장음표시 사용
31쪽
libr. V c. 4 eadem plane verba repetantur, non OpUS
est ea adscribere, sed data sufficiant. De his priusquam dicamus, libet apponere ea, quae de eadem re in thic Magn. id est, in ξυλτερικοῖς λόγοις I, 35 8 sq. docentur. Sunt haec ι μεν et νἐπιστήμη εστ περ ἐπιστητόν, και τουτο μετ ποδείξεως καὶ λύγου διατεινόμενον ' δε φρόνησις περὶ τὰ πρακτικά, ενοῖς αἶρεσις και φυγη και εφ' ημῖν εστ προξα και μη πραξαι.
Em δε ων ποιουμενων και πραττομένων υ ταὐτὰ τοποιητικὴν και πρακτικόν των μεν γὰρ ποιητικῶν στίτι παρὰ την ποίθων ἄλλο τέλος, οἷον παρὰ ην ικοδομικήν, ἐπειδή εστι ποιητικὴ οικίας , οικία αυτῆς - τέλος παρὰ τὴν ποίησιν. Ομοίως επὶ τεκτονικῆς και των λ- λων των ποιηTικῶν. - δε τῶν πρακgικῶν υ εσυν ἄλλο ουθεν τέλος παρ αυτὸν τὴν πραξιν, οἷον παρὰ
το κιθαρίζειν ον εστιν ἄλλο τέλος οὐθέν, ἀλλ fiaetosis τέλος, νέργεια καὶ πραξις Περὶ μεν ουν την πραβιν και - πρακτικὰ η φρόνησις, περι ει τὴν
ποίησιν και τὰ ποιητὰ - τέχνη εν γὰρ τοι ποιητοῖς μαλλον η εν τοῖς πρακτοῖς στι - τεχνάζειν λη. Censet eorum quae agantur et quae efficiantur, non eandem esse vim et rationem. Nam eor 1, quae essiciantur, esse praeter effectionem finem quendam propositum, ut aedificationi, cujus vis sit aedificandi, praeter ipsam actionem propositum sit, quod efficiat, addificium in actione nihil nisi actionem ipsam pectari nec praeter eam quidquam quaeri aliud. Qua Ostinctione quum Satis appareat, quae intercedat inter ποίησιν και πραξιν differentia, Vis credo quemquam e8Se, niSi qui de quaque re nimis est ad dubitam dum proclivis, qui eam isto loco inter ποίησιν et neἄξιν constitutam disserentiam Aristotelem respicere neget. Ceterum ne haec quidem inter ποίησιν καιπραξιν distincti initio ab Aristotele ipso auctore pro-114 Eadem sere II, 12, 3.
secta est. Et Plato quidem in Symposio' ' significationem ac vim ποιήσεως tamquam notissimam Sumit. In memoriam enim ibi Diotima revocat, quae cujuSque rei, ut oriatur, quum antea non fuerit, causa sit, esse
ποίησιν itaque etiam, quae cujuslibet artis opera sint, et singulis artibus subjecta opificia ποιήσεις esse et ea qui essiciant, esse ποιητάς in β). Eodem fere modo in Sophista vim του ποιεῖν definit in J. Et omnino linguae usum observanti hoc inter duas illas voces discrimen
e8Se apparebit, ut ποιεῖν, ποίησις, ποιητικύς, cet.
ibi usurpetur, ubi res aliqua effecta et tamquam in
lucem enata vel efficienda et procreanda Sit, contra ea πράττειν et πραξις et πρακτι κῖς et quae sunt reliqua, nihil nisi ipsam actionem, quatenus acti Sit, neglecta quaque re alia, quae inde oriatur, denotet Φη). Quocirca etiam ευ ποιεῖν dissert ab υ πράττειν alterum enim significat esse rem, quae agatur, quasi
extra agentem ab eoque aliquo modo disjunctam aliquid bene facere, id est, ut bonum rectumve sit vel fiat alterum ευ πράττειν, actionem ita designat, ut quasi effectus in subjecto inclusus lateat et minus
115 4 205. B. 116 Loci citati verba sunt haec: Iin ora ποίησις ἐσ*n πολs. ἡ γάρ τοι ἐκ του μη οντος εἰς το ν ἰόν Ozφουν αἰτία πci Ἀσο ποίησις, στε καὶ αἷ πο πάσαις ταῖς τέχναις ἐργασίαι ποιήσεις εἰσι καὶ ι τούτων δημιουργοὶ πάντες ποιηταί. 117 Sophis p. 219, B. Παν οπε ανγο πρότερον τις ον στερον εἰς οὐσίαν ἄγν, τον μεν αγονἔα ποιεῖν, - σε ἀγόμενον ποιεῖσθαι πού φαμεν. st ib. p. 265, B: Ποιητικήν, εἴπερ μεμνημεθα τὰ κατἀρχὰς λεχθέντα, πασαν φαμεν εἶναι δύναμιν, ηDς- αιτία γίγνε τα τοι μο πρόσερον Ῥυσιν μερον σίγνεσθαώ. 118 Plat. Sophist. p. 266 e θείας εργα πο ιη σεως, opera a deo essecta. ibid. T. δε την μετέραν τέχνην αρ υκ αντην μεν ικίαν οἰκο
δομου φήσομεν ποιεῖν - De πράξεως vi cst. Hat Gota p. 450, B: της ρητορικος Πασα η πρῆξις και η κύρωσις δια λόγων Mi. 119 Hat Phaed. p. 60 C: ευ γε ἐποίησας ναμνήσας με id est:
bonam, ut ita dicam, admonitionem in me fecisti.
