus pro iam remissis:patet etia quia seluere debitum non est mereri. Nunc autem lucrari Indulgetiam nil aliud est quam procurare latisfactionem aut satisfacere seu soluere de alieno,ut patet supra q - I. N. . ergo. Item secundo arguitur,p- Ogu. a. bando φ desii sit meritorium,non tamen est conisnum viris perfectis. Si a Indulgentiae sunt relaxatioes poenarum debitarum: persectorum autem est poenas potius amplecti,no segere: ex quo tales debent sentire Crucem Christi & ei compati velle, ut legi- ρο- .s rur de beato Andrea,Laurentio &c.ergo. Tertio arguitur ad idem .Quia secundum communiter doct. habens Indulgentias

melius facit si per seipsum adimplet poenitentiam debitam, quas propter Indulgentias illam omittat.Persectorum autem est ae mulari charismata meliora, ergo imperfectorum est Indulgetissκ βὸ A incumbere. Respondeo secundum Caietan.in. r. quodlibeto. .i. ar . Indulgentius,ad primum concessa maiore,distinguo -

353쪽

Quaestio trigesima septima. I se

norem .Nam lucrari Indulgentias, id est,recipere fructum earu quod est satisfacere de alieno, & per consequens liberari a debito concedituri vitale non est meritorium:&sic ad hunc sensum conceditur consequentia. Sed lucrari Indulgentias,id est facere opus pium pro lucranda Indulgentia& eius fructu satisfactorio habendo,bene est meritorium non solum ex genere Operis puta subuenire Ecclesiae aut orare& huiusmodi, sed etiam ex intentione facientis-scilicet mouetur ex charitate ad hoc ut gloriae impedimenta tollantur,ut dictum est & in hoc lenia procedit propositio, in quo & negatur praedicta minor & consequentia Patet enim ex hist indolyntia non sunt metitoriς,sor maliter loquedo,id est quatenus satisfactiones seu solutiones poenarum suηt,habentes scilicet vim satisfactoriam. Lucrari autem Indulgentias seu dare operam eis acquirendis, id est facere bona 1 et opera pia ex charitate ad honorem Dei & viilitatem Ecclesiae speis acquirendis bene est meritorium,sicut&omne aliud opus bonum eiusdem conditionis fictum non pro lucrandis Indulgen rhs. Neque enim ex hoc lopiis fit ad satisfaciendiim seu ex hocs, est satisfactorium desinit esse meritorium, ut patet secundum communiter doctores. Imd caeteris paribus melius est opus factum pro lucranda Indulgenti quam ii non fieret pro ea lucranda. Patet. Quia ultra suam bonitatem praedictam contrahit b nitatem maiorem ex illo fine bono & pio. scilicet ad satisfaciendum Deo pro peccatis. insuperestir 34uosius tale opus ad satis-ficiendum perviam indulgentiae, sic quo ad hoc est priuilegialum ex opere operato seu virtute Indulgentiarum.Igitur ex v-traq; praedicta parte est simpliciter melius caeteris paribus: quod

dico dummodo procedat ex aequali conina fide,charitate,& ae-.qualiter coluinuatum&cum; qualibus circunstantiis aliis: nam propter alicuius homin excessui aut defectum potest esse una -

354쪽

F. A. Cordub. De Indulgentiis.

ctorum sit amplecti seu iterare poenas ex propria culpa impeditiuas gloriar quales sunt poenae Deo debita' pro pec catis quae per Induli entias soluuntur: sed potius eorum est qua citi possunt se licite ab eis liberare,ut expediti semper e parati intrare ad ni iptias gloriar inueniantur. Ad tertium respondeo negando consequentiam . Nam licet sit melius satisfacere per duas vias. s. per viam liadulgentiae,dc per viam propriae satis acti is simul, qui per unam tantu viam Indulgcti : & melius per se quὶm per altu, ex quo per alium fit sola satisfactio: per se alite aut per opus proprium non solum satisfactio sed& bonitas operantis & medicina & meritum essentiale & accidentale acquiritur, ut supra.q.3. in notabili habetur . Cum hoc tamen stat*perse,i aemulando charismata meliora sectentur etiam Indulgentias, ut expeditiores sint ad nuptias gloriae,ut dictum est. ii)r opositio secunda. Indulgentiae sunt utiliores quam alia lustragia& opera ad celeriorem poenarum liberationem. Probatur. Quia ex quo valent ouantum sonant, ergo si quis vere con sequitur Indulgetiam plen. uatim liberatur a toto debito , hoc a sit non fit tam oeleriter per alia susagia aut sacrificia in quibus non datur remissio peccatorum quid ad poenam ra plenariὰ sed ad proportionem operis operati & operantis: neq; tam cito possunt alia opera fieri, a

