Ezechielis Spanhemii Dissertationes de praestantia et usu numismatum antiquorum

131쪽

DEPRAEs T. ET USU NUMIs M. 61 7 alterum in Collegio Claromontano Parisiensi, qui Messalinam depingit stantem cum duobus liberis & in-

AEAE nummum adtulit Tristanus, sed in cujus explicatione , male mea sententia, litteras H. P. ad Junonem refert , quasi in eo Sabina Poppaea Augusta Puno vocaretur. Id vero alienum hoc loco, ubi duae illae lit- erae M P in medio nummi positae , juXta consuetum Ciusmodi inscriptionum morum, ad urbem Heracleae aut similem referri debent, aqua nummus ille percus

v Ali rectius Juno dicta fuisset altera Neronis conia

unx & adoptione soror OCΤAVIA, quam exhibent:tiam aliquot Nummi, & de qua Auctor Tragoediae

Ognominis, Generata Divo, Claudiae gentis decus, Sortita fratris more Punonis thoros. Tonvenientius autem Poppaeae cognomen Deae Veneris, Iut mortuae templum a Nerone exstructum refert Dion Excerptis Constantinianus, cum inscr. SABINAE DE AE VENERI MAΤRONAE FECERUNΤ. Us-lem alias Poppaeae & Neronis juncta capita habes hicn nummo Graeco, sed ita male a tempore juxta & rudi non elario accepto, ut sola ille antiquitatis reverentia ractari dc inspici mereatur.

I iii Ad

132쪽

DIssERTATIO SEPTI ΜΛ Ad quem nummum commode, ut vides, referri possunt illa Auctoris Octaviae, -- jam P O P P AE AEFulget imago iuncita NERO N I. Signatus vero ille Ephesi, ut liquet ex insculpta figura Cervi , notissimo in nummis Ephesiorum symbolo. Solenne id etiam Ephesiis eo modo sculptos tradere

imperanteS conjuges, sicut arguit alius nummus, in quo duo capita Augusti& Liviae, in aversa autem Cervus, itidem & inscr. E q, Ε ΣΙ Ω Naut geminUS aliUS cum capitibus Hadriani Sc Sabinae, ac l1tteriS ΕΦ E. Ceterum Poppaeae & Neronis juncta capita exhibet alius nummus Regiae Gazae Parisiensis, cum inscr. NEP ΩΝΚΑΙ

signis alter argenteus illustrissimi Coiberti, cum tribus etiam capitibus junctis, Neronis puta, Poppaeae& Agrippinae. De hac vero Poppaea illud solum praeterea

Aori s. Jud. Observo, eam a Josepho ut seu piam feminam: δη ς Z alicubi laudari. Rationem autem, cur ita honorifice appelletur a gravissimo auctore, inde petendam crede rem, quod ille Romam profectus, ab ea absolutionem Sacerdotum, ac multa in discessiti munera sit consequutus, ut ipse narrat in Commentariis de vita sua. Hinc illa a grato & memori animo profecta commendatio. Ut mittam propensiorem visum mihi non semel Josci phum in memoriam Neronis, ac proinde amatae illius

Conjugis ; ut constare potest ex iis, quae alibi de illo

133쪽

DE PRAEsr. ET UsU NUMIs M. 6s' Caesare idem refert. Id vero datum ab eo videtur, cum Antiq. Jhul Neronis beneficiis in Judaeos, tum Vespasiani, sub quo i η -ς φ- scribebat, reverentiae, qui magnis a Nerone beneficiis adfectus fuerat. At vero sanctam illam Sc infelicem OCTA v I AM, digniori fato servarunt aliquot Nummi, qualem cum juncto Neronis capite instar Solis 3c Lunae vulgavit Tristanus. Ejusdem notae nummos videre licet

in duobus Urbis Cimeliarchiis, Reginae nempe Christinae, & laudati tapius Camilli Maximi, a quo sequens

Ut constet equidem errasse Savotum, qui Octaviae hujus Nummos Graecos dari solum credidit. Postremi generis recondit Gara Regia Parisiensis, hinc cum Neronis, illinc cum Octaviae capitibus, &inscr. Ο ΚΤ A O T IA

