장음표시 사용
2쪽
DE IIS, QUAE AD POTESTATEM LEGISLATORIAM PERTINENT. CAPUT PRIMUM.
De observantia ct consuetudine .
DE IIS . QUAE CONCERNUNT POTESTATEM ECCLESIAE INSPECTORIAM, ET ORTAM INDE CIRCA PERSONAS ET RES ECCLESIASTlCAS HODIERNAM POLITIAM.
De voeatione , ct vita clericorum.
3쪽
De Consecratisne EI Ueoporum ct usa Pallii. γε
De dignitatibus er maneribus Episcopam inferioribus
De canu distas, sacrisque actibus.
LIBER I I LDE POTESTATE ECCLESIAE EXEQUENTE.CAPUT PRIMUM.
4쪽
LEGISLATORIAM PERTINENT. CAPUT PRIMUM.
Regulae eirea constituti nes Ecelesiasticas is genere: g. 239.
I Lusti, primis notionibus Ecclesiastici juris,' quo Catholici regimus m. I. nostraeque Ecelesiae natura Tom. II. ae forma m. III. ) perspecta , jam ita
progredi licebit, ut singulas Sacri imperii, videlicet potestatem legislatoriam, innpectoriam & executoriam perlustremus, sa) atque tam ea, quae circa ipsarum quam- libet, quam illa, quae praecipua ceteroquin vi ejusdem triplicis potestatis in nostro jure constituta habentur, quantum initiantibus necesse est, exponamus.
αὶ Quemadmodum sane imperium eivile I. quam legibus determinet, supremam inspectiο- jure serendarum legum , II. Iure actiones ac nem exerceat. Recte ergo a potestate legisla- res omnes subditoriim inspiciendi, atque ad K- toria ordiemur, & quandoquidem nexus atquc Iutem publicam dirigendi, III. jure exequendi opportunitas suadet, ut tam hujus , quam exe- absolvitur, Cl. de Martini de Iure civit. cap. 3. eutoriae potestatis examini protinus adjungamus q. 68. ita quoque praecipua capita imperii sa- illa, quae Rectores circa ipsam legislatisnem eri eadem partitione distribui possunt. Patet ipsamqtie executionem determinanda in pexequidem inspectionem , qua scilicet cogit oscitiir, re, & deinde etiam determinavere ; sub capi- quid & qua ratione Piquid determitiandum sit; te Ecclesiasticae inspectionis peculiariter exer- ipsis leg; bus , earumque eaeecutioni praemitti citae non nisi ea comprehendemus , quae cete- . debere ; verum Jure leges serendi ante instru- roquin circa singula membra , & res Ecclesia; clum eum est e oportet, qui eo fine , ut quid- in jure communi determinata habentur.
g. 2 o. Et quidem quod primum ad ea adtinet, quae circa Iegislatoriam Potesta tem ipsasque constitutiones Ecclesiasticas nosci des ent, eadem magnam partem jam ex hactenus tractatis intelliguntur , & cum reliquis hic scitu necessariis ad pauca
facile summaria revocantur. g. 2 I. Cognitum nempe perfectumque tenemus ex praecedentibus, I. constitutiones Ecclesiasticas esse proprie Reguias αῖ-xm , respiciunt homines , qu xeημ . .
in Ecclesia existunt, quapropter & Canones audiunt C Αχ. a) II. Earum vari4. . . esse species I. usque s. & sy. usique 38. varia principia s 9. usque qΙ. variasque Collectiones g. t. usque 12. j III. in Ecclesia Christi , sicuti sacrum Imperium, & contentam sub hoc veram legislatoriam potestatem dari s b I3O.& sequen. illamque exerceri debere IV. juxta demonstratam sacri imperii sar-mam , sacramque hierarchiam g. r3 I. usque a 39. c) & V. non nisi ad finem spiritualem, d) atque igitur nec indirecte quidem ingrediendo fines imperii civilis, ejusque placitum hac de causa non declitiando, g. 87. usque Iap. cum per hoc VI. p
5쪽
α LIBER III. CAPUT I. VI. potestas Ecclerae legislatoria potestati civili haudquaquam subjiciatur atque
etiam illius omnimoda independentia in spiritualibus & ad Religionem vere pertinentibus salva maneat, e denique VI l. quarumvis legum Ecclesiasti earum vim se efficaciam sine legitima promulgatione cogitari non posse f).
