장음표시 사용
21쪽
Atque hi sere sunt scriptores, qui m libris suis
aut ipsis verbis ξωτερικῶν λόγων mentionem faciunt aut eos Significare voluerunt. Plura autem, quam hi omnes, Veteres Aristotelis interpretes osserunt, Ammonius ermeae, Simplicius, Ioannes Philoponus, David, alii quos acile animadvertas eadem industria versatos esse in distribuendis Aristotelis scriptis, qua ipse Scriptor omnes disciplinas et scientias ordinandas sibi illustrandasque Susceperat. Qui etsi in universum inter Se consentire videntur, in singulis tamen alios aliter StatuiSSe apparet, quod certum est argumentum, hanc eorum distributionem ab ipsis magis vel ab alio nesciequo Sse excogitatam, quam ab Aristotele prosectam. Quorum interpretum ipsa verba quum longum sit hic adscribere, breviter de distributione, quam Aristotelis scriptorum instituerunt, VideamUS. Ac primum quidem Ammon Ius Hermeae duplicem quandam divisionem proponere videtur. In altera ei posita sunt primum, quae ipse dicit μερικά, quae privatim ad unum aliquem scripta sint, velut Epistolae et quae alia rogatus ab Alexandro Macedonum rege, istoteles confecerit, tum, quae dicit τὰ καθόλου hoc est, quae ita scripta sint, ut in iis non Singulae quaedam partes Sed omne inlicujus quaestionis loci per-
tractentur, ut libri de Anima, libri de Generatione et Corruptione, auscultationes physicae, denique, quae nominat τὰ μεταξύ, quae media sunt inter τὰ καθόλου et τὰ μερικά. In altera divisi0ne Scripta πομνηματικὰ et συνταγματιxi distinguit, quorum illa, Ἀπομν'-ματικὰ conjectaneorum et commentariorum instar ad memoriae subsidium quasi quaSdam litterarum copias, unde lacile si usu venisset, depromeret, breviter et incondite congesserit. Haec πομνηματικὰ iterum dividit, ut quaedam eorum sint μονοειδq, hoc est. in quibus de una tantum re velut de Anima, de Coelo cet. alia ποικίλα, varia, in quibus de pluribus rebus quaesiverit. - Ηis opponit συνταγματικὰ quae dictionem quoque et elocutionem rei ipsi aptam et convenientem habeant et argumentorum bene dispositam distinctionem.
Συνταγματικῶν altera SSe διαλογικά. altera αὐχοπρύ- σωπα illa SSe, quae non e Sua perSODR ODSeripSerit, sed in quibus Platonem secutus aliorum perSona loquentes induxerit,' quae quia in Sum communem et multitudinis scripta dilucide et perspicue fuerint, rejectis dissicilioribus ratiocinationibus, Ἀξωτερικὰ quoque O
diSSerat; quae eadem vocari κροαματικά, quod in iis veris et persectis auditoribus disciplina tradatur maximo autem differro dicit διαλογικὰ ab υτοπροσώποις Nam in αὐτοπροσώποις quatenus id persectos auditores in his disserat, quae sibi videantur quaeque sentiat, subtilissimis fulta argumentis exhiberi ita ut vulgi captui accommodata non sint; Iecu esse in διαλογικοῖς in quibus etiamsi, quae sibi videantur, proponat, non tamen ita, ut vulgi judicium capere nequeat ββ) Porro
22쪽
Paullo aliter Simplicius, doctissimus Aristotelis interpres, Scripta ejus dividit. Nam quum Ammonius Aristotelis scriptorum τὰ μῖν, μνημα Gκὰ et συνgαγματικὰ esse dicat, Simplicius tantum τὰ καθόλου in πιμνθματικὰ et συνταγμαMae dividit, quumque Ammonius λα- λογικὰ etiam ξωτερικὰ vocari tradat, Simplicius ἱστορικὰ et διαλογικὰ ad ξωτερικὰ refert. Quae Ammonii et Simplicii divisiones, quantum inter se disserant quaeque inde nascantur diversitates, acile cogn0Sci
tur Ioannes Philoponus et Danid, alii Aristotelis interpretes iique Sane insignes Z). Ab horum judiciis differt, qui multo post vixit, u- stratius Sive qui alius commentarios illos ad Ethica Nicomache scripsit' , qui tradit esse ξωτερικά, quae ad unum aliquem, qui praeter communem auditionem aliquid quaereret aut desideraret, Aristotele conscripsorit. Alio loco docet ξωτερικους λύγον eSse Sermones vulgi, ad quo philosophus provocaverit β').Ρotest ex his perspici multum jam veteres de vera
εξωτερικῶν λύγων natura quique qualesve essent, dubitavisse, vel potius in eadem qua nos ignorantia Versatos esse. Non minu recentiorum de ea re sententiae inter se discrepant, inter quas, quum longum Sit, OmneSenarrare, digna Si quae notetur sententia . admoti,
viri doctissimi quam ab iliis acceptam Melandit in
67 Soholi in Aristotelem collegit trandis p. 35. sol. 6 in 10 sq. et p. 24. sol a lin. 18 sq. 68 Α Ethic Nicom. I, c. 13,9. 'Eκεῖνα ἐν κροαματικὰ ὀνομαζόμενά σον, ἐπει προς τους κοινῶς ἀκροωμένους γεγένηΤαι' ταυτα δε ἐξωτερικά, διό τοίτων ἔκαστον προς δενα ζητησανωγέγραπται ἔξω τος κοινος ἀκροάσεως. 69 ibid. VI, 4 ἐξωτερικους λόγους Xplicat, ους Πω ος λογικ6ς Παρ&δίσεως κοινως Τὰ Πλήθη νασί.
