Annales Academici

313쪽

um saepius et diligentius apud animum meum de historici Iuris studii proposito atque utilitate meditatus sum, eo maior mentem subiit admiratio, quid esset cur haec nobilissima disciplinae nostrae pars in Academica nostratium institutione ominae Iurisprudentiae finibus plerumque soleat circumscrib Quasi vero apud illum unice populum per varias temporum opportunitates et perpetua veluti progressione ius sit excultum ac perpolitum Quasi vero recintiorum Europae gentium instituta, illorum

imprimis, quae ad Germanicam stirpem sunt reserenda, subito ac repente ex mero legumlatorum arbitrio provocata sint ac procreata Quasi vero nullum adesset ius, antequam nomotheta egregium susciperet ossicium,

illius imaginem, quoad posset, lege referret

314쪽

304 L 4 D LQuodsi vero ipsam intueamur viam ac rationem, qua Iurisprudentiae studium a recentioribus huius disciplinae doctoribus exculta est, duas satis perspicue discerni posse arbitror artis periodos. In utraque autem humanum ingenium conspicimus, non statim praesentis aetatis vinculis solutum, initio totum in interpretatione iuris, quod vigere existimatur; deinde vero illius iuris doctrinam in artem quandam redigere tentans; donec tandem ipsi persuasum fit, germanam cuiusque instituti esticaciam propriamque ipsi naturam rite perspici ac diiudicari non posse, nisi historiae luce indagetur atque illustretur. Itaque medio, quod dicimus, aevo glossatores nihil aliud agebant aut moliebantur, quam uris Civilis praecepta uberrimis explicare doctrinae commentariis subtilesque dirimere controversias, unam adtendentes exegeticam interpretandi rationem deinde saeculo decimo quarto Academiis maxime Francicis dogmatica in usu esse coepit Iuris tractandi methodus, at inanibus saepe scholasticorum praeceptis ac disceptationibus depravata tandem vero Alciatus, BuJaeus, asius aliique regiam illam munire conati sunt Viam, qua strenue progrediendum esse docuit frunmus ille uiacius, qui,

historici iuris studii instaurator dici meretur, discipulosque illa initiare coepit Iurisprudentiam interpretandi ratione, qua ex ipsius populi Romani ingenio et historia unumquodque placitum illustrarent. Quorum exempla ita mox secuti sunt optimi quique in patria nostra Iuris interpretes, ut

omnibus paene Iuris locis ex remotissima antiquitate, cuius quidem vestigia satis certa impressa supersint, lucem affudisse videantur. Recentiori vero aetate, vi ex multorum in plerisque Europae regionibus doctorum consensu commimis sere invaluisset opinio, diversos admodum Iuris sontes in tantam excrevisse copiam, ut omnia vitae civilis negotia incerta lege regerentur, - cum ex philosophorum scholis prodita omnium paene animos invaserant infausta quaepiam de vera libertate tuenda ac regunda civitate commenta, nec minus plerisque avita instituta abolenda viderentur, - conditi sunt a plurimis ardenter expetiti scripti legum odices, cunctis fere eo magis probati, quo melius, his sanestis ac promulgatis, praeteritorum temporum memoriam omnem exstinctum iri arbitrarentur. Iterumque, ni fallor, Iurisprudentiae studiosis idem ad perlustrandum patuit

315쪽

Cumque in externa Europae conditione quasi novus exortus esset rerum ordo, nostrae disciplinae cultoribus idem sere, quod significavi, repetendum erat studiorum curriculum. ox iterum novorum Codicum doctissimi prodierunt interpretes, at plerique Iuris exegesin unice curantes ad recentioris iuris praecepta componenda, ordinanda, omnesque ad casus, qui invita civili incidunt, applicanda, nihil ipsis descit eorum, quae aut ingenium aut iudicii acumen suppeditare possit ex antiquitatis vero ruderibus lucem legibus novis affundere ita dedignati sunt, ut nihil fere ex veteris