Conjugibbs, Graecum etiam Nummum edidit Tristanus, de quo potest consuli. FLAvIA autem Do ΜΙ-Τ iLLA, Victori liberta, & Uxor V espasiani, sed eo adhuc privato exstincta, a filiis ejusdem Tito ac Domuliano legitur consecrata. Hinc ejusdem Nummi cum

Carpento non solum 6c inscr. MEMOR i AE DOMI TI L L AE , Verum etiam alter rarior cum DI VAE epi-

Ilii a theto ue

134쪽

6ro DISSERTATIO SEPTIMA theto, cujus generis sequens aureus Gazae Palatinae. hinc cum Vespasiani capite radiato & inscr. Divus Au Gus Tu S VESPAsI A Nus, illinc Domitillaec,put A epigraphe DIVA DOMITILLA A vG

Cui geminus aureus itidem pulcherrimus Regiae Gazae Parisiensiis, nisi quod in priori parte, dandi casu e

pressa sit inscriptio, D 1vo Au GuSTO VESPASIANO: Ut inde demum, nec aliunde, quod sciam, lusiueat, Au Gus Τμ quoque nomine eandem a filiis decoratam. Rarus itidem nummus Graecus Lomeni nus hujus Domitillae, qui eidem Museo Regio novissime accessit, cum capite illius Augustae, & inscriptione ΦΛA OTIA A OMITIA A A, in aversa autem Serpens Equi dorso impositus, & supra a nobis adlatus. Occurrit vero Domitillae mentio & Filiae ejusdem nominis, in veteri lapide, qui eadem opera hic supplendus est ,

P Τ Ι s. Ita enim legendum ibi nomen illius Augusti, cuj iis tres tantum posteriores litterae describuntur. Vespasiani nempe & Flaviae Domitillae filia ejusdem nominis Domitilla Suetonio traditur, cujus filia rursus &Vespasiani proinde Neptis in superiori lapide statuenda est. Alias vero UEsPASIAE POLLAE, MatriS ejusdem Vesipassiani, aut CAENIS ejus Concubina imaginem in rarioribus aliquot Nummis putat se reperisse Tristanus. Eundem vero D IvAE honorem &

135쪽

DE PRAEST. ET USU NUMIs Μ. 62r

Au GusTAE titulum , JuLI E T 111 Filiae adscribunt illius Nummi, in quibus vulgo Mutare Carpentum , ut supra innui, & inscr. DIVAE JuLIAE Au G. Di v I TITI F. Quo respexit Martialis,

Dum voces plex, dumque thure placabit Lib. Ir. Matrona Di v AE dulce J u L I Ag nomen. Vp ι Domitiani autem Conjugi Do ΜΙΤIAE nomen L O N-GINAE praeter Suetonium tribuit Nummus Medi-ceus, qualem descripserant jam olim diligentes antiquarii, & post eos Scaliger in Eusebianis qui ab una

parte Domitianum, ab altera hanc Domitiam refert,& inscr. AONTE INA A OMITIA ΣEBAT TH. Neque infrequenter eadem Augusta signata in aliis Graecis Ephesorum, Magnesorum, Cadoenorum, Amastrianorum,ac Amphipolitarum nummis , quos versare mihi non semel licuit in illustribus Cimeliarchiis, cum Dianae Ephesinae, aut Fluviijacentis, aut Tripodis aliisve id genus symbolis. Haud ignoti quoque Romani ejusdem

Augustae nummi, vel cum inscr. ob natum ex se & mox coniecratum infantem , DIVI CAEsARIS MATRI; aut aliaS DOMI Τ I A AUGuSΤA IMP. DO-ΜΙ Τ I AN I ; seu, ut praefert insigniS nummu S aereuS, In Cimet. DOMITIA AUG. IMP. CAE S. D Iv1 F. Do M ita 'l h ΤΙANI Au G. alius minor itidem obvius DOMI - ΤΙ A DIVI F. Do ΜΙΤ IANI. Scilicet eadem ratione qua hujus liberti, servi, ornatrices, aliquoties numerantur in priscis marmoribus, cum inscriptione DoΜ1Τ DOΜΙΤ IANI. Sequentium Vero

Augustarum Historiam non minus illustrant antiqui Nummi. Nervam quidem Augustum uXorem habuisse, Sc filium ex uxore dictum Calpurnium, CX Plinio, Dione, de Victore etiam colligit Tristanus, sed nullo idoneo fundamento. Neque enim verba Plinii de Tra-

136쪽

6D DIssERTATIO SEPTIMA In pane- jani adoptione loquentis id arguunt, Itaque, inquit,

gy t adoptat in es, non ut prim alius atque alius in Uxoris gratiam.

