장음표시 사용
41쪽
isSum scriptorem principatus sit, ea denique a Cicerone in libris do inibus sit observata. Jam vero Si id quod e l. c. ad Attic. XIII, 19 apparet, is mos ri-Stotelius ipsis verbis in conscribendis dialogis fuisse dicitur, ut auctor dialogi ipso partes colloquii SummaS
habeat, hoc est, ipse loquens et e sua persona diS- putans inducatur, et ceterorum Sententia redarguenS, eadem sententia sine dubio Aristotelius mos non poteStaccipi, si in dialogis omnino ne loquens quidem ipsius auctori persona inducitur, planeque, ut in libris de Oratore, κωφῖν προσωπον est. σα γαρ θατέρω συμβέβηκε, καὶ θατέρω δεῖ συμβεβηκέναι , και οἷς θατεροναντῶν συμβέβροε, καὶ θάτερον δεῖ συμβεβηκέναι. ἰδε ιν ούτων διαφωνετ, δηλον ὁ ο ταντα si in). Quare omnino ad istam locorum duorum repugnantiam, quam jam Wyttenbachius sibi visus est animadvertisse, redire cogimur. Itaque non mirum est ali0s alias istius superanda dissicultatis rationes ac via ingreSSOS SSe. Chr. G. Memgius, qui de eadem re egit in dissertatione, quae inscribitur super Ciceronis de Oratore
libris si ), ita inter o differre duos istos locos cenSet, ut alter ille, qui in Epistola ad Fam. I, 9, 23 commemoretur, ad interiorem rerum ipsarum, quae tradantur, indolem sit reserendus, de altero ad Attic. XIV, 19 4 vix dubitari posse putat, quin aeternam mazimedisserendi formam et orationis eluti habitum voluerit intelligi Cicor similem ei, quo Aristoteles in consormandis dialogis et suis cuique illorum, quo colloquentes secisset, partibus tribuendis fuisset usus. Et sane digna est viri acuti sententia, quae audiatur, etSi, neScio quomodo, quod attinet ad priorem illum locum,
minus mihi arridet istius loci explicandas difficultatis
161 Aristot. Top. VII, 1, 7. editis ab Oertet, Misenae 183 p. 376 sq. 162 in opusculis latinis,
concedendum est, Ciceamnem multa ex ipsius Aristotelis scriptis sibi assumpsisse ββ in hosque do Oratore libros derivasse taliten usus ipse linguae obstare mihi videtur quin minus Jocum ita intelligamus, ut quod vult efficere oenigius, consequi possimus Dicit enim
Cicero Arιstotelio more in disputatione ac dialogo libros do oratore a se elaboratos esse. hoc AESt, is inlore, quem Aristotelis in disputando fuisso credid0rit Nidetur autem ea causa Vir doctuS, ut ita Statueret, permotu e8Se, quod Cicero ipse in Epistola illa ad 0ntulum, quam Saeptu jam commemoravimus, in his do Oratore libris omnem antiquorum et Aristoteliam et Isocratiam rationem Oratoriam e compleXUm SSe rofiteatur; mam censet Aristotelio More scribere it omnem Aristoteliam rationem oratoriam complecti nillil quidquam discrepare V Quod plane secus esse videtur. Nam quod Cicero Se omnem ait antiquorum et Aristoteliam et Isocratiam rationem Oratoriam complexunt
esse, nihil vult sere aliud significare, nisi, quibus istio Aristoteles et Isocrates et omne veteres doctores dicendique magistri finibus artem oratoriam veluti terminis circumscripSerint quemque ii latissimum campum. in quo exerceri debeat, tribuerint, uectissimo eum illi arti concedendum videri Seque eos in ea re secutum esse. Et potest id facile intelligi Nam fuisso jam Ciceronis temporibus et antea, sui angustioribus finibus artem oratoriam includerent, e multis librorum do Orator locis perspici poteSt. Quid enim Crassum, cujus ex ore sine dubio Cicero ipse loquitur, menses spectaro talibus Mictis velut his, Oratorem plenum atque persectum eSSe eum dicam, qui de omnibus re-
163λ Cicerarii praeter alia Aristotelis scripta etiam ejus rhetorica non incognita suisse docet Stahrius Aristotelia II, p. 15 sq.
