장음표시 사용
271쪽
Assyrios adhuc agenti sibi accurrerent necessitatum articulis adfuturi. His ita ordinatis ipse exitu simulato per Tigrim,
quod iter etiam rebus variis cle industria iusserat instrui, fiexit dextrorsus: & qui cta nocte emensa,mane iumentum quo ucheretur ex usu poposcit: oblatusque ei equus B bylonius nomine,ictu torminis consternatus, dum doloriani impatiens voluitur, auro lapillisque ornamenta dissimi a consperiatari Quo ostento laetior exclamavit,plaudentibus proxias,Baim Ana humiprocidissi, ornamentῶς omm νθoliatam Elpaulispes ' i tentus,ut omen per hostias litando firmaret, Davanam venit castra praesidiaria, unde ortus Belias fluvius funditur in E phratem. Hic corporibus cibo accurate refectis, postridie ventum est ad Callinisum,munimentum robustum, commer candi opimitate gratissimum: ubi ad diem sextum Kal. quo Romae Matri deorum pompae celebrantur annales, & campentum quo vehitur simulacrum Almonis undis ablui perhibetur, sacrorum solemnitate prisco more compta, somno per otium capto eXultans pernoctavit & Iartus. Luce vero sequuta profectius exinde per supercilia riparum fluvialium, eto aquis adolescentibus undique convenis,cum armigera gradiens manu in statione quadam sub pellibus mansit: ubi Saracenorum reguli gontium genibus supplices nixi, oblata ex auro corona, tanquam mundi nationumque suarum dominum
adorarunt suscepti gratanter, ut ad furta bellorum adpositi. Dumque hos alloquitur, Xerxis illius potentissimi regis it
star classis advenit, tribuno Constantiano cum comite Lucilliano ductante, quae latissimum flumen Euphratem aret bat: in qua mille erant onerariae naves ex diversa trabe con totae, commeatus abunde ferentes & tela, & obsidionales machinas: quinquaginta aliae bellatrices, totidemq, ad compaginandos necessariae pontes. Re ipsa admoneor, breviter quantum mediocre potest ingenium, haec instriimentorum genera ignorantibus circumscripta monstrare : & balistae fi-
272쪽
AMMIANI MARCELLINI gura docebitur prima. Ferrum inter axiculos duos firmum
compaginatur & vastum, in modum regulae maioris extentum: cuius eX Volumine tereti, quod in medio ars polita componit, quadratus eminet stylus eXtentiuS, recto canalis angu-1timeatu cavatus, de hac multiplici chorda nervorum tortili- sum illigatus: eique cochleae duae ligneae coniunguntur aptissime, quarum prope unam adsistit artifex contemplabilis,& subtiliter adponit in temonis cavamine sagittam ligneam spiculo maiore conglutinatam:hocque facto hinc inde validi
iuvenes versant agiliter rotabilem flexum. Cum ad extremi- in talem nervorum acumen Venerit summum, percita interno
pulsu a balista ex oculis evolat interdum nimio ardore scintim latas: & evenit saepius, ut antequam telum ccInatur, dolor lethale vulnus agnosca . Scorpionis autem, quem appellant nunc onagrum, huiusmodi Lorma est. Dolantur axes duo Isquernei vel ilicet, curvanturque mediocriter, ut prominere Videanturm gibbas, hique in modum serratoriar machinae connectim tur, ex utroque latere patentius perforati, quos inter per cavernas funes colligantur robust i, compagem ne dis Siliat continentes. Ab hac medietate restium ligneus stylus actexurgens obliquus,& in modum iugalis temonis erectus, ita nervorum nodulis implicatur, ut altius tolli possit, M inci: n ii: summitatique eius unci ferrei copulantur, e quibus pendet stuppea vel ferrea funda: cui ligno fulcimentum proste nitur ingens,cilicium paleis confertum minutis, Validis nexi- asbus illigatum S locatum super congestos cesbites vel latericios aggeres. Nam muro saxeo huiusmodi moles imposiata, disiectat quidquid invenerit subicr, concussi ione Violenta non pondere. Cum igitur ad concertationem ventum fuerit, lapia dc rotundo fundar imposito, quaterni altrinsecus iuvenes re- 3opagula quibus incorporati sunt funes explicantes, i ctrorsus stylum penes uncinum inclinant: itaque demum sublimis ad stans magister,clausti di quod totius operis continet vincula, serat
