장음표시 사용
271쪽
causa sit, videmus contra seminae diutum tempore opus esse, ut. fini suo respondeat. Videmus primum illam materiem praebere, e qua nommeo*us oritur, videmus hoc ab ea per plurium mensium spatium in gremio gestari et hoc tempore elapso, quando idoneum actum erit, quod propriam agat vitam, in lucem proferri et ne tunc quidem finem malemae curae esse erga prolem. In viro Videmus speciei propagationem, dummodo statu sano gaudeat, sontem esse voluptatis, in semina contra, quamvis omnia prospere cedant, doloris plenissimam esse. Quae res omnibus vel paululum animum advertentibus tam perspicua est, ut minime sit mirandum, illam inde a primis temporibus observationem hominum non effugisse. Quis enim parturienti graviter laboranti adesse potuit, nam imprimis illo tempore quo laetus a matre editur dolores oriuntur, quin
adspectu ejus magna commiseratione moveretur, et consentaneum erat huic
commiserationi conjunctum esse desiderium auxilium reperiundi, quo ab his doloribus liberaretur, aut, si hoc fieri non posset, illam saltem hoc tempore consolari, adjuvare et a periculo errare possemus. Inde orta est ars, quae ad maximum generis humani beneficium destinata erat, cujus finis praecipue magnus actus est simulac animadversum est partum non semper prospexe cedere sed etiam non raro doloribus, qui semper inde oriuntur, pericula et matri et oetui conjuncta esse. Haec ars, quae obstetricia vocatur, ut quaevis alia a parvis initiis prosecta, paullatim in melius mutata est et quamvis experientia nimis saepe doceat multum adhuc abesse ut persecta sit, tamen haec est seculi nostri selicitas ut vere nobis contendere posse videamur, illam talia cepisse incrementa, qualia olim vix sperare homines poterant. Quo majores autenisecit progressus, eo etiam majorem scientiam ab artis ministris postulare debemus eoque magis societatis humanae interest esse viam, qua suturus obstetricator doctrinam et artis peritiam sibi comparare possit. Quum autem mihi provincia sit demandata nobilissimam hanc artem in hac alta Musarum sede profitendi, hoc solemni die pauca dicere: De rite i Iaurandat titutione de arte uictricia, mihi proposui. Hanc dicendi materiem quum mihi sumserim, non ab re visum est, eam in tres partes dividi. Videamus igitur P. quibusnam ars obstetricia exerceri debeat. IP. Quid nostra aetate ab iis qui hanc artem exercent Dj0jtjgod by
272쪽
262 A. E. SI ON THO ASjure postulari possit. HIP. Quo modo institutio consormari debeat ut illis
postulatis satisfacere possint. I. Quaestioni quis artem obstetriciam debeat exercere variis temporibus varie responsum est, neque hoc fieri non potuit responsio penderet necesse erat a modo doctrinae, quo gaudebant homines , et ex iis, quae ab obstetricatore jure postulari posse videbantur. Antiquissimis temporibus quum, genere humano adhuc in infantia versante, mores etiam simplicissimi essent, non dubium est , quin parturientes a seminis solis auxilium peterent. Insito enim verecundiae sensu, qui omni tempore mulieribus magno fuit decori, factum est, ut illo vitae tempore, quo illis ossiciis langerentur, quae reproductionis unctione imponuntur, a solis sororibus videri cuperent. Viri jam statim hanc ob rem a lecto parturientis arcebantur, nec mirum quam enim utilitatem illis temporibus, omni adhuc naturae muliebris cognitione deficiente, arire poterat eorum praesentia Feminis enim sussiciebat ut illae adessent, quae simplicissima illa auxilia praebere possent, quibus opus esse in quovis partu intelligeretur necesse erat. Hanc consuetudinem, qua factum est ut seminae et quidem solae seminae ad parturientis lectum admitterentur, in tota antiquitate reperimus. Videmus illam jam expressam in veterum populorum mythologiis, fictionibus illis poeticis e temporibus quorum nulla certa historia ad nostram
