Methodus medendi Francisci Vallesij Couarrubiani, Philippi secundi Hisp. regis, medici primi, in quatuor libros diuisa quorum 1. Continet victum ægrotantium. ..

141쪽

n META DI MEDEN Brauxilis non cedunt, intercipimu vias fluxionis , sectione , ustione, aut laqueis : velut in inueterataophthalmia frontis & temporum,

in cancrosis erurum ulceribus, Varices. Constat vero cum haec agum tur , solicitum esse debere medicum de toto corpore, utcumd a morrhoides curantur, aut fistulae,

siue consilio medici, siue sponte fuerint facti, modo iam sint antiquae. Sed hoc ad compositas iam indicationes spectat. Nunc desolis per se fluxionibus agimus. De

quibus, atque omnino ae indicatione cauarum, quae tantum causae

sunt, dictum est satis. Nam quae simul sunt morbi, ut intemperies partium mittentium , quae simul sunt morbi, constat, quod complicationem morborum inferunt, cum sint morbi morborum cause: atque cum eisdem quos efficiunt eomplicati. Curandi igitur eadem regula erit, quae de complicatis, quam postea apponemus.

142쪽

LIBER SECUN B Vs i C A p v T VI. . Ir Orbi per se facillima indiea Indicati is v xtio est : nihil n. aliud petit, J m Vt perspecta eius essentia. φμ μμ 3 ij ciantur illi contraria : calido igida , frigido calida : humido ca, sicco humida: appositis, aut sumptis , aut iniectis : solutariantur, alligatione, sutura, inis utatione , aut agglutinationerxata reponantur , manu aut la-aeis : obstructa aperiantur et re- undantia numero aut magnitu-ne , euellantur , ut supernatus ens, secentur aut rodantur,Vran-lrve, ut supercrescens caro. Def

entium regenerationem quod1turae opus est ) negotietur me-icus, si fieri potest, ut sarcoticis,irnis. Si autem fieri non potest. en pro propriissima deficientis articulae substantia , negotietur Informe supplementum , ut prissse callum. Calli. n. generatio D tutae in etia, iuuatur callu indua entibus, quae eo discrepantasiar- disere penta ticis , quod tanto sicciora illis sarcoticis.

143쪽

11ς MET MODI MEDENDI'. sunt, quanto os carne: utraque t men sine corrosione , aut vehe-j menti extersione , ac sine magna adstrictione sunt, ne alimentum Qualia sint arceant. Cicatricem vero induce ςjς tia siccantiora sunt utrisque simul' dueunt. que Valde adstringentia, quo non

solum repellant fluentem, sed propriam etia subiectae carnis humiditatem exprimant , ea enim alter tione carnis videtur fieri cicatrix, in cuius generatione maiorem partem habent medicamenta. Quam inquam non censeo illis solis imputandam , sed cum cutis discissae, aut Cum dii pro imae Carnis natura. Quod si membrum non iam simplex solum deficiat particula, sed membrum etiam, ut cruS aut manus, impossibilis qui de omnino sit refectio, medicus vero machinamento suppliat, ut ligneo

crure, aut serrea manu. Haec itaque est prima indicatio morbi quae capitur ab eius essentia. Quoniam verb morbo accidit, non solum esse huic, sed etiam tanto & rati, esse, inquam , magno aut paruo,

mentis sep pleat meai

144쪽

L1BER SEcVNBVs. II acuto aut longo : Horum etiam indicationes aliquantum discrepant . . Magnitudo ς uim pexi x Vς Magnituδα dentur auxilia aeque magna,acuties aut acuties aut tarditas , ut curationes lente, morbi qui laut Celeriter peragantur. Ut enim pex ut auxiliorum magnitudo exaequari

debet magnitudini morbi, ita celeritas agendi illius acutiet. Ridiculum enim si quis ea sedulitate, Scadhibendorum frequentia utatur ad quartanam,qua ad pleuritidem. Hippocrates certe, qui nihil utilium videtur omisisse, libello do Morbis , ita scripsit. Alii morbi

sunt quibus occatho est, ut semel ire die curentur , alii per tertium aut quartum diem, alij semel per mensem, alij per tertium mensem. Haec Hipp. quibus aperte indicat, nota

omnes morbos indigere aeque crebra visitatione, ut nunc usu magis, quam ratione agitur, sed pro morbi acuti e debere medicum festinare , neque solum ad victus extenuandi modum, sed & ad mode- Quae perirandam curantis diligentiam,opus cula sequa,

145쪽

tardiorem quam pro morbi longitudine. 3ymptomatum indiea tione . φMulta sym

11 8 METHODI MEDENDI esse morbi constitutionem praese tire. Nam celerior quam pro morbi longitudine curatio detrahens virium plus quam morbi, facit, in tempore seruandos, ante tempus mori: tardior vero non potest praeuenire pericula. Sed de morbi indicatione hactenus.

