De vera motus coelestis irregolaritate, deque eius maturali causa, astronomicophysica dissertatio, in duplicem animaduersionem secta, ... ab abbate Io. Francisco de Laurentiis

51쪽

asserui, sit substantia corporea, at tamen haec est tam agilis, tamque Velox, ut quam citissin)ε interualla longissima locorum excurrat, &quamquam excursiones illae verε,& realiter fiant per determinat , tempora, nihilominus tempor haec minima sensus noster metiri non Valet, quia est limitatus, unde non potest distinguere tempus huius excursionis ab ipsiomet momento , vel etiam instanti, sicut oculus cum a longe videt punctum album,& tamen est grex ovium, non illam gregem distinguit a puncto, quia sensus oculi limitatus est, nec omnia minima potest excernere. - Ηis ita prannimis, nunc denuo probo ex visione dari effluxum substanti e Solaris, quia nisi continuo haec efflueret excurrendo per CX- pulsionem a corpore Solis, non fie rent certe rerum visiones. Etenim si substantia Solaris expansa stabilis , & firma maneret, neque con

tinuo flueret a Solari corpore, nub l

52쪽

lam haberer virtutem seriendi ocu- .lum, & in illo imprimendi varias imagines rerum,ut dictu est. Qu6ds coucedatur fluere, concedendum erit etiam a Sole tunc emanare,

quia in quacumque partem mundi oculi acies dirigatur nulli bi uentit oculus se ita mole ste percussum, sicuti cum rei p icit Solem, ergo a Sole per mundum expandi violenter, oc impetuose substantiam Solarem

per continuum eius effluxum, omnino, ut diximus, est confitendum Oportet litterim, ut haec substa tia effluxa per expulsivam Solis virtutem, iterum regrediatur, ut Solem reparare valeat, immbreparatio talis sit, qualis fuit substantiae deperditio, quia si minor esset,

Sol semper a sua mole decresceret. Substantiae igitur regressus tunc fieri congruum est,ctun, cessata impressione expulsionis, remanet in illa solum appetitus suarum particularum simul in centrum Solare coeundi, Vt videmus etiam hic in C L mun-

53쪽

Pus tendere ad centrum, quod si forte per violentiam sursum impellatur , ccssato impulsu, tandem naturali, appetitu sertur ad idem centrum. Neq; interim particulae substantiae Solaris tam expulsie, quam regredientis inter se taliter impediuntur, ut non possint unaquaeque

perfici suum iter, quia talis est dispositio, & textura illius substantiast fluidae, & sunt tam subtiles particulae insectilas eiusdem, ut possint per illius porositates undequaq; vicissim excurrere, imo magis quam experiamur in hisce nostris clementaribus fluidis , quae non habent minima ita subtilia, & penetrantia,

velut substantia Solaris, & tamen 'si haec nostra fluida crassiora ob struentur, ut sunt aqua, & vinum, videbitur aqua penetrari a vino, lihoc ab illa vicissim, clara una inmiscentur, in qua commixtione, si

accuratε. annotetur, apparebunt

veluti filamenta quaedam ascem

54쪽

' . 3jadentia, & defcclidentia, quae salit ipsamet fluida reciproeε de penetrantia per pororum vacuitates, &leo magis haec disternuntur, si vinusit rubrum. Hoc idem igitiar, sed excellentiori modo, si concipiatur accidere etiam sebstantiae Solari, dum fluit, S refluit, non.aderit vitro alia difficultas pro huius τei ma

tori intelligentia. Statuendum. tamεn est , quod, haec Solaris substantia, quae sphaerice expanditsr, magis densa sit Pr Pu 'rarior autem diae, quo longius p reditur ab si in Pervicaciae esset hoc impugnare, nam sicut in circulo, ita etiam in sphaera, spatia illa,quae includamur ister multas lineas rectas, ductas aperipheria ad centrum,magis dilaetantur circa peripheriam, magisq;

constringuntur circa seAdrum, S

lineae illo quae in centro C mussit,

chal non sint parallelae, quo magis

a centro recedunt, 'amp lita vita ab alia elongantur. Demonstratio L . C 3 por

55쪽

per se valde clara, m)iori non indiget probatione- iNunc dicedum insuper est, quod MenS motrix alium motum SMi

participat, qui motus & ipsie est

aeternus, aequaliS, & semper uni

. formis, videlicet turbinationis cir-xa axem. De hoc motu non est λmbigendum , quandoquidem omnes Astronomi neoterici hunc admittunt,eo quod pateat sensti . Substantia igitur Solaris, dum expulsiva , virtute iaculatur a Sole sic turbina- exit ab eo cum bac impressione .ς Inmu& turisnationis, & sic etiam

sta substantia ita numinando vite-irius pergit, . sed non semper aequa-- lites, quia motus violenter impresi, sus in proiecto semper decrescit, - qvio longius proiectum progredi turris Igitur eo tardius hoc purbin tionis motu movebitur stibitantia expillis, quo longius a Sole abierit,& citius quo Soli vicinior. i.Huius motionis exem a nobis dabunt ἀ-i millima fontes illi aquarum artim K ciosi,