cito potest quis lucrari Indulgentiam plen faciendo quod ad ea

lucrandum requiritur ut patet,ergo. Et in hoc concordat Gerson in tractatu de absolutione sacramentali Alpha. 33. Κ & tracti de Indulgentiis.secundues etia Augusti. de Anchona de Florenta 3 parte Sum ritu. M-ca. I.9.7.&communiter doct S praecipuὸ

dist. 1o.q. s. ubi dicimis Indulgentiae sunt de nobilissimis&e seacissimis suffragiis Ecclesiae:& b Tho. in . . dist. Eo.dicit Φ Indulgentiae sunt utilissimae ad celerem liberationem animarsi purgatorii:& idem dicit Gabriel in cani .lect.17 litera. R.addensu, non est certior modus ad citius liberandum animas piirgatorii, quis alia opera de suffragia sint utiliora qud ad praemium essentiale ac accidentale & qud ad alia bona de quo ad alios effectus. es Dubitatur primo. Si tam preciosς & utiles sunt Indulgentiae& dare operam ipsis, quare ergo Ecclesia tanto tempore distulia earum usum & concessionem tam pro vivis saliam pro desun-

355쪽

Quaestio trigesima septima. IIo

tanquam melius quod detur opera bonis alias operibus satisfactor , lieni tertio, mare post unam Indulgentiam plenariam acquiruntur aliae toties, fiuntque alia sufffragia & Missae idque fieri suadetur pro vivis &pro defunctis Iiem quarid.

V irum peccet is qui pauperi occurrent i & petenti negat eleerino synam reseruans eam pro lucranda indulgentia Respondeo ad primiim,ut supra,quaest, quinta, in responsione ad septimuin argumentum habetur. Ad secundum respondeo qudd operatio propria valet ad multos effectus ad quos non valet aliena: &quia melior est duplex via quam unica tantoni ut dictum est in rei ponsione ad tertium argumenium contra primam propo sitionem, dc quia per talia alia bona opera homo magis dignificatur ut ei indulgetiar magis valeant in purgatorio ut supra q stiori . quarta decima habetur. Ad tertium respondeo ut supra quaest quarta decima per totum praecipue in dubio tertio, & in xius argumentis habetur ibi videatur. Ad quartum rei pondeo quod iac in calii quo erat illi pauperi danda eeleemosyna de Praecepti ,Utpote si erat in extrema necessitate vel qriasi vel etiam secundum Thomam S alios si erat in magna valde necessitate &apse erat diues valde abundans Ratio, quia non sint facie da mala ut veniant bona. ad Roman .s neque praecepta sunt omittenda pro supererogatoriis , ergo Si autem pauper non est in tali ealia quo alitis teneatur ei facere eleemosynam, tunc non peccat ei

non dando & rcseruando pro indulgentia. Patet. Quia ex seppositione non peccat non danduex quo ei non tenetur dare, etiam si pro indulgentia non reservet ergo. udd si contra hoc arsitatur quia vide .ur inordinatum dc illici um postponere, iratusonu eleemosynς minori bono l lucrationi indulgentiaru,res. p. deo, a, no est illicitu postpono e maius bonu minori bolio qnquis no obligatur ad illud maius bonia: dumodo no pestimetite illud minus boli ut anu dignius de aliud melius ςstimetur indig-mus eo:tuc em fieret euertio iudicu i iniuria Deo eiusq; costiis, ut ait Gerlon in reguli, in orati M. Et probatur illud. Quia no Obligatur quis ad sume bonii actu possibile, lioqui no daretur fradus in actiae bonis:& in ollius actitae illi sumὰ botiis cocurreti bus cuia me bonis esset peccatu ut defectus culpabilis, & nihil esset de cosilio & superi gulae, sed toiu possibile .umel' esset in pcepto, luetoia Linti ou st. s 'sa,ergo. Hinc dicit Caiet. in . 2. et 1 quod-

