장음표시 사용
11쪽
amplexi sunt, ut studiosissime ei praeter cetera artes operam darent, iisque, qui eam tradebant, magnas pecunia penderent. Sed quemadmodum fieri solet, ut
quae merce cupidissime appetuntur, eae SenSim depraventur et minus accurate conficiantur, sic etiam
ars dialectica mox in pejus mutari coepta est. Inter Omne enim notum est, ad quas ineptias sophistae illi qui dicuntur descenderint, quas nuga captaVerint, quanta interdum doctrina perversitatem morum foeditate aequaverint vel potius superaverint, communi juri praecepta in contemptionem adduxerint '. Hujus licentiae vix ulla causa inveniri poterit, niSi quae profecta est ab eorum prava dialectica, qua nihil non se essicere posse arbitrabantur. Rerum enim ipSarum parum curiosi verba premere solebant, notione ipSa plus justo negligentes, fallaciis et conclusiunculis suis imperitorum mentes perturbare non dubitantes, et quae ars divina a diis immortalibus ad verum inveniendum hominibus data esse videtur ea tanquam ignobili perversitatis ministra ad alios allendos, ad captiosissima res
Solvendas, marime ridiculas probandas abutebantur. Quarum rerum insigne momentum exstat Platonis Euthydemus, quem qui legerit, eorum magi VanRS Stentatione quam subtiles argumentatione meliu cognoverit, quam nobis hic eas describere in animo St. Quamquam negare nolumus, multa etiam scite ab iis instituta esse, quae quum ad pedestrem Orationem Omnino, tum Vero ad artem oratoriam pertinebant '. Quum enim ante omnia dicere homines docere Stude-
18 cf. apud Plat Thrasymachum esp. I p. 336, B sqq. Calliclem Gota. p. 481, B sqq. Qui quamvis inter sophista non numeretur, id quidem nihil ad nostram rem. 19 CL C. F. Hermanni disput de Thrasymachi Chalcedonio sophista Inde Scholar in c. Gesta Aug. per Sem. ib. anni 1848-1849 habend.
rent Suae quemque rei accommodatissime, non potuit fieri, qui ad mlta oratoriae artis praecepta danda perducerentur δ'), quales hodie mendat dicondi scribendique regulae a grammaticis in scholis tradi solent. Sed quum in his quoque delectare quam perSuadere massent, Omnium sere temporum judiciis damnati magis quam probati Sunt, quamquam nuper exstitit, qui OS sibi dolandendos susciperet λ).
Sophistis se opposuit Socrates, disputandi subtilitate illis temporibus lacile princeps, qui quid vellet
quum cive ejus non intelligerent, adversari ei detrahereque conati sunt. Qitibus molestiis ille deterritus. ΠΟΠ St, quin ea Via, qua Sola ad cognOScendum Verum perveniri posse rebatur, sortiter incederet et assidue arti dialecticae operam navaret ita, ut quaSi patronus ejus artis factus sit. Quum enim ad recte agendum nihil nagis opus esse existimaret, quam Seire, quid quaeque re esset ' , quumque virtutem pSam Scientiam esse putaret' ), scientiam autem ipsam nulla re magis ossici posse arbitraretur, quam Si qui Sque Oecupatus esset et in se ipso et ceteris explorandis fieri non potuit, quin quamcunque occaSionem cum aliis colloquendi eosque tentandi studiosissime arriperet et artem dialecticam sic excoleret, ut qui eum Sequebantur, Omnium eam artium magiStrani fere ac ducem putarent, Omniumque doctrinarum fastigium, quo nihil addideberet superius β). Nec vero potuit aliter evenire.. Quum enim Sophistae arte dialectica abutentes omn0m
scientiam Subvertere viderentur nonne tunc vir ali-20 CI Bernhard l. c. I. p. 397 et p. 401. 21 Is est
Geom. Grote, Britannus. in libro, qui inscribitur, Histor o Greece London 1846 sq. CD ejus operis vol. VIII. p. 479 sqq. 22 Xenoph. Mem. IV, 6, 1. 23 Xenoph. Mem HII, 9, 5. - eukr . . . II, p. 97. 24 Plat ApoL p. 28, Ε Phaedr. p. 229, Ε.Xenoph. Mem. IV, 2, 24 sq. 25 Hat. Resp. p. 532 A - 534 Ε.