56쪽

Ciosi, qui dum aquam expellunti etiam ipsi fontes turbinantur,& sic aqua per canaliculos expulsa, , ipsia pariter in gyrum fertur motu ei impresso a fonte turbinato. Verum quae longius abest a principio

Iul exitus, iam non amplius sequi-itur motum turbinationis sonus, nisi tardissimis, at magis, ac magis eundem motum sequitur aqua,pr ut magis, ac magis sui exitus principio appropinquatur, quia rece-

dundo, paulatim idium i uiuum , . .c impressionem mitti I

tur ab his dinis simplieib is smotionibus , ut appareat vereturam, simpliciliori quo potest ι- do, O8erari in omni sua action: Et primo in expulsione substantiis βο- laris, sicut vario. gradus de'sitatis,& raritatis in eade causat secundumὲnore, aut maiore distanti myga in varijs distantijs retinet Planetas, adeo utMercurius sit illi proximior, inde Venus, postqa Mara, Iuppitur

57쪽

penextimus, extimus aute,& rem tior omnibus Saturnus. Conseruant Nero Ρlanetae hunc ordinem, quia ivnusquisque vere expetit centrum Solare , at non unusquisque obtinet aequale cum altero momentum progressivum erga Solem, nam minus omnibus Saturnus, maius vero: Mercurius habet. Vertim nEc Mercurius obtinet tale momentum ,

quod aequivaleat, immo superet momenta totius substantiae Solaris, i quae sub ipso iacet usque ad Solem, quare super hanc innatare cogitur, 'quemadmodum etiam unusquisique, Planeta cogitur supernatare in illa portione substantiae solaris, quae, sub se versus Solem expanditur, eo - quia minora momenta habeat Planetae, quam substantia illa eis sub taeens. Qub interim densior est. substantia, tanto maius momentum ' habet erga Solem progressivum , , qu6 autem rarior , eo minus habete momentum. Ad maiorem huius rei intelligentiam afferatur hie expe-

58쪽

- ω'

omentu sillud, quod Tu paritεr, adprobandum fortε Ρlanetas loca ea in eoelis obtinere ubi utantur, quia

in fluido aethere, ubi Saturnus v:g: innatat , Mercurius permanere re

euset, aliquando expendi sti, sicut

narrasti in Dissertatione de Cometa , obstruato Bononiae amo 166 . σδ66s .cap. . In tubum enim,ubi aderant liquores olei tartari ψ Spiritus pini, & Petrolei, immissis per

quatuor vitreis sphaerulis, vidisti unam earum petesse fundum stibilis omnes liquores, aueram supernatare in oleo tartari, sed sub Spiritu vini, tertiam stare super Spiritum vini, verum sub Petro leo, quartam deniq; super omnes liquores remanere. Causa harum diuersiarum stationum illarum sphaerularum inoijs liquorib' ruit diuersitas momenti progressivi earum lem sphaerularum ema centru huius mundi elementaris: -Etenim sphaerula illa , quaei sub omnes liquores cocidit, maius momentum habebat, quam

59쪽

Vnumquodque ex illis liquor . Altera, quae supernatauit in oleo tartari, sed mansit sub vini Spiritu, momentum habebat minus quam oleum tartari , m ius tamen quam Spiritus vinis Tertia sphaerula,quae stetit super Spiritu vini, sedi sub Ρetroleo, maius habuit momentum quam Petroleum, mi S tamerta,

quam vini Spiritus. Sic tandEm super omnes liquores remanens sphqrula, quod habuerit minus omnib' momentum, nemo est, qui confiteri non cogatur. Quod igitur afferimus de sphqrulis his, & liquoribus , fatendum est de substantia is Solari, & Ρlanetis, adeo ut Me eurium, qui est inferior, maius m mentum , Saturnum vero, qui caeteris est superior, minus mome tum prae omnibus obtinuisse, sit ap

strendum. - -

Secundo, per turbinationem substantiae Solaris fit Ρlanetarum cir- . cumductio circa Solem. Nam cumi Verum si quod in corporib'fluidis

60쪽

. CXCUrrentibus omne quod illis' si

pernatat, nisi quid obstet, si lcum fluido rapitur, verisilanu etiam erit, Planetas supernatantesin iij Solari substantia, si ipsa circum feratur, secum una cieri. Verum sicut substantia Solaris non qualiter , ut diximus, in omni distantiare oluitur ,: sed citius viqinior ,

Ocius remotior, ita Planetae supernatantes in illa substantia no aequaliter omnes circumserVntur,: callus Mercurius, ocius Saturnus gJ i tun complent, eo quod Mercurius Soli sit vicinior, remotior autem Saturnus, ut est notissimum. Tertio, ex hoc turbinationis motu adhuc alterum esse flum prodμ-cit Natura, videlicet in uno circulationis planetariς puncto distrahit a Sole Planetam, in altero ei opposito attrahit ad Solem, hocque ita peragit, ac si videretur Planet , non per circuli peripheriam, sed per ellipticam cieri Dicitur enim Planeta, clim magis ita distat a G:i S 6 sole,