Ezechielis Spanhemii Dissertationes de praestantia et usu numismatum antiquorum

361쪽

DE PRAESΤ. ΕΤ USU NUΜrs M. 8 7GALL. LUG. Diversus vero a superioribus Nummus

Vitellii, in quo figura armata gradiens cum hasta &signo militari, ac inscr; CONSENSUS EXERCITUUM, a quibUS nempe, ut supra Postumus Exercit,bus consentientibus , Imperator renuntiatus, &cui similis inscriptio legitur in nummo aureo Vespasiani. Qui Consensus Exercituum signanter in Vitellianis nummis positus mihi videtur, ut opponeretur aemuli paullo ante Othonis jactationi, qua non quidem Exercituum , sed C ON SENSUM populi ac Senatus pro se attollens apud Tacitum refertur; idque ea oratione, quae in Ur- Uinst I be ab eodem pro concione habita, publice post ejus fata extabat, ut ex eodem Tacito videas. Alia jam mitto sexcenta, quae ad Militiae veteris illustrationem peticontinuo ex iisdem Nummis possunt; quae Armorum apud varias gentes forma; quod verum Parmae, Clypei, Scuti, Peltae ac Ancilis, quod Pili Sc Hastae d1s crimen ; quis Militum habitus , quale Paludamentum Imperatorium; quae forma Castrorum; quae Aquilae& Vexillorum, ac in specie quae Labari, aut Cantabri figura; quae Manipulorum signa; quis Fidei aut juramenti militaris ritus; quae Disciplinae cura ; sed quae

partim jam obvia in antiquariorum ac eruditorum libris, partim ex superioribus manifesta, partim etiam peculiaris tractationis argumentum & otium flagitant. Neque de Militia Navali inde quoque illustrata, facile quidquam desiderare patietur eruditissimi Schemeri de illa re opus, quod secunda Miura brevi proditurum audio. Unum hic adferam, eumque novum ac singularem Licinit Nummum cum Vallo Romanorum, ac inscr. VIRTUS EXER. TS A.

Nila id

362쪽

De PACE sub Caesari. .us parta.

3 8 DIssERTATIO NON ANihil autem certius, quam Vasium Romanum eodem nummo , quod viderunt insignes Urbis Antiquarii, designari. Locus etiam Varronis, quem cum transmissa superiori icone innuebat Chiffletius noster, reme tra dubium ponit; Vasium vel quod ea varicare nemo potes, vel quod gula ibi extrema baci a fulcri iliata Aguram habent litterae V. Id vero fatis perspicue evincit superioris Nummi figura, cujus extrema quaVis parte su mpta litteram V signant. De tota autem Valli ratione ac figura videndus est Livius, qui leves se bifurcos plerosque se trium aut cum plurimum quatuor ramorum Vasios caedi ostendit, alibi de Valli Romanorum a Graecis& Macedonibus discrimine agit. Exhibet idem Nummus in summoVallo militem,qui Vasiares coronaS manu tenet, Muralibus nempe Vastaribuseque in signis Coronis juxta Livium , & quo symbolo VIR ΤUS EXERCITUS C-jusdem Licinii denotatur, quem militiae custodem ad veterum instituta severissimum refert Aurelius Victor. Neque vero fortes solum Exercitus aut Victorias Eternas , sed & ΟαBEM QU I E Τ U Μ , quod orabant olim pro Imperatoribus Christiani juxta Tertullianum in Apologetico, iisdem etiam vindicant aut gratulantur haec monumenta. Hinc praeter CLAUSU Μ JA

363쪽

DA PRAEs T. ET USU NUΜΙs M. 8ή 'AUGUSTA, quam nempe orbi terrarum praestabat Tiberius, Vespasianus, Hadrianus, aliique , unde jam olim Poeta,

uae minin AUGUSΤΑ PACE fruatur humum, Ovia. de& quomodo aut Pacem Deum Livius ejusque cxemplo h*' 'l' - Justinus, Symmachus, ac Povis Pacem Plautus , aut Amphy. v. Germanicus ad Tiberium, ι. PAX TUA, tuque a ses nato, numenquesecundes, ac Nero apud Senecam, hinc tot millia gladiorum, quae Lib I. de PAX ME A comprimit. Scilicet quod Pax illius cense Cl*m ς ἔ-retur, peneS quem erant au spicia; acunde Pacis Juxta

se Belli Domini Dioni vocantur iidem Caesares Πολεμ EIPHNΗΣ κυμι , sicut alibi diximus. Quamquam& ad Deos quoque illud Pacis & Quietis bonum retulere iidem Augusti, juxta nummum Maxentii, P Ro-ΙΠCinine