12쪽
quis eximius, qualem Socratem sui8Se constat, suum esse crederet demonstrare, qua disputandi perversa ratione scientia esset corrupta, eadem emendata et purgata etiam corrigi scientiam reficique posse Id autem nullo alio modo fieri posse videbat, nisi si ipse dissereret et eorum tentaret animos, qui se aliquam rem Scire profiterentur. Itaque fere usquequaque inscriptis veterum philosophorum Socratem cum aliis colloquentem videmus ita, ut percontando et interrogando eorum opiniones eliciat et tum ad ea, quae hi responderint, si quid videatur, dicat modo confirmans alteriu opini0nem, modo corrigens, Saepius refellens. Cre
debat enim id sibi a do ipso Delphico esse manda
tum β), ut cives suos ad virtutem incitaret, et quoniam virtutem in scientia positam esse existimabat, nullam rem lacile praetermisit, ex qua se aut alios discere aliquid posse arbitrabatur Z). Quomodo autem disseruerit, quum e iis Sermonibus, quo ab eo cum aliis collatos Veteres scriptores posteritati tradiderunt intelligi potest, tum etiam ipsis verbis dicitur velut a Xenophonte in Mem. IV. 6, 13, ub Xen0ph0n, postquam Sermone quodam XemplicauSa adjecto Stendit, quomodo Semper ad Verum quidpiam atque ab omnibus concessium tamquam ad fundamentum aliquod ante positum dijudicandam quamque
rem contrOVerSam revocaverit, pergit: υτ δε των λόγων ἐπαναγομένων, και τοῖς ἀνειλέγουσιν αυτοῖς φανε- ρῖν ἐγίγνετο ταλ θές. met δε αυτός τι τω λόγω διεξίοι, δια των μάλι τε ὁμολογουμένων πορευετο, νομίζων αιτην την ἀσφάλειαν εἶναι λύγου τοιγαρουν
λ μάλιστα ν εγὼ οἶδα, τε λέγοι, τοῖς ἀκουοντας ὁμολογουντας παρειχε Atque haec est Socratica illa
26 CL Hαι ApoL p. 33, C. Plat Phaedr. p. 230, D. 27 CL Xenoph. Mem. I, 6, 14.
inductio, de qua Cicero '): Inductio est, inquit, Oratio, quae rebus non dubii captat assensione ejuS, quicum instituta est; quibus assensionibus tacit, ut illi dubia quaedam res propter Similitudinem earum rerum. quibu8 8Sensit, probetur. - Et paullo post Hoc modo Sermonis plurimum Socrate USUS St, propterea quod nillil ipse afferre ad persuadendum volebat, sed ex eo, quod sibi ille dederat, quicum disputabat, aliquid conficere malebat, quod ille eceo, quod jam conceSSiSSet, necessari approbare deberet. Sic ubique a rebus maxime concesSis et manifestis, de quibus quia inter omnes constabat, nemo sacile dubitare poterat, disputans prosectus est, inde colligens atque inferens, quae similiter vera esse in aliis rebus neceSSe erat. Sic fere exorius est Socraticus illo dialogus, clarus arte, Subtilitate, decore quam maxime et apti veteres et apud posteritatis homines. Sed duplex quoddam ejus genus discerni poteSt, alterum, quum ejus participes inter se aequabiliter fere colloquuntur atque Serm0nes conserunt ita, ut alterni alter ex alterius dictis aut e Sua Sententia rem quamque, de qua agitur, respondendo, interrogando, probando, addubitando, corrigendo, Xplicando, OV inserendo et narrando aut quocunque denique modo Sit modo Severe et graviter, interdum jocose et hilariter longius aut bre-28 De Insent. I g. 1. s. Aristo Topic. I, 10 - χρη διελέσθαι, πόσα των λόγων εἴδη εων διαλεκοκῶν. Ἐ- σε - εν ἐπαγωγή , τυ δε συλλογισμός. - Ἐπαγωγ v v Π Των κα- Θέκαστα ἐπὶ τὰ πια Θάλω ἔφοδος οἰον, εἰ σα ὁ κυβεoνήτης ἐπιστάμενος κράαστος, και ηνίοχος καὶ λως ἐστὶν ὁ ἐπισώμενος περι καστον ἄρισως. D. etiam, si tanti St, ejusd Rhetor ,2, 8sq. 9uintil. Instit orat. V. c. 11 Vol. I p. 307 d. ip. Nam illa inductis, qua plurimum Socrates est usuS hanc habuit iam, quum plura interrogasset, qu e saleri adversario neceSSe esset, novissime id, de quo quaerebatur inserebat, cui simile concessisset Id est inductio.
13쪽
rius producat et persequatur, quali dialogus omnino serino dici solet, in circulis maxime disputationibus,
congressionibus lamiliarrum VersanS, Sequens etiam Onvivia et coetus amicorum. Habentur autem hi Sermone plerumque aut de domesticis negotiis aut de republica aut de artium studiis atque doctrina omninoque de iis rebuS, qua cujusque interest accuratius diligentiusque considerari et perspectas SSe. HUS generis dialogi adhuc exstant Xenophontis Otissimum, Velut Oeconomicus, mero, Symposium , alii ejus Scriptis aliis immixti sunt, de quibus hic non dicendum St. Alterum dialogi genus est quum a qualicunque initio sermo orsus colloquentes o traducit ad quae-Stione graviores, quae ad philosophiam pertinent ideoque diligentiorem explicationem desiderant. In quo
genere qum primum quaesti constituta est, via ac ratione procedere sermo sole ad Xplorandum aliquid, quod si interdum minus verum sit - tale enim aliquid vel sapientissimus prudentiSSimuSque non Semper RS- sequi potest in verisimile tamen et probabile, quodque ad Verum quam proxime accedat. Instituuntur etiam tales sermones, ut salsae quaedam aliorum Opinione deleantur atque ex animis exstirpentur. Facile autem per se intelligitur in his collocutionibus cum colloquentes aliqua scientia erudito eSSe oportere, muVero, pene quem Sit principatus, eum et ingenii acumine et celeriter judicandi providendique facultate eximie esse praeditum debere prae ceteris, ut quod propositum habeat se consecuturum SSe Sperare OSSit.