273쪽
OBER THL. Naereserat malleo forti percunum: unde absolutus volucri stylus,&mollitudine ostensus cilicitae uni contorquet quivi. quid incurrerit collisurumis. Et tormentuna quidem appcllatur ex eo quhd omnis explicatio torquetur. Scorpio autems quoniam aculeum desuperlaabet erectunti: cui etiam onagri
vocabulum indidit aetas novella ea re,quod asini feri cum v natibus agitantur, ita eminus lVides post terga calcitrando emittunt, ut perforent pectora scquentium, aut perfracto is os sibus capita ipsa displodant. Hinc ad arietem veniemus. Eliato gitur abies vel ornus excelsa, cuius summitas duro ferro con eluditur & prolixo,arietis efficies prominulam jeciem, quae forma huic machinamento vocabulum indidit: α sic suspensa utrimque transversis ancribus & ferratis,quasi ex lance vim
culis trabis alterius continetur: eamq3 quantum mensurae r
u tio patitur multitudo retro repellens, rursus ad obvia quaeque rumpenda protrudit ictibus validissimis,instar adsurgentis αcaedentis armati. Qua crebritate velut reciprocifulminis impetu aedificiis sciscis in rimas,concidunt structurae laxatae murorum. Hoc genere operis, si fuerit eorto vigore discussum, xo nudato vallo defensoribus,solutisq; obsidiis civitates muniatissimae recluduntur .Pro his arietum machinamentis iam crebritate despectis conditur machina scriptoribus historicis no ta,quam HelepolimGraeci cognominant. cuius opera diu tu na Demetrius Antigoni filius Rhodo aliisq; urbibus oppugas natis Poliorcetes est appellatus. Aedificatur autem hoc modo. Testudo compaginariar immanis,axibus roborata longis simis. ferreisq, clavis aptata,& contegitur coriis bubulis vi garumq, recenti textura, atq, limo asperguntur eius suprema, ut flammeos detractet& missiles casus. Conseruntur autem so eius frontalibus trisulcae cuspides praeacutae ponderibus femreis graves, qualia nobis pietores ostendunt fulmina vel fictores ut quidquid petierit aculeis exertis abrumpat. Hanc
274쪽
intrinsecus, miles languidiori murorum parti viribus admovet concitis :& nili desuper propugnantium valuerint vires, collisis parietibus aditus patefacit ingentes. Malleoli autem teli genus figurantur hac specie: Sagitta est cannea, inter spiculum & arundinem multifido ferro coagmentata , quae in ς muliebris coli formam, quo nentur lintea stamina, concavatur ventre subtiliter & plurifariam patens, atque in alveo ipsis ignem cum aliquo suscipit alimento. Et sic emina lentius arcu
invalido ictu enim rapidiore extinguitur si haeserit usquam
tenaciter cremat, a quisque conspersa acriores excitat aestus roincendiorum, nec remedio ullo quam superiacto pulvere consopitur. Haetenus de instrumentis muralibus, e quibus pauca sunt dicta: nunc ad rerum ordinem revertamur. Adscitis Saracenorum auxiliis, quae animis obtulere promptissimis, tendens Imperator agili gradu Cercusium, principio mensis Aprilis ingressus est munimentum tutissimum,& fabre politum: cuius moenia Abora 9 Euphrates ambiunt flumina,velut spacium insulare fingentes. Quod Diocletianus