lem in Maximiano quoque v1deas. Eandem vero P ACEM Ausus ΤΑΜ dissesam, juxta Velleium, per omnes terrarum ORBIS angulos celebrat itidem in nummo Othonis aureo , PAX ORBIS TERRARU Μ, aut in Vespasiano verius PACI ORBIS TERRA-RuM Au G. h. e. juXta Lucanum nostrum, P A X missa PER ORBE Μ , & quam laudem Hadriano tribuit haud vane Spartianus, tenendae per ORBEM TERRΑ-RUM PACI intendit. Sicut in aliis Nummis paullo ante descripti UBI aE VICΤORES , ita rursiS U- In Cimet. BJ QUE P Ax in nummo Gallieni aureo, juxta Corbu-D 4 Mς lonis de Nerone dictum, Imperatori suo immotam U B I Tacit.An- a E PAcEM , aut Vopiscum in Probo , U B I QUE nai, XV. 27. PAX, ubique Romana leges. Sic FUNDATOR PACIS in aliis Nummis tum Constantinus, tum pridem ante illum Severus, juxta simile Spartiani de eodem testimonium, in aeternum PACE FUNDATA; & quom O-

364쪽

Virgil. Ecl

8N DIssEαTATIO NON Ado idem P Ac ATo α ΟαBIs vel filius Hus Antoni-nUS Vocatur, prior in aureo, alter in aereo nummo Regiae Gallorum Gagae, qualem & in Postumo notat etiam Tristanus: scilicet juxta Poetam, P Ac A1uMQUE reget patriis virtutibus ORBEM. Singularis vero Philippi Nummu S PAX FUNDAT A cuΜ PERSIS, haud aliter acJustinuS, Parta Pace es securitate FuNDAΤA. Neque vero diffusam solum aut fundatam, sed AEΥERNAM eandem ac PERΡΕΤ UAM praedicant rursus illorum Caesarum Nummi, Tiberii puta, Vespasiani, Hadriani, ac aliorum bis potius PACEM AETERNAM pacZorique hyme

naeus

Inde etiam iis monumentiS insculptae aut ARA PACIS in Nerone; modo P AX E QIlI ΤUΜ, ut in Postumo ; PACIS EVENΤuΜ in Vespasiano; modo P Ax PUBLICA; modo in Graecis nummis Pax ipsa spicis coronata, di inscr. EIPHNII; ad quas Pacis icones res.

pexit Tibullus ,

At nobis PAX alma veni, SPICAMQUE teneto,

Per at se potnis candidus antesnus. Et haec quidem scripseram, quum opportune a te accipio ectypum praeclari nummi, quale tua opera ad me curatum voluit vir summis quidem ornamentis generiS, animi, fortunae praeditus, sed novo adhuc ostri fulgore brevi, ut augurari licet, futurus splendidior, Camillus Maximi. Exhibet autem ille Nummus hinc Vitellium laureatum cum solitis principatus titulis, A. VI ΤΕLLIus GERMANICuS IMP. AUG. P. M. T Q. P. illinc tres figuras, unam Romae sedentis, solito typo, cum Victoria prae manibu S, quae coronam offert Vitellio, ante duas stantes, unam togati ipsius Vitel-

365쪽

DE PRAESΤ. ET UsU NUMIS M. 8s IVitellii,alteram a tergo muliebrem, non quidem, Ut statuere quis posset, Germaniae, sed quod liquet mihi cum ex habitu, qui nihil habet barbari aut consoni aliis Gemmaniae typus, sed juxta usitata Dearum id genus apud

Romanos simulacra, tum ex inscriptione apposilia, P cis ipsius essigiem. Epigraphe autem tota, PAX GER.

R o Μ Α , non Pax Germaniae Roma, prout primo etiam

intuitu augurabar, sed Pax Germanici, apposite ad typum, & amatum Vitellio cognomen, illasque solemnes& indicatas paullo ante inscriptiones, Pax Augusti. Sed non decet ut lectori invideamus insignis nummi, neque vulgo apud antiquarios obvii conspectum. Neque indiget ille ulteriori commentario: quum plana sint omnia partim ex studio illo paullo ante comm rato Romanorum Principum, non a devictis solum, sed a pacatis etiam Urbe ac Provinciis, gloriam suoru mtemporum, quamquam Vana tapius, ut hic loci, praedicatione celebrandi: partim ex rebus Vitellii, opera& fide Germanici Exercitus, cui praefuerat, ad imperium promoti, & inde GERMANICI appellationem sibi filioque adhuc infanti tribuentis. Quo spectat etiam matris ejusdem Vitellii dimim, non GER- Tacit Hist MANicu N a se sed Vitellium genitum. Ut mittam in yy

366쪽

abid.

