Methodus medendi Francisci Vallesij Couarrubiani, Philippi secundi Hisp. regis, medici primi, in quatuor libros diuisa quorum 1. Continet victum ægrotantium. ..

161쪽

r34 METHODI MEDEN Dr, lationem sustinere. De hac missionetione menta languinis, crebra altercatio est in

seruorum congressibus Medicorum , unde unde fieri fieri debeat, plerisque vocantibus debex san in talos, non paucis etiam incipien-gψnu. min tibus ab internis cubiti. Quaestionem autem dirimit aliorum symptomatum contemplatio. Tametsi enim dicimus , nos nunc ipsi tantum symptomati occurrere, & nia hil aliud, quam velle fundere usique dum vacat radicitus curare, tamen hoc ipsum melius facimus, atque in posterum corpus disponiamus, passionum Omnium quae accedunt rationem habentes. Si ergo raptus materiae in caput indicia sint, reuulsorias vacuationes faciemus ex talis, multas , inquam, exiguas,& ex breuibus interuallis, quia ita efficacius retrahetur , &fundetur nihilominus quod satis sit. Si vero non tam hoc quam sensus ponderis apparet, isque incitinet in lumbos, mittetur unica aur

162쪽

LIBER SECUNDUS. I3suitas circa viscera haereant, spiritalia , aut naturalia , aut Vir quς, I biaehiis consultissimum fuerit Vsque ad initteredus

horum remissionem mittere exsanguis, dc

brachijs: nam ita facilius deponi v qua rasio tur multitudo , &hac de polita Rς'let mox reliquum per Vteru effluere. Nam expultrici nihil obstat euidentius, quam vasorum distentio. Quod enim in magnis & externis experimur, aequum est in paruis de internis vasis perinde fieri putare. At vero urinam supprimi ob solam vesicae distentionem, & erumpere, utcumque fiat laxamentum, res est expertissima. Nimirum fibrae vehementer distentae non post uni sese

contrahere, qui motus expultricis est. Undecumque autem inchoe- . tur is motus, virtute perficitur. Ita ergo euenit venis & arteriis. Eaedem sunt cautioneS, quaecumque dictarum euacuationum, praeter naturam cessauerint. Dictum Consuetae enim est, multo iam tempore consuetas, pro naturalibus esse, & ζO iuialibui dem modo indicare , qu Pro iunt.

163쪽

ter natula

estaliquando seruandum.

METHODI MEDENDI pter earum suppressiones sempersunt cauenda .

QV inquam autem di stum est,

omnia quae praeter naturam 1unt, sui ablationem indicare, quia ea omnia auferri , quam citissime optimum esset , maximeque meis dico expetendum, non tam n nihil talium seruandum, aut etiam novandum est , aut augendum. Euenit enim eorum multa, ex accia denti, boni alicuius maioris,aut minoris mali fieri causas. Nam nota

esse semper talia noctua manifestum est, cum morbi quidam aliorum grauiorum fiant abscessus, ut post malignam & laboriosam febrem , articulorum dolores : δe quidam superuenientes, alios molestiores ac periculosiores abs mant, ut febris convulsionem, atque etiam apoplexiam. In symptomatis id quoque est mania festum. Nam dolorem laedere frequens est , aliquando vero non Ρarum iuuat, reuellendo a parti-

164쪽

propiquis. Fastidium in eo qui paucissimo indiget cibo, prodest, ne plus accipiat. Omnia igitur perpendenda, & quae per se , dc quae

ex accidenti contingunt , neque aduersus omnia quae praeter naturam accidunt, pugnandum aeque

citra cunctationem, sed in singultis, dc in eo qui se offert affecta videndum an laedant, an prosint, an neutrum faciant insigniter Esse enim in triplici hac conditione, constat. Dolor enim & peruigilaum , quae maxime videntur ello mala, est cum prosint. Dolor, ut

dictum est. Pervigilium fortasse, dum expurgatio agitur. Appetero cibos & ad ea quae offeruntur ha. bere bene, bonum est ad seruandas vires, & est ut dixi, cum fastidium Prosit, alioqui virtuti inimicissimum. Vitiosus color extra oculos

Πτque prodest, neque laedit, intra illos visionem vitiar. Affectus

etiam alii adeo exigui & contemptiles sunt . ut neque prosint

165쪽

Sympto. anata &In Orbi cum prosunt s. Detida sunt,

da , aut uo uanda . . Multa re mcdiamor

138 METHODI MEDENDI

neque noceant , neque mouere

omnino medicum debeant. Alii etiam , qui cum per se sint mo hi etiam magni & graues , - Vibies tamen sunt , quo grauiores alios tollant, aut ab iis praeseruent. Velut quartana, quς liberat ab alijs morbis, ut abscessiis eorum facta,

aut eos anteuertens. Bubones etia& parotides multos ab internis, &grauissimis morbis superstites esse fecerunt. Velut igitur dictum est, morbis & symptomatis Occurre dum esse cum laedunt, ita nunc dicimus, cum pro sunt, si satis faciantvsui,esse sinenda, sin minus, auge

da : quod si ne fiant quidem, cum

putarentur utilia fore, etiam novanda: nonnunquamque cucumutulis, & extrahentibus medicam eistis, & rubrificantibus, mouendos abscessus, qui iudicentur a prςsenti periculo aegrum erepturi : quid mirum, cum plurima eorum, quae ad alios morbos tollendos faciamus , morbi sint, ut incisiones &