42쪽
bu p0SSit varie copiosequo dicere si . - Nam illos veteres doctores auctoresque dicendi iussum genus disputationis a se alienum putasse accepimus Semperque esse in omni orationis ratione sorsatos ββ). Quare non est paucorum libellorum hoc munus, ut ii, qui scripserunt de dicendi ratione, arbitrati Sunt, neque Tusculani atques hujus ambulationis antemeridianae
aut nostrae pomeridianae Sessionis Non enim solum acuenda nobis neque procudenda lingiua est, sed inerandum Omplendumque pectu maximarum rerum et plurimarum Suavitate, copia, varietate λββ). - Iam etiam adversarios Crassi oratoriaeque artis nam in immensum dilatandae obtrectatore audiamuS, quorume Ore cognoscimus istius temporis vulgarium oratorum de arte oratoria sententias, quas defendendas Antonius suscepit, qui inter alia de oratore haec Oratorem autem, qu0niam de eo quaerimus equidem non facio eundem quem CraSSus, qui mihi visus est omnem Omnium rerum atque artium Scientiam comprehendere uno oratoris ossicio ac nomine atque eum puto AESSe, qui verbis ad audiendum jucundis et sententiis ad probandum acconimodatis uti possit in causis orensibus atque communibus. Hunc ego appello Oratorem eumque SSe praeterea instructum voce et actione et lepore riuodam solo Jβη) Cernimus Crassum iratori velle Vetur inmiensum quoddam Spatium et iampus latissimus, in quo laborare debeat, ut quocunque opus Sit, cum arietate et copia traducere Orationem possit. In quo persequendo ita est ipSe copiOSUS, Ut nonnum-
164 De Orator. I, 13, 59. 165 Ibid. III, 32, 126, quod
quamquam dixit Catulus, clamet facile in sententia Crassi dictum isse agnoveris. 166 Ibid. III, 30 121 es ibid. III, 33, 13 et quae sequuntur. 167 Ibid. I, 9, 13 cs ibid. quae sequuntur, tota
enim Antonii ratio in eo versatur, ut eloquentiam a ceteris artibus egreget et in quodam ligetii ei exercitationis genere ponat.
qUam revocandum eum auditores arctioresque ei quasi terminos, intra quos Se contineat, constituendos SSe existiment 36β). Atque haec est, quam Cicero dicit omnem antiquorum et Aristoteliam et Isocratiam rationem oratoriam complecti Aristotelem ero plane e0Sdem, qu0SCiceronem, Oratori assignavisse fines quam longissime
prolatos quum ipsis verbis ab eo dici audimus β'), tum ex totius ejus de arte rhetorica operis indole et ratione intelligi licsit. Qua enim subtilitat et diligentia loquitur de moribus, affectibus, studiis non Solum adolescentium juvenum, Senum, Verum etiam nobilium, divitum, potentium, fortunatorum, de misericordia, de indignatione, do invidia, ceteris in quibus rebus Cicero plano Aristotelis rationem sequitur Z' nec igno- TRS, quantum isti veteres philosophi, inprimis Aristoteles, arti oratoriae tribuerint, quod Crassum loquento facit his orbis 'r'): Quibus de rebus Aristotelem et Theophrastum scripsisse fateor. Sed vide, ne hoc,
Scaevola, totum sit a me. Nam ego, quae Sunt Oratori cum illis communia, non mittuor ab illis: isti, quae de his rebus disputant, oratorum esse concedunt. Itaque ceteros libros artis Suae nomine, hos rhetoricos
et inscribunt et appellant. Etenim quum illi in dicendo inciderint loci quod persaepe evenit), ut de diis immortalibus, de pietate, de concordia, de amicitia, de communi civium, de hominum, de gentium jure, de aequitate, de temperantia, de magnitudine animi,
168 Ibid. III. 32. 126; et maxime ibid. III. 36. 14 sq.
169 Rhetor. I, c. 2 'P roρικη περ του δοθένως, - ελῶν, δοκεῖ δυναm αι θεωρεῖν - πιθανον - καί φαμεν αὐτην υ περί τι γένος ἴδιον ἀφωρισμένον εχειν το Τεχνικόν. 170 de Orator. I, 15, 69, ubi Crassus haec: quare lic locus de vita et isoribus totus est oratori perdiscendus. 171 Ibid. I, 13, 5 sq.
43쪽
de omni virilitis genere sit dicendum, clamabunt, credo, omnia gymnasia atque Omnes philosophorum Scholae Sua haec esse omnia propria, nihil omnino ad oratorem pertinere. Quibus ego, ut de his rebus in angulis consumendi otii causa disserant, quum conceSSero illud tamen oratori tribuam et dabo, ut eadem, de quibus illi tenui quodam exsanguique Sermone diSputant, hic cum omni gravitat et jucunditate explicet. Quod ad ceteram Ciceronis librorum de Oratore similitudinem cum Aristotelis rhetoricis attinet, fortasse nullam investigaris. Diversissimi prorsus Sunt quum natura et indole, tum multo etiam magis ratione Scribendi et tota hujus materiae pertractatione et Xplicatione Aristotelis summum est ingenii acumen Subtilitas, diligentia, quibus accedit siccitas quaedam dicendi