Hoc dialogorum genus a Platone inprimis excultum est, qui Socratis auditor, ita ejus non dico philosophiam, sed philosophandi et disserendi formam adama-Verat, ut nunquam eam postea dimitteret Quam cur
Semper retinuerit, etiam aliae causae fuisse videntur. Est enim dialogus, quod Singula quaeque accurate per-Sequitur, et considerat, Saepe insistit et quasi circumspicit, ne quid effugiat minus diligenter examinatum eaque de causa longas oratione una perpetuitate praetervolantes plerumque respuit q), ad certum aliquid invemendum atque firmandum longe aptissimus. Nam
ut duo aliqui plerumque plus valent corpori viribus, sic etiam qui cum adtero aliquid mente agitat atque
animo contemplatur, quum quasi ejus animi vires ad-VOcaVerit, aliquam spem habere potest fore ut verius certiusque sit id, quod cum altero repererit, quam Si Solus per Se acturus suisset. Quae Spes augebitur eo magi8, quo peritiorem alterum Hu rei de qua agitur,eSSe cognoverit. Habet enim hunc velut prudentem arbitrum atque existimatorem Sententiae Sune, quam aut retinebit, Si veram eam, aut rejiciet, si salsam fuisse apparuerit '). Quemadmodum autem, qui libri nostris temporibus scribuntur, eorum, posteaquam editi Sunt, cenSura aliqua confici solent, qua quae salsa sunt et minus ad veritatem dicta, corriguntur sic qui Sciscitando cum alter agit, eum riu rei, quam tractat, quodam modo censorem perpetuum et praesentem judicem atque correctorem ubique Secum habet. Praeterea
qui dialogo in disputando utitur per alterum Semper quasi metiri potest, quam sit quidque, quod dixerit, clarum et perspicuum potest, quae sunt ad intelligendum difficiliora, explicare uberius adjiciendo alia, quae ad intelligendam quamque rem idonea Sunt potest saepe viam Stendere, qua ad id, quod quaeratur, perveniri possit. Maxime autem potest evitare jejunitatem
30 Plat Protag. p. 334 D. q. GOta. p. 49 B. Protag. p. 348 D. q.
14쪽
et siccitatem, quae saepe comitari solent tractationes ad scientiam aliquam aut artem spectantes et Sermonem nimis tenuem reddunt Quod ne fiat. intordum paulisper a severitate ad hilaritatem jocumque traducers potest yy). nonnumquam a definita disputatione ad communem quaeStionem universi generis transire β'. maeconini in disputatione, quae ratione et via perpetua oratione instituitur, mom admodum probata Mialogo tamen optimo jure concedi posse nemo erit qui neget. Atque haud scio an, ut etiam insolentis interdum est et Superbi, per Se omnia quaeque altero non adhibito contendere et affirmare velle, quae cille credat . sic modesti ac verecundi sit, alterum consulere saepe et audire ejuSque Sententiae inliquid tribuere, ii, quod sit disserendo cognitum, quaSi commune utriuSque RΡ- pareat SpecieSque arrogantiae vitetur Sic in dubio multa Sunt, quibus praestare dialogum perpetuae disputationi dicere possis Et his dialogi commoditatibus
Platonem 'aepenumero Susi esse non negabit . qui aliquantulum ejus dialogos triverit. Ut autem a latone dialogum fere nusquam non adhiberi videmus, sic etiam credimus nos ab e cognoscere OSSe, quibus de cauSi eum perpetuis irationibus praetulerit. Atque aperit talia quum alibi δ', tum vero in Phaedro β),
32 est Plat. Resp. I p. 338, C. q. 33 cla ibid. II, p. 357 sqq. 34 cst. Protag. p. 334 D. q. st ibid. p. 348, D. Ota. p. 449. B. q. Phaedr. p. 267 B. 35 4 275 D. sqq. In his quidem
Plato Scriptam orationem notat prae ea, quae re tradatur. Sed quum
alibi, ut in Protagora p. 329, Α καὶ γὰρ si μέμ- περ αυτων
ubi quod scriptum sit, comparat cum pictura. icturae enim opera tanquam viventia exstare, sed si quid ex iis rogaveris, graviter admodum et erect de Silere.