32쪽
quae inde re proveniat, quam ipsius subjecti habitus, qui inde oriatur, et assectus respiciantur 'q). Neque vero dubium esse potest, quin haec inter ποιεῖν et πράττειν disserentia a primis jam linguae investigatoribus, quale erant inprimis sophistae, cognita et definita fuerit, ut in hac re Aristotelem philosophantem comnunt linguae usu ductum esse verisimile Sit. Sed redeamus ad ἐξωτερικοῖς λόγους. n Ethro M-dem libr. Ι 8, 1- loqui videtur do idea, sed si diligentius rem inspexeris et totius loci Sententiam perpenderis, non poteris, quin iterum de Summo bono eo loco agi concedas eodem fere modo, quo disceptat bonum in ξωτερικοῖς λόγοις vel thicis Magni I, 1, 11 Sq. et quemadmodum priore loco ideam boni non esse significat, qua summum bonum ad vitam pertinense0ntineatur, quippe quae, ut reliquae ideae, a rebus Separata sit ), sic altero loco eadem sero de dea disputantem eamque ejicientem videmus, quod ad constituendum bonum, de quo agatur, id est, quod Ominibus bonum sit, adhiberi non possit. Quod ut appareat, adscripsi Ethicorum Magnorum , 1, 11 Sq.
ονδε δ' - κοινον ἀγαθον muro si ἰδέα πασι γὰρ πάρχει κοινόν.
Itaque quod pergit thic Eud Ι 8, 5 ἐπέσκεπται δε πολλοῖς περι petop sc του Ἀγαθos vel Ἀρίστου Tρόποις και εν τοῖς Ἀξωτερικοῖς λόγωι nihil iisi verum dixit, quoniam in discernendo hominum summo
bono sero nimius ibi est Itaque hic tioque dubitari
ViX 0test, quin ad istum, quem modo vidimus, athl-c0rum Magnorum locum provocaverit. Quod autem al- toro loco hilatonis sontentiam do ideis jam multo
magis labefactare studuit, ejus rei ea causa SSe Videtur, 110d, Ii magis in cogitando progreSSUS erat, eo magis illas imp bandas esse e perSpeXiSSe credebat, ut omnino, quae sibi quisque Semel salSa esse persua- Sit, ea quacunque data occaSione carpere atque impugnare solet. Quod fecit etiam in Metaphysicorum libro
XII, c. 4 sq. Sed priusquam ibi do ideis disputat,
iterum εξωτερικῶν λόγων mentio facta est ib. c. I, 2)his Verbis: Ἀπειτα μετὰ Ἀαῖτα χωρὶς περι τῶν Ἀδεῶναπλῶς και σον νόμου χάριν ' τεθρυληται γαρ τὰ πολλὰ
και τῶν Ἀξωτερικῶν λύγων Sed riuum dolia re in iis, suae sequuntur 'β) uberius et fusius disputaturus sit, ' conjicere e Vestigi P0SSumus, , quae
122λ Ethie. Eudem. I, 8. 123 Non tacendum ist, dixisse eum quidem de idea in aliis quoque Metaphysicorum libris velut
Ι, . 6 Ι, . . et saepius. Sed quum tota Metaphysica parvum vel potius nullum sere inter se habeant continuum rerum tractataeum neXum et magis Singularum inter se minus cohaerentium quam perpetuae disputationis speciem praebeant, jure mihi visus sum dixisse, Aristotelem in sequentibus demum decideis quaesiturum esSe.
