Methodus medendi Francisci Vallesij Couarrubiani, Philippi secundi Hisp. regis, medici primi, in quatuor libros diuisa quorum 1. Continet victum ægrotantium. ..

221쪽

.794 METHODI MEDENDI tim antea dictum est, cum seorsum ageretur de virisque, partim nunc dicetur. Homo numidus , verbi gratia, laboret morbo humido. Calidiora Quomodo poterit medicus dare calidiori- naturae humida, morbo sicca nambus & fri- quomodo humida & sicca eadem gidiora sei' curatio 3 porro cum petunt similia. quomodo quousque Oportebit avx1liorum

intelliga- Vires intendere durum. n. quinis

tur. imo & falsum prima fronte esse videtur , dicere, frigidum hominem cum febricitat , frigidioribus uti' debere, quam calidum & febricitantem. Hic enim, cum geminum habeat calorem, summa, accitissima refrigeratione videtur indigere. Videtur sane , perpendenti autem acrius videbitur ratio in contrarium cedere. Nam cum ambo , natura inquam & morbus

petunt similia , duabus indicationibus in idem conspirantibus , illa ipsa quae petuntur dari debent intensiora. Cum vero natura & morbus contraria petunt , dabuntur quae petit morbus , sed tanto I

222쪽

LiBER Τ ERTIVS. Is smissiora, quanto naturae indicatio in contrariam: partem inclinat. Proinde si homo natura calidus te- i, netur febre, minus frigidis curan- morbus indus erit, quam frigidus qui eadem corpore na iteneretur , nis obstet consuetudo cali-

obstat vero in talibus saepe) atque m/RR'.

ulcus, quod ut morbus humidu o:riuuit, astractari se inper debet in parte sic- 'ca sit, ut in capite, siccioribus medicamentis erit curandum, quam si in humida , ut in clune. Et quα- Caliduacumque pars ulceratast, in viro morbus inquam femina , & adulto ac multo corpore fit magis iam sene, quam in puero, ac φgςx multo magis infante , siccioribus curari debet. Et eadem medica-

menta humidioribus partibus sunt sicciora, & siccioribus humidiora. Velut thus, quod inspersum parti molliori carnem generat, in parte sicca est suppuratorium. Haec docent illa Galeni verba , calidiora

calidioribus, frigidiora frigidioribus , sicciora siccioribus , humi diora humidioribus, indigent auxiliis. Neque vero proinde non

223쪽

296 METHODI MEDENDI dantur contraria aequalia morbo, quia dantur in calido febricitante minus frigida, quae darentur si cis lidus natura non esset. Non enim est morbus totus calor qui inest, sed qui praeter naturam : neque quidem qui praeter naturam communem, sed praeter cuiusque propriam s sua quippe natura vivit quisque, non communi λ aequalis enim feruor in calidiori naturami. nor febris est, quam in frigidiori,

quia minus est, quod praeter nat Tain. Merito ergo paret minoribus contrarijs , curaturque nihil ominus aequalibus. Atque tunc

quoque etsi ob febrem dentur frigida , naturalis tamen calor seruatur similibus. & aequalibus , quia tanto dantur minus frigida, quato homo est calidior. Quod si tanto minus frigida, certe de tanto calidiora quam darentur si calidus non esIeta Respondet ergo ita naturali calori aequalis calor, dc calori praeter naturam aequale frigus, in auxiliis. Hoc solum interest inter hac

224쪽

tionem, quod pro sanis sola , ut

par est, utimur conseruatione, pro aegrotis vero simul cum curatione.

Exquisitὰ autem faciendi , haec Vnica , eaque facillima est regula. Considerare cuiusque hominis propriam naturam , & recessum morbi ab hac ipsa , facereque ut auxilia aequali excessu inclincnt ita

contrariam qualitatem. Velut licalidus naturaliter Uno gradu, calcat nunc secundo, curari poterit temperatis. Quia temperatum dc

calidum secundi gradus a calido primi aequaliter absunt. Si vero qui ita febricitat temperata natura sit, frigida secundi ordinis desiderabit auxilia. Verum est ubi natu ratis temperies eius , qui morbo simili tenetur , plurimum recedita moderata, ut cum non est vicum

que calida, sed valde biliosa febri

citantis , aut pituitosa catarrhosi, ircere medico pleruque uti victu, & curatione intensiori, quam pro

sens postulet morbus, ac fortasAI iiii

Vehemen tεr lapsas Naturas etiaper morbos reducendas esse dot et. Tune Ve Icalidiora

frigidiori

225쪽

is 8 METH Qnt M pDENDI etiam, quam si morbus esse t contrarius, ut in valde biliosi febrici tante , quam in pituitoso. Idquduplici causa : prima quidem ea

quam iam tetigimus , consuetudinis. Rarum enim sit extremae in temperiei hominem non assuevisse

contrarijs. Altera est in aptitudine quae in talibus est, incidendi in

extremas corruptiones per mo

bos similes , velut valde biliosus in tabem per febrem, valde pitui sitosus in hydropem per catarrhos, Cum tamen tali aliquo timore aui, semus vim remediorum supra praesentes morbos, non deficimu amethodo. Neque . n. ob praesen item affectionem, sed ob eam quae timetur , facimus. Indicat vero

quod merito timetur, ut quod ian adest. Nam & de morbo magno & missione sanguinis, est id semper medicis in ore. Itaque apparatus hominis , aut partis ad grauiora, cogit medicum uti remediis praesentibus malis maioribus , idque salva methodo. Exemplo sunt vl-

226쪽

Lias R TERTIVs ieera pudendorum & ani, quae cu-ll ramus medicamentis, siccantiori ν bus etiam , quam quae consistunt in capite & ollibus. Non sane, quod sint eae partes sicciores , non enim sunt, sed quia sordium colluuioni, ac proinde magno malignae putrescentiae periculo expositae:quam vehementius etiam, quam lcus praesens,& natiua partis tem- . peries postulat, siccando, praecauemus. Itaque regula de contrariis aequalibus admouendis has habet considerationes , quae alia ratione referri possunt ad indicationes complicatas, de quibus hactenus dictum est. C A p v T V.