aetatem pervenit. AI Aegyptiorum, ILEITHYIA, ARTEMIS, HERE Graecorum, JUNO, DIANA, LUCINA Romanorum, quin etiam numina minora,
quibus aut per graviditatis tempus, aut in ipso partu, aut per lactandi periodum vis tribuebatur, et quae precibus votisque propitia sibi reddere
conabantur, Omnia erant sexus sequioris, unde argumentum capere possumus homini, quamdiu sere prorsus in naturae statu vixerit, nequaquam occurrisse aliud auxilium, nisi quod a mulieribus exspectari posset, ad parium adhibere. Hanc ad rem maxime idoneas videri consentaneum erat mulieres majores natu, quibus quum ipsae partum expertae essent, major auctoritas tribuebatur. Itaque illis temporibus, quum genus humanum nondum adeo auctum esset, ut magna hominum multitudo eodem loco habitaret, quumque modus, quo homo sibi suoque pecori, quae primae ejus divitiae erant, Victum quaerebat, non sineret multos homines in imum locum Dj0jtjgod by
273쪽
congregari, verisimile est filias a matribus, minores natu sorores a majoribus, seminam primum parturientem a femina partum jam experta adjutam
sublevatamque esse. Quum tamen, numero hominum sensim aucto majores minoresve societates junctae essent, fieri non potuit quin intellectum sit inter illas, quae aliis temporibus adias adjuvissent, nonnussas fuisse, quae prae aliis ad illud auxilium serendum idoneae essent. Fuerint nonnullae , quae ipsae arbitrarentur se hujus res majorem aetas esse peritiam et quae propterea etiam majori fide dignae censerentur, his igitur potissimum parturientes utebantur et sic mox ordo mulierum ortus est, quibus
jus tribuebatur, aut quae ipsae sibi jus arrogabant utique parturientibus auxilio suo opitulandi. Tales etiam obstetrices am antiquissimis temporibus
memorantur apud illam gentem cujus vetustissima historia nobis servata est. In sacris libris enim tempore AcoBI, quem seculo duodevigesimo ante Christum vixisse accepimus, obstetricis mentionem actam invenimus, caELAM dissiciliori partu maAMINEM edentem consolantis et adjuvantis. Hae tamen obstetrices, quamquam auctoritas earum magnopere valebat, apud omnes gentes, ne Graecis Romanisque exceptis, laude humanitatis maxime florentibus, progrediente tempore non solae parturientium adiutrices
Vere existimare nobis videmui genus humanum initio paucis morbis laborasse, neque minus partus unctionem in muliere primis temporibus raro morbi vel mortis causam fuisse quum autem per luxuriam nimiamque culturam numerus morborum, quibus miserum genus humanum Vexatur, augeretur, eodem tempore iisdemque causis etiam numerus casuum,
quibus non sine matris periculo pueri in lucem eduntur, auctus est. Quo plures hujus generis miseri eventus observabantur, quibus pateret, auxilium, quod tunc a mulieribus proficiscebatur, non semper viam ad mortem aditurientium occludere, eo magis homines sibi persuaderent necesse erat in his similibusque casibus, peritiorum auxilium optandum esse. Initio huic rei subvenire magnae erat dissicultatis, sed eaedem causae, quibus malum ortum est, felici rerum conversioni, remedium attulerunt. Homines non fugerat non semper nos secunda ut valetudine in votis igitur erat morbos depellere mortemque instantem arcere. Non abhorret a vero observationibus fortuitis intellectum esse remedia interdum nonnihil Dj0jtjgod by
274쪽
posse proficere, quumque hac scientia crescente, nonnulli in illud incumberent, ut illam quam maxime colligerent, orto medicorum in dine, trimhi vocati sunt ut parturientibus opem ferrent in illis casibus ubi obstetrici fatendum esset partus impedimenta et pericula, quae matri imminerent, majora esse quam quae suo ipsius auxili possent superari. Quando autem apud quemque populum consuetudo haec orta sit, post tot secula certo mare non licet. on injuria nobis suspicari posse videmur, illam apud Graecos, florent HIPPOCRATE, quarto ante Christum seculo, jam exstitisse. Quamvis enim satendum est in scriptis, quae doctorum Virorum testimonio constat HIPPOORATEM auctorem habuisse, nulla argumenta firma inveniri, quibus probari possit, patrem medicinae ipsum parturientibus opem tulisse, tamen in iisdem libris, quaedam offenduntur, quibus nobis