33쪽
ab ξωτερικοῖς λύγοις pervulgata esse ait, ea multo breviora et arctioribus finibus conclusa suisse, ita ut non niSi, quae marime manifesta essent, proderet. Nam sicut verba οἱ πολλοὶ significant multitudinem, vulgus, plebem, sive etiam homines de plebe homines vulgaris notae et generis, quum hi quoque prae se serant mores universa multitudinis, sic haud scio an hic quoque τὰ πολλὰ τεθρυληται significent summam tantum rerum divulgatam, tritissima quaeque usitatissima et maxime
consueta enuntiata SSe. Neque enim, quae Sunt X-quisitioris doctrinae, ea ut divulgentur, multitudinis
captu accommodata sunt. Ante omnia igitur cave putes in ξωτερικοῖς λόγοις aliorum doctrinam decideis, inprimis Platonis jam in omne parte perpenSam SSe aut consitatam etiam. Nec vult dicere eam esse levem ac nullius momenti, aut satis jam refutatam, sed minimam partem per ξωτερικους λόγους in vulgum
elatam esse. Quare ne hic quidem dubitamus, quin significata sint eadem, quae in Magn. Moral. I, c. 1do idea disputata sunt, de quibus modo diximus. itae
si cui opinione breviora esse videntur, reputandum Stfieri potuisse, ut Aristoteles memoriter citaret, nec satis jam teneret, uberius et latius de ea re, an brevius et angustius dixerit reputandum etiam est, quum ceteri loci conveniant, hunc unum ViXAEXcipiendum eSSB. Nam,
qui locus restat ad considerandum in Politicorum librom 4 4 Ἀλλα ρο και της ἀρχης τους λεγομενον τρύπου ράδιον διελεω καὶ γαρ ε τοτ εξωτερικο ἔς λόγον διοριζόμεθα περι αυτῶν πολλάκις κτλ. ubi de
variis imperii modis in ξωτερικοῖς λόγοις saepe distingui assimat, quamquam frustra quaesiveris, quonam in Ethicis Magnis reserendus sit, tantum tamen abest, ut dubitationem ullam movere possit, ut ad explicanduaniata facilius esse videatur Nimirum nihil sunt nisi
fragmentum qiualia hodie exstant Ethica Magna; ex-
trema eorum pars et alia desiderantur et interierunt, quod non difficile os intollectu. Postquam enim in libro H c. 17 eo pervenit, ut quaerendum Sit, quo modo utendum sit amico et quaedam in eam quaestio' nem quasi pra0satus, velut o quibus amicis et quali amicitia jam quaerendum sit, dum et ipse in eo St, ut disserat, et nos ut audiamus, subito opus abrumpitur. Reliqua quis est, qui non modo non dubitet, verum etiam non doleat interiisse Qua quoniam interierunt, interierunt una cum iis illi ipsi loci, quos
te frustra quaerimus. At dixeris, qui Scire potes Aristotelem do variis imperii modis in Magnis Moralibus
disputasse Sane quidem nescio, Verum conjecturam facio de satis gravibus argumentis. Quamquam enim
de moribus ager statim ab initio dicit sibi propositum
esse, tamen passim prodit non minus SSe πολιυκήν,
quo omnes illae disputationes referendae sint. Quae quum ita sint, non intelligo, quomodo non dico non potuerit, sed non debuerit perSeqII ea quoque, quae, ut varia dominatus genera, in rebus civilibus haud infimo loco habenda sunt. Videntur autem hujus tractatus quae interierunt, eandem rationem habuisse ad eam partem, quae adhuc ejus exstat, quam habent Politica ad Ethica Nicomachea, quibus Subjuncta esse illa jure existimari possunt. Neque enim rectuS Stordo is, ex quo hi Ethicorum Magnorum libri deinceps post Ethica Nicomache tanquam suo loco hodie in
oditionibus collocari solent, sed antecessisse iis putandi sunt, et quod opus Aristoteles in extremis Ethicis Nicomacheis de omni reipublicae forma se Suscepturum esse affirmat, nihil potest esse aliud, nisi illi octo libri Politicorum adhuc superstites, quaeque alia cum iis
cohaerebant. Minime autem mihi convenit cum am- sauero, vir docti8Simo, qui quamquam egregie nuper
34쪽
56 quaedam disputavit o Magnis Moralibus '' in hac tamen re minus recto judicavit. Neque enim sunt, quae est sententia Ramsavori. Magna moralia secundum Aristotelis placita x Ethicis Nicomacheis et Eudemiis
paullo liberius consecta, sed iis priora sunt set poculiaridisserendi serma descriptionem quandam habent earum rerum, quas mox Aristoteles copiosius disputando persequens multa multis locis mutavit, convertit, correxit retractavit et resecit ita. ut admodium intor so dissimalia Ista pera esse videantur, quod quia nescio qua temere concepta opinione motus amsauerum videre quas noluit, in errore so dolabi passus ost Qui enim fieri potuisset, ut ritu tali erat instructus artis syllo-gIStaeae Su, qualem H doctissimus scriptori Magnorum Moralium conco ore non dubitat, is tamen multa deformaret, det0rqueret, obscuraret, corrumperet, modo in breve cogeret, tum dilataret, novaret, si ei praestosuissent tamquam noma quaedam, qua disputationem suam dirigeret Ethica Nicomacho o Eudemia Quas omnia, nostram sententiam si sequi volueris, satis sa-cilem explicationem invenire poterunt Sed redeat oratio, unde egressa est Quemadmodum igitur Aristo-tolos disserit in Politicis de variis imperandi generibus sodem modo credibile est eum disputasso de rebus iis-dom in Ethicis Magnis, et satis probabili conjectura