33 excursu VI a Cicoronis libros de Finibus ψ). Censet
Madvigius Aristotelem nec generatim libros uos de-SCTisSiSSe, nec quosdam Occulto habuisse, nisi quod nonnulli non celeritor consecti sint. Qui apud ipsum
εξυπερικοὶ λόγοι commemorentur, eo non libro e8SQ. sed communes 1ominum non rudium eXtra Seholam Ser-m0ne notionesque et τοι κατὰ φιλοσοφίαν λόγοις contrario poni eorum mentionem Aristotelem sacer aut testificandi causa, aut, ut eos in praesens Suffcero et tenendo esse dicat, quum subtilius rem Xquirere non Vacet. Hanc interpretationem, in quam jam ante elim alii, primus eidlerus Z inciderant, o verbis Iloqile esse pittat. Mischii η' sent0ntiam et Sinhri η' int0rpretationem dicit, illius, quod usus loquendi advor-Setur, alterius, quod mira et multiplex sit. Totam auteni Arist0tolis librorum divisionem ortam esse Titat ex falsa interpretatione appellationis εξωτερικῶν λύγων). Quod quomodo probare conetur, apud ipsum velim Videa S, quum ejus τῶν ξωτερικῶν λόγων interpretatio nobis quidem non minu quam eorum, quo reprehendit falsa esse videatur. Quamquam recte dicit Aristotelem nec generatim libros Suo deScripSiSSe, nec quOS-dain occultos habuisse. Etenim si Aristoteles passim ad ζωτερικοῖς λόγον provocat, quiS, UaeSO, contem dat, en e SSe consectam ab ipso Scriptore librorum suorum distributionem aliquam Sed illud, quod ξωτερικους λόγους censet fuisse commune hominum non riuilium Xtra scholam sermone notioneSque jam ea de causa recte dubites num verum Sit, quia omnino
Aristoteles judiciis multitudinis non multum tribuere
70 p. 860 sq. Viri doctissimi auctoritas facit, ut multi adhuc ejus sententiae addicti sint. 71 De genuino veterum docendi modo p. 6 cf. Buhle ad Arist. p. I 13 sq. 72 Ins Gottinst. elehrte Ana. 2 Bd. 1834. p. 1893 sqq. 73 Aristotelia I p. 26 sqq.
23쪽
34vidotur ' Si autom nihil tribuit multitudinis judiciis,
vix intellexeris, quoni0do concedat quidquam hominum
non rudium Xtra Scholam communibus Sermonibu Rutnotionibus, unde in judicando et sentiendo multitudo plerumque pendere Solet, ut hodie. Sic certe omnibu8 temporibus. Ium etiam ipsius sententiam ipse Sus loquendi minime adjuvat, velut επέσκεπται ἶβ) Scilicet
non ἐπέσκεπται in communibus hominum non rudium sermonibus, Sed tale homines extra scholam, si quid plurimum σκέπτονται. disputant. deliberant, disceρtant, quaerunt, Speculantur, loquuntur, non autem disputaverunt nec locuti sunt atque ne decet quidem philosophum minimeque Aristotelem aliorum niti auctoritate, nisi ante exploraverit, Satisne vera Sint quae alter sentiat. Falsam omnino dux esses interpretationem
intelliges, ubi ipsam rem mecum accuratiuS XuminmeriS. Quaeris igitur quaenam Sit ratio m εξωτερικῶν λόγων Hoc ex ipsis maxime cognOSCendum AESS Rrbitror quum etiam nostri temporibus exstent Aristotelis ξωτερικοὶ λόγοι, partim in libris, quos e nomine significat. de uellibus infra suo doco dicendum irit, alii ejus scriptis intermixti, velut quaestio de temporis natura instituta φυσικ. ἀκροασ. IV. 10 sq. , ubi quod mentio fit ξωτερικῶν λόγων statim intellexeris non agi do libris vel scriptis quibusdam Aristotelis eo Domine notis, ad quae lectore relegentur, sed ibi aliquem εξυπερικον λογον institui ipsum At dixeris, vult sortasse quaerere Aristotele de tempori matura propter
74 CD. Eth. Eudem. I, 3, 2 'ομοίως δε αὐταις ovri τὰς των πολλῶν Sc. ἐπισκοπειν ω . εἰκη γὰρ λέγουσι πεδον περὶ ἁπάν- Των, καν μάλισr περ η ἐπισκεπτέον μόνας ἄμπον γὰρ προςφέρειν λογον τοῖς λόγου μηθῶν δεομἐνοις ἀλλὰ πάθους. Locus ut apparet mutilus S et cormaptus). s. th. Nicom. , 5, 2 sq. 75 Et h. Eudem. I, 8, 5.