a in Haee definitio etiam constitutioites Prin- amiissim ob eriandis serventissimi primi sdeles cipum et ea stera prorsiis comprehendit. Enim- peculiarem con 'entionem fecere . cluis ta- vero quatenus subditi in Ecctigia existunt, ea- men inde leges divinat non Ieses stricte talestentis a Principe tanqi iam Advocato Ecclesiae elle deducet Coni. meus Ordo Princi p. P. II. ad omnia ea , quae cultum Dei & observa f. 143. not. b. tiam Canonum promovent, urgentur. 8ciidem Ex toto scilicit Tomo praeeedente saeia Principe tanquam Reipublicae desens bre co- le intelligitur , a quibus, quo ordine , & qua hibentur legibus , ne propterea , quod in Ec- rationes leges Ecclesiasticae serri queant. clesur existant, ab obligationibus civium exem- d Cur in qilibusdam antiquis canonibustos se esse arbitrentur. Revoca in mentem circa res quoque temporales statuta deprehe q. sa. ubi de completo I.egii in Ecclesiallica- dantur, causa est, quod eadem, quae Principes xum ambitu dicebam. Ceterum sacrera Cano- in tem oralibus statuere , Episcopi veteres prones imitari phrass est tantum pertinens ad il- sua observa tia etiam suis canonibus urgebant. Ias Principum constitiitiones , quibus ea , qtiae Porro multa in hisce speciali jussu Principum ab Ecclesiasticis Superioribus jam constituta dii posuere , quemadmodum inter Regni Prosunt , firmantur. Cap. t. de N. O. N. I . 43. cer dc ad Regni comitia aecipiebantur. Au-Cod. ad Episc. Nov. s. cap. 2. Nov. 6. Nov. ciae sine dubio temporiles Pontificum & Epissi
42. in Praef. Nov. 33. cap. I. Nov. I 3 i. in coporum conititutiones sint, quando si in cer- Praef. dc cap. i. ta territoria temporale Regimen siant consecu-
bin Ex hoe, tanquam axiomate , sequitur , ti. Et hap ips, Constitutiones, etsi in sua eri-
Ieges Ecclesiae haudqti aquam ese ita conven- gine non nisi illa territoria reii iciebant , sitiationales , ut nulla ex Primatus aut siperiori- inde corpori Iuris Cknonici intrusa sunt. Sed talis jure ortum trahat. Quantumvis enim Chri- quantum vigoris eaedem habeant , jam monuia flus nullum coegerat , ut se discipulorum col- mus supra j. 32. legio aggregaret , & ipse communionem cum Tantummodo non e mente dimittas ea, Apostolis mediante testamento seu foedere ere- quae β. ior. nsim. U. dc in not. h. ibidem i xcrat Matth. XXIV. v. 18. Hebr. VIII. v. 6. culcata sunt.& IX. v. t s. quantumvis porro & adulti , Eamdem nempe, quae de decretis sit in elim baptizantur , emittendo professionem fidei morum Pontificum intuitu requistae eariim-
eamdem expresse spondent , uti in eadem per dam promitigationis expositi si. 18 . not. f. pactum tacitum perseverant ii, quorum loco ad quasvis leges Ecclesiallicas debent & ia- in paedobaptis in o parentes ac patrini sponde- cile possunt adplicari. Atque de hoc argit-bant , quamvis denique multa ilirium Ecclesa- mento plura legi merentur apud Van-Εspensticorii in pactis solemnibus , 3c multa etiam in Trach. de Promittg. leg. Ecescs P. I. cap. ad extornam Ecclesiae Politiam speciantia con- II. & III. Giberi. Corp. Iur. Can. Prol. p. ventionibus innituntur, atque hoc illo ve senili prrori Tit. IX. Barthel in annot. Tit. de Con-jus Ecelesiastictim tactilium dici potest; quem- stit. Zali Vein Princ. Iur. Eccles. Tom. I. Q. admodum tamen pactrim , quo constituitur ci- IV. cap. q. 7. Petrus de Marca de C. S. vitas , non iacit , quo minus posita dein civi- & I. L. II. cap. I . qui certam , aut boritarate subditi a suo Imperante legibus proprie rizom dc publicam legum promulgationem ratibus Jc citra ulteriorem conventionem obli- necessiriam esse melius demonstrant , ac Uirentur . ita etiam omnia addit cla fidelium 'a- tus Picliter , qui quidem in eandem nobiscum non olis ant , quominus ii , qui a Spiritu sententiam ire incipit , sed firmo pede pro- Sancto positi sint repere Ecclesiam , eius leni grediendi nescius mox eo delabitur , ut ad- membris leger prostris tales ponere queant . mittat legem facta Romae a romulgatione eo lino dc illae laetes , de quibus cmea discipli- tamen casti statim ubioue obligara , quando nam , dc externam politiam condendis initio addita haec clati suta : ut fatim obliget , quasi Ecescita' sacros Antii lites cum iiiis fidelibus vero non etiam ipsus Clausillae promulgatis contenise admittimus , dum conditae erant , rationi dc juri deberet esse consentanea ; aper- snset os fg te; tanquam Does proprie tales ii nobis adversarii su ut Schmier , Melin ,