exiguum ante hac la suspectum muris turribusque circumdedit celsis,cum in ipsis barbarorum confiniis interiores limites aciordinaret,ne vagarentur per Syriam Persae, ita ut pauc is ante annis cum magnis provinciarum contigerat damnis. Namq; cum Antiochiae in alto silentio scenicis ludis mimus cum Uxore immis Ius e medio sumpta quaedam imitaretur, popul O Venustate attonito, coniunx, Nis simntu es, inquit, en Oersa, &retortis plebs universa cervicibus, exacervantia in se icta declinans spargitur passi nati. Ita civitate incensa, & obtruncatis pluribus, qui pacis more palabantur effusius, incensisque locis finitimis & vastatis, onusti praeda hostes ad sua remearunt innoxii: Mareade vivo exusto. qui eos ad sitorum inter- Ioitum civium duxerat inconsulte. Et haec quidem Gallieni tem oribus evenerunt. Iulianus vero dum moratur apud Cercuitum, ut per navalem Aborae ponicin exercituS di omnes sequelar
275쪽
uasirent litteras tristes Sallustii Galliam praefecti sus cepit orantis suspendi expeditionem in Partho' obtestantis-quc ne ita intempestive, nondum pace numinum exorata, im revocabile subiret exitium. Posthabito tamen sua re cauti ses simo,fidentius ultra tendebat: quoniam nulla vis humana virtus meruisse unquam potuit ut quod praescripsit fatalis o do, non fiat. Statimque transgrestus, pontem avelli praecepi ne qua militum ab agminibus propriis revertendi fiducia rormancret. Pari sorte hic quoque omen illaetabile visum est, ain o paritoris cuiusdam cadaver extentum carnificis manu deleti: quem praefectus Sallustius praesens ea re supplicio capitali Amnaverat. quod intra praestitutum diem alimentorum a gmentum exhibere pyllicitus, casu impediente frustratus est. Sed miserando homine trucidato, postridie advenit . ut illeu promiserat, alia classis abunde vehens annonam , . Profecti exinde Zaitam venimus locum, qui olea arbor interpretatur. Hic Gordiam Imperatoris longe sonspicuum vidimuS tum lum, cuius actus a pueritia prima exercituum, felicis inductus &insidiosum interitum digessimus tempore co-m tenti. Ubi cum pro ingenita pietate consecrato Principi pa- rentanet,perget eique ad Duram desertum oppidum, procul militarem cuneum conspicatus stetit immobilis: eique dubia tanti quid ferrent. offertur ab eis intimanissimi corporis leo, cum aciem peteret multiplici telorum iactu containis. Quo omine velut certiore iam spectaculi prosperioris elatus, exuutantius incedebat: sed incerto fato fortunae aliorsum pror pit eventus.Obitus enim regis portendebatur, sed cuius,crat 'incertui . Nam & oracula dubia legimus, quae non nisi casus discrevere postremi: utfidem vaticinii Delphici, quae post 3o Halyn flumen transmissum maximum regnum disiccturum praedixerat Croesum & aliam quae Atheniensibus ad certa dum contra Medos oblique aestinaverat ma Ie sortemque his posteriorem veram quidem,sed non minus ambigua et
276쪽
26 AMMIANI MARCELLINI. te Oeaci a Romanos vincere posse. Hetrusci tamen aruspiaces qui comitabamur, gnari prodigialium rerum, cum illis procinctum hunc saepe arcentibus non crederetur, prolatis lubris ritual: bus ostendebant signum hoc este prohibitorium, priticipique aliena licet iuste invadenti contrarium. Sed cati scabantur philosbphis refragantibus, quorum reverenda tunc erat autoritas, errantium subinde,& in parum cognitis pers Verantium diu. Etenim ut probabile argumentum ad fidem
implendam scientiae suae id pertendebant, quod & Maximiano antehac Caesari cum Narse Persarum rege iam congrcst I.
ro,itidem leo & aper ingens trucidati simul oblati sunt,& s perata gente discessit incolumis: illo minime contemplato, quod aliena petenti portendebatur exilom,& Narses primus
Armeniam Romano iuri obnoxiam occuparat . Secuto itidem die, qui erat VII. Idus April. sole vergente iam in occasum ex parva nubecula subito aere crassato usus adimitur lucis : & post minacem tonitruum crebitatem & fulgurum, Iovianus nomine miles de caelo tactus cum duobus equis concidit, quos potu satiatos a flumine reduceba . Viso harum rerum interpretes arcessit: interrogatique etiam id ve- a.