disceptationes de ea re hominum non ineruditorum vel etiam philosophorum, ut Platonis, qui de tempos agit in Timaeo usqii sententiam corrigere Minime voro. Obstat enim δια cum genitivo conjunctum quod signiscat dii bitationem per ξωτερικοῖς λόγον tamquam per medium quoddam ire et per eo perducendam eSSe. Accedit, quod, ubi alios notat, id plerumque sit nomine cujusque addito, ut paullo ante ZZ), ubi latonem τηνυλ και την χώραν idem esse dicere ait. Nihil igitur restat, nisi ut nostro loco Aristotelem aliquem ξωτερικῖν λόγον inire dicamus. Qiuaerit autem tempus iitrium
earum rerum Sit, quae Sint, an earum, quae non Sint;
deinde qua sit Hu natura. Censet Suspicari quempiam posse ideo tempuS OB SSe earum rerum, quae Sint, quia pars Hu jam fuerit, nec Sit, par futura sit necdum sit. Ex his autem constare et tempus infinitum et quod semper Sumatur. Quod vero constete ii S, quae non Sint, non OSS Videri arium rerium esse, quae Sint. Ad haec accedere, ut cujusvis rei dividuae, si sit, necesse sit, quando Sit, ut omnes ejus partes esse aut aliquas tempori autem alias partes interiisse, alias futura eSSe, raeSentem SSe nullam, quum tempus dividuum Sit ιις autem vel quod momento praeSen Sit, non eSSe partem temporis metiri enim partem Vel mensuram esse eam totius et necesse esse totum compositum sit e partibTIS; templis vero non videri compositum SSe e iis, quae momento praesentia sint. Porro ipsum nunc Vel momentum praeSens, quod videatur disterminare praeteritum et futurum. utrum imum atque idem Semper sermaneat, an sit
aliud et aliud, non lacile esse ad videndum. Nam si sompo sit aliud et aliud, nulla autem Sit earum quae in tempore sint, alia et alia pars Simul, misi si qua
24쪽
contineat et altera contineatur, ut minu tempuS majore, quod Vero nunc non sit, antea autem fuerit, necesse Sit interisse aliquando, etiam nunc praeSentia Simul Secum non futura esse necesse esse, Sed interiSSe
Semper quod ritus fuerit. t in semet ipso, ut interierit, fieri non posse, ilia tum fuerit 783. in alio autem nunc, ut interierit quod prius fuerit nunc, non sori posse. Scilicet sumatur fieri non posse, ut cohaereant inter Se quoq71 tempore praesentia sicuti punctium puncto; si igitur in eo, tuo fuerit deincepS, OH interierit, sed in alio, in mediis nunc, ita infinita sint, simili esse, id quod fieri non possit. Nec vero fieri potest, inquit, ut semper idem permaneat, nulliuSettim rei dividua terminatae unus est terminUS , nec si ad unum est continua, nec Si ad plura praeSeΠS autem vel nunc est terminus et tempus licet timeretereunatum. Praeterea si simul esse tempore et neque prius neque posterius esse nihil aliud est, nisi in eodem esse et in praesenti nunc esse, certe Si ea, quae Sunt priora et quae posteriora essent in hoc nunc prae- Senti, etiam ea, quae ante decem millia annorum facta Sunt, Simul SSent iunciis, quae sunt sacta hodie, necesset quidquam prius aut posterius aliud alio.
Tali modo de iis, quae in ipso tempore Sunt, ex εξωetερικὼν λόγον disputavit. Per eundo disserit in
IIS quae . . Sequuntur, quid Sit tempus et quae ejus natura quae quum longiora Sint quam ut huc transscribi possint, apud ipsum velim videas.
78 Non sensisse videtur Aristoteles, se quodam modo repugnantia inter se locutum esSe. Nam si ianc vel praesens momentum omnino nulla est temporis pars, ne interire quidem potest nec manere. Qui enim, quaesiveris, interire potest id, quod omnino ne os quidem Si autem antea erat, quia non particeps erat nullius temporis, etsi vel minimum, aliquod tamen temporis palliam ei tribuendum ess videtur. Sed haec dubitando perseia n0lum G.
Habe unum aliquem ἐξωτερικὴν λύγον atque haud Scio an eorum plures hic illic inter alias ejus disputationes abditi ac minus cogniti lateant '). Quod attinet
ad eorum naturam, videntur SSe quaeStione vel Otius quaestiunculae, disceptatiunculae subtiliores, talia quae praemittuntur aliis tuaestiombus spectantibus ad TeS, quae latius patent quaeque varias dubitationes habere possunt, ut si bene cognitum et perSpectum habeas unum quidque et quid quaeque res Sit quaeque II natura ac vis, ratione ac via de ea disputari
p08Sit. At vero etiam continuo nexu inter se cohaerere εξωτερικοὶ λύγοι possunt et in unum locum SSe conducti ita, ut ab alio quovis scripto nihil fere omnino disserant. Tales esse videntur libri illi Aristotelis, qui Vulgo seruntur 1 θικὰ μεγάλα vel Magna Moralia quod e parum considerate dixisse videar, jam de iis
Prim adspectu apparet hos libros idem argumentum cum Ethicis Nicomacheis habere commune, quod est de moribus vel potius de iis rebus, quae ad hominum Societatem, hoc est, ad rerum civilium rationem pertinent 'I. Sed quamvis uterque tractatus pectet ad res p0liticas vel civiles vel etiam ad summum bonum constituendum hy), tamen esse, quo disserant, haud
dissicultor intelligi poterit. Quamquam enim in utra-
79 mene Iahrbb. v. 1833 Ian. Febr. u. Mar p. 202. HerrΗ. Ritte gerath Gesch. d. Philos IlI p. 22 vorersi aus die sonderbare Vermuthung, ob nicht twa die exoterisclienintersiichunge de Aristoteles
mitte in den soterisclien christe enthalte geWeSen . Creuaer. Quae summi viri sententia quamquam a Creugero improbatur, digna tamen est quae observetur, nec ab omni eam veritate aberrare nobis itidem persua
sum est. 80 myn. Mor. I, 1, 1-3 Ethic Nic. , , 5 et . 81 myu Hor I, 1, 10 et saepius. Ethic Nic. I, 2, 1 et saepius.