124 In dissertatione programmatis gymnasii ldenhurgensis, quae inscribitur Zur Charaliteritii de aristotelistae Magna Moragia. oldenburgi, 1858. Quam dissertationem valde doleo tum demum in manus
meas venIsse, quum nostra maxima ex parte paene consecta erat. Sed tantum abest, ut ullam ausam repererim sententiam meam mutandi ut
eam amsaueri disputatione magis etiam adjuvari confirmarique credam Adeo enim multa indagavit vir doctissimus Magnorum Moralium propria et consueta Aristotelis disserendi ratione diveria, ut sane mirere, quomodo non animadvenerit, aliud in Magnis Moralibus philosopho disputandi con
assequi possumus, hunc quoque locum de variis dominandi modis do quo quaeritur, in Ethicis Magnis
Jam igitur, si qui loci in aliquo libro inesse dicuntur, iidem si in aliquo revera apparent et leguntur, aut omnes aut certe plerique, num id temere aut fortuito cecidisse credamus, an ita Statuamas, illum librum, in quo Sunt, e88 eundem ip8um, quem Scriptor ignificaverit Quod alterum si verius est, haud equidem viderim, quid nos vetet pro certo affirmare Ethica illa Magna quae seruntur, esse nihil aliud, ita Aristotelis ξυπερικους λόγους vel potius e0rum fragmentum aliquod. Et sic de iis judicantes non libet jam amplius in eos inquirere et misso faciamus, si hoc unum adjunxero, quod facile ex iis, quae di8putavimus, equi concesseris, Aristotelis Magnis Moralibus vel potius
εξωτερικοῖς λόγοις non multum ad cognoscendam ejus
philosophiae rationem tribuendum esse. Quis enim prima editione, ut in hac re ita dicam, uti velit, secunda vel tertia si prostat venalis multis rebus auctior et correctior 3 Restat, ut videamus de Aristotelis dialogis, utrum in iis ex sua ipse persona disseruerit, an Sermonis expers latonem imitans alios colloquentes induxerit; quae res quia alicujus est momenti ad recte existimandum do Ciceronis dialogis, age jam de ea videamus. Quod quidem ad hanc quaeStionem attinet, veteres Aristotelis interpretes quid de ea re SenSerint, Satis
declarasse videntur. Nam n sere oro ejus αυτοπρό ωπα διαλογικοῖς ex adverSO ponunt si), et Ammonius
Hermeae, ubi τὰ συνταγματικὰ in duas partes dividit
125 Politio. III. I, 4. 126 Simplicius in Categ. 4. 1. B. ed Basil. Dani in Cates. p. 24, , 18 sqq. Brandio. nil ponus in Categ. p. 35, B, 10 sqq. Brandio.
35쪽
quam1 altera tintineat τὰ Mτοπρόσωπα, altera λα-
λογικα, de dialogicis ipsis verbis addit, ristotelem ea
non e Sua persona scripsisse, sed ut latonem, aliorum erSonas colloquentes finxisse δ'). Accedunt alia atque haud scio an graviora etiam argumenta. Dicaearchus enim, Aristo Ceus, alii, qui ex Aristotelis schola prosecti sunt quique vix dubitare licet, quin magistri exempla secuti sint, in dialogis suis sabulosos homines colloquentes md errant δ'), inter quos ipsis quidem
parte Semnonis esse non poterant. Certe, si ex his
conjicere licet, Aristoteles quoque, quos scripsit dialogos, in iis partes colloquii a se removisse putandus est, id quod statuunt hodie iniser viros doctos ii, qui in hanc rem quam diligentissime inquirere conati sunt,
ut Mischius η' et, quem modo nominavimus, rellerus. Nam ξωτερικοὶ λύγοι, quorum esse fragmentum aliquod Magna Moralia demonstravimus, quamvi Speciem qu-dam prae se ferant dialogorum, Vix tamen erunt, qui serio eos nomine dialogorum insigniendos esse contendere velint.
Sed revera haec sere sunt, quae o Aristotelis dialogis scire possimus Nam quod Basilius Magnus eru-127 Ammon. Herm. ad Categ. p. 6 B: Συνταγμαrικὰ δε λεγουσιν, - καὶ φράσιν εχει πρέπουσαν συνώγμα καὶ τον των κεφαλαίων ευωκτον διαίρεσιπι των ε συνταγμάr ιπιῶν τὰ ἐν διαλογικὰ τὰ δε αντοπρόσωπα αυτοπρόσωπα μεν ἐν οἶς ἐξ οἰκείου προσώπου την δασκαλίαν ἐποιεῖτο, περ αἰ ἀκροαμαnκὰ καλουσιν διὰ το προς γνησίους ἀκροατὰς ποιεῖσθαι τον λόγον λαλογικὰ
δε scit. ἐσά , σα μη ἐξ οἰκείου προσώπου συνέγραφεν, αλ ωσπερ ὁ Πλάτων ποκρινόμενος τέρων πρόσωπα, κτλ.128 Cio Tusc. Disp. I, 10, 21 etc. 31, 77. Cat. U. 1, 3. Pre
ter de rariphane Peripatetico inter antiquissimos grammaticos nobili disputatio. Inde scholariam in universitate litteraria Caesarea Dorpatensi per semestre prius anni 1842 habendarit . 129 Forschun-9e etc. I, p. 4 sqq.