Eodem modo sermones nihil ipsos intelligentes dicere, et si quid ab iis dictorum sciendi avidus sciscitatus Sis, idem Semper et unum significare. Quidquid autem semel Scriptum sit, id ubique ab iis qui intellexerint in ore serri ac provolvi, Sive deceat, SiVe minu S. Talem Sermonem nescire dicere quibus oporteat et quibus non oporteat, et si quando injuria affectus sit 1nmerito, ipsum sibi auxilium ferre non posse et patris Semper egere alumento, ipSum enim neque defendere se ab adversariis neque opem ibi serre posse. At
contra alium SSe Sermonem, priori fratrem germanum,
qui in animo discentis cum Scientia Scribatur, quia sibi ipso auxiliari possit et intelligat, apud quos lo
quendum Sit, apud quo tacendum. Hunc vivere et esse animatum, cuju orati Scripta Simulacrum merito dicatur. Quo Sermone qui Scite utatur, eum quasi Sermone plantare Serere, qui si modo idoneum
τηθέντες δολιχον κατατείνουσι 3ου λόγον. hanc quoque, quae revera voce sit, non minus graviter irrideat, et tum maxime, quum de re aliqua accurate definienda et cognoscenda agitur, late omnino Sunt, quae res
ad philosophiam pertinent, se deprecari eam dicat, cla Gorg. l. c. P. 449, . Protag. l. c. p. 334, D p. 348, M suisque interrogationibus quam brevissime responderi velit, nihil ex his colligi aliud poterit, nisi
Platonem dialogum in philosophia alius cujusvis orationis sormae praeserendum existimasse. Qui enim Sermo una perpetuitate deductus est, saepe eodem sere vitio laborat, quo Schillerus noster alicubi dicit ab rare seminas, quae semper ad idem redeant, idemque contendant, etsi per totas horas ratio docta sit. Atque omnino Platonem, virum acutissimum, sugere non potuit, esse ejusmodi interdum hominum praejudicatas opiniones, ut nisi dialectice circumventi, nullo modo convinci ac reselli possint. D. de tota hac re elleris Philos. d. Griech. T. II ed. sec. p. 355 sqq. contra C r. Hermanuum GeSch. u. System d. lat. Philos. T. I. p. 352 Sqq. et ejusd gesamin Abb. p. 285 sqq.
15쪽
nacti sint solum, hoc est . bene Subactum animum, uberrimos et utilissimos possint fructus odores β) Ut autem agricola peritu Sciat et tempus serendi et loca, ubi semina seri conveniat. et gaudeat quae Severit, non, si post octo dies ea pulchra facta esse videat, sed multo magis delectetur, si octo mensium intervallo
satio ad fruges pervenerit, sic etiam qui rerum pulchrarum et bonarum Scientias tamquam serendas habeat, eum plerumque non minu quam gricolam peritum esse. Non igitur, inquit Plato, studiose atramento
et calamo scribet cum rationibus, quae nec Succurrere sibi Sermone queant, nec veritatem susscienter
ostendero Zo. In quibus nihil aliud Plato significat,
nisi talem virum non quae habeat docenda, ea scripta vel potius continua oratione persecta et absoluta tradere, ut subito fructus earum scientiarum videat, sed disserendi arte semina spargere scientiae malle et ejus aperire sontes, unde peti posSit incera atque integra, quod multo praestantius sit dilud illim rationem reddere posse cujusque rei βυ, sere ubique est, quo nihil Plato pluris existimandum esse censet, quod quoniam unica sit ars dialectica quae efficere p08Sit, quum ad interrogandum et respondendum homines ruptissimos reddat, hanc omnibus aliis doctrinis tanquam columen accedere' ). Vides, quae potissimum causae fuerint, cur lato
in philosophia excolenda dialogo uti voluerit. Sod haud scio an praeter ea aliae reperiri P0SSint, quae eum ad istud dicendi genus adduxerint. Primum enim illud constat aliis temporibus alia hominum ess studia
19 atque judicia. it ut vitae instituta diversis temporibus diversa erant, sic etiam quum litterarum tractationem, tum inprimis philosophandi modum ac rationem diversa fuisse consentaneum est Sic etiam genus dicendi in philosophia non semper idem mansit Nam suerunt veterum philosophorum permulti iique clarissimi qui quae cogitando reperisso sibi visi irant, poetica forma carminibus ac versibus tradebant. Sine dubio ea de causa, quod et ipsi poetico quodam amatuincitati erant et majores eodem dictionis genere USOS esse videbant. Quae enim res per aliquem virum ingularem primum inventae et excultae sunt, ad eas sepoSteriore Studiose applicare easque fovere et tueri solent, Monec excellens alicujus hominis virtus novas induxerit, quod simulac factum est, obsolescunt et oblivi0ni traduntur quae antea in usu atque honore fuerunt. Quod factum est per Socratem in philosophia. Nam quaecunque ejus fuerunt scientiae ipsius immutatione et emendationes, certe illud constat, inter eas philosophandi rations ipsam ab eo institutam haud infimum locum tenere. Qua quum novitate dicendi et disquirendi admodum adolescentulorum animo alliceret, et ad imitandum incitaret '', non potuit fieri, quin qui eorum praestantissimis essent ingenii praediti, idem conarentur et eadem prorSUS Via procederent, atque ita philosophiae quasi novam personam induerent. Quare quod lato in philosophando dialogi