stringebant. Qitiduliod de divinis te bus ad Zecli, aliique
g. 242. Non dissiculter autem demonstrantur etiam sequentia ; & quidem VIII. Ecclesiasticarum legum materiam esse quoque actus mere internos sa) , IX. ad ea
6쪽
REGULAE CIRCA CONSTIT. ECCLES. IN GEN. 3
rumdem valorem minime declarandam ab iis, quibus feruntur, requiri acceptionem b , ideoque X. prout universales particularesve c) sunt , ita eas vel apud omnes vel apud quosdam Jurisdictioni Ecclesiasticae subjecios producere obsequendi necessitatem d), quae XI. certe ipsam conscientiam tangit, se) quandoquiuem XII. lex anere poenalis non ullo jure multaque ex causa non jure Ecclesiastico susti
a Extra omne dubium est: amones laterianas non minus ac externas q. a. imo internas praecipue , ne scilicet pietas aut politica aut mechanica evadat , ad Numinis gloriam in1nisellandam ac commerendam ita aeternam
salutem diristi non tantum posse , sed debere etiam. Quis itaque non perspectum habeat , actiones quoque internas vel ideo , quod ad aeternam salutem diriWi queant , illis , qui potetatem actiones fidelium eo dirigendi a Christo accepere, seu Ecelesiae Rectoribus esse subiectas. Haudquaquam sane ad actiones tantum externas relirilia Atandi sirendique potestas Ecclesae obtigit Matth. XVI. versis. Naudquaquam impleta esset obedientia nostra erga illos , qui a Spiritu sancto posti sunt regere Ecclesiam Dei , si eorumdem
Regimini intellectum nostriim , . quem omnem in obsequium Christi II. ad Corinth. X. s. in captivitatem redigere jubemur , si ibtracturi essemus. Novimus quidem , quibus potissimum idearum eonsusionibus agitentur sententiae nostrae adversarii. Αjunt enim I. internos actus ab Ecclesia tantum indirecte & concο-mitanter , quantum videlicet ad actum exterianum necessarii sunt , non autem directe praecipi aut prohiberi posse. II. notissima esse juris nostri axiomata , quod Ecclesia de internis judicare nequeat . C. 33. & 3 a. de fimon. dc
nemo cogitationis pcimam in humano patiatur Dro . III. Regimen Ecclesiae esse visibile, adque adeo IV. Ecclesiallicam de actionibus i ternis legem minime humano regendi modo lare adcommodatam . Uerum quid hae argutiae: apud eruditos dc apud quoslibet, qui non quovis minus probabiti argumento conte.nti , mon unius alteriusve qualiscumque demum Doctoris sententiae tenaces sunt, contra sanae rationis & apertae revelationis dictamen ossicient λ Enimvero . primarius , opinor , cultus Dei internus est , atque ideo primario & directe ab Ecclesiastico superiore intendendus . Neque hic prosecto sussicit reponere: cundem internum cultum alioquin jam divina lere praeceptum , dc eadem lege contrarium esse prohibitum . Generatim scilicet praeceptum est ,
ut religionem externam interna nunquam non
comitetur ; sed non propterea quilibet etiam specialis internus actus, qui demum positis lusillisve adjunctis spiritualis nostri Iudicis arbitrio injungi debebit , jam ipsa divina lege habetur determinatus. Generatim divina lex externam quoque Religionem praecipit Ait men hae illaeve actiones externae nobis Proxime ab humano eccle allico Legislatore impe
rantur . Quid quod internus sa pe actus sine aliqua actioire exicrna praecipi , haec illavementalis oratio iniungi , haec illavc sententia , ne quis eam contra Ecclesiae judicium vel mente foveat , prohiberi potcst . veritatis hujus confirmationem dant plus quam unius T
ligiosi ordinis statutae , ad quorum , si ibindeatius mere internos praecipientium , observantiam ejusmodi ordinis consortes quantumvis
remote ex proprio subiectionis pacto , proxime tamen ex ipsa sui superiqris humani lege& voluntate obligantur . Illa luris nostri axiomata , quod Ecclesa non judicci de internis , neque cogitationis poenam in foro humano quis patiatur , notissima quidem sitnt , sed