Adhiυit enim te fluum non Vitricus sed Princeps. quae nihil aliud quam diversam Trajani, & Tiberii puta vel

Neronis, adoptionem probant: quorum ille a Nerva patriae caritate, hi a V1tricis Augusto & Claudio in u-L. Lxvi II. Xorum gratiam sint adoptati. Dio vero nihil aliud tradit, nisi Nervae Trajanum & quidem Hispanum adoptanti conjunctos non defuisse. Neque de filio siluisset, ut quem celcbrat Nervae in patriam caritatem, magis adhuc conspicuam redderet. Victorem autem, quem testem obiter hic appellat Tristanus, non intellexit: ita enim ille, Calpurnium Crassum promissis ingentibus animos

militumpraetentantem detec um confessumque Tarentum cum uxore removit, patribus lenitatem ejus increpantibus. Plana

haec de Calpurnio & ejusdem uxore a Nerva relegatiS, Ob crimen majestatiS ; ex quibus tamen uxorem ipsius Nervae & filium Calpurnium commentus est Tristanus , parum certe probabili conjectura. At vero verisimilius quis ignotum ex auctoribus Nervae matrimonium colligat ex ejus Nummo Mediceo, in quo caput muliebre ornatum diademate cum inscr. IMP. NERVACAE S. Au G. in aversia Globus cum temone: ni tamen insolitus apud Romanos illis temporibus usus Diadematis, ad Deam aliquam, puta Junonem, eundem Nummum referendum potiuS arguat. Trajani vero non solum uXorem P LoΤINAM, sed insuper icut ante obiter indicatum MARCIANA A1 sororem, di Filiam ejusdem MATIDIAM, AUGus ΤAS ex Nummis Sc Lapidibus renuntiatas, discimus. Ex his etiam DIVAM Marcianam arguunt nummi Filiae inscripti, MATIDIAE Au G. DIVAE MARCIAN AE, & singularis quidam Mediceus, in quo legitur

137쪽

DE PRAEST. ET USU NUMIS M. 623 DIVA AUGUsΤA MARCI ANNA, cum gemino N &cum Aquila : praeterea in aversia parte ac inscr. CONSECRAΤΙo. S. C. cujUS etiam index alius ejusdem Divae nummus, cum figura in curru qUCm duo In Gaza Elephantes trahunt. Soror vero Matidiae SABINA,

infausta Conjux Hadriani, cum in vulgatis nummis, Π 'tum in rarissimo Farnesiano una cum Antino mariti calamito depicta Occurrit. FAUSTINAS VCro,Matrem & Fil1am non trita solum tu obv1a passim numis. mata, sed rariora etiam nonnulla exhibent. Et Matris quidem FAUsΤINAE nummi, Antonini Pii conjugis , plerique post mortem ejus percussi cum solitis coniecrationis symbolis ac nominibus. Quo spectant etiam insignes, quamquam jam Vulgati antiquariiS nummi, in quibus plures figurae cum puellis Occurrunt, Fausti na vero subsellio insidens, & inscr. PUELLAE FAUSTINI AN AE; quae nempe inde nomen nactae ut liquet ex Capitolino, quod in honorem mortuae conjugis alimenta iis e publico ex Piijussu decreta sint.

Tales vero alimentarios pueros ac puellas ad frumentationem primum admissos a Traj ano, gratia aetatis iis dem factra, liquet ex Plinii Panegyrico , ut jam Viderunt viri docti. Unus vero aut alter nummuS hujuS Augustae occurrit signatus eadem viva inter nummOS Mediceos , cum inscr. CONCORDIA AUG. Quo referendus etiam praeclarus quidam nummus, in quo plures Sabinae cum parvulis depinguntur intervenienteSSabinorum Se Romanorum pugnae , cujus nummi notitiam

138쪽

6rl DISSERTATIO SEPTIMAtiam mole & raritate inter paucos insignis, Cl. Gottifredi acceptam fero. Eidem Faustinae adhuc superstiti adscribendus alius nummus e maximorum itidem g nere , hinc cum inscr. FAUSTINA AUG. ANTONINI AU G. illinc cum Cybele vel Faustina habitu Cybeles Leone vecta, cujus hic depicti gratiam incomparabili Reginae habiturus est Lector.