persuadere possimus, illum etiam diligenter phaenomena Observasse, quae in corptare mulieris partum editurae ostenduntur. Aucto auxiliorum numero, quae ad morbos, quibus homo obnoxius est,
profligandos adhibebantur, mox coepta sunt in duas classes dividi. Hiori adnumerabantur illa, quae intrinsecus sumebantur, ad quae recte adhibenda sola scientia poscebatur, ad alteram vero illa spectabant, quae in in poris superficie applicanda praeter scientiam etiam dexteritatem postulabant moiactum est ut ars in medicinam, sic dictam, inteream et extemam divideretur Qui huic operam dabant χειρουργο. a Graecis vocati simi, et quum homines imbuti essent vana opinione, viribus matemis deficientibus ad foetum gremi propellendum, nihil aliud requiri, quam iis auxiliis mechanicis subvenire, mirandum nobis non est, chirurgos imprimis Vocatos esse , opem errent si quando obstetricibus res minus prospere cederet. His obstetriciae historia docet hanc consuetudinem, quae jam Em temptam apud Romanos vigebat, per multa secula non mutatam esse, imo nostro tempore et in nostra regione, ubi sive jure sive injuria, illi, qui artem medicam exercent, adhuc in medico et chirurgos distinguuntur, etiam hujus rei vestigia inveniri possimi. Initi auxilium chirurgi raro modo invocabatur primum enim obstetrices magna auctoritate gaudebant; sec do chirurgi isti metum incutiebant, quippe quorum ars omnis in eo sita erat, ut instrumentoriun ope oetum ex utero matemo divellerent; denique autem, riuum minime doctrim Dj0jtjgod by
275쪽
praediti essent et auxiliis imperfectissimis uterentur, eventus raro conatibus eorum mere poterat. Haec vero rerum conditio non semper inmutata mansit instauratis enim disciplinis post umbras, quae per secula medii aevi totum sere orbem terrarum excultum cooperuerant, etiam medicinae novum lumen apparuit, neque chirurgi beneficii renatarum litterarum expertes fuerunt. Quum nun anatomia emendatiore duce, meliora didicissent, suaeque arti crudelitatis speciem ad dissent, mox manifestum factumeat multum interesse mulieribus, auxilium eorum saepius invocare quo facto viri non modo scientiam suam augere, sed etiam auxilia, quibus utebantur, emendare, eaque parturientibus magis magisque utilia reddere poterant.
Chirurgi autem illi, qui praesertim id agebant ut artem suam ad usum
parturientium converterent, obstetricatores vocati sunt. - Diu autem consuetudo vigebat, omnibus in partu prospere cedentibus, curam parturientium mulieribus credendi ad partum vero dissiciliorem obstetricatores illi arcescebantur. Longum est indicare quanto detrimento haec consuetudo arti nostrae fuerit. Hoc modo nobis adjicere liceat artem tunc demum beneficium generis humani exstitisse, quum viris etiam ad partum selicem vocatis, aditus patefactus sit, quo hanc functionem ab umi parte quam
curatior virium, quibus partus peragitur, cognitio, accuratior etiam scientia, quam de partus dissicilioris causis sibi comparare potuerunt obstetricatores, suspicionem injecit, praeter auxilia mechanici generis, in quibus sero omnis chirurgorum obstetricantium spes sita erat, alia saepe requiri, quae ad forum medicinae, sic dictae intemam pertinent; quo sacto homines eo adducerentur necesse erat, ut existimarent praxin obstetriciam, ad quam rite exercendam magna scientiae et dexteritatis copia requiritur, illis modo committi licere, qui idonei viderentur ut omnibus uterentur
auxiliis, quae studio medicinae, quo latissimo gaudet ambitu, percipiuntur,odque didicissent illa ad parturientium curam adhibere.