notus quoque verus eorundem cum ecclesiastica potestate concordans sensius. Neque certe Ecclesa judicare , num speciatim hic aut ille homo perniciosa cliismodi cogitatione deliquerit ; nequit speciatim aliquem , quem deliquisse nesi it , ad publicum pro sustinetida r cena serum producere . Sed quid lia e obstant , quo minus generali judicio quemcunque demum ob certos quosdam internos actus, etsi eorumdem sbi soli conscius ac reus suerit , ligatum esse judicet, atque penerali quoque animam assciente poena perseqilatur . Et denique nullus primarum & universalium juris notionum non omnino expers eam ignorabit rationem , quam potestas serendi leges a
potestate judicanὸi diversissimam habet ; si qui-ὸem illa tantummodo obiectum , quod determinari , ha c vero obiectum , cujus sacta determinatio etiam discliti potest, requirit. Nullus unquam somniabit , hane utramque pntestatem adeo esse conjunctam , ut utraque penes unum eundemnue esse debeat . Quomodo igitur non Ecclesia aestis nos ros internos, qai determinari queunt , determinare poterit , quantumvis subinde , num iidem hanc determinationem receperint , sine externis ii liciis
discutiendi sit impotens λ quomodo ejusinodi
determinationem frustranea in dicemus , dum adest ille , qui cunctos internos ac iis , num Ecclesiasticae normae sint conformati , judicaturus est Deus. Manet salvis his omnibus E clesiae nostrae regimen obtutu eorum , qui il
7쪽
lud exercent , semper visibile . Manet Ilum1- nuc rogendi modus , quandoquidem ejusmodi actus fidelibus inanite ita tur . Uid. Concit. Irid. Sess. XIII. de SS. Eueli. Onsi. si quis ἐχ seqv. dui. 3 o. cap. Mi abolendum 9. de Haeret. ct comerantur cl. cl. de Riegger oclicsr Ott L. I. Decr. Tit. 2. nec non Uer inundit Ocnistenti Argumenta pro b contra ecelo a-yιoam Immunitatem in iis temtorati, Io 3.
bὶ Non qua ib acceptionem cum Placero Regio confunde , atque tibi iterum iterumque inculcatum habe , nullam omnino vere ecclest ficam legem ab acceptione Priticipum
Pendere , di nullius ejiis inodi legis promulgationem a Principibus impediri poste , quandoquidem illud ex naturalis defcnuonis jure descendens re cuivis etiam itindeli Principi
competens Placetum tantummodo contra ea ,
quae Reipublicae saluti adversum ita tuta sunt , , ideo a genuina Ecclesiae potestate non Pr
venire noscitiatur , suam cxerit efficaciam rq Ita quoque , ut jam alibi diximus , Episco-
pis non arbitrium , sed necessitas est in aeceptandis sit inhai ponti scis legibus, modo non ultra potes fatis Ponti sciae limites in iitrium Episcopalium diminutionem .& detrimentum Dicecejeon fiat perlatae . Neque enim illu/ : motis controveritis usque ad decilionem ab Ecclesia secutam sententiae & eonili tutioni a summo Pontifice latae interim adquiesci debere , aliter intelleximus , quam scissionem unionis propterea nullatenus attentandam , &ipsam quoque Pontificis legem , nisi oravisco stat caWa , recipiendam este , uti claris- sitne jam exposuitniis in g. x x. not. e. in III. not. b. Ac in g. t 34. ad haec igitur nec non ad illa , quae in ρ. is 9. ad valorem Pontificiorum merciorum requiri , qtiaeque in s. 193. usque i*9. EPiscopis competere docebamus , simper probe xst respiciendi im , dccum hisce colasere: di f. 17S. 76. I 77. e ὶ Etiam particularis Ecclesae leges aut subjectione aliarum Ecclesiarum spolitanea ,
' aut generali confirmatione animo omnes obligandi siti secuta , aut initima in universalium
non. codicem relatione uia iversales seri q ucunt.
d Subiectum nempe legis Ecclesassicae
sunt stiliatri Ecclel ae, atque hic I. leo ibur unia versalibus non tantum naturalibus Jc F vangelicis , sed etiam humanis Ecclesia ilicis obligantur omnia membra Fcclesiae , si non appareat , hii inalii legislatoriς intentionem non
sit ille etiam illos obligandi , qui quidem batiZati , non vero Ecclesae catholicae mem-ra stitit . Taceo infideles , juxta illud , quid1nil, de iis , qui Ioris sunt . Ex quo porro se luitur , quandoquidem dc snpuli Episcopidi ipse Pontifex Concilio dc universo Rect rem caetu iniuriores ii int, ctiam magulos Epi-
scopos & ipsum Pontificem letibus Ecclesae
uni ersalibiis , legibusque sitorum Antecessis-rum , quibus ab universali Ecclesia confirmatio seii cxprella sive tacita accellit, non tZntum vi motivi , dc ad exitandi im scandaelum , sed ex subjectione obligari : vid. catis. XXV.