25쪽
que disputatione sibi prop0situm habet Scriptor quaerere qui sit finis bonorum, quo consequendo omnium hominum stuclia inter se consentiant, talemque esse selicitatem vel beatitudinem reperit, ejusque effectricem virtutem, clamem in Ethicis Nicomacliuis aliud 'uid consequi velle videtur Non enim cognitionis vel scientiae causa ab eo instituta mi non ut videat, quid Sit virtus, quaerere se ait, Sed ut ipsi boni officiantur et firtutem exerceamus, quod nisi sat, nihil ejus utilitatis osso ) Quod plane secus est in altera disputatione, in qua quam accurati SSime Subtilissimeque naturam ipsam virtutis atque ejus indolem cognoscere ac definiro studet' ) Quare recte iredideris 'alterius tractationis rationem ab altera diversam esse, et alteram magis ad institutionem vitae spectare dixeris . alteramnaagis ad cognoscendi vim rationemque referendam esse
concesseris Atque sic jure de iis existimari possuintelligi licet per totum Magnorum Morallium disserendi modum fontinent enim nihil aliud fere, nisi seriem qiuandam continuam Hisputationum vel definitionum
inter Se conjunctarum, quae a reperiendo Summo bono eoque hominimi prosectae maxime virtutem virtutesque
Sitagula quaeque ad ea pertinent, attingunt, quibus immixta sunt placita philosophorum β' sententiae poeta nam ' β). Opiniones, existimationes, ratiocinationes in Vi algus notae ac probatae, talia, quae sive a prioribus instituta sive communi hominum sensu recepta cita erant pervulgata, ut non dubia SSe viderentur et tamquam communium proverbiorum loco dici solerent ββ .
84 l, 1, 6 sq. 26. . , T I, 20 2l 4 1. 34, 10 sq. I, 35, 25;Π, 6, 2 cf. L IJ, 6. 85 I, 20 21 8 II, 11 , 2 sq. II, ,2 et 29. I. 15. I. 86 Ι. 12 3 sq. I, 13, 1 sq. I, 34, 2; ibid. g. 15; ibid. f. 30: II, 3 9 II, 7, 3; ibid. g. 26 ibid. g. 30 Π, Il. 2 ei 3 ibid. g. 6 ibid. g. 18 II, 12, 1 II, 15, 3 sq.
Atque haud scio an in talibus uobus exagitandis et excutiendis totius disputationis finis sit positus. Maecigitur accuratius Xaminans et aliorum tamqtiam adversantium Victa adhib0ns'Zy it syllogistica arte in
utramque partem concludens β' modo redarguit ''), tum probat 'q), et Saepe in longiores disceptatione AEXCUT-rens' ' animadvertit atque considerat, quid in quaqytere marime probabit ut verum id atur 'g) Sic statimi initio, postquam do virtut vel potius de bono sibi
quaerendum SSe animadvertit oxquirit subtiliter, istudb0num quale sit, quod simulac sibi persuasit esse bonum non in universum sem quod hominibus bonum Sit, de quo dici oporteat, aursus patet in hoc distinguendum 88e bonum quonam Modo dicatur Non enim imple bonum esse, sed dici aut id, quod in quaque re optimum Sit, quod propter Si iam pSihi naturam e etendum Sit, aut cujus qua re participes sint, bonae appellentur, quae sit idea boni, cet. Ita de bon0, quod hic quaerendum Sit, nimium quantum in iis, quae Sequuntur, Multus est Fortasse ratio
ejus in his rebus disserendi optime perspici potest ex iis, quae I, c. 20 alii l leguntur, ubi do sortitudine
dicturus eamque circa fiduciam et metum versari arbitrans quaerit porro, circa cujusmodi metum et fiduciam versetur num ignarus i Sit, qui metuat, ne rem Suam familiarem perdat, aut fortis is, qui in tali caiisa Onfidenti sit animo, necne. Minime vero. Eodem modo qui metuat morbum, eum ignavum vel timidum non esse existimandum nec sortem, qui non metuat Non
26쪽
40 igitur in talibus timoribus aut ductis dici posse censet
esse sortitudinem. At no in talibus quidem, velut Siqili n0 metuat tonitrua aut fulmina aut aliud quid-
ΡIam rerum earum quae hominibus terrorem injiciant. qua qui non metuat, non fortem eum Sse Sed vi'ientem. In tinioribus itaque o fiduciis, hiae homineSattingant, fortem cerni posse, in iisque maXime, quae aut omnes aut plerique metuant, in quibus qui animum non abjiciat eum sortem ess0. His jam definitis con- Siderandum esse censet, quoniam multipliciter sortes dicantur, qualis sit sortis Esse enim propter XΡerientiam fortem aliqtiem, velut milites. Hos Him X- perientia doctos scire in tali aut loco aut tempore aut conditione minime esse periculi itidquam. Sed tali
instructus scientia qui hostes sustineat, eum n0n sortem e88e, quia, Si nihil earum rerum adsit, non UStineat. Itaque quos experientia sortes reddiderit, eos sortes dicendo non esse. Neque Socratem recte sortitudinem scientiam dicere Scientiam enim ex consuetudine XΡerieut1am capientem scientiam effici qui autem propter experientiam hoStes sustineant, eos neque a nobis
dici neque ab ullo dictum iri osso sortes. Non igitur
sortitudinem scientiam esse. Rursus esse sortes aliquose eo, quod Xperientiae contrarium Sit, hoc eSt, propter inscientiam vel imperitiam. Nam qui, quae impendeant, non praevideant, eo propter ignorantiam earum
rerum, quae OBSecuturae Sint in metu non eSSe Verum ne hos quidem fortes dicendos SSe Esse alios, qui sortes habeantur propter perturbationeS, velut amantes et animi ardor quodam aut aestu incitatos. At no hos quidem sortes dici debere, quoniam, Si O-rum perturbationes Sublatae Sint Artes esse desinant. Fortem autem perpetu sortem SSe Oportere nec Veropropter perturbationem aliquam. Quare nec feraS, ut