aevi dumetis se proficere posse arbitrati esse videantur. Historicae tandem, quae hac nostra aetate exorta est Iuris scholae, praeclaram illam tribuendam esse novimus laudem, quod veram iurium originem perpendere instituerit, illaque ex suis primordiis demonstrare ita docuerit, ut omnem Iuris cursum uno mentis obtutu contemplari queamus. Νon is sum, A., qui hodiem die vobis exponere statuerim, quae mihi videantur merita, quae vitia illorum virorum, qui huic historica Iuris scholae nomina dederunt. Quodsi eorum nonnulli novorum codicum conficiendorum operam nimio impugnaverint ardore, ulterius sorte, quam par est, sunt progressi, quandoquidem vererentur, ne ii, quibus arduum istud mandaretur negotium, superiorum aetatum iurisque antiqui parum essent gnari nec satis exploravissent conditionem areae, in qua novum iuris aedificium esset exstruendum. Sin vero Iuris at alis studium adeo spemere ausi sint, ut illud ad vana philosophorum somnia relegarent, divinam praeterviderunt homnis facultatem, qua Vera a salsis, recta a pruris, iustum ab iniusto, aequum ab iniquo probe secemere posset, et perpetua illa neglexisse videntur disciplinae nostrae sundamenta, quibus omnis nititur Iuris constituti auctoritas verum ubi ex rerumpublicarum, consuetudinum, morum legumque historia, antiquam iuris formam atque ingenium aperire, et diversa iurium sata per omnes historiae aetates cognoscere nos docuerunt, praestantissimum praebuerunt constantis sollertiae exemplum,

iis quoque Iureconsultis, qui suos cives scriptis legum codicibus regi ac gubemari gaudeant. Neque ego historiae Iuris tradendae provinciam suscepturus ab huius diei opportunitate neque a mea dicentis persona alienum esse arbitror, historici Iuris studii nostris commodis adaptandi laudes brevi oratione per-

316쪽

306 I. - asequi. Vos igitur, o humanissimi, communi favore ac benevolentia me prosequamini, dicentem de istoris Iaeris nati, isne in auria noes , iurisprudentiae Romanae saeta laudquaquam ircumδeribenda. Praeclare dixit Cicero, naturam iuris nobis explicandam esse, eamque repetendam ab hominis natura. um autem existimemus, philosophum nobilissimo hoc praecepto illud tantum indicasse, singularem nobis spectandum esse hominem, nullo prorsus commimionis vinculo cum aliis coniunctum, atque in hoc terrarum orbe a sapiente Creatore ita positum, ut sol sibi sumere atque omnia secum portare videaturi onne potius hominis natura vi demum recte perspici posse dicenda est, si rationes, causas utque opportunitates adtendamus, qua illud, quod politicum animal vocavit Aristoteles, perpetua quadam coniunctione copulatum videmus cum aliis eiusdem generis animantibus, quae idem sentiunt, idem cogitant, iisdem ducuntur virtutibus ac vitiis, eandemque transigunt Vitam, qua ad summam alantur, ducantur, ac promoveantur boni, veri iustique cognitionem pQuod si quis neget, istum respiciat necesse est insulanum, quem ab aliis sesamotum vivere coegit dira quaedam necessitas qualem ita nobis pinxere sabularum aeriptores, ut negatae illi vitae civilis desiderium ubique appareat. os vero hominia naturam ita comparatam esse novimus, ut societatem ae mmmunionem a teneris unguiculis ad extremum usque vitae

spiritum perpetuo appetat et requirat. Ex hac enim communione non tantum perpetua sobole genua humanum propagari novit, hanc demum colens atque in suos usus convertens et ad veram humanitatem ad inute et sic ad summam contendere potest felicitatem. Neutiquam vero eorum tantum indiget auxilio, amore, fide, qui cum illo coniuncti vitam degunt in terrestri ha statione parum enim ad suas facultates excolendas prose ret, nisi plurima illis aut generis consortibus accepta referret, qui superiori vixerunt aetate, quibus cum aliis succesin, ut aliis ipse viam temere possit. Itaque onmia, quae nunc sunt, cum iis cohaerent, quae ante fuerunt et quae ipsi a proavis accepimus quasi hereditatem constituunt, auctam cumulatamque a nobis posteritati tradendam.

Egregium igitur historici omium est indagare, qua ratione inter homines, in diverso societatum coetus discretos, quos gentes appellamus, singulae excultae sint ac propagatae humanae naturae dotes quae ad multi-Dj0jtjgod by

317쪽

plicia illa communionis praesidia, optime adhibemia conducere debeant, religio, lingua artes, iura. Haec cuiusque populi naturam atque indol- perspicue ostendere ridentur. eo enim omnibus eadem prodesse posmithumanitatis explicandae adminicula alius alia docuerunt cunctarum paene rerum necessitudines, quemadmodum aliis alia vitae ramidis Divina tribuit movidentia terrae angulus, ubi vivat populus, coeli temperies, qua utatur, commercia, quae cum aliis gentibus iunxerit - singula suum Merunt ad eius ingenium exercendum iurisque ipsi proprii cursum dirigendum. Itaque mira quaevis somniarunt philosophi ac Iureconsulti nonnulli, qui perfectum quoddam ac consummatum sibi proposuerunt Iuris systema, quod semper et ubique aeque Valere possit, atque humanae naturae hominumque negotiis prorsus consentaneum esset, ut Iuri excolendo nullus paene superesset locus. Quorum sapientiam superavit profecto inus ille, qui sapientiae famam adeptus tuitusque est, Solon, qui interrogatus, an optimas Atheniensibus scripsisset leges, optimas, inquit, quas serre potuerunt Quam esset hoc verum unus omnium optime sensit et perspexis