In Gara Christinat Augustae

Geminam omnino huic Nummo & praeclaram quidem statuam observabam nuper in Villa Pamphiliana. De Galero autem illo, seu operculo Verticis, quod praeferunt passim Faustinae hujus nummi,audiendus est

De Cultu. Tertullianus, cui facem iidem commodant. Aliae g fiunt in cincinnos coercere, aliae ut vagi se volucres elabantur, non bona simplicitate. Assigitis praeterea nescio quas enormitates capisiorum, nunc in GALERI modum, quasi vaginam capitis , O OPERCULUM VERTICIS, nunc in cervicem retro suggestum. Ad FAUSTINAM

vero Filiam spectat alius Nummus Regiae ejusdem Ga-Zae, in quo eadem Cybele occurrit inter duos Leones sedenS, una manu tympanum, altera gestans Papa

vera.

139쪽

DE PRAEO T. ET USU NUMIS M. 6rs Frequenter nempe sub habitu hujus Deum Matris depictae id genus Augustae es, unde ejusdem Faustinae puerperium, sub puerperii Cybeles essigie adumbratum videas in nummo Cl. Seguini. Ita haud dissimilis adlato modo Faustinae Nummo alter Filiae ejusdem LUCILLAE L. Veri conjugis, cum Cybele sedente itidem inter duos Leones : nisi quod Papaverum loco Pinus ramum gestet, eidemque adster Atys cum pileo Phry- Ad Lucillae hujus Matrem Faustinam pertinet, ut obbter hoc addam, alter ejusdem Nummus a Tristano ad

CEb. ΘTTATHP, sed quem aliud agens procul dubio P g a

140쪽

626 DIssERTATIO SEPTIMAram ad Matrem, non ad Filiam refert. Nec Commodi solum Uxorem CR 1sPINAM Dianae habitu, sed&ejusdem pellicem MARCIAM Palladis aut Amazonis instar depictam exhibent praeclari itidem Numm De hac postrema LampridiuS, Commodis Amazonius Marciam Concubinam in mazone pictam diligebat. Pe tinacis conjux TITIANA Antiquariis hactenus ex Nummis ignota; licet in nummo quodam Mediceo spectetur, in cujus aversa parte NaVi S cum velo. Neque enim silendum, haud immerito suspectum eundem fuisse crudito illius Gazae Custodi Petro Fittonio, quasi Crispinae caput in anteriori parte referret. Equidem

ut alia mittam, Pertinacem certe uxorem Augustam di-Lib.LΣx m. ci noluisse tradit Dio, quamquam aliunde sciamus hoc Capitol. in nona Cn Cadem dic utrique conjugi delatum. At Suc-Pςrim ς- cestonis ejusdem Didii. Juliani duas AUGUsTAsnuncupataS Uxorem & Filiam, MANLIAM nempe SCANT ILLAM&DIDIAM CLARAM, Nummi carundem adhuc arguunt 8, ut Vere pateat adsertum a10 Did Ju- Spartiano ; Uxor etiam Manlia non ut ibi legitur Mallia b Scantilla, ct filia ejus Didia clare Augusta sunt appe

latae. JULIA DOMNA Severi Conjux ex ejusdem nummis nota, Mam ex iis castigatus ab eruditis error Viri docti, qui ΔOMNAM ab Oppiano per syncopem, pro Domina diffam existimaverat. Eundem tamen erravit nuper eruditissimus editor Nicephori Bryennii, qui insuper ex hoc ipso Oppiani loco Dominas dictas colligit Matres Augustorum. Do MNA enim proprium cognomen Syrae hujus Mulieris, sicut in Oriente & AEgypto frequens Occurrit apud Auctores Ecclesiasticos Ibo MNI&DOMNAE appellatio. Ita Isdori illius, cujus vitam describit Damascius apud Plio

tium, uXOr Domna ab eodem vocatur. Unde etiam CD