ditus ecclesia doctor in epistola quadam tradit' β'), Aristotelem o Theophrastum in dialogis suis statim
re ipsas esse aggressos, quod ibi conscii fuissent, quanto inferiores essent latone sermonis suavitate, Vi Sunt ejusmodi, ex quibus multa do Aristoteles dia-l0gorum natura concludere possis et fortasse id tantum, Aristotelis et hoophrasti dialogos dulcedine sermonis minime cum latone comparari potuisse. Atque ipsa illa fragmenta, quae nobis ex ejus dialogis servata Sunt, unum a Plutarcho in Consolatione ad Apollonium 4 I), alterum apud Stobaeum β', quod tamen dubiae auctoritatis quibusdam viris doctis esse videtur β', breviora sunt, quam ut vividam inde et persecte X- pressam ejus dialogorum imaginem animo concipere
Quod autem sunt β'b, qui ex Ciceronis dialogis deforma illorum, quos Aristoteles scripserit, qui quidem perierunt raudicari posse credunt, haud scio an in aliquo ii errore versentur. Quod non solum contendi, sed etiam demonstrari posse videtur. Ubi enim Cicero de perpetua, quae dicitur, oratione loquitur, quam maxime propriam Aristotelis dialogorum
εὐθἡ Ῥυτῶν Ἀφαντο πραγμάτων. λα - συνειδέναι εαυτοῖς Των Πλατωνικῶν χαρίτων την ενδειαν. Πλάτων δε τῆ ἐξουσία ου λόγου μον με τοι δόγμασι μάχεται is μου δε παρακωμωδεῖ τὰ πρό
mon. 6. 133λ Muenbach apud Phil. iiii vanieusde specim. crit in lat. p. XLVIII. - Ritte Gesch. d. Philos III p. 28. 134λ in his Ioli Bahitis, Sataviis, in Scholica hypomnemata Vol. I p. 23 sqq. 0mnino praecipuus in hac quaestione auctor nobis relinquitur simulque exemplium Cicero, iii manifesto non Socraticum dialogum aemulatur, sed illum, siem brevilatis causa Aristotelici dialogi appellatione si
36쪽
ssisse Ox Ciceronis dialogis conjicero conantur, ita doea exponit, ut eam improbare magis quam commendare videatur. In singulis enim rebus insistendi magis morem et intelligendi, quid quisque concedat, qualis orat consuetudo Platonis, comprobat, quam perpetua oratione quasi torrentis instar quamvis multa cujuscemodi secum rapere. ii autem insistendi et rapidam or t1onem coercondi mos erat Socratis et Platonis. qui mos cum a posterioribus non esset retentus, revocatus est ab Arcesila illo, recontioris academia parento 5 . Qua consueti idine renovata ii, qui audire vellent non
quaerebant, sed ipsi dicebant, quid, sentirent, 'u0d quum fecissent, ' Arcesilas contra disputare solebat de qui audiebant, quod poterant, Mosendebant sententiam suam 4 Quum rigitur idoro in libris do
finibus se non tamquam philosophum scholam aliquam explicaturum amrmet, more Arcesilao, id est Socratis vel Platonis disserere voluisse existimandus erit. Iam
habes, credo siceronem multo magis dialogi latonis
quam Aristotelis imitatorem accedit, quod ubi scholas ipsas habiturus est et perpetua oratione dicturus ibi qu0que quavis occasione arrepta brevibus intorro gationibus colloquentem redarguens ac refellens IUa-0nem imitari studui β' Quid qui et quum 'ossotadolescens et aetate jam provoctus . numquam dosiit n0 solum legere Platonem, sed etiam quosdam jus dialogos in latinam linguam convertere ni uti censes
quod Xenophontis seconomicum ipse adolescentes in Latinum essimust u scribit de inde Π, 24, T. Alterum Timaeum aetate progi
sus interpretatus est, sine dubio eo consilio, ut in omnes partes philosophandi studio satisfaceret. s. de Divinat. II, 2 initio
enim concedendum iit, Ciceronem Platonis istogam tiam, senustatem, Suavitatem ejusque artem et subtilitatem in c0mponendi dialogis OnSecutum non 8Se, tamen, opinor, acerrimum Ciceronis studium Platonis
imitandi ubique perillustre est cernique potest ' β'). Sicut autem Aristotelem in phil080phia non deterruit a scribendo amplitudo Platonis, nec ipse Aristoteles admirabili quadam scientia et copia ceterorum studia restinxit ' , sic Ciceronem, si omnino de imitatione cogitandum est, optimum quemque in quaque re scriptorem et arte praestanti SSimum, rejecto quoque, qui minus excellens haberetur. imitandum sibi maxime elegisse consentaneum est Apparet id quum ex ipsius Ciceronis scriptis ' ), tum multo magis etiam ex veneratione quadam laudibus, quibus nusquam non Platonis
auctoritatem et praestantiam prosecutus est
Nec vero diversitas quaedam, quae inter Platonis dial0gos et Ciceronis intercedit, impedire nos debet, quominus judicemus Ciceronem a Platonis imitatione recessisse. Et quoniam jure suus esse quam Platonis
13M CL Cic. de Lesb. I, 5, o est, . 14 II, 27, 9 III, 1, 1 de orat. I, 7, 28; ad Attio. IV, 16, 3. 140 Cic. Orα-
ων . . . 141 Ut ex multis unum tantum hoc commemoremus, quis non videt exti emam partem libroruin de Republica, quae somnium Scipionis continet, proisus ad Platonis similitudinem si clam atque appositam esse 142 CI. Inso. Disp. I, 17, 39 a1raee mehercule malo cun Platone, quem tu quanti laesas scio et quem ex tuo ore admiror, quam cum istis vera sentire. Ibid, I, 10, 22 Aristoteles longe omnibus Platonem Semper excipio, praestans et ingenio et diligentia. Ibid. I, 21, 49 de in V, c. 3 quorum princeps ristoteles, quem excepto Platone haud scio an recte dixerim principem philosophorum. Ad Auio.