tare procinctum fidentius adfirmabant, fulmen consiliarium esse monstrantes: ita enim appellantur,quae disquadent allia quid fieri vel suadent. Ideoque hoc nimis cavendum, quod militem celsi nominis cum bellatoriis iumentis extinxit: Mhoc modo contacta loca, nec intueri, nec calcari debere ful- asgurales pronuntiant libri. Contraphilosophi candorem ignis sacri repente conspecti nihil signincare aiebant. sed esse acria oris spiritus cursum, ex aetheic aliqua via ad inferiora detru- sum: aut si exinde praenoscitur aliquid, incrementa claritudinis Imperatori portendi gloriosa coeptanti,cum constet flam- mas suapte natura nullo obstante ad sublimia convolare. Peracto igitur ut ante dictum est ponte, cunctisque transgressis, Imperator antiqvssisunum omnium ratus est miluom esloqui sui
277쪽
ihi rectorisque fiducia properantem intrepide. Signo itaque
per lituos dato,cum centuriae omnes,& conortes,& manipuli convenissent, ipse aggere glebali adsistens, coronaque celsarum circumdatus potestatum, talia ore sereno disseruit, favos rabilis studio concordi cunctorum2. Contemplans maximo viaribus eae alacritate vos Uigere ortissmi militα, concionari dis sui dadiur, rationi multiplici,non nunc primiti,ut maledici mustant, Flamanos penetrasse regna Fersi s. pomis ut Lucustum transeram vel FPompeium, qui per ZAlbanos cruassagetho, quos ZAlanos Io nunc appellamus,hac quos natione perrupta vidit Cassios lacus: V ntidium nor imus EAntonii legatum stram per hos tractus innumeras edidce. Sed ut a vetustate ΔFedam,haec quae tradidit recens memoria replicabo. Traianus strursus Severus hinc punt digressi victores strophaeati: redissis d. pari splendore innior dianus, cuius monumentum nunc ti inius honorate, apud Rc inam fuerato oogato rege Persarum, nisectione UPhilippi praesidii praetorio, cel se iuvan. tibim paucis in hoc ubi epulms es loco, vulnere impιο cecidi . Me
erravere diu manev eius inulti,quod velut clarente iussititia,omnes qui
in eum cons ravere,cruciabilibus interιere ριpplicias. Et illis quidema Q υoluntas ad altiora prope orsubire impulit sacinora memoranι nos
υero miseranda recens captarum urbium, sinultae caelorum exercitu
um umbrae, Udamnorum magnitεdinra,charorums amissioneου ad haec quae proposuimus hortantur,ut solemursocios,ut medeamur praeteritis, eae honorata huius lateris securitate rep. quae de nobis magnifice loqua-as tur psertim, relinquamus. sedero ubis vobis adiumento numinis simpiterni Imperator, N antesignanus,lae conturmalis ommius secundis, ut reor. EAt ortuna versabitis in pugna me usquam suderit, mihi veropro Flamano orbe memet vovisses iciet, ut Curtii cra utiis
veterre, s clara prosapia Meciorum. diabolenda nobis natio moles sima, cuius in gladiis nondum nostrae propinquitatis exaruit cruor. Plurer absumptae μιnt maioribus no ris aetates,ut interirent radicitus,
quae vexabant. MDeviata es perplexo j diuturno est arte Carthago e sed eam dum inclytus timuit superesse victor, evertit funἀitus. ω L l mantiam
278쪽
26s AMMIANI M ARCELLINI mantium Scipio post multiplicre casius obsidionu emenses , Fidenas , ne imperis Fubcrescerent aemula,Romasubυertit: o Faliscos ita oppressi,
Veios,ut suadere nobis laboret monumentorum veter Noe , ut has civitates aliquando valuisse credamus. Hec ut antiquitatum perntus exposui: superes ut amditate rapiendi posthabita, quae insidiatrixsive 'Iomani militis siuit qui 1 agmini cohaerens Incedat, cum ad necesstatem congressiendi fuerat ventum, signa propria siquuturu .
sciens quod si remansierit usquam,exectu cruribus retinquetur. enim praeter dolos, insidias hostium vereor nimium caldorum. Ad summam possicior universis, rebuspost haec prostere mitigatis, a que omni praerogativa principum, qui quod dixerιnt veIcenstuerintpropotesate autoritatis iustum esse existimant,rationem redite consultorum vel sicm i quis exegerit redditurum C circa erigite Iam nun quae', σι ite animos se os musta praesiumentes bona es aequata 'tensi cum quidquid occurrerit diffficile subituri, eg coniectanire aequa-tati sempersilere iungi victorian . Conclusa oratione ad hunc
