장음표시 사용
31쪽
28 quodam motu Vix tacta Z unum Vero , duos, tres Bibliorum versiculos in Prophetis , in Evangelio, in Epistolis Apostolorum paene legimus; et iam , Velimus
nolimus, nunc suaVissimo amore incaleficimus , nunc terrore horremus , nunc dolore prostramur , semper intima rerum Persuasione vincamur 3 Atque utinam Rhetoricam Biblicam aliquis adornaret i Proh Deum immortalem l Quam elegans, et fructu opima haec esset ad veram Eloquentiam manu ductio , si exemplis accurate collectis manus aliqua philosophica ordinem daret , et cum ordine lucem lHaec tandem soret illa Eloquentiae Philosophia tamdiu in desideratis Verulamii derelICta. Sed quum Eloquentia ipsa mirum qua tum extolli videatur, si castus, purusque sermo sit, si Hebraicae , Graecae , Vetetiam vernaculae linguae Veneres in orationem deriventur, iam patet a Religione ad studia linguarum excolenda essicax etiam
32쪽
praeberi incitamentum. Praeterea, linguarum Cognitio apprime necessaria est ad Sancta Religionis monumenta intelligenda, quae hebraice , graece , latine scripta i veniuntur sive in Bibliis , sive in Patrum operibus , sive in Conciliorum sanctioni,hus. Virorum autem doctorum Religio , sive, ut Paullus aiebat, ObseqHium T tionabile maxime esse cum deceat , Pro. secto intactos illos Revelationis latices exsontis ipso capite hauriant neceSSE ESt. His , ut potuimus , expositis , mirari iam nou subit , si a Religione , quae scientiis omnibus , bonisque literis tam intime adhaeret , scientiae ipsae accurato studio servatae , et Veluti traditae nobis exstiterint. Actum scilicet de scientiis, literisque esset , si eas naufragio Religio opPortune non eripuisset. Quid enim ZExisterent ne Platonis, Aristotelis , ΗΟ- meri , Demosthenis, Ciceronis , aliorumque sive Poetae ipsi fuerint, sive Historici , sive Oratores, sive qui Graece , si-
33쪽
ve qui Latine scripserint opera cedro dignissima , nisi Monachorum iustos enim,
et gratΟS nos esse oportet industria accessisset 8 Nonne barbaris cunc a diripientibus , et serro , flammaque v.stantibus quas potuerunt intactas antituitatis reliquias servarunt, exscripSerunt , sosteris tradiderunt 3 An non nocte illa obscurissima , qua ignorantiae tenebris cuncta miserrime involuta tenebantur, Religio fuit, quae suis Ministris scientiam, et laborem inculcans , Sapientiae ignem veluti conditum Sanctuario servavit , suo tandem loco , et tempore proserendum 8 Universita tum , Collegiorum, Seminariorum institutio cuinam, nisi Religioni erit unice tribuenda 3 Saeculum illud ipsum, quo actis iam ferreis, et lutulentis renaSci, . et reγstitui omine felicissimo literae, et scientiae Visae sunt, quo nisi Leonis Decimi quasi proprio nomine salutatur 3 Ipse Cardinalis Carolus Borromaeus Vir sanctissimus et Pe
trum Victorium fovit in Latinis, Graecis-
34쪽
3Ique literis exscribendis , post quem Criticis transalpinis exigua tantum spicilegia relicta sunt 3 et Comoedias Publii Terentii diligentissime a Faerno emendari Cura-vit ad membranarum fidem , sibique inscribi minime recusavit. AstronomOS Praeclarissimos adhibuit Gregorius XIII , qui
Kalendario restituendo incumberent. Ibinguae Veteres , ut Hebraica , et aliae orientales agnatae , tum Latina , tum . Graeca a Religione unice custoditae. Scripturarum
multiplices versiones emersere , ideoque Philologia et Critica coli coeptae, quae paullatim in profana etiam studia permearunt. Et quoniam de literarum , scientiarumque monumentis, quae Religio servavit, excurrit Sermo , recolite quaeso quantum
ab ipsa, Historia adiuvetui, Quae Clariss. Viri PeZius , Mabillonius , Martene, Mon
Luconius, Balutius , -Muratorius , Mansius ad tot mediae aetatis tricas expediendas , sugandasque tenebras pretiosissima ediderunt Monumenta paene ad reS Saeras
35쪽
Sa 'omitia pertinent, atque e sacris Bibliothecis , ac tabulariis prodierunt. Historiae Naturali, et Geographiae qui incumbunt nova multa per Religionem acceperunt , cum Evangelii praecones , qui ad eam agrestium populorum , hominumque esseratorum mentibus inserendam ignotas antea insulas , regionesque non adhuc Europaeo pede calcatas Peragrarunt, tot tamque insigna, quae unaquaeque tellus proseri , pulcherrime descripta tradiderunt. Magnum Scheucheteri opus ex solis Bibliis Iucem sane immensam in Naturalem Historiam es sudit. Bocharti HieroZoicon partem illam de Animalibus paene exhausit , melius profecto et Aristotele, et Phile, et
Quid quod artes ipsae a Religione so-
ventur 3 Ipsa enim suadente , templa ad Dei O. M. cultum peragendum magnificentissime excitata Sunt, quo sactum est, ut Architectonices, Picturae, Sculpturae studia quam maxims noruerint c
36쪽
Romae ut cetera omittam ad uniam
Divo Petro dicatum templum exornandum architecti, pictores , sculptores ex tot terrarum orbe egregii a Iulio II, Leone X , aliisque Romanis Pontificibus adciti sunt, POSterisque exempla verae magnificentiae , et pulcritudinis aedificiorum reliquerunt. Quid de Musica nunc esset, nisi a Religione sustentata suisset' Nostis enim quid Aretinus ille Guidus praestiterit , ut ars illa suavissima perennaret. Et Picturae denique , et Statuariae, et Musi eae Religio tam apta argumenta sine sine suppeditat, ut non male plerique existi marint, ideo tantis bonis quasdam Europae regiones carere, ac paene esse barbaraS , quod templa habeant nuda cultu, silentioque aeterno damnata, ubi neque imagines,
neque VOCum Concentus adeuntium animos concutiant, permOVeaut, 3CCendant.