et tenuitas, nuda ejus oratio est, recta et preSSa, omni ornatu tamquam veste detracto Q. Cum distincti0ne et parsimonia quadam opus suum tamquam aedificium XStruit, in quo Suo quaeque re loco collocetur Ita, ut magis commoditas et interior rei ipsius figura et habitus, quam externae illae distinctiones ornamenti causa adhibitae respiciantur perfectum philosophum et subtiliter dissereutem Aristotelem in isto opere Squequaque agnoveris. Quae res longe aliter Se habet apud Ciceronem. Quod enim quasi aedificium ex Varia materia ad id exstruendum commoda Aristoteles condidit, eo cum sociis suis Cicero iter quoddam ut hac imagine utar, ambulationis instar SuScipit, quo illud ab Aristot0l oxstructum artis Oratoriae aedificium suis Sodalibus, discrepantibus inter e sententiis inspiciendum et quasi oculis collustrandum Stendat. Ut autem Aristoteles hoc suum aedificium tamquam domicilium artis oratoriae ac sedem, unde omnia ejuSPraecepta petenda Sint quam firmissimum et latissimis circumscriptum finibus exstruxit, ita Cicero id ingre-
ditur, eximio instructus artis sua et ornatu et copia quasi periclitans illa Aristotelis praecepta et se delectans oratoria Sua ubertate atque abundantia, quam sermonibus colloquentium sibi resonantem tamquam imaginem percipit. Sic Sane admodum inter se sunt divorsi Cicoronis libri de Orator et Aristotelis rhetOrica, nec facile quidquam inter ea similitudinis agnoscendum esse diceres, nisi tale aliquid Cicero ipse indicare volui SSet. Hoc fere modo commodissime explicari posse videntur illa verba, in quibus Cicero dicit nem antiquorum et Aristoteliam rationem Oratoriam complexum esse. Scilicet arti oratoriae eosdem quos Aristoteles fines quam latissimos constituit, in qua re admodum Sane, ut Vidimus, ab aequalium suorum Opinion et judicio dissentiebat Aristotelium Vero morem in Ciceronis libris de Oratore qui eodem modo explicari 0SSe en Set, Vereor, ne i plane in errore Ver
Minus sere opus est ut monti fiat . adsistit, viri doctissimi, qui hanc quaestionem breviter tantum attigit 3Z' atque ita, ut a sententiis priorum Hu interpretum, inprimis Gerenati, haud recederet. Ac sane vellem advigius, qua est mentis acie et linguae Latina inprimis Ciceronianae scientia, rem ipsam er-quisivisset potius, quam acquiesceret in sententia aliorum salsa praeSertim eorumque, UOS USquequaque gravissime ab eo reprehendi constat.
Paullo aliter de hac re judicant qui jam sequimtur viri docti, quorum primus . . C. anteusde 374 Aristotelium Morem in illis de Oratore libris cum ad
172 In AEdit librorum Cic. de Finibus, inafhiae I 839 praef. p. LX. 173 In libro qui inscribitur Marcus ullius Cicero τι- λοπλάτων, Trajecti ad Rhemι 1836.
44쪽
praelandi consuetudinem, et praecepta danda, quae ut Cicer ipse dicat, a coimnunibus praecepti abhorreant, tum maxime in utramquo partem disputandi res010ndum esse arbitratur Formam autem notumque habitum
disputationis a Platone praecipue duxisse Ciceronem existimat in alterius cum altero loci repugnantianahil Videtur autem, quod ad praefandi consuetudinem Aristotelium morem reserendum censet, id secisse
adductus loco, qui legitur in epistola quadam ad Atticum Z , ubi Cicoro dicit pro00miis o uti in singulis
libris, ut Aristoteles in iis, quos ἐξωτερικοῖς vocet. Α recte mea quidem sententia cum illud posuit, Dr-mam dialogi universam et externum sermonis habitum
Ciceronem a latone mutuatum esse, tum vehementissime comprobanda mihi videtur viri illustris ea sententia, qua Aristotelis more rationem in utramque partem
disputandi contineri ducat Quam ejus sententiam, quum jam antea a uehnero eadem istius difficultatis
removenda ratio inita osse videatur Zβ, 40cuti sunt Bustius, et qui paullo uberius de ea re exposuit, Dan Baumhauer, viri Batavi, quorum alter Bahius quaedam in hac quaestione acute conjecit vel praesagirit potius, alia miscuit et perturbavit. Nam saepe discernit, ubire plane eadem est, tum confundit, ubi accuratius orat distinguendum. Verba ejus, quae maxime huc pertinere arbitror, sunt haec ' omnino praecipuus in hac quaestione auctor nobis relinquitur simulque exemplum Cicero, qui manifesto non Socraticum dialogum aemulatur, Sed illum, quem brevitatis causa Aristot0
M. nisi Ciceronis in philosophiam ejusque partes merita Commentatio resti praemio ornata. ambursi sumptibus rideνici Perihes.
1825 mihi inspicere mon licuit. 176 Scholica hypomnemata, scripsit Ioh Bahius. II. L. B. 1839 8 p. 23 sqq.