IV, 16, 3 deus ille noster Pluto. Be Ναι Beor. II, 12, 32 Orator, 19, 2 Brutus, 31, 121.
37쪽
malobat 'β), quis tandem in hoc judicabit eum Aristotelis imitatorem fieri voluisse 2 Sunt autem revera Platonis ipsius dialogi et externa sermonis forma et
interea rerum tractatione et indolo ita inter o dissimiles, ut vix credas ab uno eodemque scriptore eos esse consectos. Conserantur . c. inter thyphro,
Symposium, Phaedo. In primo tonus quoddam si exile colloquendi genus, quo interrogando, quid Euthyphroni περὶ ὁσίον videatur elicere Socrates studet ita, ut ipso nihil certi affrmet et a tantum, quae minus probabilia ab ut phrone quasi ex vulgi persona disputantur, relatet interque se repugnare ostendat. Quam longe aliter se res habet in Symposio. in quo praemissa narratione ipsius tolloquii originis it causae perpetuae inter colloquentes orationes habsentur, ordine quodam dicendi inter colloquii participes servato, donec postremo post Alcibiadis orationem, quae in collaudando Socrate copiosa est, totum colloquium comissatoribus irrumpentibus tollitur. In Phaedone aliam rursus rationem sermonis cognoscere licet, in quo audimus Socratem disserentem do ammorum immortalitato, ita tamen, ut non raro interpellatum eum videamus dubi tationibus et interrogationibus Pythagoreorum quorundam, quibus 'olvendis nollendisque Socrates omnos animi vires contendere gravissimaque rei ipsius argu- monta adhibere et expromere cogitur. In Meneaeens post breve initium Socrates funebrom aliquam orationem habet, quam dixit se ex ore SpaSiae audivisse,
qua Atheniensium illustria lacta persequitur. In imaeo nihil soro dialogi, sed perpetua oratio. In Lestibus ne Socrates quidem partes dialogi habet, nihilo monmmus, opinor, et Menexenum et Timaeum it Logos in numero dialogorum Platonis reserre debemus.
Videmus satis usquequaque dilatatis latonici dia-l agi finibus Ciceroni, quo se cunque verteret, ad arbitrium Suum in ea re exspatiari licuisse. Qua libertate et ipsum usum esse negari non potest Quum enim philosophiam suis civibus explicandam putaret '', non commodius id institui posse arbitrabatur, quam si viros auctoritate et ingenio praestantes, qui saepe de iisdem rebu non eadem sentiebant, per dial0gum colloquentes inter se et repugnantes alterum alteri aut breviter aut longioribus orationibus disserentes de aliqua re magna in scriptis suis induceret, ita maxime, ut tota aliqua philosophiae quaestio ab uno aliquo excellenti viro aut
pertractaretur, aut contra aliorum sententia muniretur. atque hanc colloquendi rationem eo libentius amplexus est, suo magis isto modo philosophia cum eloquentia jungi poterat. Quod si igitur sere ne sic quidem Aristotelem imitatus est nec imitari poterat,
quum eum ejusmodi dialogos. in quibus diversarum philosophiae disciplinarum sectatores inter se disputantes induceret, scripsisse vix credibile sit. apparet de Aristotelis dialogis ne ex Cicerone quidem satis certe judicari OSSe. Jam autem difficillima quaestio oritur, quomodo Aristotelius ille mos, ad quem jam transeamus, intelligendus sit, quo Cicero se libros de Finibus scripsisse affirmat i β).
Nam fac eum morem e contineri, quod Scriptors incisis libris ex sua persona disserere significet, non solum testimonia veterum Aristotelis interpretum et alia argumenta, qualia Supra indicavimus 'q) quo
144 De Ναι Deor. I, c. 4 et saepius. 145 Ad Attie. Xul 19 4 Quae autem his temporibus scripsi, ριστοτέλειον
morem habent in quo sermo ita inducitur ceterorum, ut penes ipsum sit
principatus. 146 p. 48 annot 12 und 128.
38쪽
minus ita statuamus, obstant, ex quibus Aristotelem in suis dialogis non ex sua persona disputasse collegeris, ut iste mos Aristotelis suisse non possit - obstat etiam ille locus Ciceronis ad Fam. I, 9, 23 'R), quos libros de Oratore Aristoteli niore scripsisse dicit, in quibus Cicero plane sermonis expers est. Et quis non videt re vera alterum locum alteri repugnare 3 Quae quum ita sint, non potuit fieri, qua de ea re diversae inter se virorum doctorum opiniones ortae Sint, e quibus quae mihi innotuerunt, de iis jam breviter dicam. myttenbachius, vir doctissimus, qua fuit sagacitate et acumine ingenii, recte vidit aliquid discriminis inter duos istos locos intercedere et alterum alteri repugnare. MiStotele more in disputatione ac dialogo significat, inquit' 'η), ipsam disserendi ac dialogi
sermam, cujus formae certe ea pars Ciceroni cum Aristotele communis St, quod Scriptor non e sua ipse
persona loquitur, Sed alios loquentes inducit veluti Cicor in libris de Oratore Crassum, Antonium, Catulum, Caesarem disserentes facit; atque item Aristote-lom factitasse ex dilis Ammonii verbis colligi debet: διαλογικε δε υσα μὴ ἐξ οἰκείου προσωπον συνέγραφεν,
αλλ' ῶσπερ υ Πλάτων ποκρινομενος τέρων πρόσωπα.