VNica superest indicatio dictis

necessario adiicienda. Ea vero tione a par-

est quς Fccipitur a parte affectarquet te affecta. ad curationis differentiam nulla alia minus facit , sed plus etiam q uam plaeraeque. Necesse igitur et heum, qui medendi methodo recte Ante meis sit usurus, partium dissectionem, dendi me-& rationem dignoscendi locos.as.

227쪽

1oo M ET MOD PMEDEN DR sectos ex prioribus tractationibi didicisse. Hinc. n. solum expectare debet, quid quaeque pars , quam ob causam indicet. Haec vidicta erit, censeri poterunt dictae omnes ad curationem nocessaria: Findicationes , atqui haec quoquo partim est dicta. Nam quae a partis temperamento, eadem est, & quae a temperamento hominis. Ni rum ut toti homines, ita & partes

singulae , calidiores calidioribus frigidiores, frigidioribus, huidiores humidioribus, sicciores cioribus indigent remediis. Ob id enim diximus , capitis δc ossiui

ac neruorum mortuorum , qualcarnoserum partium vicera, siccicribus curari. Sed praeter temperet mentum considerantur in partquaedam, quae curationem non petrum: faciunt euariare. Necesse aitem fuit hanc indicationem seoisum a dictis omnibus, maioris distinctionis causa explicari. N enim haec indicatio quam nunc seipimus pertractandam, est

228쪽

Lingst T E R T i v S. 1 orllium aut contrariorum, aut Velu priores duae, sed modi tantum, aut utendi , aut ipsorum medicamentorum obpeculiares partium conditiones. Priores ergo indicationes oportuit prςsciri , mox hanet adiungi. Sunt vero quς in affectae parte consideranda veniunt, ut-

pote ex quibus talis indicatio fluit. actio , dignitas , utilitas , situs, magnitudo, figura, sensus, & pro

prietas. Ob actionis indicationem, Indicatio- ad ventriculum aut hepar nun- 'ς par quam V tendum est mere laxantibus, sed cum quam maxime Opor- Exemplum tet emollire aut resoluere debet, in ventra admisceri adstringentis aliquid ,. cyllo S he' quia actio harum partium, conco. py hi'

ctio inquam prima & secunda, ma- x

xime, necessaria est toti Corpori, utendam 'prςcipue ad eos morbos superam adstringendos, qui pendent ex succis. Et ea uconcoctio quς in his officinis agi-zur , pr ter partium temperiem, quandam firmitudinem, & adstri ctionem desiderat. Quapropteo siue calfaciendum, side refrigerata

229쪽

humectandum a

dum, siue siccandum, siue huictandum est, adstringendtim sim est non nihil , vel eadem mates Vtrumque prςstante, ut absinthi-ites, & nardinum ac mastichinum oleum, calfacit& adstringit: melinum & rosaceum, & omphacia' tes refrigerat & adstringit aut 'ladmisso adstringente cum reliquis lalterantibus, ut si cum pluri cha; mς melino , aut violato admisceas laliquid aceti, aut succi uuae aceri Adstringendum itaque semper es

maxime autem cum siccandum. minime cum humectandum , ndiocriter , cum calfaciendum at

refrigerandum solum , quia qua adstringunt hac ipsa causa, sicca exprimendo succos. Q nod eualioqui curatur membri ariditas, maxime potest nocere: cum huditas, iuuare: cum calor aut Isolum, indifferens est: iuuat vero seruans partis tonum, &firmitu dinem. Sed hoc iam est, coniungere indicationes affectus & paris

tis. Ipsae per se dictae partes adstri

230쪽

lienem parantur aut renes, minus

est opus adstringentia misceri, non nihil tamen etiam his r illis vero quae ad pectus nihil. Quia emollitio & laxitas respirationis facilitatem auget, adstrictio contra. Hac causa in pleuriti de & peripneu

monia, ne initio quidem admouemus repellentia, ut in aliis inflammationibus, sed omnium localium usum tantisper differentes, ut minso s anguinis praeeat, ab anodynis laxantibus , & resoluentibus, incipimus. Quorum mox, Vt Vacu tio procedit, vires augemus. Numirum in his ob indicationem par tis, censemus tutius, fienti fluxio ni revulsione aduersari, quam re

pei cussione , quia haec , praeterdicta, altius condi materiam facit, atque ita pro pleuriti de peripneumoniam, & pro peripneumonia suffocationem signit. Quod etiam timentes in Isseniade abstinemus a repercutientibus : nihilominus inhaemoptoica, ubi ruptum, aut i

lenibus unia nihil adii riuatim.

In pleuriti. de perip

neumonia