356쪽

F. A. Cordub. De Indulgentiis.

quodlibetoq.;. de indulgetitios &in Ientaculis. Ienta. I. quaestis licet melius faceret qui suas pecunias daret in eleemosynam, quam si eas expenderet in officus humanis & pompa itinerali alias licita defunctorii in secundum decentiam status, quae omnia sunt potius solatia vivorum secundum August. non tamen peccat expende do eas in praedictis funeralibus. ex quo talis actus humanus exequiarum secundum statum personae & morem Diri non est inordinarias, neque tunc tenetur illas pecunias pauperiabus erogare,ut supponitur. Et ad hoc facit Matthei 16. ubi Do minus Magdalenam defendit contra discipulos obi)cientes illi quod preciosum unguentum , quo multis pauperibus subueniri imiser,in unum opus humanum expenderet, affirmans quod onum opus operata est: ubi ex lubiuiicta ratione.c pauperes eri semper habebitis vobiscum,docuit Christus qudd occurrentibus duobus bonis altero continuo & altero pro instanti commoditate licitum est omisso tunc maiori bono ex suo genere sed norunc necessario dare operam minori pro tunc occurrenti

Quaestio trigesima octaua.

Utru/n m quomodo peccentpraedicantes Indulgentias indiscretas T absilitentes ac Lia er poena, quaestores praedicantes In

dulgetiassub qua forma debeat praedicare.

Espondeo per tres propositio

nes,quarum prima est. Religiosi praedicates Indulgentias indiscretas grauiter peccant , non tamen incurrunt aliquam poena

ipso facto. Probatur. Quia in Clument. Religiosi. de priuilegiis se habetur. R eligiosis etiam in virtute sanctae obedientiae&stib interminatione maledictionis aeternae districtios inhibemus ne in sermonibus filii Ecclesiarum pira latis Mirahant

357쪽

Quaestio trigesima octaua. 17I

1ut Ham retrahant laicos ab Ecclesiariam suariam frequen ita vel accessus seu Indulgentias pronuncient indiscretas . Si qui verd aliquid de praemissis attentare praesumpserint per duos menses subiaceant poenis illis quae secundum eorum regulam vel statuta pro grauibus criminibus seu culpis eis consueuerunt imponi: super quibus absq; manifesta necessitate cum eis no valeat dispens ri. Hςc ibi. Vbi not. i. q, secundum Sylvessititia. Indul. q.vltima, indulgentiae dicuntur indiscretae tripliciter. Vno modo quando non sunt concessae de facto,ut ait Glossa.in dict.Cle- GLqφιζment. Alio modo quando concedi non potueriit de Iure utpote quia cocedens no habebat auctoritatem ad concededum Indulgetias aut no in tanta quatitate: ut sis: scopus tederet. dies

Indulgetiae seu limitatione ca. Cum ex eo. de poeni. & remi aut ficultatem Papalem sibi concessam,ut ait hoc Paulus & concor. Cardi.indict Clem. Alio tertio modo dicuturin discretae quando probarino possunt,ut ait ZenZeliar.de probata ea. Quonia. deo. Post cesiliane.&de fide instrv.ca. r. Sed an semper pec- Ζωαδώ, cent mortaliter religiosi praedicates Indulgetias indiscretas quocunq; illoru modoru:dici sic quado scienter vere vel interpretatiue praedicant Indulitas indi laetas primo aut secundo modo. sandulgentias non veras aut non validas. Et similiterquado l .

indiscretas tertio modo quando probari non possunt,id eu quae non sunt probabiles aut verisimiles sed dubiansecus si essent certe cocessae sed probari nequirent iudicialiter seu in tam exteriori.Haec Sylvest &Sum Ang.ubi supra. Item secundὼ notam

nomine praedicationis in proposito videtur posse intelligi prohibita omnis publica prominciario talium Indulgetitiarum , ita quod ad publicam notitiam talis pronunciatio indulgentiarum perueniat. Ratio,quia textus Clemen. ubi supra expresse prohibet, ne pronuncient Indulgentias indiscretas , & 'non dicit ne

praedicent, sed ne pronuncient. Et quia finis prohibitionis prς-

fatae militat utrobique, ad rationem autem causae finalis es flexintel igenda, ut refcri Sylvester.titui. Lex. quaest. sexta decima,&decima septima&e . secundum communiter doctores. Sed

stando in rigore literae videtur quod solum publica pronun elatio Indulgentiarum indiscretarum in sermonibus intelligitur'prohibita per .dictam Clement. quia de hoe solium ibi agitur ut patui ex praecedentibus , nisi in fraudem fiat post η scr-