CAPUT VII. IN symptomatis , quae maxime

solent urgere, & curationem 'petere propriam, sunt dolor, peruigilium & coma , atque deliquium animi: post haec etiam fastidium & fames nimia , euacuatio profusa , & nimia retentio , seu euacuandi impotentia. Aliae actiones laesae, ut vitiata visio, odoratio, gustatio, aut etiam delirium, fere nunquam curantur per se, sed cum morbo. vitiosus color aliquando , in mulieribus maxime, idque opus pertinet ad comptoriam magis, quam ad medicam artem. Dolor vero, peruigilium, &sopor, deliquium animi, fames &fastidium, atque retentio & eL fluxio

146쪽

LIBER SEcVNDVS. I Is fluxio timentur saepe multo magis, mentur quam morbi ex quibus nascuntur, quammo suntque ipsa per se causa periculo- oi ex quirum et immo ipsos morbos ob ea bus nas n- solum symptomata euenit aliqua- - do timeri: nam fluente sanguine

ex naribus , quis timet anastomo sim, aut rupturam, corrosionem

Ye venularum , nisi ob sanguinis emuxionem 3 suppressis menstruis, vel antiquis haemorrhoidibus, aut et euatione alia quacumque lono iam tempore consueta , quis timet affectiones , quae supprimi faciunt, nisi ob eas quas minantur ipsae suppress1ones Θ leuitatem intestinorum, quis nisi ob impotentiam retinendi 3 aut districtionem durici emve uteri , nisi ob impotentiam pariendi: iam verti dolor& peruigilium timentur magnopere , quia magna cum sunt, deu- Ciunt vires , multo ante qua morbi ipsi. Sopor, quia extinguit calo rem , & obstructiones cerebri auget. Deliquium animi, nisi subueniatur, potest smiri in syncopem,

147쪽

ympi re alis per se caecuriit medicus, qua citius laedunt qua

cum morbo curamur.

Iro METHODI MEDENDI& haec in mortem. Fastidium ne cessarium cibum capere prohibet, fames noxium cogit accipere. Ergochm citius laedant , quam ut cum morbo tolli pollini, curare debet medicus illis occurrere pei se . Est n. cuiusque dictorum duplex curatio , altera cum morbo , altera per se. Velut cum ob leuitatem intestinorum utimur exasperantibus, cuiusmodi sunt quae acerba, Occurrimus morbo : cum adstri' gentibus solum aut glutinosis, o e currimus sympto mali. Prima ergo curatio agitur indicatione morbi, secunda indicatione symptomatis, de qua nunc agimus : ea vero est

offerre ipsi symptomati propria

contraria : vel si in actione aliqua consistat, uti eo, quod contrariam actionem afferat. Vt cum ventriculo vomenti assidue cibos, cucurbitulam afligimus. Ea enim non curat ventriculi affectionem , sed trahendo ad se retineri facit: velut etiam, si retinente plus satis ventre

irritamus clystere acri expultri-

148쪽

L 13sR SEcVNDVS. 'Icem. Si autem in passione consistit symptoma , passionem inferimus contrariam, ut cum dormientem excitamus , vigilanti conciliamus somnum : si enim per ipsa somnifera temperiem aliquam inferiis mus , Ut frigus aut humiditatem, idquidem tunc per accidens est, nos enim tunc ipsum per se dormire procuramus. Neque Vero Cur minima totius artis pars cst i qua- pto. per se quam quibusdam . qui e di fere curentur, ad uniciam praeceptum contraxere, ac se eo

aliter videtur) ipsa symptomatum

curatio. Nam praeterquam quod, tio ante et ut dictum est symptomatum peri- rationem cula Lepe anteuertunt ca quae ti- morbi. mentur a morbis. Ipsa symptor Symptomata morborum , quorum sunt, mala moris prohibent curationem , quapro- botu quo pter Corum sublatio, remotio pro xum si ni,hibentis est, & necessaria ad moria MVix xu bi curationem via. Si enim dolor curatio. quem inchoauit fluxio , ipsius au- nem. rendae causa est, qua ratione celabit melius quam sedato dolore, naxime si facultas non videatur

149쪽

ita METU DI MEDEN Drmagnam euacuationem posse sustinere. Si enim potest , per hanc tolletur fluxio, ac cum ea morbus, & dolor. Si vero de facultate dubitatur , mitigatio doloris per se necessaria est, Sc cum minori dis. pendio agitur ea curatio , etsi sit aliquantulum praepostera. Impr denter vero faciunt in omni negotio , qui proterve semper intendentes in id quod optimum, ne, que eo quod possunt contenti . st Π ne cadunt. Id dico , quia si fieri posset , symptomatum semper cum morbo esset sublatio optima, tamen ipsa per se illorum, est saepe necessaria. Percurramus ergo singula. CApvT VII. Dol otis in- Olor, quia in sensus tristitia vicationes. I habet essentiam , duplicem curationem habet per se. Voluptate enim occurritur tristitiae , &sensus tollitur insensibilitate:viro que autem modo dolor tollitur, siue inducta voluptate, siue sublato Duplex sensu. Vnde duplex nascitur an

150쪽

LiagR SEcVNDVs. dynorum genus. Prima quidem,& anodynoruquae propriissimae talia dicuntur, genus. sunt , quae tepida cum sint, blan. dum quendam iocundumque sensum afferunt laetiti, cuius passio propria est dolor. Haec enim voluptate eleuant dolorem manente sensu : ut in iis aqua tepida aut oleo , hisque solis , aut incoctis chamaemelo , aut meliloto , aut lini semine. Cum autem haec non sunt satis , dc res urget, procedimus ad secundum genus, ad ea, inquam , quae tollunt stupore sensum, ut opium, aut hyoscyamum, aut optata medicamenta, quale est philonium , aut recentissima theriaca. Non enim potest manero dolor sublato sensu. Sed haec noxia, S aduersa naturae plerumquosunt, tunc vero maxime , cum dolendi causa frigida est. Tunc ergo solum ferenda, cum res est in prae in

cipiti, aut alioqui causa calidissi