forma usus est, fecit, quod omnibus temporibus homine secerunt, quum quae consuetudine sint introducta, ea Surpare oleant. Quid autem, quum etiam a poetis dialogus ita esset receptus, ut plane novi generi cadimina crearet, tragoedias dico et comoedias; nonno Plato hunc multo graviore arte dignum putaret, in
16쪽
qua adhiberetur, praesertim quum ipse adolescentuluΗ tragoediis faciendis operant dedisse tradatur 'i ideoque jam antea in ejus familiaritatem venerit 3 Non igitur est, quod quaeras, qua de cauSa lato dialogo usu Sit, Sed quaenam causa fuerit, cur O- steriores, inprimis Aristoteles, hanc colloquendi ormam rurST18 abjecerint, quam Si perpetuo retinere voluiSSent, nemo, opinor, quaereret, qua de causa lato a
Potest autem revera mirum Videri, cur, quae arS Platone ita erat exculta ut quasi Ome numerOS haberet, ea nihilo minus postea abjecta sit et relicta. Scimus enim, quot sunt Aristotelis libri adhuc superstites, eorum nullum dialogi Orma Scriptum 8Se, nec quae ejus librorum inscriptiones apud Diogenem Laertium commemorantvi 'δ' , ejusmodi sunt, ut multos inter eos dialogos fuisse credideris Qua igitur illius rei causa fuit Huic quasstioni quamvis dissicillimasei optime respondebit, qui Aristotelis et rationem philosophandi et tempus, quo vixerit, consideraverit. Quod enim attinet ad philosophandi naturam Aristotelis, non dubium est, quin ea admodum diversa fuerit allatonis ratione. manc inter eos diversitatem in io Maxime cerni arbitramur, iiod lato sere ubique ita disputat, ut ab de aliqua vel notione proficiscatur. quaerenS quid bonum, quid malum, quid pulchrum, quid turpe, quid justum, qui injustum, quid verum, quid falSum, quid honestum quid inhonestum Sit quarum imiuni notionum quum in omnibus hominibus aliqua disciplina excultis quasi nativus quidam et inSitus sensus sit, quo in iis dijudicandis et discernendis ducuntur poteSt fieri, ut qui apte interrogandi peritus sit, interrogando
4l C. r. Hermanni Gesch. u. Syst. d. lal Philos. T. I p. 30.42 Lib. V. p. 314 sq. Colon Allobr. 1616 .
e alter evocet et verum esse probet, quod ut ipse alter numquam in se latere, ita ne verum quidem aut concedendum esse putaverit. Sic omnes sero latonis dialogi sthicum quendam rece8Sum habent, e quo initio nascuntur, quoque tanquam ad Communem r-gumentorum sedem reserendi sunt, qui ubi deest, dialogum ipsum Platoni molestum et incommodum factum et sere abjectum esse animadvertere OSSumum ).
Atque hoc est, quod Socrati marime proprium suiSSe legimus, qui . fere non nisi de virtute deque iis rebuS, quae ad eam pertinerent, disserere solebat' '. Sic dialogus, qui inscribitur Gorgias et de arte rhetOrica est, tantum abest, ut ejus discendae praecepta det, ut oratores deridendos sibi lato proposuisse videatur, certe R. de causa, quod ad aliud quidvis magis arto rhetorica, quam ad probum honeStumque probandum homines uti videbat. Et in dialogo de Republica magis est idea boni, quam civitatis, ad quam summa dialogi reVOcanda sit β). Ad talia explicanda quis neget dialogum aptissimum esse Contra quae homines vel tradita ab aliis vel ipsi experientia et usu edocti aliunde adsciverunt, quaequo his rebus ducti egerunt et omnino, quae historia magistra didicerunt, quae ObServaVerunt, quas novas artes inVenerunt, ut ab initio non ejusmodi sunt, quae insita et recondita in interiore hominum communi conscientia lateant, ita nec inter gando aut con-43 Velut in Timaeo aliisque. Minus enim recte dicunt, qui, ut ischius in libro Forschung. aus d. Geb. d. ait Philosophie Vol. I. p. 18 Platonem, quod in istis dialogis scribendi juvenilis ei animi volubilitas sedi jugendliche elenkigheit desuerit, sere removisse dialogiim
17쪽
cludendo inde erui poterunt. At quisque fere concedat necesse est, hanc Aristotelis 'philosophiae naturam esse, qui quamquam est ingenio acutissimo et mirabili scientiae copia, tamen sere ubique, quamcunque rem tractat ab iis rebus proficiscitur, qua ad experientiam et diligentem rei cujusque observationem tamquam ad singulare quosdam hominum cognitionum fontes revocari possunt indeque repeti debent. Praeterea quotus quisque quaeraS, uerit, cujus permagni interesset, ristotelem per dialogum totam aliquam disciplinam, velut Rhetoricen, inde ab initio usque ad finem persequentem sequi interroganti respondentem 2 Quamobrem Aristoteles minus apte cujusque disciplinae tractationi dialogum adhiberi intelligens eum abjecit atque
in ejus locum per continua orationes disserendi consuetudinem substituit. Accedit quod, sicut latoni contigerat, Aristoteli minime vis illa divina Socratis disserentis ut viva quaedam imago, qua ad imitandum
incitaretur, ante Oculo Obversabatur. Nam qui Aristo-tolom Athenis Socratem de rebus ad philosophiam pertinentibus disserentem audivisse tradiderint, erravisse eos probabile est, quum aliorum longe certiore auctoritate constet, aliquot annis post Socratis mortem istotelem natum esse β).
