Methodus medendi Francisci Vallesij Couarrubiani, Philippi secundi Hisp. regis, medici primi, in quatuor libros diuisa quorum 1. Continet victum ægrotantium. ..

171쪽

MEDEND .esse ad alterutrum mutabilibus, nune bonis, nunc malis : & quia maxima pars morborum materiaistium curationis est in ea consuli j .ui xion ς , quae euacuationes promo- euationes uend. ,quae cohibendae,qiuesinen- sinendae, dae, tantum. Quae consultatio, non tu promin tam simplex est, quam videtur quia uendae N busdam , qui multorum ineXperti, quae con enunciant, nullas euacuatio

nes lymptomaticas utiles elle, lea omnes noxias : unde statim fit, ut siue omnes cohibendae: sin minus, nullae iuuandae Itaque hi vix inuenire possunt ullas euacuationes spontaneas, quas oporteat promouere. Nam eas quae ante concoctionem fiunt, non promovebunt, utpote symptomaticas , & ut ipsi putant, semper noxias, quae post

concoctionem multo minus: Nam talia neque mouere neque nouarn oportet , autore Hipp. sed sinere, Dicent fortasse, mouendas esse eas Luacuationes, quae concoctis iam succis , aut non succedunt, aut non

integre. Itaque quo re ore dς-

172쪽

L1BER SE v NDvs. I sberent fieri, si non fiant, aut non iquantum expedit: mouendumquorursum, corpore non perpurgato,&soluta, aut inclinante iam plurimum febre: idque non tam primi morbi, quam recidivae metu. Hoc sane optime dicunt, valdeque probarem , si dicerent, eam esse optimam atque accommodatissimam euacuationem , quae pro iudicatione est, atque tunc tempO ris agi tur, cum iudicatio esset tempestiaua, atat cum perfecte iudicandi o casis praeteriit. Nam quae ante id tempua a medico agitur , vix Vnquam persanat, ut neque ulla earum, quae ante id tempus sponte fiunt voco enim nunc pellanare, integre tollere morbum , & sine recidiva in non autem quia non Non quae persanant,neque quia saepe laedunt, sape Led ut iuuare nunquam possunt: neque iuuare nid quia non sunt optimae, fit ut sint statim noxiae, immo vero censere, earum quae symptomaticae sint, de ante concoctionem sponte fiunt has enim nunc vocamus sympto-

173쪽

M E T Η o D 1 MEDENDI viaticas , aliis appellationibus dimissis i nullam unquam conferre posse , sed tales omnes laedere, mrtoa hominum est qui parum aut segni-anaitie eu ter sunt in artis operibus versati, citationes sed in quo primo apprehenderunt, 'Vado vii- nihil , neque rebus ipsis moniti, ες ' neque aliorum admonitionibus a ' tendentes , incaute affirmare sibi imperauerunt e propria experimenta non habentes,& aliena non eonsiderantes. Nam qui decumbebat in horto Dealcidis , decima Libro 3 de septima sudore per totum obbrio

leuatus , quI tamen V ue adne 1 est', quadragesimum non est perfecte

aegrotus, iudicatus, nequr quidem ulla, vel exigua habens signa concoctionis. Nam Hippo. ita inquit, Sudauit per totum, leuatus est, intelligebat magis, non est a febre libera rus , siticulosus , vomuit biliosa. faua pauca , a ventre stercorosa cxierunt, paulo autem post, nigra,

pauca, tenuia : Vrinae tenues non

boni coloris. Haec omnia pertianeax ad narrationem decimae se-

174쪽

L1BER SacvvDv s. i. ptimae diei, febris soluendaequadragesima. Vides quam sine cor coctionis notis iuuerit illum sudor intra totius morbi principium factus, Cherion quoque qui non est. Lib. 3. de iudicatus perfecte ante vi estinu. I '

leptimo 11ne sagnis concoctionis, P tex L est. sudore iudicatus est imperfecte, quintus sed non inutiliter. Sed quid mo- aegrotus. ror. An morbi omnes expectant

iudicationem perfectam, nulla est bona , quae perfecta non sit sed omnis imperfecta statim est mala , & laedens At vero Galenus cui hac in parte nullus medicorum repugnauit quatuor iudi. cationum differentias usurpat, or 'timam perfectamque , bonam Mimperfectam: pessimam & repente

interimentem: malam δί no X iam, sed non interimentem. Quid ergo interest , inter morboseucratous, id

est boni iudicij, & ritour, id est dissicilis iudicij : nisi quo S illi pe T

ritimas iudicationes & tempestiuas , intra fines suae constitutionis. soluuntiu : hi non nisi per multas

175쪽

tes esse pos-iunt cisi non sint

Optimae.

Lib. 2. epi. dem. sed . prima.

148 METHoni ME DINDrintempestiuas , aut per abscessus, vix tandem soluuntur. Non enim

ijdem sunt, mortales, difficilis iudicationis ) soluuntur enim hi quoque, alioqui futuri perniciosi.