ciar. Gall. P. III. L. XI. C. m. dc seM. P. Ο rhauser Piaelect. Can. Tit. de constit. p. 23. Quod autem II. ad leges tarticulares adtanet , patet iis tantum obligari membra prox inciae vel Dioecesis legislatori subjectae, inter
quae quidem numerλri debent a. etiam capitula dc minasteria exemta , in materia non
exemta , dc in omnibus iis casibus, quibus ex concilii Tridentini Decreto , vel speciali sedis Apostolicae jussu Episcopo subjicitintur . Imo ex immutabili Ecclesiastica lege pro omnica fit , quo Episcopus tributam sibi a Deo potestatem etiam in exemtos exercere saluti Ecclesae necessarium duxerit ; 2. peregrini , &quidem non tantum intuitu legum pro peregrinis Iatarum , cum Episcopus ipsis , qtiat
nils per commorationem tςmporaris Ecclesiae
particularis membra exadunt , leges scire possit , scd 3c obtutu illarum legum , quas citra scandalum , aut perturbationem boni publici negligere non licet, vid. Doctrina S. Augustini in Dist. XII. can. 11. multum distansa Doctrina Viti Pichleri , qui peregrinos &a legibus loci ubi morantur , dc a legibus sui domicilii , si non eaedem , ubi morantur ,
obtinent , liberos pronunciat . Et nos quidem admittimus , absentes particularibus suae dice-ceseos legibus non teneri , si non moraliter adhue intra suam Dioecesim existant . Flineis, qui ab Episcopo suo suspensiis est, etiam, in aliis , quas peregre transit , dioecesibus
suspensus manet. Cl. Schoit. Tit. de constit. . I 3.i e in Naturalis δc revelata lex de eo nos
convincit, quod etiam humani legislatoris sane ita subditos in conscientia ligent . Etenim jure naturali edocemur , conscientiae repugnare alienorum hirium , atque adco etiam illius , quod legitimo superiori competit, juris perfecti laesonem ; dc lege revelata no bis aperte edicitur : estote Iubditi non tantum propter iram, sed propter Ns IENTIAM. Dum igitur utraque hac lege generatim summiim Numen nos in conscientia superioribus nostris subjectionem praestare jubet , atque omnes omnino poenales liges excludit , immediate ex quovis legislatoris humani sancito , si non divinae legi adversum tenet , obli .gatio in coli scientia nobis enascitur . Incassum vobmovent inter legis tantum humanae violationem , & aeternam mortem , quae con
scientiae obligationem se literetur , desiderari ProportiODem, praeterquam quod ita magis ii, qui
8쪽
REGULAE CIRCA CONSTIT. ECCLES. IN GEN.
qui humanae, quam qui divinae voluntatis violatores existunt , scilicet humanis sempiterni Dque poenis punirentur . Incassum inquam, quando quidem humanae legis violator nunquam non simul in naturalem atque revelatam ipsius Numinis legem, ac sumnia proinde cum hujus onsensione delinquit. υὶ Repugnat sane lex mere poenaris ideat legis , voluntati legislatoris , scopo legis , ac
notioni poenarum in genere ; quemadmodum prima Iurisprudentiae naturalis elementa vel mediocriter edocti id norunt. Atque dum improbum est cuicumque logiuatori talem assi sere mentem , ut non tam actum hoe illove molo ponendum , quam selummodo mul tam velit , quomodo leges mere portiales cum Ee-elesiastica legislatione , quae cumprimis ad charitatem & selum animarum honum restricia est , conjungemus. Ceterum obligatio ad poenam ita comparata est , ut illa , quae ferenas
sententis dicitur , id est , ad quam Iententia a judice ferenda requiritur, etiam demum post
sententiam eondemnatoriam I ea vero scena,
quae jam per ipsam legem lata est, & hine latae sententiae compellatur , demum poli semientiam declaratoriam obliget ; quae quidem si sequatur, non a die pronunciatae sententiae, uti condemnatoria , sed a teli re commissi delicti, suum effectum exerit ; sunt tamen casus , in quibus poena latae sententiae ante on nem declaratoriam sententiam obligat , scilicet I. si sit mere spiritualis, quae nullam externam actionem aut a reo aut a judice ponendam requirit, veluti censurae , irregularitates , impedimenta matrimonii ex delicto , II. si legi poenali adjiciatur clausula: nulla alia declarationa secuta. Concit. Trid. Sess. 13. de reformat. III. si sint poenae ne oativa seu conditionales. quando scilicet legi dator juri euidam participando conditionem adposuit ea lege, ut condiations non impleta quis ab illo jure excludatur. Cl. Schoit. Tit. de constit. f. 143.
g. 2 3. Porro XIII. legem prohibentem ex natura sua esse irritantem b 3 .