8 DIssERTATIO NON A priori Nummi area omissum Choris , expressum vero Augusti cognomen , utrumque rursus ad Taciti fidem,

τοcabulum Au GuSTI Horret , CAESARIS non reciperet ; mOX, abnuentique nomen Au Gus ΤΙ expressere ut ad umeret , & quibus etiam consentanea alibi ex Suetonio retuli. Caeterum huc etiam referenda Pacis opera, ac inter ea LUDI S Rcu LARES sub Domitiano,

Severo & filiis Philippis, vario spectaculorum genere , sicut jam alibi vidimus, celebrati. Inde passim in iis SPE cu LARIA SAc RA, & sacrificantes Imperatores cum adstante tibicine aliisque figuris, aut juxta sequentem iconem, in qua plures figurae, una ex iis jacens cum Cornucop. duae nudae stantes, aliae duae ante Arames infra Aper cum alia figura. Haud valde dissimilem videas inter Nummos Getae Ducis Arescholani, de quo consissendus Ruben ius brevis sed elegans eorum interpres , qui duas illas figuras nudas stantes de Hercule & Baccho, vere, si quid judi-CO , interpretatur. Hic enim eorum habitus in aliis Severi nummis supra quoque traditis, cum inser. DIS AUSPICI Bus; unde ambobus Templum ingens extruxisse legitur apud Dionem. At figura jacens eum Cornucop. eidem Rubenio Terra, sed cum aliis symbolis, spica nempe & Palma, mih1 in superiori nummo Ti

367쪽

DE PRAEsΤ. ΕΤ USU NUΜΙsΜ. 8, 3berisjuxta solitum ejus typum. Aper Vero in eodem, aut aliud nonnunquam animal in similibus Nummis prout

nempe Diis aut Deabus hoc vel illud lacrum , quibus in solemnibus illis tacularibus sacra fieri solita per triduum in Campo Martio, Jovi nempe, Junoni, Apollini, Dianae , Parcis, Lucinis, Cereri, Plutoni, Proserpinae Zoetimus refert. Sub Philippis vero Occurrit inter alios Lib. DNummos similis celebritatis indices unus, in quo saecularia itidem Sacra, septem nempe figurae ante Aram sa

Miltiare nempe saeculum ab Urbe Condita designatur,& quod νεοπαμ cιον vocarunt Graeci, Ut Eusebi US, a- Devit. Pud quem per Saeculum Nobum easdem voces expressit C*nst l, III Cl. Valesius, Symmachus, NOVI SAE CULI fata re Lib. i. .citantur. Unde similiter Gratiani nummus, qualem

vidi apud diligentissimum integerrimumque Gallici

AErarii Custodem Ampliatoremque Coibertum, GLORIA NOVI SAECULI. EX superioribus autem Philippi nummis cum solemnibus Gentilium sacris satis liquere videtur fabulis adnumerandum, quod de hoc Imperatore ut Christiano Eusebius, aliique dein tradidere , inter quos etiam Abul Pharagius. Quamquam Dyn vi a Videam virum rara eruditione ac inter praecipua hodie 'ς litteratae Galliae ornamenta Danielem Huetium, Candem de Ph1lippo Christiano sententiam in Origenianis tueri V eum nempe circa ipsa imperii initia Christi doctrinam sub Papa Fabiano amplexum, idque Occulte & clam Ethnicos , Ela qua de re considere poterit eum Lector, antequam huic vel alteri sententiae accedat.

Neque enim id jam agimus , sed sola quae e Philippi

nummis erui possunt argumenta si non privati saltem publici Gentilium cultus obiter commemoramuS. Sub Honorio quidem celebratos eosdem saxulares, sed Sa

368쪽

814 DIssERTATIO NON Acris sarcularibus omissis, solo Circensium aut Theatralium ludorum apparatu tradiderunt auctores. Constat In Cimel. vero id ex praeclaris ejusdem Nummis, in quibus Qua- es 4 drigar& Victores cum Corona & Palma, ac inscr. SPECIOSUS DIGNUs EUGENIUS ACHILLIS SIDEREUS. De Oram- OP ΕαΑ Varia non commemoro ab iisdem Caesari-

.. bus erecta Vel restaurata , quorum formam aut nomina u. prisca haec Nummorum supellex praebet, & quae nobis hodie pro diurnis Urbis Achis , quibus talia manda- Annal.xm .ri solita TacituS refert.HujuS generiStot AEDES Deum, ' puta JA N I Quadrifrontis , IOVIS TONANTIS,

SOSPITATORIS, CUSTODIS, ULTORIS, VICTORIS; MARTIS ULTORIS; UENERIS FELICIS, VICTRICIS; APOLLINIS PALΑΤΙ-N I ; SOL IS INVICTI; DEAE SEGETI AE; VOL- ΚΑΝΙ; ROMAE AETERNAE 3 aliaeque , quae cum