M tamen credatis Α Α Η Η improbandam esse consuetudinem, qua factum est, ut etiam nostro tempore artis obstetriciae pars quaedam, quae scit viae-ur in curandis seminis, quum vires malamae ad partum sum-ciunt, mulierum manibus mandetur. Causae, quae effecerunt ut antiquissimis temporibus, viris prorsus exclusis, ad eam rem adhiberentur, et per
276쪽
omnia secula ad partum sublevandum servatae sint, nondum esse desiere neque sane unquam prorsus manescenti Quamdiu tamen persuasum erit, viros solos idoneos esse, qui artem medicam addiscant et exerceant, nunquam timendum erit, ut homines in illin errorem incidant ut praxinobstetriciam, quo hodie gaudet ambitu, curae mulierum credant. Et sic quaestioni propositae respondisse nobis videmur probavimus enim experientiam docuisse, solos viros et ex his modo illos, qui ab omni parte artis medicae periti sint, idoneos esse, qui in quoris casu onmia, quibus parturientes indigeant, auxilia praestare possint. Quam rem veram esse magis etiam perspicuum erit a secundo indagare conabimvi', quae nostra aetate ab obstetricatore postulari possint et debeant. II. Jam statim occurrit ad nostram artem exercendam, ut in quaria alia, et doctrinae copiam et illas dotes requiri, quibus cum utilitatis fructu eam adhibere possimus. Videamus primum, quibusnam in rebus haec doctrina versetur. Ad sesentiam, qua obstetricator instructus sit necesse est, vix ullum est dubium, quin illa pertineant, quae cognosci possunt de ea corporis muliebris functione, quam partum dicimus. Hoc tamen non omnis reproductionis functio continetur, et quum partem nunquam rite cognoscere possumus, si totius, quo illae partes continentur, naturam ignoramus, omnia phaenomena, quae reproductio nobis praebes; ad obstetricatoris studium revocanda sunt. Neque haec ullo pacto intelligi poterimi, seminae, in qua ostenduntur, non perspecta natura. Et quomodo ad hunc
finem perveniemus nobisque accurate dijudicare licebit, quibusnam rebus viro destinguatur semina, studio generis humani omisso Ab hominis igitur cognitione incipiat obstetricatis studium impendat organis, quibus corpus nostrum constat, neque solum forma sed etiam proprietatibus et functionibus, quibus destinata sunt. Discat Anatomiam et Physiologiam, nobilissimas illas disciplinas , quarum usum nostro demi in tempori intelligere contigit , quippe quibus omis vera medicinae sesentia nitatur necesse est, quarumque nostra praecipue aetate intimum nexum per erimus, quum persuasum sit, vim sine materia ne cogitari quidam posse, eo
Phaenomena explicari, nisi fit intellecta fabrio organorum in quibus ostenduntur. Quapropter obstetricator has disciplinas minime n ligat,
277쪽
amatquo ullum ommum illorum auxiliorum, quibus ad illarum studium opus est; operae enim impensae in praxi exercenda minime illum poenitebit Si vero illi contigerit hac ratione corpus humanum, quantum fieri potest . indagare, his studiis adjungat animi investigationem. Quis enim
profiteri audeat so hominis naturam cognoscere prorsus, illam partem ignorans, quam ne mors quidem delare potest.
Anthropologia rite imbutus cum Ductu illud ager poterit, ut illam sibi
comparet doctrinam, qua gynaecologum instructum esse oportet, ad quod studium eadem via ingrediendum est, quae ad hominis cognitionem ducit. Ordiendum ab investigatione eorum, quibus corpus muliebre a Virili distinguitur. Himo obtuitu modo differro videntur illis partibus, quibus cavetur ne species intereat; si vero rem accuratius perpendimus, mox intelligemus hanc opinionem longe a vero abesse. Neque profiteri dubitamus, scientiis magis magisque excultis, tempus esse suturum, quo intelligatur in toto corpore muliebri nullam esse partem, nulliun os, nullum a sanguiferum, nullum nereum, quin propriam suam a virili diversam habeat formam Iam nunc in munis partibus, do quibus hoc antea anatomi ne suspicati quidem sunt, disserentia quod ad sexum observata est, nec ullum est dubium, quin multum industria posterorum relictum sit. Non vero minus animi dotibus lamina a viro differt ne quidnam interutobstetricator