se vicissim XIV. ejusmodi acium , cujus aecreta est irritatio , tanquam menti IN
gislatoris adversum, in regula prohibitum intelligi e XU. legibus in praesumtione landatis, si communis periculi praesumtio est, manere vim obligandi , etsi in causa particulari praesumptio cessare videatur d . a Quid lex praeeipians , quid probibens,
id patet a sed & quid disiunctive permittens, quid absoluta, quid Myothetica qilaenam leges semper pro semster , quaenam semper quidem sed non pro semper obligent quid officium perfectum , quid i erfectum , quida mativum , quid negativum j quomodo in legum & ossiciorum eoVisione exeutio instituenda λ haec aliasque primas obligationum, legum , jurium , Oiliciorumque notiones postulo
ex jurisprudentia naturali. Conserantur itaqueel. de Martini Exercitat. de lege Nλt. cap. 2. . 76. 7 p. 83. 86. 89. & cap. 4. g. 136. 148.
ct seq. q. 1 f. rss. item in posit. de lege Nata cap. X.& XI. ubi haec omnia prosiande dc concinne pertractantur , paucisque paginis rectitis quisque eruditur , quam si medii aevi Canoni-sias consillat , quorum tantum non omnes in vallis suis commentarii et sub titulo constitutionum nil nili scopas dissolutas , quaestiones me ris scholasticorum opinionibus decisas , & pl rumque nec alia principia , quam praejudicia , nec alia quam sequioris doctrinae moralis consectaria exhiberet. Quapropter etiam olivis stalidae legum Ecclesiasticarum scientiae cupido studium Iuris Naturalis 3c publici universalis tamquam plane necessarium, iterum iterumque eni
I. Sane rationem, quae dictat id, quod prohibetur, sidux lege esse impossibile, atque adeo
Abel latroduci. in Jus Eccles Tom. IV.
valere non posse , seu quod idem est . nulli tatem achis naturale prohibitionis esse consecta
a. Ius Civile , quod L. Cod. de leg. sat clare id edicit his verbis: nullum contractum inter eos videri volumus subsecutum , quieontrahunt lege contrahere prob dente-. σμneraliter imperamus, uti statori, quod seri non vult, tantum probi bul eis lat- ea.
quae lege fieri prohibentur , A fuerint facta . non fosum inutilia, μου pro i=jectis etiam ha
beantur,: Iicet legislator fieri prohibuerit tam tum , nee specialiter dixerit , INUTILE EsnDEBERE, QUOD FACIUM EST.
3. Ius canonicum , quod&C. 13. caus XXV. q. a. ad Imperialem constitutionem provocat . , C. 64. de reg. Iur. in 6. ita habet: quae conistra Jus fiunt, derent utique pro thfectis baber; .
Ex quibus omnibus patet: qiamvis multa
quae fieri probibentur , si tamen facta sunt ,
roboris firmitatem obtineant. C. i6. de Regularibus ; id tamen non pro regula sed pro ex ceptione sumi deberi. Obtinet autem ejusmodi exceptio , quanto actus aut ab ipsa lese sustinetur, aut perpetuam prohibitionis cauiam nota habet, aut prohibitus est in favorem , cui r nunciari potest, aut quando denique ex ipsis , quae actum subinde circumstant , dc quorum obtutu magis quam ex ratione intrinseca sub prohibitionem eadebat , prudenter & communi
praesumtione colligi potest , ejusmodi prohibito B actui
9쪽
actui nulli ratis concedi veniam . Cons. cl. cl. de Riener & Schroti. l. c. c) Quod irritum est legislatoris voluntate, eidem voluntati hoe ipso is adversum. Quis autem voluntati legislatoris adversum agere , non simul conscientiae adversum , adque adeo prohibitum esse agnoscit . Neque dicas irrita esse jure Romano pacta in foro civili; non tamen prohibitum , ne ex honestate & sponte adimpleantur. Enimvero actio tantum ex pacto nudo irrita erat; an non autem vel ideo etiam actionem ex ejusmodi pacto instituere erat prohibitum Ipsa sane pacta generatim eiacm in linea, in qua non prohibita agnoscebantur, ne que habebantur invalida. Profecto, si non quis actus legislatoris menti oppositus esset, cur i Titaret non video ; atque ipsa certe irritatio salutis publieae & maioris boni causa , quod imperans statutis, nos subjectione attendendum in conscientia haiamus, decreta suiste praestimi debet. Absque dubio itaque in conscientia non tantum prohibemur , ne ex actu irrito emolumentum consequamur , sed & ne actum irritiun effectus re emolumenti inde obtinendi causa ponamus. Quod si citra hunc finem actum irritum poni posse dicas , etiam hoc , seu ex ignorantia vincibili , sive ex temeritate procedet , inter actiones licitas haudquaquam subsistet; ceterum irritantes leges duplicis sunt generis ; aliae enim illico ipsa juris vi & ante
omnem sententiam actum IrrItum esse deel rant: aliae Iudicis auctoritatem requirunt, &arescissoria hujus sententia demum suam ordiuntur efficaciam. Notandum vero, per constitutiones Ecclesiallicas in regula tantummodo futura negotia determinstri , atque igitur ad praeterita illas non pertinere, si non decluationem aut executionem legum jam perlatarum contineant , aut ex speciali motivo etiam praeterita ad novam normam reducenda statuant.