sues, fortes quisquam dixerit, quia pro Se dimicant,
quum icti d0lorem senserint. Non vero oportere, visit soriis, eum ob perturbationem esse sortem. R SUS esse aliam sortitudinem, quae civilis existimetur, si qui pudor civium inducti pericula subeant et sortes esse videantur. Quemadmodum verbi causa Homerus' δ)Ηectorem dicentem inducat: Πουλυδάμας μοι πρωτος ελεγχεί' αναθήσει, quae causa Sit, quod sibi pugnandum esse credat. At ne hanc quidem dicendam sortitudinem esse, quia de hujusmodi sortitudine eadem, quae antea, dici OSSint. Neque enim quidquam efficere posse sortitudinem, quo sublato sortitudo ipsa sublata sit. Tolle enim pudorem, sortitudinem sustuleris. Porro et aliter sortes existimatos esse ob Spem et bonarum rerum XSpectationem.
Ne hos quidem dici op0rtere sortes, quum tales et in
talibus versantes sortes appellare ineptum videatur. Neminem igitii horum, quos dixerit, fortem appellandum esse. Qualis igitur natura constitutus et qui sit, quem Vere sortem dicas, jam considerandum esse. tque ut paucis inquit, absolvam, qui nulla a Supra dicta causa permotus sortis est, Sed qui, quod honestum esse judicaverit, id saciat, Sive quis concedat, Sive
non concedat. Neque tamen prorSus Sine perturbationeo impulsu fit sortitudo, sed hic impiilsus a ratione oportet proficiscatur honesti causa. Qui igitur ratione ductus honesti causa ad pericula SuScipienda promptus est metu vacans, hic sortis censendus est et in his sortitudo consistit Metu Vacan autem vel intrepidus dici non potest, quando ita acciderit sorti, ut omnino non pertimescat. Qui enim ita est constitutus, ut nihil ei quidquam timoris incutiat, is fortis non est. Nimirum ita et lapis it reliqua inanima sortia essent.
27쪽
Sed oportet et attingat sortem metus o sustineat. Si
enim metu eXper sustinet, sortis non est. Praeterea etiam metu vacans vel intrepidus dici potest, ut jam supra distinximus, propter timores et pericula non omnia, Sed propter ea, quae rem auferre possint. Metu vacans item nec in fortuito et quovis tempore, Verum in quo et metu et pericula prope imminent. Nam Siqui post decem annos futurum non metuit periculum, i nondum sortis est. Sunt enim, qui confidant rO-Ρterea, quod longissime absunt a periculo, qui Si essentPTOXime, morerentur metu. Talis igitur est sortitudo
ot vir fortiS. Per totum hoc caput Aristotelem disserentem de viro sorti e do sortitudine attento animo audivimus et perSperiSSe nos arbitramur talibus disceptationibus non modo contineri disciplinam aliquam alit doctrinam, Sed
definitiones earum notionum, de quibus non inter Omnes conveniebat et aliquo modo ambigi poterat, quae quum quasi antecedere debeant disciplinam quamque, quae in artis formulam redigenda est, velut sic scientia rerum civilium vel si mavis earum, quae ad Orespertinent, apte tales disputationes, quale hae Sunt, ἐξωτερικοὶ λόγοι dici poterant, praeSertim quum AriStOtoles in his magis quam in ullis alii quod Sciam, Opularis opinioni et notionum de quaque re multitudinis rationem duxerit. Nam θικα μεγάλα eas vix dici posse jam inde apparet, quod totus hic locus ad mores Spectans multo brevius et compre8Siu abSolutus est, quam quae dicuntur Ethica Nicomache et Eudemia. Sunt in dubio hau disputationes ab Aristotelo consectae inter ethica opera primae '', quod vel eo probari Ρ08sit, quod ideas quas dicunt, qua a Platone inducta eSSe OnStat, non tam vehementer in his libris op-
pugnat, quam id postea ab eo factum Sse scimus, quibus etsi in summo bono constituendo non profici- Scendum Sse censet, tamen ea quodam modo retinet
et tueri videtur 'β). Quid quod a disputationes specten quandam
dial0gi prae se ferunt. Saepissime enim non Solum ipse interrogat 'q), quasi coram Sit, qui reSpondeat, sed saepe etiam alios tamquam sermonis parte habentes per inquit et inquiunt introdi1cit 'R). Et si dialogus non solum is dicitur, qui cum altero interrogando et reSpondendo instituitur, verum etiam dialogi simile quid esse videtur, si quis secum ipso tamquam cum altero confabulans voce non emissa interrogando et reSpondendo Sermones versat ''), haud scio an hau disquisitione magis, quam ulla alia, quae norimu Aristotelis scripta, dialogorum nomine referendae Sint, quamquam dialogum in iis evanescentem et quasi animam ess autem videmus. Sunt fortasse hi libri illa εξωτερικά, quae Cicero aeque ac commentarios de summo bono esse Sed popillariter et minus limate scripta fuisse affirmat ''). Sicut revera fere sunt. Nam in iis de si immo bono agi jam statim ab initio cerni potest. Populariter autem et minus limate scripta, Si quid video, ea de causa dicit, quia in Summi rebus ut popularem de quaque re opimonem respeXerit, Sic etiam dicor sibi licere ad eam putaverit, modo nimis breviter, modo longius et fusius, interdum minus Ordinatim.