Sextus Caecilius Iureconsultus Romanus, qui ad Favorinum philosophum, de duodecim tabularum iure haud pauca quaesitantem, ιν non ideor dixit, o contemnas legum istarum antiquitates, quod plerisque ipsis iam populus Romanus uti dosiverit. mon enim prosecto ignoras legum opportunitates et

medelas, pro temporum moribus et pro rerum publicarum generibus ac pro utilitatum praesentium rationibus, proque vitiorum, quibus medendiunest, servoribus mutari ac flecti neque uno statu consistere, quin, ut facies coeli et maris, ita rerum atque fortunae tempestatibus varientur.'Quemadmodum autem leges, ut salutarem civibus ad negotia regenda normam praestare possint, ad populi mores atque indolem accommodatae emo debent, ita nihil umquam aliud esse possunt quam scripta conditis, ad quam populus ipso quo latae sunt tempore, per continuam satorum vicissitudinem ac rerum gestarum seriem pervenisse existimandus est. Ulamum vitae civisis statum spirant, viriumque tum moralium cum politicarum vigorem reserimi, quae ulteriori semper indigebunt exertatio atque explicatione. Nec satae quis ad hanc interiorem gentis suae indolem bene cogno- Mendam paratus erit sui temporis observator, nisi omnem eius historiam 39. Dj0jtjgod by

318쪽

ab antiquissima inde memoria penitus cognitam habeat, causasque perscrutatus sit, quae populi indolem lamasse, mores mutasse, opiniones flexisse aliquando videantur. Quare singularis huius quod vivimus aevi laus est, quod optimus quisque Iureconsultus civitas:um recentiorum historiam cum iurium progressu explorando copulavit semper ac coniunxit. Celebrabuntur a posteris ich mi et Mepssii nomina, ob egregios in hoc genere laborum fructus, qui Germanici Iuris historiam ita tractarunt, ut omnibus aliis gentibus facem praetulisse dicendi sint celebrabitur item amisen si acumen et industria, qui, postquam Flandrici iuris origines ac sata praeclaro aperuerat libro, in Francicae quoque gentis institutis illustrandis

eandem nuper operam posuit laudabitur quoque Wildae ac Sisinii praeclara opera, qui Iuris Criminalis apud Germanos ac Francos progressus egregie sunt persecuti nec persequi desistunt nostrae quoque Academiae gratulandum esse arbitror, quod e horbeati schola haud pauci prodierunt generosi iuvenes, qui recentioris Iuris Merlandies historiam ex varia populi nostri conditione ac mutata rerum acie cognoscere ac diiudicare didicerunt. Nec tamen pauca sunt, A. , quae huic historio iuris studio vitio verterint alii. In veteribus, aiunt, semper occupati reliquiis, vos vetustatis tantam habetis curam, tantoque superioris aetatis abripimini amore, ut minora, quia recentiora sunt, contemnatis et spematis itaque institutorum huic aevo minus aptorum conservatores estis habendi, atque ab hac vestra sollicitudine nomen vos ferre gloriae ducitis. Quasi vero historico Ius excolere nihil aliud esset, quam curiosa quaedam Antiquitatis consideratio, quae in uris satis explorandis nihil aliud spectet praeter aridam istam atque ieiunm remotissimae aetatis pervestigationem, eruditis istis eo gratioris, quo magis nebulis involuta sit atque obtecta quasi germanus historici Iuris studiosus nil aliud moliretur, quam autor ille veterum, quem suaviter ridet oratius, aut illi labentis Iurisprudentiae Romanae Iureconsulti, qui, uti refert Ammian marcellinus, ιν ut altius viderentur iura callere, uruncorum, Sicanorumque leges, iam diu ignotas, et cum Euandri matre abhinc saeculis obrutas multis loquebantur.' Neque iniusta profecto sui Savinii, intercluris custodes et cultores hac nostra aetate facile principis, querimonia, qua exponenda suo de Romano Iure hodiem operi