lici dialogi appellatione significandum putavi. Sed quae ipsius fuerit Aristotelis consiletudo, in eadom Epistola ZZ)declarat. Posteaquam enim cum illoriun do Republica librorum forma contulisset eos de Oratore, in quibus ii loquentes inducerentur, qui ipsum per aetaten eX- cluderent, haec addit se quae autem hic temporibus Scripsi, Ἀριστοτέλειον morem habent in quo sermo ita inducitur ceterorum, ut penes ipsum sit principatus :ot exempli loco memorat Dialogum de Finibus, in quibus Pisoni principatus tribuitur, tum Academicorum eam oditionem, in qua Varronem et Atticum incluserat, sibique Antiochiorum, quae Varroni tribuisset, refutationem servarat. Et fecit idem in libris de Nat Deor. , in quibus Cotta tamquam sententiam pronunciat rh), tum in Divinatione, in qua Quinti fratris disputationem ipse convellit secundo libro Quid inter hanc rationem et eam, quam in libris de Republica st de Oratorosecutus St, intersit, non dissicile est ammadvertere. Nam in illo Aristoteleo More tolloquente tamquam
177 Ad Attic. XIII, 19. 178 Num satis recte in his Bahius
Cottam sententiam Ciceronis pronunciare existimet, alii viderint. AEquidem numquam adduci potero, ut quae Cotta disputet, omnia eum i Ciceronis sententia loquentem disputasse credana Nam quaes Cottam Cicero dacit concludentem mirabilia, II, 37, 9: Sic enim res Se habet, ut ad pio- speram adversamve soriunam qualis Gis aut quemadmodum vixeris . nihil intersit. A c. 39, 9 sq.: Itaque aut nescit divina providentia), iii possit, aut negligit res humanas, aut, quid sit optimum non potest judicare. Non curat singulos homines m0 mirum Ne civitates quidem. Non eas ne nationes quidem et gentes Quod si has etiam contemnit, quid nitrum
est omne ab ea genus humanum Sse contemtum , et similia tantum abest, ut Cicero ea ex sua persona et sententia pronunciata esse velle videatur ut talibus sententiis constitutis et firmatis perturbationem vitae et magnam confusionem sequi, quin etiam idem et Societatem generis humani et unam
excellentissimam virtutem, justitiam tolli necesse esse judicet. s. ib. I e. 26 3 et . - P. etiam Cic. de Divin. I . . et infra.
45쪽
adversarii inducuntur, quorum cuju8que sententia de industria defenditur, a principe disputationis ad 0-
Stremum convincitur. In altero genere neque ut inter adverSario disputatur, neque ut unus principatum teneat, Sed ita potissimum, ut totius argumenti partes fere aequabiliter inter colloquentes distribuantur, quorum singuli sua tamquam in omnune conserant, et
hoc genus alteri velut Aristotelico opponitur a Cicerone. Haec si probabiliter disputavi, renunciari poSSevidetur de alio loco illliano, in quo ipso quoque Aristotele moris mentio fit, ad Div. I, 9, 23. Hunc quoniam Wyttenbachius in illa pistola p. L Sq. perseram, ut puto, interpretatur, magni viri reverentia lacit, ut diligentius explorandum esse ducam. ScripSi igitur , inquit, Aristoteli more, quemadmodum quidem Volui, tres libros in disputatione ac dialogo de Oratore.
Abhorrent a communibus praeceptis tque omnem antiquorum et Aristoteliam et Isocratiam rationem Oratoriam complectuntur . Ex his verbis conficit Wytten-bachius, intelligendam eam esse formam dialogi , qua Scriptor non e Sua ipse persona loquitur, sed alios loquentes inducit et hunc fuisse Aristoteli morem,
colligi dicit ex Ammonii verbis in distributione scriptorum Aristotelicorum: διαλογικα δε οσα μη ἐξ οἰκείου προσωπον γραφεν, λλ' σπερο Πλάτων ποκρινομενος ετέρων πρόσωπα. Sed cui non perspicuum est, in isto Ammonii loco διαλογικὰ opponi avet προσώποις i. e. συνταγματικοῖς neque illa definitione hoc excludi, ut scriptoris ipsius in dialogo partes sint. Et utrumque fecisso Aristotelem, vel ut alii principatum tribueret, velut ipse loquens eundem teneret, intelleximus ex illa ad Atticum Epistola confirmaturque alio loco Ciceronis ad Quintum fratrem III, 5, 1, ubi quum dixisset a Salustio monitum esse Se de personis librorum de Republica mutandis, propterea quod non esset Heraclides
Ρonticus, sed consularis, itaque multo majore auctoritate ipsum in illo sermone disputaturum, haec ad Ostremum ratio Salustii memoratur: Aristotelem denique, quae de republica et praestante viro scribat, ipsum loqui Et paullo post is Sed Aristotelius mos in illa ad Lentulum epistola non nisi ad universum institutum dialogorum referri posse videtur id quod tum illa epexegesis indicat: . in disputatione ac dialogo , tum ea, quae interponuntur, , ,que1madmodum quidem volui , quae non ad delectum ex duabus illis formis dialogorum, sed ad artificium cujusque sententiae X-plicandae et in utramque partem disputandi referenda sunt. Nam hujus generis principem et auctorem Aristotelem habere solebat Cicero. in de Finib. V, 4, 10,p0Steaquam commemoraSSet, quid in rerum natura X-plicanda praestitissent Aristoteles ac Theophrastus, sic pergit sedisserendi quoque ab iisdem non dialectico Solum, Sed etiam Oratorie praecepta sunt tradita ab Aristoteleque principe de singulis rebus in utramque partem dicendi exercitatio os instituta . - Et mox deinde concludit: quibus rationibus permotus, Aristotelium morem, ut diri, non alium intelligo, nisi tum universo disputationis et sermonis artificium, tum varietatem illam et copiam in quamvis partem dicendi . Haec Bahius, ex quibus quam inconsulte et temere