d) Periculum enim universiae, quod ipsum ejusmodi legis ratio cit , usque manet , atque hoc demum cellante etiam ratio legis , ipsaque proinde lex cessare dici poterit ; dum contra legi , cujus fundamentum in praesumtione partieularis facti conlutuitur, haec semper incit
conditio, Ii veritas facti etiam ita se habeat,
ac proinde deficiente conditione omnem obligandi rationem amittit. Ceterum praesumtionem probe a juris fisione discernas. Etenim haec Veritati non cedit , dum in re sto bui adversus eteritatem Justa es legis di stio .
Ex justa sane causa aliquid , quod re vera non est, perinde ae si esset, ac vicissim quod est , ae si non esset haberi potest. Si e qui aliquam ii per tantum abfunt, ex veterum canonum sententia non videntur abesse . Concit. Trid. Sess. XXIII. e. i. adde Sest . XXII. cap. 3. re XXIV. c. s. cons. cl. Schroti l. c.
2qq. Quemadmodum aliae cessant leges humanar a) etiam Ecelesiasticas leges XVI. vel kniserse respectu omnium , scdicet I. cessante causa finali, 2. abrogati ne, 3. derogatione b) vel particulariter respectu alicujus aut quorundam, nempe per dupensationem e) cessare.
quidquam contrarium firmat . Quibus Principiis etiam competens superioribus potestas vota ac juramenta subditorum relaxandi inni
b Tam abrogatio, qua penitus; quam d rogatio, qua pro parte lex tollitur, fit vel expresse vel tacite, nimirum per contrariam consiletudinem. Hoc quoque & illud aut ira contingit , ut simpliciter libertas restituatur , aut ut lex alia surrooetur. e Est itaque dispensatio exemtio a lege , Publica aut horitate facta , pro aliquo particulari tam , vel persona, manente aliorum oblugatione.
s. 26s. Attamen veluti in serendis legibus ita etiam in iisdem mutandis Pote statem Rectorum Ecclesiae XVII. ad salutem Ecclesiae a ad Hierarchiam Eccle-
strictam, ae proinde nec potestatem dispensandi, quam canae antiquae & recentioris Ecclesiae leges cumprimis coarctant . se aut summo Pontifici aut Episcopis mere arbitrariam esse f . a Cum
mi mr dyta Legibus divinis non tantum naturalibus, uae alioqui sunt immutabiles, sed etiam positivis , utpote a selius Dei arbitrio pendentihus , potisas humana eximere non potest. Id
tamen non obstat, quo minus per eandem potestatem declarari queat , hanc illamve sepoethesim lege divina non comprehendi : aut quominus sit bditi prohibeantur, ne in actionibus avoluntate sui superioris dependentibus aliter , ae ad placitum et iisdem superioris, sibi oblit 'lones inducant sub praetextu , eas per legem divinam firmatas esse. Neque enim lex divina ullam obligationem , nisi rite inducta si, nee
speciatim subjectioni , quam alibi praecipit ,
10쪽
REGULA CIRCA CONSTIT. ECCLES. IN GEN.
a Cum nemo videlicet aliud sundamentum ponere possit, quam ipse reli onis Auctor posuit ; eum is quoad stilinantialia Religionis
unus Ma ister noller sit, atque ideo etiam si Ius Rabbι vocari voluerit , prosecto omnes , et ii a Spiritu sancto p ti Junt regere Eecis- fiam Dei, regimine secuiaum illud sundamentum limitato gaudent, atque non secus ac limitati alii In parantes sua illa arbitria , a quibus pendemus, legibus fundamentalibus aud- commodanda habent. Salus igitur aeterna secundum normam a Christo praescriptam obtinenda ipsis Eeclesiae Rectoribus At in statutis serendis & in dispensationibus suprema lex esto. Reflecte ad ea , quae supra I. g. a 3 r. & I 89.
bὶ Satis superque iam expositum, leges Pertinentes ad disciplinam Ecclesiae pro ejusdem
salute ac necessitate mutari posse. r. A Conciliis universalibus β. I 49. not. c.
x. Communi Ecclesiae consensu L I S. 139. 3. A Romano Pontifice, & quidem jure eL sentiali, si inde unionis conservatio dependet , aut ita Episcoporum negligentia sappleri debet
β. 149. not. d. III. 176. I77. quae tamen bene componi debent Cum 6. I 42. not. α
& b. ubi ex antiquitate demonstravimus Episcopos non teneri ad recipiendas dispensati nes, aliasque legum mutationes per Pontificem facias, s Dioecesis saluti adversae sint ; & neratim eos etiam circa dispensationes in sua antiqua jura redire posse, 3. Ab iis , qui jurisdictionem qiiasi Episcopalem habent, aut ceteroquin vicarii Epist Porum sunt , quantum hac in parte ipsis est permissum , vel speciatim delegatum f. 2o2.