358쪽

F. A. C ordub. De Indulgentus.

sermonem aut loco sermonis praedicti Indulgetitiarum pronunciationiae mihi is committit in legem, pii vema legis amplectes contra legis niticiar voluntatem: & statis de dolus non debet alicui patrocinari ideo si sine prςdicta Hudereligiosi publice pronuncient pretedictas Indulgentias alibi non in iermonibus aut p- dica:ionibus Ecclesiasticis, non peccarent cotra praedicta Cle. peccarent tamen contra aliud ius, quia de se est illicitum id scienter agere, ut paret quia est decipere populum. Item tertio nota secun dum Sylvest. de Sum . Ang. ubi supra & concor.Cardin. Zelizeli &c.doct. s solum religiosi incurrunt peccatum contra dictam Clem. quando praedictas Indulgentias indiscretas praedicant in suum fauorem ex talibus Indulgenti)s praedicatis prouenturum eisdem,ubicunq; dcquibi iucunq; concessas praedicent tales Indulgentias ad instantiam aut non instatiam aliorum: secos si non ad suum huiorem. Ratio, quia dicta Clem. praedicta omnia ibi contenta prohibet religiosis ne . i. iiuuitu sui fauoris faciant aut sitoriam conuelituum aut religionum directe vel in direct cum quo stat v etiam peccent mortaliter ea praedica do de fauedo non ad situm fruorem: quia ratione alterius iuris diuini vel naturalis est illicitum talia taliter aetere ut dictum est. Propositio secundae. Religios absoluentes aliquem ὶ culpa& poena peccant imortaliter, dc ipso LM incurrunt excommu nionem Papae reseruatam. Probatur. Quia in dicta Clem. expresse id eis sic prohibetur V bi nota q, absoluere a culpa & poena n5 est idem quod concedere indulgentiam plenari ut patet. Quia concedere Indulgentiam plen.est solum absoluere a poena culpa

autem non absoluitur per Indulgentiae plenariae concessioneina,

sed Nupponitur alias absolivo,ut patet ex supradictis.q.s. Absoluere ergo a culpa de poena quod hic phibetur est reddere hominem mundum ab omni culpa & sine debito alicuius poenae quod est longe plus quain Indulgemia plenaria ideo merit diales praesumptuos,excommunicantur si aliquem absoluerint Et ad hune abii sum accedunt praedicantes bullas, dicetes t per eas& per indulgentias plenasias reducuntiir ad innocentiam baptismalem quod videtur esse idem aut plus quam absoluere a culpa de poena, ut videtur stando in rigore:laam ad bonum sensum fortὶ esset tolerandam,sicut ad bonum sensum toleratur quando dicitur st conceditur Indulgentia senaciaea culpa dc poena,ut supra

359쪽

Quaestio trigesima octaua. I 72

pra. q. Qhabetur. Quibus non obstatibus stati ex simplici ab Glutione sacerdotis excellenter contritus de confessus consequotura Duo absolutionem a tota culpa & poena. Cu praedictis his

expresse concordat Caieta. in Summula. titui. Excommuncas.