Quam breviter, quaeso, dicit de temperantia 'q), deliboralitates , in), de amicitia ' λ), ut alias omittam; uberius exponit de sortitudine ' ' de justitia ''), aliis.
95DI, 1, 12 et 21 sq. 96DI, 1, 12, 13, 16 I, 2 8, 9, 10 et saepius. 9T II, 3, 15. II 6 8. II, 7, 10 11. II,
11, 12. 98 cf. not. num. 4. 99 De in V, 5, 12.
28쪽
Et quamquam omnino brevitati studere videtur, tamen quam saepe in libri primi capite primo, quum de bono et quidem nobis bono sibi loquendum esse reperiSSet, id ipsium repetit odi alia jusmodi, velut non recte
Socratem virtutes scientias sacere ' β), quod quamquam In eadem causa demonstrare conatur, namen minime
iisdem rationibus. Et ubi do idoa dicoro coepit' ' β' , ea mox relicta ad aliud transit. quo absoluto 40stl0ngiores demum ambages ad illam redit deque ea iterram exponit in ' Vorum etiam alibi est, quod notari 088it I, 23, 1 ubi eodem sero modo atque antea I, virtutes medietates quasdam affectuum
esse censet Quod ut verum esse probet, de medietate Illa quae in eo consistat, ut ne quid nimis aut parum fiat, cuique ad recte agendum plurimium tribuit, eadem fere tractat, quae jam in iis, quae antecedunt, docuerat in ' , scilicet non oportere irasci Supra modum, neque contra ita affectum esse, ut in nulla re umquam IraScare. nam talem quoque hominem jure vituperari, quia nulla re moveri videatur. Pari modo ordinem rerum explicandarum minus diligenter secutus est, ut in universum, sic de singulis
quibusdam Quum enim in libri primi capite extremo de virtutibus se et, quae sint et in quibuS, qua8que Te attingant, egisse dicat, statim a secundi libri initio ad singulas quasdam virtutes considerandas redit, quaS aequiore loco tractari oportebat. Tale aliquid animadverti licet etiam Ι, 35, 27, ubi dubitari posse dicit, utrum prudentia φρύνησις virtus Sit necne, quum tamen jam ante g. 12 prudentiam gρόνησιν virtutem esse dixerit, et g. 17 quod probare Studet, sapientiam
inter virtutes esse numerandam, id ipsunt X eo patere 105 I, 1, 7 et ibid. 26. 106LI, 1 H, et 12. I, 1, 21 sq. 108 I, 7, 3.107
censet, qu0d prudentiam φρύ ιν), qua sapientia melior sit, virtutem dici aequum sit, quum tamen aliquant p08t, ut indicavimus, prudentiam φρόνησιν
virtuten esse evincere Studeat ' . Sed haec hactenus habes in his libris Aristotelem ut ubique, acutis-Simium et in erim notionibus aperiendis et definiendis diligentia praestantissimum illum quidem, sed in ipsis Sententiis ordinandi et aptandis fero minus interdum curiOSum et circumspicientem, quale aliquid plerumque iis, qui ad 0mmunes hominum existimationes disserunt, USU Venire Olet.
Reliquum est, ut videamus, de quibus rebus Aristoteles passim Se ait in ξωτερικοῖς λόγοις XΡ0SUiSSe, eaon in iis libris inveniantur: quas si in iis legi 0-gΠOVerimuS, quali Su quaeque loco res descripta est, haud equidem Sciam, ii id obstet, quo minus BOStrOS libros, h0 est, Magna Moralia ζωτερικοψ λύγους esse jure existimemu8. Atque revera inveniuntur nec admodum difficile est id ostendere. Itaque loc08 percenseamus, in quibus Aristoteles lectores de quaque reconsulendi causa ad ξωτερικοῖς λύγους delegat. Primus veniat locus thicorum Moom. I, 13, ubi quum beatitudinem vim quandam animi virtutem Sequentem dixisset eamque in animo OSitam esse significasset, eum qui ad rempublicam administrandam accesSuru Sit, quum homines bonos et legibus obedientes
efficere velit, cognovi SSe etiam, quae ad animum pertineant, Oportere cenSet eodem modo, quo qui oculos curare velit, opus sit ut habeat totius corporis naturam per8pectam. θεωρημον pergit g. 8, καὶ τω πολιτικῶ περ φυχης θεωρροέον δε τούτων χάριν, και κύων ἱκανῶς πει προς τὰ ζητούμενα et γὰρ ἐπι πλεῖονεξακριβοῶν Ἀργωδέστερον λως Ἀστὶ Ἀων προκειμένων. 109 I, 35.