interdum dixerit, potest perfacile intelligi. Nam si tribueromus in libris de Finibus principatum Pisoni ii '),
quonam tum loco habendus 8Set Cicero, qui more Aristotelio pene ipsum principatum SSe ip8is verbis indicat et sermonis parti haben adverSariorum Sententias refellit. Atque mehercule Vim 88et hoc et verbis et toti sententiae adhibere, Si Statueres non penes Ciceronem med 4enec lisonem J0tius irincipatum
46쪽
0sso. Sed pone id ipsum, Pisonem principatum tenere, ViX, uto, apparebit, cur omnino necesse fuerit statui quid discriminis inter libros de Finibus et eos de Oratore, quoniam, Si ita esset, utrobique Cicero is alieni personis sententiam diceret ' Nam quae Barius dicit: in illo Aristotele more colloquente. tamquam adverSario induci, quorum cujusque sententia de industria defendatur, a principe disputationis ad postremum convincatur. In altero genere neque ut inter adverSarios disputari, neque ut imus principatum teneat, Sed ita potissimum, ut totius argumenti partes aequabiliter inter colloquentes distribuantur quorum singuli sua tamquam in commune conserant, et hoc genus alteri velut Aristotelico opponi a Cicerone, ea plane non Sunt ejusmodi, ex quibus disserentiae quid constituas necesse
sit. Nam quicunque in dialogis Ciceronis, Me quibus
modo mentio facta est, partes aliqua Sermoni tamquam perSonam tuendam suscipit, ex hac persona Omnia, quae ei dicenda sunt. Omnibus quibus potest rationibus argumentisque firmare fulcireque nititur ita, ut alter alterum Saepe corrigat, alter alteri repugnet, alter alterum convincere Suamque Sententiam Superiorem facere studeat. In quibus rebus quod interdum
180 Habes hic paucis verbis demonstratum, quam sibi repugnet interdum ilius nihilque dicat. Concedat necesse est principem esse cui principatus tribuatur. Ex Bahi autem sententia in illo Aristotele more hoc est qui est in libris de Finibus, in Academicis, iii dialogo de Nat. Deor. in DiFinationex cujusque sententia, a principe disputationis ad postremum convincitiar. Iam quum in dialogo de Finibus ex Balai sententia Pisoni principatus tribuatur, Sequitur, ut reliquorum sententiae Pisone ad postremum convincantur, in iisque sententia Ciceronis. 0uod num verum sit, ipse Bahius viderit. Neque enim Cicero a Pisone ad postremum convincitur, sed quaedam Peripatetica quae Ciceroni minus constanter dicta esse videbantur, Piso ei probare Stiidet. De in V,
acrius aut Iunius colloquentes agunt, natura seri rerum, de quibus Sermo St, quarum Saepe aliae alii graviores existimantur dignioresque, in quibus dolandendis omnes
animi viros i intendantur Quamobrem in iis rebus, quae ad philosophiam pertinent, id est, ad recte beateque vivendum, iterumque incrius ' quasi iugnatur, quam in rebus oratoriis, quum praesertim diversarum philosophia disciplinarum decreta conStarent tamquam certa quaedam, quae Serio defendebantur, iratorum minus. 'eque vero, etsi ad perfectum oratorem instituendum in medium profert sua quisque Crassus, Antonius, alii, idcirco eorum de summi oratoris imagine Sententiae inter se plane consentiunt Immo in ipsis Summi rebus a Se diScrepant saepe, ut alter alterum aut longiore oratione refellere conetur ' η'', aut brevius
ab o dissontiat ' ) Quid inuod hoc genus dialogorum alteri velut Aristotelico opponi a Cicerone cenSet, quasi vero minus libri de Oratore Aristotelio more a Cicerone scripti sint Nides, quam lubrica et praeceps Bahii ratio sit. Haud commodius agit de altero loco, qui est in Epistola ad Lentulum ββ). Nam ibi summum virum Wyttenbachium refutare conans ipse ancipitibus difficultatibus implicatur. Dicit iam διαλογικὰ Aristotelis
quorum Ammomus mentionem lacit, αυιοπροσώποις i. e. συνταγματικοῖς opponi, neque illa definition hoc excludi, ut scriptoris ipsius in dialogo cum aliis partes sint, id est Aristotelem etiam ejusmodi dialogos confecisse, in quibus ipse parte colloquii Susciperet. At quis non videt hanc definitionem vel divisionem
plane ullam Sse, quum διαλογικὰ αἰ προσώποις ita opponantur, ut in αὐτοπροσώποις X Sua pSe persona