gravissimum finem, ductoris gloria praeliator miles exultans, spe aue in prospeium elatior, sublatis altius scutis, nihil peri culosum fore vel arduum clamitabat,sub Imperatore plus ubi laboris quam gregariis indicente. Maxime omnium id numeri Gallicani frem:tu laetiore monstrabant: memoreS ali'uoties eo ductante peroue ordines discurrente, cadentes vidis legentes aliquas alias supplicantes. Res adegit huc prolapsa in excestu celeri situm monstrare Persidis,desc riptoribus gentium curiose digestum e quibus aegre vera diXere paucissilini. QDd autem erit paulo proicitor textus, ad scientiam pron. ciet plenam ,. Quisquis enim adfectat nimiam brevitatem . ubi narrantur incognita, non quid signatius explicet, sed quid debeat praeteriri, scrutatur. Hoc regnum quondam eXiguum, multisque antea nominibus appellatum,ob causas quas saepe retulimus, cum apud Baby na Magnum fata rapuistent Alexandrum, in vocabulum Parthi concessit Arsacis obscure peniti, latronum inter adolescentiae rudimenta ductoris, ve-
279쪽
LIBER X XIII. ais rum paulatim in melius mutato proposito,clarorum contextu
factorum aucti sublimius. Qui post multa gloriose & fortiter gesta, superato Nicatore Seleuco eiusdem Alexandri succesibre, cui victoriarum crebritas hoc indiderat cognomens tum,praesidiisque Maccdonum pullis ipse tranquillius agens, temperator obedientium fuit & arbiter lenis. Deniq; post finitima cuncta,Vi Uel aequitatis consideratione, vel nactu subacta, civitatum 2 castrorum castellorumque munimentis oppleta Perside, adsuetaetaque timori ene accolis omnibus, Io quos antea formidabat, ipse medium agens cursum aetatis, placida morte decessit . Certatimque summatum & vulgi sententiis concinentibuet, astris ut ipsi existimant ritus sui consecratione permixtus est omnium primus. Unde ad id tempus reges eiusdem gentis praetum lui, appellari se patiun-Is tur Solis fratrcs & Lunae: utque Imperatoribus nostris Augusta nuncupatio amabilis est & optata, ita regibus Parthicis abicctis & ignobilibus antea, incrementa dignitatum felicibus Arsacis auspiciis accestere vel maxima. Quamobrem numinis eum Vice Venerantur & colunt, eousq; propagatis ho-zo noribus, ut ad nostri memoriam non nisi Arsacides sit, quis, quam in suscipiendo regno cunctis anteponatur: & in qualibet civili concertatione, quae quotidie apud ec 3 eveniunt, ut sacrilegium quisque caveat, ne dextera sua Arsacidem arma gestantem feriat Vel privatum. Satisque constat hanc gentem
1 regna, populis vi superatis compluribus,dilatane adusq, Propontidem & Thracias : sed alte spirantium ducum superbia,
licenter grallantium per longinqua, aerumnis maximis imminutam. Primo per Cyrum, quem Bosphori fretum cum multitudine fabulosa transgrestitiai, ad internecionem delevit Ta-3Q myris regina Scytharum, ultriX acerrima filioru nati. Deinde cum Darius, posteaque Xerxes Graeciam clementorum usu mutato aggreisi, cunctis pene copiis terra marique consum ptis, vita ipsi tutum invenere discestum: ut bella praetereamus
280쪽
26R AMMIANI MARCELLINI Alexandrina, di testamento nationem omnem in succetari unius iura translatam. Quibus peractis transcursisque temporibus longis sub consulibus,& dcinceps in potestaten Cae- - larum redacta rep. nobiscum eae nationes subinde dimicarunt, paribusque momentis interdum, aliquoties superatae, I - . nonnunquam abiere victrices. Nunc locorum situm quantum ratio sinit,carptim breviterque absolvam. Hae regioneSin amplitudinus diffusae longasia latas ex omni latere insulosum & celebre Persicum ambiunt mare: cuius ostia adeo esse perhibentur angusta, ut ex Harmozonta Carmaniae pro- xo montorio contra oppositum aliud promontorium, quod appellant incolae Maces, sinc inpedimento cernatur. Quibus angustiis permeatis, cum latitudo patuerit nimis cX tensa, navigatio aciusq; urbem Teredona porrigitur, ubi post iacturas multiplices pelago misceriir Euphrates : omnisque sinus dita Is
mensione littorea in numerum Uiginti militum stadiorum, velut spatio detornato finitur, cuiuS per oras omnes Npid Ο- , . rum cst densitas x vicorum, naviumque crebri discursus. Er-
go permeatis angustiis antedictis Venitur ad Armeniae sinum Orienti obiectum: intervallo Cantichus nomine panditur si- ΣΟ, nus australis: haud procul inde alius quem vocant Chaliten occiduo obnoxius 1ideri. Hinc praestrictis pluribus insulis, Lquibus paucae sunt notae, Indorum mari iunguntur Oceano, qui ferventem solis exortum suscipit omnium primus, ipse quoque nimium calens. V tque geographici styli formarunt, as hac specie distinguitur omnis circuitus antedictus. Ab Arctoo cardine adusq, Caspias portas Cadusiis conterminat,&Scytharum gentibus multis,&Arimaspis hominibus luscis α feris: ab occidua plaga contingit Armenios, dc Niphatem Scin Asia sitos Albanos,mare rubrum,& ScenitasArabas,quos go i Sarracenos posteritas appellavit: Mesopotamiam sub axe meridionali desiectat: Orienti a fronte contrarius, ad Gan- gen extenditur dumen, quod Indorum intersecanS terraS, in.