Haec, Auditores, si non omnia , at prae Cipua saltem bona sunt, quae a Religione scientiis, artibusque promanarunt. Neque
37쪽
id mirum cuique esse debet, qui sciat vi. tiis , et otio acerrimum bellum per Reliagionem indici; quare opus est, .ut Us
duce artes, scientiaeque perficiantur, quae nonnisi improbo labore possunt ab hom ilibus comparari. Iam si sudare, algere , ut aiebat ille , abstinere a Venere, et Vivtio ad optatam metam pertingendam opti- . me laciunt, locus lato est, Iuvenes ubimelnorem quani a Vi Religio noxias voli ptates, et effraenes animi cupiditates cohiabens , Vos ad literarum studia acerrime
urgebit , si eius iugo colla subdere , uti par est , Velitis. Porphyrius , et Iamblichus a Pythagora praeceptum suisse tradunt, amovendam esse totis viribus a Cor
pore aegritudinem , ab animo inscitiam , ab urbe seditionem, a familia discordiam , simul ab omnibus intemperantiam 3 Haec, addebat, minime cum Sapientia consistunt. Idemque Pythagoras, ventris, VeneriSquo indulgentiam Sirenis homicidis comparabat.
Plato Sapientiam dixit esse vitiis
38쪽
sam , quos eius finis sit vitiis purgam mortales. Concinit Cicero ire sn. L. I. de Leg. Ipsum aridiamus : re Cum ani-
Mmus Cognitis, perceptisque virtutibus a, corporis obsequio , indulgentiaque di-M scesserit, Voluptatemque sicut labem alia is quam dedecoris oppresserit, omnemqueri societatem Carnis eiecerit, tum Cultum , is et Religionem susceperit, et exacueritis illam ut oculorum , sic ingerii, aciem , ,, ad bona diligenda , et reiicienda conis traria . . . . . Quid eo dici , ant' Oxis cogitari potest beatius 3M Haec ille. At quis nesciet, ista a Christiana morum Phi- . losophia nobilius praecipi , cuius summa ea quidem sit, SubStine , et A/δtine , sed praemio aeterno proposito 3 Hinc profecto fuit, ut quicumque Bo-ligione praeeunte ad scientiarum penetralia acceSserint , sine controversia doctissimi evaserint. Recolite etenim quaeso Clarissimorum Virorum nomina, qui a Religione uostra exorta floruerunt ecquem in V -
39쪽
uietis , qui illam sanctissime non excoluerint 7 Proh Deum immortalem l Quot , et quanti ii suntl Newtonum dixisse sus- sciat , Copernicum , Galilaeum , Gassendum , Cartesium, L ibuitium , Keplerum, Baconum , Grotium , Clarchium , Pussen dorsum , Malobranchium , Fenelonium , Bossuetum , Paschalium , Euterum , Ger-dilium, Muratorium. Quando desinerem ΤDeficere profecto dies, fortasse et annus deficeret. Hi porro, quos dixi, aliique sapientissimi viri nihil antiquius habu
ruut , quam ut se Christianos esse gloriarentur, et Christianam vitam a vitiis, ct sordibus immunem traducerent. Age enisa ; Newtonus mundo lege statuisset , Grotius humano generi ; scripsissent Ceteri immortalia illa sapientiae monumenta,
si in prostibulo , in theatris, in popinis , pretiosissimi temporis iacturam fecissent 7 Sed neque praetereunda heic sunt viri sanctissimi , iique doctissimi, quos Hagiogra-plios , et Philosophos summos Saecula Om-
40쪽
nia praedicarunt, Irenaeum dico, Clementem , Iustinum , Lactantinm , Tatianum , Arnobium, Τertullianum , Origenem , Cyprianum , Basiliunt, Chrysostomum, Eusebium, Gregorium Nagianzenum , Am-hrosium, Augustinum , Prosperum , Paul linum Nolanum, Prudentium, magnOSque illos Leonem , et Gregorium. Nonne hi, Religione duce , ad scientiarum etiam profanarum , quas dicunt, apicem per enerunt 3 Et ne patria exempla desint, quem nostis, ita vos Deus sospitet, inter egregios illos, atque eruditissimos Viros, qUOS serax sublimium ingeniorum Regnum hoc nostrum protulit, qui AtheUm se iactave rit impudenter , vel moribus comprobarit 7 Neminem , Auditores, Prosecto nox ruinem. ΤΗΟΜΛs AQUINAs primum heic si hi locum iure vindicat, Ecclesiae Cathoalicae, huiusque amplissimae Universitatis
nOStrae singulare ornamentum, ubi in hac
ipsa , quam teneo sede, Regius suit Anteeessor. Sophus Thomas, non Philosophus