181 De Orat. I. i. 48 qq. 183 Ad Fum. I, 9, 23. 182 Ibid. III. I, 19.
47쪽
Scriptor loquatur in διαλογικοῖς alitem prorSUS idem, ut e Sua orsona disputet, concedatur Etenim si Aristoteles ut Bahius putat, duplex dialogorum genuSScripSit, unum ita, ut aliis principatum tribueret, alteram, in quo ipse loquens eundem teneret, nihil promus prohibere debuit Ammonium, quo minus inter Aristololis διωλογικὰ ita distingueret, ut altera, quae non e Sua pSe persona Scripsit, Opponeret alteris, in quibus e Sua Scriptor persona disputabat, idque eo magis, quo majorem in distribuendis Aristotelis scriptis veteres interpretes peram et laborem consumSiSSeperSpicuum St. Eundem fere hujus se tractanda modum etiam M. M. ron aumhaver λη' tenet. tui nescio quomodo de parvulis nihiliquo momenti rebus agit, majore negligit aut cernere non vult. Nam ita leviter de Aristotelio more exponit, ut ne differsentiam quidem ullam, IIae tamen maxima est, inter duos illos Ciceronis locos ληβ), de quibus agitur, admodum SenSiSS Videtur. Et quod sciam, de hac re nihil dicit, et quas res, qui mediocris ingenii est, discrepare inter Se Begare non potest, ille mutata paullulum distinctione, ut earum inter Se consensio sit, effecisse se putat. Ponit enim comma in illa ad Atticium Epistola post verba Ἀριστοτέλειον morem habent, pro vulgato Signo colon Seu sem colon et pergit: Illud igitur autem non habet vim oppositionis, ut interpretes monuerunt, Sed rite appositum videtur ad praestantiam alterius moris magis extollendam 'si In quo valde mihi vir doctus labi videtur; sive enim comma posueri Sive Pro eo
184 De A1ἀstotelia si in Ciceronis scriptis. Trajecti ad Rhenum 184 l. p. 80 sqq. 185 Ad Fam. I. 9, 23 et ad Atti . XIII,
19 4. 186 L. c. p. 99 annot orellius in ed. sec. se colon habet.
colon vel semicolon dederis, Sensus plane idem, credo, manebit Neque enim video, quo referenda sint verba quae equuntur, in quo, nisi ad Ἀριστοτέλειον morem. Sensus autem totius loci hic est nec vult Cicor aliud quidquam dicere praeter hoc ut sibi in iis dialogis, quo commemoraVerit,' propter perSOna colloquentes Sibi aetate multo praecurrentes, nacendum fuerit, Sic nunc Se velle in iis qua his temporibus Scripserit, ipsum loqui partesque sermonis habere. dam autem quoniam Cicero otiam libros de Oratore, in quibus ei tacendum fuit, aristotelio more Scripto eSSedicit, citomquo libri do inibus, in quibus Sermoni Snon Xper est, Aristotelium morem habent, qui non videt harum rerum discrepantiam maximam esse tuae enim res nullo pacto fieri potest ut omnino sint idem, Si, de qua re agitur, ea ipsa re prorsus inter Se Sunt divorsae Sed de his von aumhauer nihil. et quam duorum locorum repugnantiam myttenbachius acute vidit et notavit, eam posteriores omittere Silenti et
igΠ0rare quam agnoscere et enodare maluerunt. Quamobrem, qtiae de Aristotelio more et Bahius et vo Baumhauor docent, ejus eam naturam SSe et rationem, ut scriptor dialogi in utramque partem disputet, quamquam e parte quadam eri8Sima Sunt, non Sunt tamen ita comparata, ut totius quaestionis difficultatem expeditam et remotam et rem prorsus profligatam et transactam SSe concedamUS. Et on aumhauer hoc ipsum Sensisse videtur.
Quum enim Cicero significet, id esse proprium Aristoteli moris, ut penes ipsum scriptorem Sit principatus' 'R), quibus verbis id quidem continetur, auctorem dialogi partes sermonis habere et ex sua persona loqui
quod idem instituit Cicero in libris de Finibus), longo
48쪽
aliunde tamen vir doctus concludit ex paucis Dagmentorium frustis iisque dubiae auctoritatis, aristotelem in suis dialogis interdum ipsum locutum esse, iussa alia de causa, opinor, nisi ut ne discriminis quidquam inter duos illos locos, de quibus agitur. intercedere appareat, quo cogi possit ad intelligendum, quam ipso tribuorit Aristotelio mori naturam ac 'proprietatem, minus eam ab omni parte probandam esse in quo tamen ipso discrimine quod vir illustris tangere noluit, quis neget totius quaestionis difficultatem positam esse γNam Aristotelius mos utrobique ii nihil aliud esse videtur nisi haec peculiaris sive syllogistica in utramque partem Hisputandi ratio α. quae runon minus in Aristotelis scriptis acroamaticis quam in ejus dialogis donainatur λβη)α Quae quidem quasi in angustum conclusio a Ciceronis sententia in Epistola ad Atticum λη proposita abhorret Sic alibi quoque, ubi is de isto discrimine inter libros de Orator et eos de Finibus accuratius agendum fuit in 'I, id do industria declinasse videtur et formam, sua penes Usum sit principatus, efficaciorem Aristotelique magis peculiarem dicit, quibus verbis non intelligere possum quid explicatum
sit Nam qu0 censet o Baumhauer ex Epistola Cicomnis rassi Quintum fratrem β' apparere , quod multum operae temporis in refingendis libris do
Republica sicerin consumserit, prmcipalem CRUS hujus gravis laboris ei fisisse, quod quum primum in libris suis de Republica hanc Aristoteliam uationem
esset Secutus qua Platonis exemplo κωφον ejus πρύ- σωπον SSet, eo nunc in Ormam efficaciorem Aristoteli magis peculiarem, qua penes ipsum eSset principatus, refingere consectaretur potest id quidem verum esse