ingere debet auxiliis enim quibus in parturientium cura subinde uti oportes adnumerandum est mentis regimen, quod non minus obstetricatoris quam medici est. Ex manis corporis muliebria ea, quae reproductioni inserviunt, pra sertim gynaecologi animum ad se convertunt. Non est quod ea nunc deseribam , hoc solum dicere nobis liceat, alia inveniri, quae materiem praebent e qua Mum corpus oritur , alia quibus per evolutionis spatium custoditur, alia quibus et per quae laetus maturus expellitur, alia quae Monat per satis longum tempus idoneum praebent alimentum. Accurata omnium horum organorum cognitio ab obstetrieatore requiritur, ne sumesteorum fabricam tenero nisi modo, quo unguntur, intellecto. seat igitur phaenomena, qua in Marida, parturiente et puerpera observari possunt, nam quamquam imprimis ejus interest ea, qua in partu observanda 34. Dj0jtjgod by
278쪽
268 A. E. SI NON TRO ASsunt, percepta habere, hic tamen vincula adeo arcto cum graviditate, cui finem imponit, nec non cum puerperio, cujus est initium, conjunctus est, ut sine horum studio illum cognitum habere non possit. Neque tamen scientia his finibus circumscribi potest. Reproductionis finis est ortus novi corporis, cujus naturam ignorare obstetricatori non licet. Operam igitur navare debet embryologiae, qua omnia ea continentur, quae de ovi evolutione scire nobis contigit, quaeque docet, quid in laetumaturo observandum sit nec non in partibus, quibus proxime circumdatur. Videtis igitur . . Η Η non parvam doctrinae opiam ab eo, qui reproductionis unctionem rite cognoscere velit, requiri tamen haec obstetricatori sussiciunt Quando enim omnibus his scientiis rite instructus est, illa modo animo tenet, quibus opus est ad reproductionem intelligendam si a statu normali non deflectim phaenomena autem semperita felicibus esse mulieribus contingit. Morbis obnoxiae sunt bene multis, qui vel graviditatem impediunt, vel praesentem turbant, quique rursus in
gravidis exacerbantur, Vel partus tempore matres infelices vitam cum morte commutare cogunt organorum, quae reproductionis lanctioni inserviunt, labrica vel sorma non raro a conditione physiologica aberrat, unde vel matri, vel Betui varia oriuntur pericula ne arte quidem vim nonnumquam debellanda ubicunque talia observantur obstetricatoris est auxilium afferre, noscat igitur earum causas symptomata et eventum, neque remedia ignoret, quorum usum experientia docuit, nec non illis dotibus praeditus
sit, quibus illa opportune adhibere possit. Quod ut fiat imprimis illi
necessarium est, cujuscunque casus accuratam, quam dicimus, diagnosin instituere Si vero quis quaerat quibusnam subsidiis hoc perficere possit, inveniet eadem esse, quibus in aliis medicinae partibus utendum est. Interrogatur semina, interrogantur praesentes de iis phaenomenis, quae quum aut antea obtigerint, aut quum sub sensus nostros non cadant ipsi observare nequimus: mea tamen obstetricator, non Minus quam medicus, ne illis plus aequo credat, incerta enim et vana saepe inveniet, quae semina ipsa vel alii se observasse serunt. Ipse observare debet, nam in observatione sola tota ars diagnostica sita est Hujus loci non est investigare quomodo obstetricatori observandum sit haec vero sumiant. omnia sere quae in diagnos instituenda ab obstetricatore indagari debent non nisi tactus
279쪽
vel auditus ope cognosci posse rictu igitur explorare et auscultare posse utilissimum ei erit, idque eo magis quum accurata cujuscunque casus cognitio, quae horum sensuum beneficio acquiritur, artificem in eligendis auxiliis, quibus subinde mater vel soetus indiget, dirigere debet. Sunt autem haec auxilia varii generis. lura eorum ad , quae dicuntur, remedia diaetetica vel pharmaceutica pertinent, quorum alia contractiones uteri nimis debiles augent, alia dolores vehementiores mitigant, alia spasticos sedant, alia haemorrhagias sistunt. Haec ut rite adhibeantur eorum naturam et vim, quam in corpus muliebre habent, cognoscere oportet, quod sine athologiae, Therapeutices et harmacologiae studio fieri non potest. Ab his