6. A summis Principibus, quatenus his tanquam advocatis Ecclesiae in legibus circa sacra latis pro ratione circumstantiarum vel abrogationem vel derogationem vel dispensationem faciendi, legibusve prioribus alias magis ad salutaria veterum instituta reducentes surrogandi potestas, denegari nequit. q. ros. t. I.&seq. & sub finem Tomi II. sed etiam . . Poterunt capitula & collegia ipsa immuta. Te oc revocare sua statuta g. roq. not. g. shaec tantum in se a communi, &absque prin. ia cauta cognitione confirmata sint secus si in sernia specifica eum praevia causae cognitione aut praemissis in Bulla tenore statuti confirmatio accessit . Hoc enim eas. sit perior ex tali statuto quas suam legem secit , eandemque igitur absque illius consensu jam revocare non licebit. c) Tota nimiriun potestas legislatoria intra
fines imperii Ohritualis consistit s L 7. ror. ,
ac proinde nee etiam abrogando, derogando dispensandoque civiles ac temporales effectus proinducere potest.
d Ipsi quidem Canones saepe simul cassis
dispoliationem continent. vid. caus I. o. I. Can.
I s. cap. 44. de Elin. cap. 14. de filiis Pres by t. quaeropter etiam distaeniatio in dispensationem a Jure ab homine recte dividitur rnec homo tamen aliter secundum spiritum Ca-mnum , nempe non absque necessitate ac utilitate Ecclesiae dispensare potest. caus XXV.
q. I. can. 3. & q. 2. can. 2. I. 7.
se Uid. cap. fin. de Rescriptis in 6to, nec non Concilii Tridentini Seu . XXV. cap. I s. d Resorm. ubi statutum : ut si URGEM IusTΑ-
TAs postulaverit eum aliquibus dispensandum esse , id GAusA ae s ΜΑ ΜΑ-RITATE ATQUE GRATIs a quibuscumaue , ad quos dispe, alio pertinebit, praestandum ; aliterquθfa dispensatio subreptilia censeatur. Colli
gitur linque ad dispensationes requiri , ut x. adsit causa spiritualis, a. urgens & justa ratis, 3. causae cognitio & siimma maturiας , 4. ut fiat gratis, 3. ab iis, ad quos pertinet, 6. i ter mu's dispensationum necessarias & utiles eam esse differentiam, ut, cum necessarii contrarium sit impossibile, & ad impossibile nemo obligetur, necessitas non tantum publiea sed dc privata ia dis nundum sussiciat, contra utiliurus privata publicae debeat cedere utilitati . ni. cl. el. de Riegger & Schroti l. c. Erant nempe Concilii Tridentini Patribus eadem se sa, quae S. Bernardo, qui L. III. de Conta. cap. 4. ait: Ubi necesitas urget , excusabilis
dispensatio: ubi utilitas ποτοeat, dispensatio
laudabiΓs. Utilitas dico Co UNIs, non PROPRIA ; nam cum nihil horum est , non plans Fi LIs DisPENSATio sed CRUDELIs DissiPΑ- τω est, & in Epist. ad Eugen. P. R. II S. scripta. Quis mihi det antequam moriar, via dere Ecel am Dei, ficus in diebus antiquis equando Apostoli laxabant retia in capturam, non in capturam argenti HI auri ; sed in capturam animarum. Quam expio illius is haereditare vocem , cujus adeptus es sedem Pecunia inquit, . tua tecum fit in perditionem. O vox tonitrui l o vox Magnificentia θη virtutis i a/ euius terrorem eo undam tur is convertantur retrorsum omnes , qui ederunt Sion . me vehementer expectat is omnino expetit a te mater tua; hoe sit -- tris tuae polli eum majoribus desiderant :de hac materia praecipue scripsere Thomassin. de vet. & nov. Eccles Discipi. P. II. L. 3. e. 24. q. 2o. Petrus de Marca de Q S. & I. L. III. cap. 13. q. a. & cap. 24. q. s. & seq. Claudius Espencaeus Commenta r. in Pauli Epith.