Quod autem ad tempora ipsa, quibus Aristoteles vixit, attinet, non sere nisi dedecore, nequitia, vitiis. ominebant εἶ). Pristina illa Graecorum virtutes, animi vigor atque alacritas, agendi sollertia, frugalitas,
aut magna ex parte evanuerant, aut in dies evanesce-
bant in earumque locum lassitudo et languor, socordia, inertia immigraverunt. Jucundissima quaeque re maxime accepta erat et utili praeponebatur. Veteres quisque laudabat, eorum virtutes non admodum imitari studens ''). Religionum et rerum divinarum cura ceS-saverat φὴ). Nam si qui, velut Thebani bello sacro quod dicitur, rerum sacrarum acerrimi vindices exstiterunt earumque violatores bello persequi coeperunt, tamen id fecisse videntur magis ea de causa quod Suis ipsorum consiliis alios antevertisse senserant Seque commodi sui exsequendi lacultate privatos SSe, Videbant, quam quod ipsis rerum divinarum tutela curaeesset Q). Res militari jacuit. Imperatores iique interdum peregrini Τ) bella gerebant saepissime copii conductitiis, quibus stipendium quod praebendum erat quia praedando, diripiendo, aliis operas collocando comparare cogebantur, non potuit fieri, quin plerumque suo magis arbitrio et militum quam populi voluntate
agerent, nec rar ipsorum sociorum urbes diriperent.
Quare et ducum auctoritas parva orat et militum disciplina pessima. Domi oratores altius alium criminantes multitudinem adulabantur ad ejusque libidines et
gratiam dicebant. Suo quisque commodo magi quam omnium saluti providendum ess existimabat. Publica judicia ut auctoritate et conSilio regeret, non erat vir prudens cui contingeret, paucissimis, ut de rerum praesentium Statu recte XiStimarent, quumque qui maXime civium suorum animos ad studia laude digna incendere nitebantur, frustra plerumque niterentur, alii
18쪽
id ne tentandum quidem esse censebant. Alii se reipublicae commodo vel maximo studere simulantes non tam libertatis propugnatores quam proditores SSe R-lebant. Ita discordiae, avaritia rerum Suarum Studium
ubique, animi magnitudinis ot liberalitatis soro nihil
aut non multum Ante omnia magis otiandi et deliberandi consuetudo quam agendi celeritas et constantia animo occupaVerat, quasi vero in majorum gloria et laudibus tamquam hereditate acceptis homines sibi acquiescendum statuissent λ). Ut autem antea homines per Se ipso natura duce ac vita magni et praeclari evaserant, Sic tum doctrina et artes tamquam adjumenta adhibita vix quidquam emcere poterant. Scilicet virtus aegre doceri posse videtur β').la his tamquam duarum aetatum confiniis Aristoteles constitutus, quasi divinans veteris Graecorum aetatis fabulam esse peractam, imminere novam, vidit esse prudentius et utilius, Si quis, quae majores egregie secissent, acute cogitariSSent, prudenter OnStituissent, colligere vellet et posteritati tradere, quam si eorum mores et vitae instituta, magna jam ex parte debilitata
et corrupta, resereare Vel recreare conaretur. Itaque
ipse, quidquid ubique veteres doctores scientiae vel arti eXprOmSerant, complectendum et in unum locum sibi conducendum esse ratus, ut quasi corpus quoddam scientiarum esset, quod posteritati traderetur, Summum in 10 opere conficiendo studium ac laborem consumsit. Qua in re quomodo magna industria, doctrina, scientiae copia, acumine ingenii maximo Versatus atque adjutus sit, n0 hujus quidem loci est dicero. Illud
52 Harum rerum quasi perpetui commentarii sunt orationes Demosthenis adversus Philippum, Olynthiacae, de Chersoneso, de Corona, aliae, de quibus verbo tantum lectores monitisse satis erit.