Nimirum euacuationes sympto maticae, Sc quae nondum concoctis morbis fiunt, esse possunt pessimce& interimentes , aut laedente S quIdem , sed non adeo, aut etiam iuuantes , etsi non optimae. Quia earum quaedam vires soluendo, de

corpora colliquando , de propria

vero morbi materia vacuando nihil , aut minus , quam ut leuare ullo modo possit, ad interitum tra iunt : quaedam minuendo quidem morbi materiam iuuant aliquid, verum, neque facile, neque intra proprios morbi fines, sed vix tantadem, ac per abscessias liberat. Quo respiciens Hippoc. talia Omnia solet dicere, aut mortem, aut difficile iudicium significare. Constatvcro hoc non esse laedere, sed iuuare minus , qua si essent perfecte iudicantes. Nam saeῖς qui per ta-

176쪽

n L aER SE cvNDv S. I ses euacuationes, cum dissicultatis liberant, nisi ullae tales acciderent, morerentur. Hoc vero haud dubie est eligibilius. Cherionem, qui Loco citatam grauiter aegrotans clim habue- tinrit perpetuo ab aluo deiectiones biliosas , exiguas, &sinceras , li beratus intra viginti dies est, quis dubitet fuisse moriturum, sic timeadem malignitate habuisset nullas alioqui fuisset in eo utendum perpetuo aluum sistentibus, potio

nibus, & infulis, & admotis. Quo' nihil exccsgitari posse t illi perni-

ciosius : quia quae ob malignitatem

a natura non retinebantur, repercussa & cohibita in superna irruissent . aut intra hepar, & magnas venas supp ressa, ac malignius corrupta hominem interemissent. C5rra ergo facere oportuit, attemperare , ut sinceritas illa excremeniatorum domaretur, & clysteribus extergentibus aluum eluere , ut

quae ibant exiguae deiectiones, fluerent aliquanto largius: & quae bi. Duamiaeliosae, minus haererent intestinis, - - G iiii

177쪽

Iso METHODI MI Nore naeuatio. & haerenteS roderent. Dandus er Der syna- gO erat& procurandus exitus fa-ptoΠ- ic cilis iis, quae etsi intempestive, nec expectata concoctione, tamen quia ob suam acrimoniam retineri non poterant , a natura pellebantur .

Quae in- Errant enim si qui putant, nullat cmρ stiue quae intempestiue exeunt , pelli ae tu 'ς -li natura sed vi morbi, quasi regu

untur a gitare, aut quasi liquata fundi omnia. Nam quae concocta & secretasun: excrementa, pellit natura, retentrice, quae concoctiici antea subseruiebat , iam tunc quasi peracto opere , cedente expultrici. Sed dc antequam concoquantur, quae adeo acria sunt aut maligna, ut irritationem ferre natura non possit , cogunt expultricem insu gere ante tempus: quod nihilominus naturae opus est, etsi nimis i ritatae. Quae euacuatio cohibenda

non semper est , sed aliquando

etiam iuuanda . ut quae retinerentur periculosius , facilius exeant. Non omia ergo . num dicimus omnes nes eu euacuatione5 spontaneas iuuandas

178쪽

esse, etsi symptomaticae & intema euationes pestiuae sitit, quia sunt naturae ope a hmpwFR

Ta minime , nam neque omneSutiles esse diximus. Plarimae enim earum sunt exoluentes, &synco pales : atque quam plurimi, medicis quas cohibere oporteret, augere studentibus , mortui breati sunt, sudando , de ij ciendo , aut fluente affatim sanguine ex haemorrhoidibus f unde maxime talis

fluxus probatur in nedum ex Ore aut naribus, aut s cillis venis. Neque sane immerito ita euenir. Nam cum natura in ipso iudicationis tempore, dc concoctione peracta, , ac secretione, pellit, ut ordinate, itam moderate id facie. Pellitque morbi causam seorsum a bono suc- eo, cum modico eius & spirituunai

dispendio non. n. sine ullo) v

men cum incoista, δc male secreta '. cogitur per irritationis vehemem tiam expellerz, Velut praecipitatur, deponitque cuna malis Bonae, si-mulque aliquando vitam. ex ha tax. cum fieri incipiunt, ni Quia ν

179쪽

is 1 METHODI MEDENDI frenet impetum &obsistat, atque reuulsionibus , refrigerationibus, S adstrictionibus , atque omnitibus remediorum generibus occurrat interius δέ exterius, non vaca

bat culpa, quod mori siverit. Quid

Lib. CO ergo euenit ex dictis 3 certe quod prouers. c. 3. antea dictum est, & aliis in locis a me indicatu, euacuationes omnes symptomaticas, hoc est intempestia uas, quaeque ante tepus iudicationis perfectae succis nondum satis coctis aguntur, hac quidem causa malas esse, hoc est, malam signi.

cationem praebere : quia aut tantam excrementorum copiam, aut adeo malam qualitatem indicant, ut expultricem , ante consuetum naturae tempus pellere cogant: aut tantam retentricis debilitatem, ut

excrementa , neque solito plura, neque maligniora, retinere usque ad naturale pellendi tempus, non possit : non tamen proinde eas Omnes laedere , sed quasdam etiam iuuare aliquatenus. Dico autem aliquatenus, quia, ut dictu etiam

180쪽

antea est, nullae earum perfecte ac tuto liberant, ut quae concocto morbo iam fiunt, sed multos, alioqui morituros, per dissiciles iudicationes, & varios casus seruauerunt. Igitur quς l dunt , tolli se indicant, quς iuuant, seruari aut augeri. Dictum enim iam antea est, symptornata per se nihri indicare, sed cum morbo tolli, tamen quia boni aut malet causi fiunt, quςlς-dunt tolli, quς prosunt seruari deinbere , aut etiam augeri. Distinis guere igitur opus est evacuatio nes noxias ab utilibus, ut scias quas debeas cohibere , & quas secus Hippocrates certE conferentia & iu tolerantia distinguit. Conferre enim dicitur , quod morbum mi- Qeon rosθ'nuit, bene tolerari , quod facul- distinguantatem non debilitat. Constat ergo, tur no imVel ex ipsis notionibus, illam fore ' ς' Η'

optimam euacuatIonem'' , quae libas,

morbum tollat, & facultatem non debilitet, illam pessimam, quς de