29쪽
Aέγεται δε περ αυτης καὶ ἐν τοῖς ξωτερικοῖς λύγοις αρκουντως ενια, καὶ χρηστέον αυτοῖς οιοντο ἐν ἄλογον αυτης εἶναι, τυ δε λύγον ἔχον. Haec ita intellexeris: Qui rempublicam administraturUS St, ei animi quoque natura ac vis cognOScenda Si earum, qua diXi, rerum gratia et quatenus Sati est ad ea, quae quaerit ο πολιυκύς); nam i accuratius ea er-quirere conetur, fortaSSe majora suscipiat, quam quibus ad ea quae pectet, opus sit. Hoc est Qui reipublicae administrandae munus susceperit, non dedita opera, ut dicunt, de animo cogitabit et philosophabitur, sed eum tantum in finem iit quae habeat prop0Sita,
ea OBSequatur. - Quum igitur πολιοκω accuratiore animi cognitione non opus sit remittit eum ad ξοπερικον λύγονς, in quibus quoniam nonnulla sufficienter disputata sint, iis utendum ei esse censet Jam quae Sequuntur, ut, unam animi partem expertem esse rationis, participem alteram, in quas dua parte animum
in ξωτερικοῖς λύγοις dividi ait, ea leguntur Magn. Mor. I, 5, 1 Ἀστι δ' η ψυχή, ω φαμέν, εἰς νο μέρη λη- ρημένη, εἷς τε λύγον εχον καὶ ἄλογον. f. ib. I, 35 3:
διωρίσθη μεν ουν περ φυχης ς τυπω και πρότερον, ἔτι το μεν αυτης σε λόγον εχον, et δ' ἄλογον μύριον της φυχης cla ib. II, 16, 2. - Erat autem haec animi in duas partes distributio, a Pythagora prim profecta, aΡlatone quoque recepta, cujus rei praeter Ciceronem 30)Plutarchus 3 3h quoquo et Plato Τη ipse testes sunt.110 Tusc. Disp. IV, 5, 10: Quoniam quae Graeci Πάθη vocant, nobis perturbationes appellari magis placet, iram morbos, in his explicandis veterem illam equidem Pythagorae primum, deii Platonis descriptionem sequar, qui animum in duas paries dividiint alteram rationis participem facilιnt, alteram eaepertem. s. ib. I, 21, 47. 111 Placit phi tis. IV, c. 4: v, αγόρας Πλ&των κατὰ ἐν ἀνωτίτω λόγον διμερη την ψυχήν - r μἐν γάρ σὐλογικων το δε λογον - καr δε το προςui καὶ ἀκριβες τριμερο - γα ἄλογον διαιρουσιν εἴς τε et θυμικον καὶ το ἐπιθυμητικόν. 112 Reip. IV, p. 39
Ex hac quoque re cernere licet, Aristoteli, quum Magna Moralia, vel potius ξωτερικους λόγους Scriberet, Ondum latonis, magistri sui, placita admodum improbanda visa esse quamquam hanc animi divisionem quam parvi postea duxerit, quum diligentius de ea re quaeSi ViSSet, cognoscas ex iis, quae de Animat adit in s 2 ex quo loco hae: adscribore liceat: Ἐχει δ' ἀπορίαν ευθυς, πῶς τε δεῖ μύρια λέγειν et ς φυχῆς, καὶ
πόσα τρόπον αρ ιν ἄπειρα φαίνεται καὶ Ου μόνον τινες λέγουσι, διορίζοντες λογιωικὰ καὶ θυμικον καὶ επιθυμyMκύν, οι δε ο λόγον εχον καὶ το ἄλογο- κατὰ γαρ τὰς διαφορὰ δι' ας ταυτα χωρίζουσι, καὶ ἄλλα φανεῖται μόρια μείζω διάστασιν χοντα τούτων, περι ων καὶ νυν εἴρηται, et τε θρεπτικόν, ὁ καὶ τοῖς φυτοῖς πάρχει καὶ πῶσι τοι ζωοις, καὶ τ αἰσθητικόν,
δέως. Ἐτι δε το φανταστικόν , δ τω με εἶναι πάντωνεαρον, τίνι δε ούτων ταυτὰν η τερον, χει πολλην ἀπορίαν, εἴ τις θησε κεχωρισμένα μύρια της φυχης κτλ.Vidos ex his Aristotelem istam animi divisionem ne agnoscere quidem et rejicere, qua8 niumquam eam probaverit, nec id omnino mirum est. Scilicet quo loco eam probavit, erat is ξωτερικὼς λύγος id est, ab aliis profectius, quem quidem fuit, quum admittere Volobat. Transeamus ad alio locos, qui Sunt de ξωτερικοῖς λόγοις. In Politicorum libr. H, I de optimo reipublica statu dicere aggressus neminem de eo satis apte et rationi convenienter diSputare p088 existimat, qui non antea, quae Sit ita maxime Xpetenda, perquisi-
ὰλλολων εἶναι et μεν ω λογίζεται, λο πιστι κυν προςαγορεύοντες
30쪽