53 est etiam Pla Menon. p. 92, D qq.
certe constat aliquot suisse disciplinas, in quibus quia
nihil a veteribus ad artis regulam elaboratum XStabat, multum ei laboris et temporis in eas insumendum fuisse, velut in dialecticam ipsam, quae quamquam a Socrate et latone summo studio exercitata et exculta erat, tantum tamen aberat, ut ejus artis via aliqua vel ratio esset, ut plane illa Aristoteli quaerenda osset '. In quo negotio poterant eum adjuvare dialogi Platonis, quos magis credibile est duces ei artis con-Struendae fuisse, quam ipsum eos imitari voluisse. Quae cum ita sint, Aristotelem si omnino aliquos, certe paucos dialogos Scripsisse admodum verisimile est, eosque Si conjicere licet, ScripSit adolescens, quum nondum, quid sibi agendum esset, Satis perSperiSSet. Et revera inter ejus scripta pauca tantum commemorantur, in quibus per dialogum eum disseruisse credas. Sod quinam inter multos ejus libros, quorum inscriptiones a Veteribus traduntur, ad istud dialogorum genus reserendi sint, quum de ea re veterum testimonia pauca vel nulla exstent et multi ejus librorum temporis injuria interierint, vix umquam satis ad liquidum perduci poterit. Inter eos duos inprimis apud veteres memorari ait Buhle ββ), ηρινθον alterum inscriptum sive Κορινθιον), alterum Eudemum, in honorem Eudemi Cyprii compositum, de quibus eum consulas
Reseruntur Aristololis dialogi ab rius interpretibus
inter ea Scripta, quae vulgo ξωτερικοὶ λόγοι dici solent.
Sod quinam illi ipsi ἐξωτερικοὶ λύγοι fuerint, quoniam
54 De Sophistar Elench. c. 34, 8. 55 L. c. p. 121, annot 1.
19쪽
de hac re magis quam de alia ulla et votorum et ro-centiorum doctorum sententiae inter se discrepant β),
ea de causa me operam non perditurum esse crediderim, si exposito breviter, quid jam veteres de ea re
senserint ipse eam denuo tractaturus Sum, non quo me istam satis obscuram quaestionem plane absolvere
et Xpedire posse putem, sed quod in diversis de ea re hominum doctorum sententiis nova aliqua eaque multo verisimilior et probabilior, credo, pronuntiari firmarique OSS Videtur. Jam Cicero, qui primus inter Veteres, quantum sciam, Aristotelis scripta commemorat, ita de iis tradit ut duo eum Aristotelis scriptorum genera distinXisso appareat, unum ἐξωτερικυν, populariter limatius alterum Scriptum. De Summo autem bono α, inquit ), quia duo genera librorum sunt, unum populariter Scriptum, quod ἐξωτερικον appellabant, alterum limatius, quod in commentariis reliquerunt, non Semper idem dicere videntur; nec in summa tamen ipsa aut varietas
est ulla apud hos quidem, quos nominavi apud Aristotelem et heophrastum aut inter ipsos dissensio. αMtorius Ciceronis loci verba haec sunt β). Itaque cogitabam, quoniam in singillis libris utor prooemiis, ut Aristoteles in iis, quos ἐξωτερικοῖς vocat, aliquid
efficere, ut non sine causa istum appellarem . Videtur
ex his satis colligi posse Ciceroni quosdam Aristotelis libros sub eo nomine cognitos fuisse. Nam quod -- schius monet ' Ciceronem vix aliud quid habuisse, quo istam suam Aristotelis scriptorum distributionem consorinaret et sulciret praeter loco ipsos, in quibus
56 Stakr, Aristotelia, II, p. 23 sqq. 57 De Finib. V b. 1258 In epistol ad Attic. IV, 16, 2.59 in Gotting. yelehrt Ans. Vol. u. 183 p. 1896.
Aristoteles ξωτερικον λόγους commemorariSSet ea Sententia parum habet, quo commendetur, nec verisimilis e88 videtur, quum ex sola alicujus libri commemoratione vix quisquam tam firme, quam fecit Cicero, pronuntiare potuerit. Ceterum, num recte Cicero dixerit, alia quaestio St.
Simili modo Strabo, ubi historiam Aristotelis ot Theophrasti librorum tradit duo alterius scriptorum
genera Significat. Narrat enim proximos post Theophrastum Peripateticos, quod pauca tantum Aristotelis Scripta eaque maximam partem εξωτερικὰ haberent, minu accurate apteque ad agendum philosophari tθεσεις tantum ληκυθίζειν potuisse. Qua ex re colligere licet, Strabonem minime ex ξωτερικοῖς Aristotelis scriptis, quae tota ejus philosophiae ratio et indoles sit perspici posse existimasse et ξωτερικὰ a Strabono iis scriptis opposita esse, in quibus Aristoteles altiorem philosophiae cognitionem periret. Plutarchus in libro adversus Colotem si in narrat,
quod Aristoteles ot in Ethicis et in Physicis ot per
exotericos dialogos latonis sententiam de deis omnimodo impugnaverit id visum esse nonnullis magis contentionis quam veritatis causa SSe factum.