Conditoribus suis aut Restauratoribus Augustis, Neronibus, Domitianis, Caracallis, Alexandris Severis, Valerianis, aliisque Caesaribus sacratae his monumentis conspiciuntur. Ita IovIs OLYMPII Templum in nummo Augusti videas haud passim obvio, de quo jam ante ue sicut JOVIS OPTIMI MAXIMI CA-P1TOLINI insequenti Nummo Vitellii, cujusiconem laudatus aliquoties Chimetius noster ad me haudita pridem transmisit. At notum ex Au ctoribus illorum temporum Tacito,

369쪽

Suetonio, arsisse sub Vitellio AEdem Jovis Capitolini, sub Vespasiano postea restitutam. Sed quod dubium quasi & anceps iret, an incendium illud ab obsiden tibus Vitellianis, an a Flavianis Obsessis profectum,

magna autem esset infamia illius fact i, quo multisi Tacit Hist-nem imperii adesse credebant, eam certe a se amoliri vo- ' ' 'luisse videtur Vitellius, hac suae erga sedem Jovis Opt. Max. ac imperii pignus pietatis contestatione. Equidem quantum curae ea res foret Vitellio, abunde ostendit absolutus ab eo Atticus Consul, quamquam e ducibus Flavianarum partium, quod interrogantibus quis Ca- Hist. vi pitolium incendisset, se reum Atticus obtulerat. Eaque Con-7 fessione, sive aptum tempori mendacium fuit, invidiam crimenque amovisse, se apartibin Vitellii amolitin sidebatur. Et certe crebrior fama, ut tradit in hoc facto idem Tacitus, obsessis Flavianis hoc incendium adscripsit, quo Hist. nitentes ac progressos Vitellianos depellerent. Quotyi vero alias AEdes insuper in his monumentis restitutas

quasi iurestau ratas videas ρ Ita Templum JUNON1sMARTIALIs in Numinis Volusiani non solum sed etiam Philippi ac Triboniani Galli ; sPEI PUBL. seu Publieae in Tetrico juniore apud Tristanum ε, ΜΕΜOR I AE AE Τ Ε R N AE. in Divo Romulo ; V1CΤoRIAE in Gordiano ; DIANAE PE ae G. Pergaeae nCmpe, non Pe gamenae , Ut censebat Tristanus in Nerone, ac juxta Nummos Graecos alibi in hoc opere descriptos, AP- ΤΕΜΙΔΟΣ ΠΕΡ ΓΑΙΑΣ quamquam Pergasiam eandem dictam doceat Stephanus ByZantius, ni corrupta Vox pro ut Nummi veteres constanter eam vocant. Ita sua consecratis Caesaribus Templa, ut DΙ-vo JU Lio in Augusto; huic vero etiam a Piores fi- tuto , juxta ejus Nummum ; DIVI AUG. RE S Τ. TEMPL. aut etiam in Nummo Faustinae Pii Conju- si Cimet

370쪽

8s6 DIssERTATIO NON Agis, AEDES AUG. Adde Templum Gentis FLAVIAE , item ejusdem FAUsΤΙΝAE , cujus alioquin supersunt adhuc in Urbe rudera; adde plura id genus

cum duabus, aut quatuor, aut sex, aut Octo, aut decem etiam Columnis;eademque modo cum Una,modo cum pluribus statuis,quamquam citra illius Dei aut Deae nomen, cui eadem erant dicata. Neque praetereundum

hic nobile illud Vespasiani opus, PACIS Templum, cujus emgiem non solum adumbrant ejusdem Vespasiani aut Titi Nummi , sed Commodi insuper ; ac proinde nondum incendio , quod mox sub eodem , teste Herodiano, contigit, dirutum. Certe aetate sua combustum illud docet una cum sua- ν Galenus eo libro, quem scripsit Severo & Caracalla imperant,

se Templum PACIS ast. Contigit vero illud incendium anno Commodi x II. seu A rae Christianae CXCII, ut notatur in Eusebii Chronico. AESCULAPII vero Insulam ac Templum ex praeclaro Pii nummo alibi jam eruimus. Immo ipsius URBIS Templum ab Hadriano conditum anno, quo Natalem ejusdem celebravit , indicat Nummus descriptus pridem ab antiquariis, accitatus quoque viro incomparabili in Eusebianis, &doctissimo Valesio ad Ammianum, DCCCLXIV. N ΑΤ.

URBIS R. CIR. CON. S. C. Natali Urbis Romae Circen

ses Concesset Senatusionsulto. Jam quot Veteres ac insignes A cus in iisdem Nummis videas etiamnum erectos vel AUGUsaeo ob Vias Munitas, & signa a Parthis recepta ; vel DRUSO & CLAUDIO de Germanis ac Britannis devictis, vel GALBAE ob Remissam

Quadragesimam ; vel NERONI, DOMITIANO, TRAIANO, SEVERO, POSΤUMO, CONSTAN-r I N O MAGNO, solita adulationis illorum tempo