Nam et lato nusquam in suis ipse libris suo nomine
loquitur. Altero loco contrarium videtur asserere
Cicero ad Attio XIII, 19 quasi libros do finibus more
147 Verba Ciceronis sunt Scripsi igitur νέstotelio more, quemadmodum quidem volui, tres libros in disputatione et dialogo de ratore, quos arbitror Lentulo tuo ore non inutiles. Abhorrent enim a communibus praeceptis, atque omnem antiquorum et ristoteliam et socratiam rationem oratoriam complectuntur. 148 ran Phil. Guil van eusdespecim critico in Platonem, accedit Myttenbachii epistola ad auctorem. istola P. L.
Aristotelo scriptos affirmet, eos de Oratore contra. Postremo ita rem expedire conatur, ut locus OSterior velut in corruptissimo Ciceronis scriptorum per Oecurrens priori loco ut operis multo magis emendati cedere debeat, aliisque satis accommodatam loco emendationem excogitandam quam ne difficilem quidem sesso contendit, reliquit. Istud quidem tenet, in ista diuorum locorum repugnantia auctoritatem prioris graviorem SSe reputandam. In reliquiSV, inquit, επέχομμενα. At o lectione immutanda vix ullum sibi consentientem 'tionbachius habebit.
Jam veniat Gerenatus, '' quem quomodo potuerit Mischius 3βI 0ntendere per rectam Verborum eXplicationem, scilicet in Hisputatione ines dialogo. pro, disputandi per dialogum ratione V SSe accipiendum, istam locorum repugnantiam remoViSSe, ῬTOTSUS non intelligo. ac sane quidem in utroque loco per dialo-gm disputatur, in ipsum illum Aristotelium morem, si diligentius rem inspexeris, non minu in utroque loco diversum esse senties auce clariu est enim,
quom Cicero in libris de Finibus Aristotelium morem esse dicat scilicet is penes cipsum Aristotelem hoc est, dialogi scriptorem principatus sit, tum in libris
de Oratore aliter esse comparatum. Nam in libris de Finibus Cicero se ipsunt disputantem ac principatum tenentem facit et hunc isse significat Aristotelium morem, quod secus est in libris de Oratore, in quibus ne ullam quidem Sermonis partem ibi sumserit. scin fugit rischii Huc difficultatis explicandae ratio, dicit nim dialogi auctori sub alienis personis principatum obtineri yβ ) Sed nescio in sic omnibus do
l49 Introductio ad libr. de in p. XVI. 150 Forschnii-gen sus dem Gebiete de alien Philosophie Iom L p. 1, annot 1. 151 L. c. p. 17.
39쪽
dialogis qui umquam scripti sunt, tenendum Sit, Semper auctoreS, quamcunque rem per dialogi disputationem tractent, etsi nullae sermonis ipsorum sunt partes, ita tamen disputare, ut sub aliqua dialogi persona ipsorum sententia lateat. Recte autem vir doctissimus Goerenetii opinionem, arbitrantis, ex Ammonii traditione, quam Saeptu jam diximus: διαλογικὰ δε σα μη ἐξ οἰκείου προσωπον συνεγρανεν ωρ. ἀλλ' ἄσπερ ὁ Πλάτων ποκρινόμενος τέρων πρόσωπα β istam difficultatem Solvi pos Se plane rejiciendam censet. Oeren-Ziu enim e Verbis: σα μη ξ οἰκείου προσωπον συνέγραφεν, colligi posse credit, Aristotelem utriusque generi dialogos scripsisse, alteros, in quibus κωφὰν eju πρόσωπον SSet, alteros, in quibus ipse partes Sermoni SuSciperet. Falso. Nam vir doctus non vidit verbis διαλογικὰ δε contineri praedicatum totius Sequentis enuntiati ita, ut verba: διαλογικὰ δε hoc sensu accipienda sint: διαλογικὰ δ'εσῶν ὁσα μὴ κτλ., dialogica autem sunt omnia Scripta, quae non X SUR
Sed pone rem ita esse, ut oerengius velit, ne tum quidem omnis molestia depulsa est. Nam si duo otiam Aristotelis dialogorum genera Statuimus, quorum ea sola sit disserentia, ut in altero Aristoteles ex alia perSona placita Sua et Sententias proponat, in altero ipSe ex Sua perSona, quid sibi videatur, disputet, ut altera ex parte haud sane diffitendum est, posse aliquo Sic modo rem expediri tum enim libri do ratore ad id dialogorum genus, in quo sub alienis perSonis ipsius scriptoris sententia lateat, libri de Finibus ad id, in quo Cicero e sua ipse perSona loquatur, reserendi imi at qui tandem St, quaeSO, qui cernat, haec duo Aristoteli mori genera, quatenus ap-
parent in Ciceronis dialogis, prorsus inter se SSe di-
VerSa et contraria eamque Ob causam minime Sse Verba Aristotelio more apta ad accurate describendos
