Methodus medendi Francisci Vallesij Couarrubiani, Philippi secundi Hisp. regis, medici primi, in quatuor libros diuisa quorum 1. Continet victum ægrotantium. ..

151쪽

Pervigilii

poriferis differant. A somni setis ad sop c

ia 4 METHODI MEDENDIC Ap UT VIII. PExuigilio etiam occurritur bia

fariam : nam aut somniferis, aut soporiferis: quae differunt, ursomnus & sopor. Est vero somnus requies eius facultatis, quae in cerebro residet, ex leui obstructione, dc refrigeratione nata. Sopor est magis impotentia vigilandi , obstuporem primi sensitivi, aut Obstructionem gravem. Illa igitur sunt refrigerantia leuiter & humectantia , ut oxyrrho dinum , autro fac eum solum: haec refrigerantia multo plus , ac stupefacientia, Vt opium lacte aut alio humore. dissolutum. Constat vero hic quoque, non ante ad haec veniendum, quam illa non sint satis, de res vrgeat. Somno occurritur dolore, quia est irritatio sensus , somnus vero quasi sensus intermisso. Occurritur & clamoribus , ac denique o innabus sensus irritamentis,

ac proinde & splendore & vellie

tione. Et sane quae per se occur-

runt somno , in hoc genere sunt

152쪽

LiBgR SECUNDUS. Iasomnia. Nam revulsiones, quae fricando , aut vinculis , aut aliter aguntur, ad causam etiam & mareiasiam spectant. C A P V T I X.

FAstidium per se petit dari cibos

iucundos & varios , etsi ad alia minus utiles. Condimenta quoque palatum prouocent. Nam expurgatio, &absint iiij admotio,& alia eiusmodi ab affectione aut

causa indicantur. Nunc autem carita sine solas symptomatum indicationes indicati Percurrimus. Velut etiam fames ης. nimia , curari potest purgatione Crudorum, &vini potu, ac reliquis calfacientibus os ventriculi, eas enim curationes indicant causae, & affectus: tamen oblatIonem

pinguium, & detestabilium c 1borum , indicat ipsa fames per se. Eadem ratio est , in quidus in pamed

corruptis appetitionibus , quae Pica, picae Vocantur , Ut cum quis terram , carbones, aut res alias eiusmodi appetit. Nam aut Indicatione causae purgamus corpora, a me

153쪽

Irς METHODI MEDENDI lancholicis praecipue succis, aut ob ipsum sνmptoma , furtim aloem,aἡt bilem , aut absinthij succum, aut aliud eiusmodi infundimus: velut etiam iis, qui usque ad ebrie-Vini im- ratem , vini suavitate capiuntur,m OHex ' solemus propinare incautis Vinum,

rium Δ λn quo irercus aliquod , humanum modo cute maxime, dissolutum sit, aut spumatus. est. n. sudoris equorum , aut in quo sits mPxom . anguilla suffocata, vel putrefactae Vine. Ea enim abominabile vinum reddunt , dc eius abominationis vestigium in imaginatione imprumunt. Cum . n. haec plerumque incidant in stultos, improbos , aut paruulos, denique in eos in quibus appetitus maximam , & ratio exiguam habet vim , raro locum habet prudens persuasio, sed conistraria imaginatione est opus, aut passione fortiori, velut timore vehementi aut dolore. Non enim multum absunt haec ab insania. Eodem astu utimur ad ablactandum infantes , & eadem ratione

inunctis mamillis picra , ita enim

154쪽

DE liquium animi curatur mio DAIquii

sione sanguinis , cum graua- animi inditur cor, ac premitur multa humi- cationes, ditate, ut quod comitari solet, aut antecedere cordis palpitatio:& concoctione ac purgatione crudorum alternate facta, cum redundantiae crudorum est soboles : Mvomitionibus bilis, atque alui sub ductionibus, cum bile mordeturos ventriculi. Sed haec a causa indicantur. Ipsum vero dζliquium Ibsim, yeeter se a quacumque causa ortum se deliquid fit, petit celerem refectionem per quid petit.

odores gratos, vini haustum, aquae Non est repentinam in faciem & oculos abroganda inspersionem,&admotionem coria fides a ri dialium epithematum neque enim de med1camentorum proprietatim mentorumbus censeo antiquis omnibus fidem proprieta- abrogandam , etsi mani his vir- tibus, sed

tutibus multo magis fido ) frictio si unditiones Vero, ligaturae & vellicationes 'IRO 'NU

partim caulae , partim ipsi umPt ' intibus.

155쪽

Frictioncs,& ligaturae in dei quio animi &

mati occurrunt.

H8 MET MODI MED EN Di mali occurrunt. Causae quidem, quia revellunt, siue fumos irrueniates in cor : symptomati vero quia excitant , Sc ad lapponendo S connatus irritant facultates principes Nam etsi dolores animalem solum irritant proprie, cum hac per naturalem conspirationem irritatur

vitalis , cuius passio deliquium animi est. C A v V et XI. D sentEliae I TR quoquς , si qui curat clysen-

indicatio- Iteriam , purgatione Utitur , in-nes quae a dicatione causae, hoc est acris aut

causa , quae salsi succi , id facit : si siccantibus ab aliis i V, & extergentibus, indicatione aste--toma ctus, hoc est, ulcusculorum in in-ie sint. testinis, si adstringentibus, indicatione symptomatis, hoc est deprauatae egestionis. Ac proinde a prima illa curatione semper incipiendum , procedendumque ad secundam , tertia quae in adstrictione est, debet esse postrema, ac Vomitu, plςrumque cum res bene est acta indicatio. circa priora, potest deuitari. Vomi-nt.. tus quoque curatur deiectione,