319쪽

praestitus est, de inepta ista atque inani nonnullorum opinione, ac si historici Iuris autores in praeteriti temporis speculo persectam veluti iuris imaginem conspicere sibi videantur, ad quam praesentia et sutura exigenda sint, cum contra hoc revera spectant, ut recte discematur, quid cuique tribuendum sit aetati, populo, instituto, et qua ratione haec omnia inter

se cohaereant quibus neglectis extemam rerum iaciem videmus, at internam earum naturam neutiquam percipimus. Perpetuum autem rerum humanarum cursum spectans, ac probe sciens, ius non hominum esse sed temporum hominis vero esse omnes intendere

vires ad societatis dotes et commoda amplificanda homines quidem perire, at ipsam humanitatem, ad quam homo innotur, permanere; - historici Iuris studii sincerus cultor haudquaquam pertinax erit mirator eorum , quae mutari ac flecti aetatis suae conditio flagitare videatur nec despiciet umquam, quae Mum rerum statum peperisse, vel humani ingenii ad summa quaeque nitentis sollertia invenisse, docuisse aut monstrasse cognoverit boni denique civis esse existimabit, civium saluti consulere, bonique prini ipis, subditorum libertatem in iuribus exercendis amplificare atque exserere. Nec tamen in explicandis iuribus atque ossiciis prudenti opus esse cautela ignorabit ne Ma quaeque, extemis grata atque accepta, continuo ita laudemus ac plausu excipiamus, ut abiiciendum atque issico invertendum videatur, quicquid nobis est proprium nostrisque rationibus accommodatum neque ista, quibus adstrepit vulgi insania, in nostram statim civitatem adsciscere cupiet. Quae cum ita sint, A. rectissime suo iam tempore monuisse dicendus

est vetus ille inter nostrates Iureconsultus, hilippus a Gydis, multum expedire reipublicae, viros habere literatos, qui leges noverint di iura maiorum. Quid vero sanctius, quid dignius Iuris doctori incumbere dici possit incium, quam ad illorum iurium atque institutorum, quae in patrio

solo vigent, Originem ac sontes reverti, eorumque vicissitudines ac fata ad hunc usque diem explorare Respiciet ergo ad quamam historiae aetatem unumquodque referri debeat quid in ipso nostrae genti proprium sit ac nativum, quid cum aliis conuum habuerint aut origine sua peregrinum et oris indvectum receperint nostrates quaenam sive similitudinis sive discriminis habendae sint causae: quid tandem temporum cursus in Dj0jtjgod by

320쪽

310 I. -κ asingulorum institutorum ratio ua mutaverit flexeritque. Quibus domum accurate perspectis, genuinam ac sinceram Iuris patrii imaginem sibi in-sormare poterit Iureconsultus, neque his neglectis, totum illius ambitum gnoscere singulasque partes apte disponere atque ordinare ei licebit. In his tamen omnibus strenuo atque indefesso labore pers Tutandis et exquirendis, quam parum praestiterint nostrates, sum non est statuere. Quamvis hoc sane mirum dici debeat, qua sati necessitate acciderit, ut Νωrlandi, ni in omni paene disciplinarum genere per plura saecula principatum sere tenuerunt, Iuris sui origines et cursum tam parum curaverint, ut hunc campum non paullisper requietum, sed incultum omino relictum haud immerito dixeris. Quod variis tribuendum videtur causis, quas hic exponere nil adtinet hoc tantum moneam, ab unoquoque sere Ιureconsulto vitae gloriae vindice, qui in illis studiis haud prorsus dormitandum esse docuerit, easdem iteratas esse negligentiae querelas. --

mentote, quaeso, Laurentii et Spiegelii, qui superiori saeculo primus in nostri Iuris originibus recensendis eruendisque probabilem navavit operam, atque alii viam monstravit, parum heu deinde tritam. emoria recolite Henricum Iohannem migenium, patrem filiumque, utrumque in hisce studiis apprime versatum. Recordamini etrum Bondamum, splendidissimum Academiae reiectinae lumen, qui tum Iurisprudentiam Belgicam ad exemplum Iuris Civilis Romani maxime excolendam esse subtilissima docuit oratione, tum perspicue haud minus quam candide querimoniam exposuit de subsidiis ad solidam nostri Iuris cognitionem necessariis, vulgo tamen negligi solitis δ' unum mihi' ita illa ιν ex ΙCtis nostratibus, quia patrium scriptis suis illustrarunt ceditote, qui in singulis materiis progressum historicum doceat, qui ex remotissima antiquitate investiget, ummodo maiores nostri hoc illudve observare soliti fuerint, qui causam et rationes inquirat, cur medio tempore Comite id mutaverint qui porro ostendere satagat, quid causae fuerit Resormatoribus, ut idem Iuris caput ad Iuris Romani decempedam exigendum eique inde laciniam adsuendam, vel aliam ipsi formam imponendam censuerint qui tand- reliquias Iuris patrii genuinas probe secemat a laciniis illis, quae ei exesure peregrino adiectae suntlVVerum enim vero aliquem hac de re ambigentem mihi videor et haec