vstiones. Si igitur per febres do

166쪽

LIBER spe VNDVS. I39lor aliquis exiguus capitis incidit, botu moris aut color vitiosus animaduertitur, bi sunt. nihil eorum causa medicus nouat, sed sinuntur. Si vero cum timemus

capiti aut thoraci, dolor in pedem incidit, nullus cordatus medicus, si dolor magnus est, sinit, sin exiguus , auget, partis attrectatione, aut trahentibus medicamentis, iquin etiam aliquando nondum i cipientem dolorem prouocat, sciens ita affectis utiliter solere superuenire. Repellere vero ac partem firmare numquam tutum est,

ubi pars aliqua nobilium insigniter

est debilis, ut earum quaeaatho racem spectant, vila , aut caput, aut etiam ventriculus, std neque cum renes: quia ut utiliter solet ab illis,ad articulos abscedere,ita inuisti liter ad illos repellitur, ad thor cem verb & caput magis periculo- se. Multa alia fiunt in corporibus eiusmodi, oportetque considerare ex quibus in quas partes mutetur, Uib. 6. ut Hippocr. monet. Nimirum ex .

quibusdam in quasdam , bene di ti

167쪽

14o M ET MODI MEDrstimate mutari possunt. Vt autem uniuersim dicam, ex nobilioribus in ignobiliores, ex superioribus in inferiores, ex internis in externas, utiliter: ex his in illas inutiliter &noxie. Si quis ergo laborante adhuc hepate scabiem manuum m gna solicitudine curat, amethodos agit. Si vero exiguam febriculam

quae neruorum resolutioni superia uenit, calorificis auget, aut etiam citra resolutionem. lentam ex crudis, & quae suam causam non potest conficere , non erit in circumia spectus. Ita tamen has curationes laudo, cum aliis facilioribus, suauioribus, aut tutioribus , non licet Vti, aut non possumus necessi- Morbos eu- tati satisfacere. Si enim podagri. Tamus mos cus nullam internarum partium

is cum xv hin et debilem, sed ob debilitatem

non licet. articulorum, CX Occasione ortam,

aut nativam , ut forte hereditariam, talis est, aut scabiosus nullas impuritatis notas habet in ex Crementis , imperiti omnino medici sit, in curatos eos relinqueIe, cum

168쪽

, illi, mediocri praemissaeuacuatione , resoluentia primum, deinde corroborantia admouere: huic vero scabiem mox sine ulla

cunctatione curare extergente alia quo medicamento cum mediocri siccatione, ut forte . terebinthina

cum sulphure. Conuulsio etiam aut resolutio si sit, aut etiam c tarrhus pituitosus, temeritatis sit ab excitata febre auxilium petere,

non tentata prius alia curatione per euacuationes , remedia incia

dεntia, coquentia, & aperientia: praecipue si hominem ex ijs esse cognoueris , qui non solent leuiter febricitare. Est tamen etiam aliquando veniendum ad febrem. Vsque adeo medicum oportet cauta 83Hippostatum &circumspectum esse , nihil que facere temere , & nihil omittere , sed facilitati, breuitati, quoad possit&securitati studere, om- unia & commoda & incommoda perpendere , & nullum euidenti. Periculo relinquere. Dictum ita

que , atque indicatum est , non

169쪽

r 1 METRO DI MEDENDI symptomata solum, sed morbos morbis utiliter superuenire , aeperinde ut sunt morbi , quos cuia

rare , esse etiam quos augere, aut nouare oporteat: noxios scilicet M QIbi Ω eurare, utiles fouere. Possunt a

te alit,' tem noxij esse morbi qui alijs

morbis perueniunt per se & quia tales, vel cum no- sola magnitudine. Per se quidem, Cent, .ut clim sua natura accidit illis esse ta- Per sis RV velut cum ex pleuritide fit ne noxij perapneum Oma, aut eX ardente fe- sunt. bre conuulso : aut ex lienteria hydrops : magnitudine, ut abscessus qui moderatior accedens , esset utilis, magnitudine fit intolerabialis ut parotis prae mole stragulans, aut suppurata introrsum gutturis partes corrumpit. Velut ergo, abscessus iusto minores promouere expedit , ita maiores quam ut Maesima sustinere possint, minuendi, ac si praecautio fieri possit, praecauendi sunt. Ma. in febribus xima vero praecautio est in febri-

grauibWβ bus glauibus, dissicilisque iudica,'-cu. ς - tionis quales maxime sun r lassata-dinariae, Vacuare satis Inter Initia.

170쪽

LIRER SgcVNDVS. I 3Ne abscessiis qui in talibus, si facultas fortis est, merito expectantur,post aures,aut ad articulos, aut aliam quampiam particula, quam contigerit esse debilem, fiant adeo magni, ut hominem interimant, cum videtur a morbo praecipue liberatus, aut partem coἔrumpant, ut nonnunquam oculum, aut manum , aut pedem. Nam praecauere abscessus appositis medicamentis repercutientibus partibus adenosis, ratio prohibet, & indicatio, quae accipitur a parte, de qua seor sum dicendum est. Nunc illud solum indicare voluimus , in rebus 'etiam praeter naturam esse multas, quas non prohibere, sed promouere consultum sit. Cum autem in omni symptomatum genere ait Cn-dere debeat medicus cuius conditionis sit id quod incidit, an, scilicet, lardens,an iuuans, an neutrum,

ut videat, quid agat, tollat, augeat, an sinat, id maxime videndum in

euacuationibus , aut earum retentionibus, quia his maxime euenit