verit. Nisi enim hoc bono cognitum sit, non, quae Sit optima reipublicae ratio, perspici posse. Optime enim
tione optimo reipublica statu utantur, nisi si quid praeter Omnium opinionem accidat. Itaque primum oportere OnStet, quae sit vivendi ratio omnibus hominibus maxime optanda, deinde, utrum in civili hominum Societate eadem sit quae separatim, an diVerSa. Jam pergit ib. g. 2: ομίσαντες υν ἱκανῶς πολλὰ λέγεσθαι καὶ ων ε τοῖς ξωτερικοῖς λόγοις περι ης αριστης ζωης καὶ νυν χρηστέον αυτοῖς. ς ληθῶς γὰρ προς γε μίαν διαίρεσιν ουδεὶς ἀμφιπροήσειεν ἄν,ώς ου, τριῶν οὐσῶν μερίδων των τε κτὴς καὶ τῶν ἐν τω σῶμα καὶ τῶν εν et νυχη, πάνet ταυτα πάρχειν
τοις μακαρίοις δει. In quibus quod alteram enuntiationem ope particulae γαρ prior adjunxit, Significavit, quid sit, quod ad ξωτερικον λόγους provocaVerit, et statim animadverteris esse bonorum in tres partes distributionem de qua illic dix0rit. Respicit autem Magna Moralia vel potius, quid enim nos prohibet
jam iis suum nomen imponere - ξωτερικοῖς λύγους I, 3, 1. Verba Sunt Μετὰ τοίνυν oset εχει τἀγαθὰ καὶ ἄλλην διαίρεσιν. Εστι ra τῶν γαθῶν τὰ μεν εν ψυχῆ, οῖον αἱ ρεχ αι τὰ 'ε τω σώματι, οἷον et γίεια,
κάλλος τὰ δ'εκτός, πλουτος, ἀρχη, τιμὴ τε τι ἄλλο τῶν τοιούεων. ούτων δε τὰ εὐφυχη βέλτιστα Tὰ δ' εν poχῆ διώρισται ἀγαθὰ ει τρία, ει φρόνησιν εις αρε- την καὶ δονην. In quibus quum plane eodem modo bona in tres partes distribuat quorum alia sint in animo, ut Virtutes, alia in corpore, ut bona valetudo, pulchritudo, alia externa, divitiae, dominatio, honor, ea quae in animo Sint optima esSe arbitratur. Deinde, quod breviter concludendo sibi reperisse videtur, istud bonum, cujuS Omne homine maxime appetente Sint, nihil esse aliud quam beatitudinem vel felicitatem, hanc
autem in eo positam esse, ut secundum virtutem Vivatur 'β), id ipsum, ut persuadeat, etiam noStro loco Summo eum studio niti videmus Politicorum enim totum caput primum in eo versatur, ut quod illo altero loco concluSerit, animi bona esse reliqui praeserenda, hoc altero loco probabile faciat, beatitudinem et felicitatem non tam in externis boni eSSe quaerendam, quam ab ipsa virtute repetendam. Quae imm Sati claraeSSe rideantur, non est, tuo in his immoremur, Sed statim illum locum adjungere liceat, qui cum eo, quem modo tractavimus, eandem rationem habere videtur. Dicit in Ethic Eudem. II, 1, 1 Πάντα η αγαθὰ εκῶς η εν φυχῆ καὶ τούτων αἱρετώτατα τὰ ν τ φυχη. καθάπερ διαιρούμεθα καὶ ε τοι ἐξωτερικοῖς λήγο ι ς' φρόνησις γὰρ καὶ ρεχ καὶ δον εν φυχη. In his quod duo tantum genera bonorum OSSe Videtur, id nos prohibere non debet, quo minus hunc locum respicere credamus ad Magn. Morat eundem I, 3, 1, de quo modo mentionem fecimus Quum enim animi bona potiora habeat, quasi sponte reliqua in unum genus coalescunt. Nominatim autem OStro loco pruden tiam, Virtutem, Voluptatem in animo 8Se dicit, quasi in memoriam revocans lectoribu in ξωτερικοῖς λύγοις eandem se ani1mi bonorum divisionem instituisse. Etsi hi jam satis nostram sententiam munitam esSe arbitramur, tamen reliquo loco praetermittere nolumus, quorum Sunt, qui vi quidquam in ea re dubitationis remanere sinant. Legitur in Ethicorum icomacheorum libr. H, 4: To δ' ενδεχομένου ἄλλως εχεινεστι τι καὶ ποιητὰν καὶ πρακτύν, etερον 'ἐστι ποίησις και πρἄξις Πιστεύομεν δε περ αυτῶν και τοι εξωτερικοῖς λόγοι ς. 'Dσι και μετὰ λύγου ξις πρακτικὴ τερύν εω της μετὰ λόγον ποιητικῆς ἔξεως indoi δε περιέχονται in αλλήλων οἰ τε γὰρ ψ πρῶξι ποίησις οὐ- ποίησις πρῶξις εστιν. Quum in Ethic Eudem.