de Orator libros minimeque idonea, e quibuS UO- modo vel ipsi libri vel eorum sive forma sive ratio et indoles cogitanda sint, Lentulus λββ conjicere satis possit. Nihil enim umquam describi designarique satis accurate poteS re aliqua, quae in Sui ψSiu contrarium abire poteSt. Quod autem ad rischium ipsum attinet. tantum mihi abesse videtur, ut rem ad liquidum perduxerit, ut ne sensissemitidem videatur. in qua re Summa de Aristotelio more quaestio posita sit. In hoc consulto sentire noluit sane in hac re multo inferior St, quem roprehendit, Moerengio. Ex parvis quibusdam fragmentis persperisse sibi videtur, quae fuerit Aristololis dialogorum rati0, quod dubito, num umquam fieri possit. iutat manifestum esse, Aristotelem in dialogis suis 3 respectis et rejectis aliorum philosophorum
disciplinis suam firmare studuisse et quum ut statuero videtur Aristoteles mon Sua perSona loqueretur, sub alienis personis penes ipsum principatum fuisse. Item ireves interrogationes, quibus rutendi latonis vel Socratis mos erat, SSe ab Aristotele rejectas arbitratur inque locum earum SubStituta continuas orationes. Has potissimum ab io recepisse Ciceronem, et hanc esse natu amoristoteli moris apud Ciceronem, ut colloquente non ut discipulos interroget aut interrogando ex iis quae velit, eliciat, Sed unicuique omnia disciplinae alicujus placita peroranda tribuat ita. ut examinatis cujuSque Scholae decretis is, cujus sub persona sententi Scriptoris lateat, principatum teneat Nur Stelli Sicli ita enim pergit, dabo der
40쪽
harum rerum cum iis, quae de Aristotelio more Cicero in Epistola ad Atticum tradit, consensus rationum concentusque effici possit, quo loco Cicero Sati perspicue indicat, se noluisses dialogum . de quo agitur, ita instituere, ut sibi tacendum esset, nec si particepSSermoni ipse Cicero erat, ut revera in libris de Finibu eSt, ulla causa erat, cur suam sententiam alieni terSoni tuendam traderet penex quac ipsius principatu esset Mirum autom in libris de Finibus ex Aristotelio more ipso loquatur, in libris de Oratore
contra, quo et ipsos Aristotelio more a se Scriptos esse dicit ββ), quaesiveris, quomodo rischius alterius cum altero loco repugnantiam sustulerit 3 - Αν --nime sustulit, reliquit, dixit aliena, ipsam rem non
tetigit. Nam quod dicit β'), Ciceronem jam antea in
libris suis de Oratore confectis Aristotelium se morem Secutum esse Significasse, cita tamen ut in universum nihil nisi dialogum vel potius dialogi formam ab Aristotele se mutuatum indicaverit, Aristotelii moris, quae Vera Sit ratio, accuratius demum declarari in Epistola ad Atticum β'), ea minime erunt ejusmodi, in quibu8 acquieScaS, Si ea, quae modo de tota hujus quaestionis difficultate diximus, respicere volueris. Atque re-Vera eodem fere modo jam antes risellium Stahritis totius quaestionis nodum solvere studuerat. Nam ut de taliri quoque sententia videamus, ae ipsius gravitate admonemur. . a. i. Ι - - p 12 sqq. si p. 18 155 XIlI, 19 4. 156 Ad Fam. I, 9, 23. 157 L. e. p. 13. 158LUI,
Stalirius igitur totam istorum locorum repugnantiam, de qua Mitenbachium jam audivimus, aemoveri arbitratur si reputemus Cicomnem prior loco β'')eam causam libros suos Oratores Aristotelio more 'cripto esse significasse, Nilod in dialogo ac disputatione scripti sint, quod εν διὰ δυοῖν admodum
e88 usitatum et accipiendum in hanc sententiam dis
quatenus Aristoteles ea in 'criptis suis usa sit, sed certum quoddam ejus formae genus definiri accuratius
additis verbis lenes ipsum Aristotelem principatum esse. Et riuatenus Cicero in libris de Finibus istam quoque Aristotelis consuetudinem cimitatus sit. quum ii libris do Oratores forma quidem idisputandi per
dialogum ratι oristotelia, ipsa autem Scriptori per Sona κωφον πρόσωπον fuerit. Cico ni licuisso libros de Finibus iraecipue Aristotelio more Scriptos esse Significare, nec in eo dixisse quod verbis ad Lentulum Scripti repugnet, cos atomoerengi l. c. XVI, VILI annotatione addit, posse etiam aliam Ciceronis verbis ad Attic. l. c. Ἀριστοτέλειον morem in quo sermo ita inducitur ceterorum, ut penes ipsum sit praneipatus Sententiam aribui, ex qua uatio Aristotelis
aliorum sententias indicandi et sua ipsius subjiciendi significata sit. Scripti igitur sunt, quantum quidem ex his intelligere possim, Aristotelio more Ciceronis de Oratore libri illi quidem, sod porsecto demum Aristotelio more compositi libri do inibus, quod, quae Aristotelis in dialogis scribendis ratio duerit, ait videlicet tenes
159 Aristotelia pars II, p. 244-246. I, 9, 23. 60 ad Auio XIlI, 19. 159. Ad Fam.