Zabarella& Zenteli indicta Clem. & Summa Angei. αRo.titui. Excommu excepto eo quod de innocentia baptismali dictum est. Ex quo patet quod absoluens solam a poena concedeiido Indulgentiam plenariam alicui, qui sibi vel alteri consessius aut etiam non consessus est,non incidit hanc excommunionem,licet alias malὸ faciat si ad id non habet alictoritatem alias, ut bene dicunt communiter doctores, ubi supra. Licet Sylvestet titul excommunica.7.quaest. . diib. Is dicat quod incidit excomunionem,sicut si a culpa& poena absolueret, si non habet auctoritatem concedendi talem Indulgentiam plenariam. Sed certe eius motiva non concludunt pro eo contra cominu niter doctores. Aliud est enim concedere dulgentiam plenariam,aliud absoluere a culpa &poena,vt patet ex dictis:& Papa solam exconiunicat absoluentes a culpa & poena simul quasi virtute Indulgetiar aut alterius indulti,ut tollatur occasio erroris qui ex talibus

verbis & modo loquendi suboriri potest . Ideo si religiosus consessor habens auctoritatem concedendi suo poenitenti Indulgentiam plenariam post confessionem & remissionem culparum dieat absoluo te a culpa & poena,certὸ incurreret praeficta excommunionem,quam non incurreret dicendo concedo tibi Indulgentiam plenariam propter praedicta: licet Sylvester oppositu nidicat quo ad utrumque. Et nota quod nunqua incurritur praefata excommunicatio, nisi quis scienter sic praesumeret a culpa 3c poena absoli iere: non autem si ignoranter putans simplici animo utrumque esse idem:& ideo multi excusantur:quia sic textus ex- Nesse sonat solam contra praesumptuosὸ id secrentes. Tertia propositio. Omnes quaestores bullarum praedicantes Trv eas Indulgentias debent sub certa tarm a praedicare per ius iam-

liter in Clem. Abusionibusaeo titutanur S praeripitur certa forma tali apraedicandi, &examinandi tales quaestuarios & praedicatores bullarum de indulgentiarum .ibi videatiir,quia Ius commune est ab omnibus obseruandum,quod quia clarum de prolixum est ointuitur. . Sed ad praedicta omnia dubitatur . virilia .R A saec

360쪽

F. A. Cordub. De Indulgentus.

saeculates virtute bullarum Cruciam aut fabricae aut hi iusmodi lucremur in ultientias plenarias urbis Romae. Remondeo,

quial si in ipsis bullis hoc contineatur susscienter esse sic demente Papae non est dubium , tunc enim benὸ possent lucrari . Sed utrum de hoc in eis contineatur, dicunt multim huiusmodi talis in striicti quod non : dc per consequens quddvirtute earum non possunt lucrari tales Indulgentias senatias

urbis Romae. Tum primd, quia in ipsis bullis originalibus nulla penitus mentio ni de talibus Indulgentiis plenari 1s, sed silum de stationibus aut de Indulgentiis absolutὰ non exprimendo de plenari)s, id quod necessarid requirebatur ad hoc

ut eas promereri possent . Sic enim habetur in. quadam regula cancellariae Apostolica & sic etiam habet stilus curia: Ro manae, cui in hoc est standum nili specialiter derogetur secundum communiter doctores. Tum secundo, quia secundum communem regulam Iuristarum praecipua de validam in hac materia,bulla Papae non plus Valet quam sonat,ut supra quγstione decima nona, & est stricti luris quo ad hoc,scilicet quoa

secundum limitationem de clausulam Iuris commia niten con suetam est interpretanda Indulget alia, ut supra quaestione septim in responsione ad primum & securulium argumentum. Nuc autem regula cancellariae praedictare stilus curiat nunc consuet'

habet q, nisi exprimatur indulgentia plen. sol diu intelligittar de non plenariis de de Indulgentios stationum Romς,ut dictum est ergo Tum tertid,qui in praedictis bullis coceditur ex prelse Indulgentia plenaria solum pro semel in vita & in articulo mortis. Frustra autem de his duabus indulgentiss plenari)s solum fieret

mentio si verum esset quili Papa concederet tot & toties Indulyntias plenarias,sicut in Summario impresso continentur,de sicut praedicatur. Tum quared quia ut notum est apud curiales de scientes aliquid de rebus de practica curiae Romanae, non potest ibidem obtineri una Indulgentia plenaria pro una Ecclesia siue capella extra urbem Romam , nisi pro multis centenari)s ducatorum & huiusnodi. Non est ergo verisimile aut etiam ra rioni consonum,neque catis a sussciens quod pro duobus argen reis concederetur tanta multitudo Indulgentiarum plenariarum toties quoties viliabeti irin praedicto Summario i inpresso,&ve

praedicatur,ergo. Et nota,quod quando dico Indulgentiam con