60 XIII, p. 609 D sq. Συνέβη σε τοι ἐκ των Περιπάτων
τοις μἐν πάλαι τοῖς μετὰ Θεόφρασων, λως v εχουσι τα βιβλία πλην λίγων κα μάλιστα των ἐξωτερικῶν, μηδεν εχειν φιλοσοφεῖν πραγματικῶς, ἀλλα θέσεις ληκυθίζειπι τοι δε υσγερον ἀν Σα
61 Tom. X. p. 586 sq. Reish. άς γε μεν δεας, περι ων ἐγκαλεῖν Πλά νε πανταχου κινῶν ὁ Ἀρισroria ς και πῶσαν μάγων ἀπορίαν αυται ἐν τοῖς θικοις πομνημασιν, ἔν τοις φυσικοῖς διὰ των ἐξωτερικῶν διαλόγων, φιλονεικότερον μοις δοξεν η φιλο φώτερον χεσθαι των δογμάτων τούτων, ως προθέμενος την Πλάτωνος Περείπειν φιλοσοφίαν. cla etiam Plia. ι Aleae c. T.
20쪽
Gellius quid intersesso inter Aristotelis ἐξωτερικὰ et προαμαδεκὰ putaverit, ex ejus verbis judicari poteritβη). Commentationum, inquit suarum artiumque, NURSdiscipulis tradobat Aristoteles philosophus, regi Ale-Xandri magister. duas specios habuisse dicitur alia erant, quae nominabat ξωτεοικά, alia quae appellabat ἀκροαματικά 'Mωτερικὰ dicebantur, quae ad rhetorica meditationes, facultatemque argutiarum civiliumque rerum notitiam conducebant. Ἀκροαματικὰ autem O-cabantur, in quibus philosophia remotior subtiliorque agitabatur, quaeque ad naturae contemplationes disceptationesve dialecticas pertinebant. Huic disciplinae quam dixi κροαμαzικήν . tempus exercendae dabat in Lycein matutinum Nec ad eam quemquam temere admittebat, nisi quorum ante ingenium et eruditionis elementa atque in discendo studium laboremque Xplorasset. Illas vero Ἀζωτερικὰς eodem in loco Vesperi faciebat, easque vulgo juvenibus sine delectu dabat atque eum δειλινον περίπατον appellabat, illum alterum
Supra o0θινον utroque enim tempore ambulans disserebat. librosque suos earum rerum omnium Commentarios seorsim divisit, rub alii Ἀξωτερικον dicerentur, partim κροαμαυκοί. Quum satis perspicue Gellius de hac re, quid senserit, exposuerit, non est quod diutius in eo explicando moremur Quamquam ne Sic quidem Scimus, quae utriuSque generi Scripta agnoscenda sint. Clemens Maeandrinus, qui eum morem fuisse dicit β')
ν κα παρ αυτοῖς πόρρηr εἰναι και η Πασιν ἐπιτρέπειν ἐντυγχάνειν τουτοις τοῖς γράμμασιν ' ἀλλα καὶ οἱ Στω κοι λέγουσι κηνωνι - πρώτω γεγράφθαι τινὰ, α μη αδίως ἐπι λουσι τοῖς μαθηταῖς ἀναγιγνώσκειν μ' οὐχὶ Πῶραν δεδωκόσι πρυrερον εἰ γνησίως φιλο-
post Pythagoram et Platonem Epicureis quoque et Stoicis, ut quaedam Suomam Scriptorum tamquam Secreta apud Se retinerent nec cuilibet eorum usum permitterent, Aristotelis quoque ζωτερικὰ e reserre videtur. Narrat enim a discipulis altera ejus scripta perhiberi σωεερικά, altera communia et ζωτερικά. Ne quid omittatur, quod huc spectet, etiam locum quendam Luciani Samosatensis, qui est in dialogo βίων πρασις, Velim conseras β' , ubi Mercurius, qui Aristotelem jocose venumdatis ejus virtutes praedicans inducitur, alium eum dicit intus apparere, atque Xtrinsecus videatur, alludens Sine dubio ad rumorem qui de varietate ejus disciplinae et Scriptorum increbruerat. Similia sero sed mirum in modum rhetorice amplificata leguntur apud Themistium ββ).
Mirριος, ἐπιεικος, ἁρμόδιος τω βίω et δε μόγιστον, διπλους Agor. Πῶς λέγεις υλλος ἐν ὁ ἔκτοθεν ναινόμενος, ἄλλος α λεν σθεν εἶναι δοκεῖ, με ην πρίη αυτον, μέμνησο τον μεν ἐσωτερικὸν τυ δε ἐξωτερικὸν καλεῖν. 65 Orat. XXVI, p. 19, B sqq. ed. arduin. Αοτὸς δε δ ἐφάπασιν Ἀριστοτέλης ἄρα ἄπορός τε και μῆχανος ἐφάνη τον καινόνυ προςαντουργησαι και οὐ πρῶτος μεν διέταξε χωρις τον λογους κατὰ φυλα κύστους εἶναι - τε προ ενα ἀγῶνα ὁρῶσι και σοι προς ἐπιστήμην τῶν ἔντων και σοι προς ἀρετον ἐξηγουνται πρινγὰρ ἀναμὶξ ἄπαντα ην συμπεφυρμένα σπερ η Μήδων στρατιὰ πριν Κυαξάρην διατάξαι τυν Ληiόκεω. Issio δε Ἀριστοzἐλους και το μη