disciplinis obstetricator, aeque ac medicus, In praescribendis remediis intemis auxilium petat, illae enim indicationem et dosinet sormam cujuscunque remedii docent. At quid remediiis juvabit foetu in utero malam ita sito, ut partus prorsus impediatur, aut quando pelvis arctior est quam ut viribus malamis laetus in lucem edatur Sitalia eveniunt ad illa confugiendum erit auxilia, quae operationes obstetriciae dicavitur, et inter has nulla est quin praeter scientiam magnam postulet dexteritatem. Jam membranarum ovi perioratio, simplicissima illa operatio, non rite peragi potest nisi ab eo cui manus inicium suum non negat. Quid autem dicemus de versione peragenda, de extrahendo laetu, de applicanda Orcipe, de partu praematuro excitando, de capite laetus mortui persorando, in quibus perficiendis magna dexteritate opus esse nemo negabit, quum praesertim in his instrumenta admovenda sint, quae ab artifice imperitiore adhibita, cum matris vitae periculo conjuncta sunt. Haec autem sussiciunt quibus ea indicentur, quae ab obstetricatore postulari debeant, videamus nunc, quae institutio eum ad hanc, quam laudavimus, scientiam peritiamque aditum patefacere possit. III Quum de doctrinae copia, qua obstetricator gaudere debet, locuti sumus, plures enumerarimus scientias, quae tamen dici non possunt, Omniquo gaudent ambitu, ad artem nostram pertinere: earum igitur doctrina ad hujus artis institutionem referri non potest. Non tamen ab iis, qui his modo scientiis operam dant, exspectare possumus ut in earum studio praecipum ad illa animum advertant, quae non nisi ab eo, qui artem
280쪽
I 0 . E. SI ON TUO ASobstetriciam exercet, cognosci possunt et debent Sic e g. ab a totam exspectare non possumus ut in pelvis descriptione imprimis ad ea attendat, quorum scientia modo requiritur ab eo, cujus interest modum observare, quo in partu laetus per ejus caritatem transeat Physiologi non est doctrinam de graviditate ejusque signis ita interpretari, ut inde Matetricator omnia ea haurire possit, quibus ei opus est ut in vini casu de graviditate praesente, e absente, de periodo ad quam pervenerit, deque vita vel morte laetus possit judicare. Quae hujus sunt generis ei, qui artem
stetriciam profitetur, mandanda sunt ejus eat o variis scientiis ea illustrare suaeque arti accommodare, quae obstetricatore scire ponet. Hoc si iacit etiam transitus ab iis, quae jam pro parte cognita sunt, in ea, quae prorsus sunt incognita, acilior erit. Non minus in nostra arte, quam in quavis alia docenda, postulatur ut singula, quae ad eam pertinent, bono ordine proponantur. Fuit tempus quo credebatur ossicium obstetricatoris unice in auxilio mechanico arturientibus serendo situm esse hoc tempore ea, quae de partu dissici cognita erant, prae aliis illustrare conabantur doctores quum ero nunc intellectum sit partus phaenomena cognosci non posse, nisi ab eo , qui omnia , quae in gravida observanda sint, intelligat, una omnium consentiens vox est, ante omnia doctrinam de graviditate explicandam esse hac enim nitantur necesse est ea, quae de partu dicenda sunt, et haec iterum sequi debet doctrina de putaverio. In his autem singulis exponendis, nemo est qui neget, incipiendum esse a descriptione eorum phaenomenorum, quin, Omnibus prospere cedentibus, observantur. Sicut curvi norma rectum ita morbi sanitas est, uti dixere pathologi nec minore jure obstetricator dicere potest sibi necesse esse ut in graviditate, partu et puerperio cognoscendis, conditione physiologica rite per ecta, demum ad patholagicae studium transeati Si hoc acit etiam luce clarius patebit partus unctionem, etsi numquam sine dolore a muliere peragitur, tamen nullo modo morbum esse habendum et boni igitur obstetricatoris esse, quam parcissimo in praxi exemendaciis uti auxiliis, quae, quamquam non raro in partu dimetsi utilissima sunt, tamen si praeter necessitatem adhibentur non si nocere possunt. Mautem in re inprimis artis obstetriciae hodiemorum prae veterum praestantia sita est Quo magis enim rem ita sese habere artis opifices intellexerunt, Dj0jtjgod by