188 L. c. p. 99. 189 XIII. 19, 4. 191 m. I, 1 et 2.
concedi, quamquam aliunde Satis Scimus, libros a Cicerone, qui ad philosophiam pertinent, minore labor factos osso 'g, Quomodo autem ille locus opistolae ad Quintum fratrem missae maximi sit momenti ad propositam quaestionem Solvendam, quae qualissere Sit, ne significare quidem ullo modo vo Baum-hauer voluit, me non intelligere poSSe fateor.
Quod praetore dicit Aristotelem in scribendis suis dial0gis eandem quam latonem in Legibus Xenophontem in Anabasii γ', Ciceronem in libris de Oratore,
rationem Secutum Sse, ut quaini alienam perSOnam
inducerent, ex tota tamen ipsius dialogi ratione sub ea latere intelligerentur δ' , hoc esse ejusmodi videtur, quod nec firmari satis nec reselli possit. Quamquam in his repugnare sibi aliquo modo vo Baumhauer videtur, conjiciens, ut lato in libris suis de Legibus non ipsam ei Sonarum indolem, quae magna ecparte ejus dialogorum ratio fuerit, simul exponat, sed Statim ipSum argumentum aggrediatur, cita Aristotelem quO-que Suo dialogos disposuisse . Haec quid prohibet sic intelligere: it lato in libris do Legibus prooemiunt nullum praemisit, ita Aristotelem quoque mussa' SutS dialogi prooemia praeposuisse putandus est Id quod etiam videtur significare voluisse Basilius Magnus ' cujus supra mentionem fecimus. qui Aristotelem et Thoophrastum tradit in dialogis statim res ipsa8, URSexplicare Vellent, aggresso eSSe propterea quod quantum a latonis venustate abessent, sibi conScit 8Sent, Platonem autem libertate sermonis et impugnare colloquentium Sententias et effingere simul atque irridere eorum moreS quo loquentes induceret At vero si quidquain dandum est auctoritati Ciceronis ' β), quem
49쪽
von aumhauer laudat quemque prooemiis delectatum e88 dicit secutumquo prastor latonem etiam Aristotelem' 'q), si igitur conjiciendium est in his rebus ex Ciceroni non Solum consuetudine sed etiam ex ipsis ejus verbis, ex iis satis certe colligere possumus, ab Aristotele quoque dialogis prooemia praescripta SSeeaque Satis anipla fuisse credideris, si ex Ciceronis
dialogis do illis conjicor licet. Sed quid ex hac re discimus nihil sane nisi Aristotelem suis dialogis
prooemia nec praemisiSse et praemisisse. E quo Sequitur, ut de Aristotelis prooemiis nihil certi sciamus nec utrum ScripSerit necne, Satis exploratum Sit. Cetera velut leviora nulliusque momenti transeamUS, ut illud, de quo dubitare possis, quod Von Baumhauer verba ,Αristotelio more in disputatione ac dialogost arctissime conjungenda esse arbitratur ita, ut Aristotelius mos ad utrumque membriam et ad in disputatione et ad in dialopo reserendus sit. Sed vereor, ne jam nimis multa do his rebus dixerim nimiumque diu aliorum recensendis sententiis lectore moratus Sim. At enim lectore ignorare nolui, quantum huic quaestioni explicandae studii et curas viri docti impertire voluerint. Jam igitur videamus tandem aliquando ipsi, quid de hoc Aristotelio moro judicandum sit, de quo quum multae, ut Vid1mUS , nostris temporibus sententiae exstent, religio non est, quominu earum numero novam aliquam, OrtaSSe veriorem. addamus.