156쪽

cientibus aut refrigerantibus , si ab ulla harum intemperie passio nascitur, indicatione affectus: stomachicis, indicatione .symptomatis. Voco. n. nunc stomachica,quae grata chm sint ventriculo, ipsum corroborant , ut menta , & aro mata. Constat vero hic quoquQCurationem illam primam . qu

per deiectionem agitur , tentan dam primo , mox secundam quM per vomitionem, ab hac tertiam per alterationem contrariam affe- stui . Postremo , & ubi aliae nota sint satis, veniendum ad compescentia vomitum per se , ut cucurbitulas, aromata, ac reliqua stomachica. Sed hic latra videmur incaute delabi ad methodos partic lares , & regulas multarum in dic tionum , de quibus agitur postea- Nunc procedamus , & tractatio nem de eo genere sympto maxi s

quod in euacuatione, aut euacuat ' promatis dorum retentione est, ad unitae z- vae sim

157쪽

in evacua. tione aut retentione regulae Via. uer ales.

13o M ET NODI MED Errors alia reuocemus. Omnis profusae uacuatio, cum per se Urget , retractionem fluentis materiae in partem aliam postulat, aut obstructionem adstrictionemve viae, pezquam estiuit. Nam expurgatio corporis, aut in crassatio, aut attem peratio eius quod fluit, a materia indicantur, cum scilicet corruptio

aliqua, aut tenuitas, aut acrimonia , mordacitasve succorum causa effluxionis est. Tales vero curationes aguntur lentius. Proinde cum

ipsum symptoma urget, ut fluxio sanguinis, revellimus vehementer frictionibus 8c vinculis, ac multo celerius cucurbitulis oppositis partibus affixis, habentibus vero cum ea per quam effluit , communes venas , ut hypochondrio dextro, cum fluit ex nare dextra, sinistro cuex sinistra: mammis ob fluxum peros uteri r ob haemorrhoidasi qum

que hypochondrio, & dorso iuxta

spinam : aut obturamus partem ipsam ex qua fluit, admouentes

emplastriun aliquod adstringens,

158쪽

LIAsR S ge VNDVS. I Iant insumantes puluerem , aut e X-cipientes vinculo, aut digito comprimentes, donec ipse sanguis grum escens sibi ipsi obstruat viam: ut scilicet pars potest tractari. CAPUT XII. Contrarium symptoma est, naturalis euacuationis retentio.

Est autem cuique naturalis , quae per bonam valetudinem consueuit fieri , de ad eius custodiam pertinet. Tales autem sunt omnibus incommune, deiectio , michio, exscreatio , emunctio, & menstruus sanguinis fluxus: multis etiam Vomitus & sudor : nonnullis haemorrhoides mediocriter aliquando fluentes: raris quibusdam rarae aliae euacuationes, ut quibusdam

ex naribus: fuit cui ex digito sub ungue singulis mens bus per anno v

multos ex ordine sanguis fluxit. Nimirum sunt naturalia omnibus,& cuique. Curatur autem quiuis,& quae cuiusque natura fieri postulat ea tolli symptoma est, cuiusque Lalis euacuationis retentio. Quae De his quae

praeter naturam retianentur

Naturalis

cuique euacuatio est, quae per bonam valetu

dinem solae

fieri. . Naturassa omnibus& cuique.

159쪽

331 METHODI ME DE N DIelle potest, integra, aut ex parte is Vt si aluus nihil reddere potest,

aut exiguum aegre: urina omnino

supprimitur, aut exiguum mingitur , & vix : menses non fluunt, vel non ut per naturam debent. In dympio ma Πper se in , quo genere lymptomatum idem

gni periculi praeceptum est, quod in aliis om- est causa,cu nibus: Scilicet, cum ipsum per sep iς xU vrueret, & maeni periculi causa est,

ablationem per tolli, Vclut si urina integre morbi aut suppressa est , sine grumis , nue cauta. succis alijs crassis, siue lapide, obstruentibus: sive vesicae sensu amis. so: siue expultrice extreme debilitata , & diu iam suppressio , ut forte supra tres aut quatuor dies producatur: expectandum non est id symptoma tollere simul cum

morbo Sc eius causa attrito lapide, aut cxtenuatis de vacuatis succis, aut curata perfecte resblutione ., aut roborata vesica, cum sciamus

id symptoma diu sustineri non posse extra euidens periculum: sed ipsiun vesicae regionem premendo manibus. & immand cathetere us

160쪽

LIBER SECUNDUS. I 3que ad cauitatem, conari ut urinae copia destillet, idque crebro facere, dum alijs remedijs molimur sensum reuocari , aut facultatem firmari, aut grumos alteri, aut succos crassos extenuari , 5 alia via vacuari, aut lapidem comminui, aut longe a via auerti. Si enim ho- Urina om-rum quiduis longius tempus p ω- nino sup-stulat, nullum autem vidimuS CO-rum qui ultra septem die S O mi in O VI i, hia

mictione caruerunt, super uixissic, o reditieitur

necesse est ipsi occurrente S sym- ςgrotaneo, plomati, mictionem quamcumque arte moliri, utcumque maneat in parie affectio, cuius est id lympi O---ma , & eius causa. Ita quoque ubi menstrua euacuatio sublata est,

siquidem nihil obstet perfectam

curationem inchoare, ac perficere, ita faciemus: sin autem non Vacat, aut tempus valde incommodum,

vel aliud aliquid differre suadet,

timemus tamen ab ipsa sanguinis coaceruatione , mittemus statim bonam eius partem , quo possit sine tanto periculo necessariam d