Sine dubio de eo non tot tamque diversae inter
se virorum doctorum sententiae SSent exortae, si a Cicerone uno Sol alterove loco ejus naentio lacta esset. Volui si exstaret tantum locus ille ad Fam. I, 9, 23 ViX, Opinor, SSent, qui de ea re quaererent, quoniam
dialogum scribor in disputatione et aliena ierSonas colloquentes inducere scriptore ipso tacente, memolare non crederet ditisse quem raristotelium morem Cicero signiscare vellet, quem morem si quis etiam diligentius declararo vellet, proprietates illius dialogi de Oratore maxime conspicuae notanda ei essent in-veStigandumque, quid quibus in rebus differret a Platonis ratione 'alia. quibus inventis crederet 8 reperi8Se quem Aristotelium morem Cicero indicare voluisset. Simili modo. si alter tantum locus esset Ciceronis ad Allic. XIII. 19, is Quam autem iuis temporibus Scripsi, Ἀριστοτέλειον morem habent in quo sermo ita inducitur ceterorum, ut enec ipsum Sit principatuSα non dubitandum esset, quin quivis id Aristotelii moris proprium judicandum censeret, quod scriptor dialogi non Solum ipse colloqueretur Sed etiam principatuni teneret Et recte quidem sic, quum et e re ipsa COD- secta et e declaratione et descriptione ejus, qui confecit. optime cujusque rei natura cognosci 4OSSU videatur. Quum autem in AEadem re initorius j loci ratio inituri repugnet et contraria sit, non potuit fieri, quin ista duorum locorum repugnantia in se diligentissimi cujusque cogitationes et quaestione unaXime conVerteret. Sed quis neget plerisque in hac quaestione explicandaver Santibu minus proSpere rem CBSSiSSe, quum, quae quae8tio primum ad quaerendum incitaverat eam OX tamquam autem aliquam timentes magis praetervellere
quam attingere velle viderentur Dixoris mihi aliudii propositum esse, nisi ut quidquid sit repugnantiae in illis locis, id obtegant potius se ignorent, quam aperiant atque illustrent Nimirum est hoc humanae conSuetudinis, ut periculum quodque, quo qui implicatus Sit, minus facile se expediat necesse sit. Statim ab initio, quoad fieri potest, vitare studeant. taque de Aristotelio more quaerunt fere sic, quasi plane inter
50쪽
s illi loci concinant. At numquam effici potest, ut
quae aliqua re sim d versa, prorsus sint idem. Quaro non temere dixerit, si quis viros doctos, qui de ristoteli more scripserint, omnino ne animadvertere quidem voluisse contenderit, quid in hac quaestione longe maximam explicati no desideret.
Quum igitur de hac ro ipse dicturus sim, statima limine eam viam ingrediar qua non aliam ullam
rectiorem SSe concesseris. Nam optimum esse existimavi, paullulum dimissis aliorum sententiis, investigare, num quid Cicero ipso in scriptis suis do hoc Aristoteli moro significaverit. Et sunt, quantum equidem sciam, tres loci, in quibus ejus moris mentionem facit. Legimus, ut more historicorum ab iis, quae priora sunt, initium faciamus, in libris de Orator 'D: Sin aliquis exstiterit aliquando qui Aristotelio more de
omnibus rebus in utramque partem possit dicor o in Omn cau8 duas contrarias orationes, praeceptis illius cognitis explicare aut hoc Arcesilae modo et Carneadis
contra omne, quod propositum sit, disserat: quique ad eam rationem adjungat hunc frhetoricum usum moremque exercitationemque dicendi, is sit vorus, is
Hic locus, unde tamquam a solo quodam radii in omnes partes exeunt et longissimo lucem diffundunt, quemque eo mirabilius est a viris doctis rospectum non Sse, quo magis in re diu am agitata sudavorunto operam consumserunt, in tota hac quaestion solvonda de Aristoteli more tamquam do certus et magister spectandus est. Docet enim magis, quam alius quisquam, quae Aristoteli moris apud Ciceronem ratio sit. Docet non solum, quid Aristoteles disserendo potuerit, sed etiam, quid sere possint sperare se effectu-197 III, 21, 80.
ros, qui ejus disserendi praecepta bene cognita habeant, docet denique, quid Cicero in scribendis suis dialogis
vehementissime assecutus sit. Ante omnia autem nobis viam aperit ad recte intelligendum alteriun locum, de quo jam diximus, in Epistola illa ad Familiaro. 9 :, Scripsi igitur Aristotelio more, quemadmodum quidem volui, tres libros in disputatione ac dialogo de Oratore, quos arbitror Lentulo tuo lare non inutiles. Abhorrent enim a communibus praeceptis atque omnem antiquorum et Aristoteliam et Isocratiam rationem oratoriam complectuntur. Iam nobis licet do hac robreVeS SSe quum nemo non videat, his nihil aliud
significari nisi hoc: Scripsi tres libros de Orator in
dialogo ita ut Aristotelio more in utramque partem disputarem. Nam id ipsum, in utramque partem disputare, ex iis, quae paullo ante adscripsimus, proprium Aristotelii moris fuisse cognovimus. Ἀ mirum in modum sententiam nostram libri de Oratore confirmant, quibus evolutis istam rationem in utramque partem di- condi inde ab initio per magnam peris illius partem perductam et observatam esse cernimus Et haec sic recte statui ut inde apparet, ' quod aliter vix ac novi quidum intelligere quisquam possit, tu Cicero, quae antea accurati8Sime, politissime, artificiosissime quasi condiderit atque exstruxerit, ea postea multo majore vel artis exercitatione vel judicii subtilitato oppugnare et quasi convellere studeat. Nompo est hic Aristotelius mos, cujus qui e compotem esse gloriari Iuli, recusare non debet, quo minus in eadem causa interdum Huas contrarias irationes quamvis subitolandat Quod Dia ostendit quum alibi 's, tum in
198 I, 9, 23. 199 Ut in libris de Republica, qui quam
quam magna ex parte interierunt, tamen ex eorum fragmentis, quae adhuc supei sunt, series id satis perflucue solest cis elusi operis fraginenta