장음표시 사용
431쪽
existimabat,inremisse ab extremis regionum intervallis exhibitis omnibus, quos solutus legibus accusatorperduci debere profunda securitate mandarat, suscipi quaestionem crimianose praecipit. Cumque nodosis coartationibus, aequitate, diu iactata & nexibili adseveratione perditi nebulonis du- σrante,nullam confessionem eX primere tormenta gravia po-
tuissent, ablegatosque ab omni huiusmodi conscientia veritas ipsa viros ostenderet claros , calumniator quidem ita ut antea honorabiliter colebatur: illi vero exilio & pecuniariis adflicti dispendiis, paulo postea reddita sibi mulcta sunt re- to vocati, dignitatibus integris & splendore. Nec tamen post
haec tam poenitenda repressius actum est vel pudenter, no reputante alta nimium potestate, quod recte institutis ne cum inimicorum quidem incommodis in delicta convenit ruere voluntaria: nihilque sit tam iniquum, quam ad ardua imperii supercilia etiam acerbitatem narurae adiungi. Sed Heliodoro incertum morbo an quadam excogitata Vi mortuo nolim dicere utinam nec ipsa res loqueretur l funus eius per Vespillones elatum pullati praecedere honorati complures, inter quos & fratres visi sunt consulares. Ibi tunc rectoris imperii zocaries tota stoliditatis apertius est profanata: qui cum abstinere incon labili malo rogaretur, obnixe inflexibilis mamst: ut videretur aures occlusisse ceris, quasi scopulos sirenaeos transgressurus. Superatus tamenprecibus destinatis, tan-
m nudatis capitibus infaustam bustuarii libitinam adusque asQulcrum incedentes pedibus, quosdam etiam com plicatis
articulis, praeire manclavit. Horret animus reminisci, quo iustitio humiliati tot rerum apices visebantur, & praecipue consulares, posticipiones x trabeas & fastorum monimenta mundana. Inter quos omnes adolescentia & Virtutumis 3o
pulcritudine commendabilis noster Hypatius praeminebat, vir quieti placidique consilii, honestatem lenium morunti velut ad perpendiculum libram: qui & maiorum claritudini. , gloriae
432쪽
gloriae fuit, & ipse posteritatem mirandis actibus praefecturae geminae decoravit. Accessserat hoc quoque eodem tempore ad Valentis caeteras laudes : quod cum in aliis ita saevia. ret infeste, ut poenarum moras aegre ferret finiri cum morte, Pollentianum tribunum malitia quendam exssiperantemo,s iisdem diebus convictum confessumque, quod exsiccto vivae mulieris ventre atque intempestivo partu extracto, infernis manibus excitis de permutatione imperii consulere ausus est: familiaritatis eius intuitu ordine omni mustante abire iussit inlaesum salutem & invidendas opes & militiae statum inte- Q grum retenturum. O praeclara informatio doctrinarum , munere coelesti indulta felicibus, quae vel vitiosas naturas si pe excoluistit quanta in illa caligine temporum correxisses, si Valenti scire per te licuisset, nihil aliud esse imperium, ut sapientes definiunt, nisi curam salutis alienae: bonique esse moderatoris, restringere potestatem resistere cupiditati omnium rerum & implacabilibus iracundiis: noneque, ut Ca sar dictator aiebat, miycrum est instrumentum sine turi reco dationem crudelitatis: ideoque de vita & spiritu hominis, , . qui pars mundi est & animantium numerum complet, latuis rum sententiam diu multumque cunctari oportere, nec principiti studio ubi irrevocabile factiam est agitari: ut exemplum est illud antiquitati admodum notum. Apud proco sulem Asiae Dolabellam Smyrnaea materfamilias filium proprium & maritum venenis necasse confessa, quod filium ex priore viro ab eis occisum comperisset, & comperendinata, cum consilium,ad quod ex more dilata est, anceps quid inter ultionem &scelus statui debeat haesitaret, ad Areopagitas missa est, Athenienses iudices tristiores: quorum aequitas deorum quoque iurgia dicitur distinxisse. Hi causa cognita,
Q centesimo post anno cum accusatore mulierem adesse iusserunt: ne aut absolverent veneficam, aut ultrix necessitudianum puniretur. Ita nunquam tardum existimatur,quod est omnium ultimum. Post commissa iniquitatibus variis ant
433쪽
22 AMMIANI MARCELLINI imprestas foede corporibus liberis quae supervio
rant notas, inconnivens Iustitiae oculus, arbiter & vindex perpetuus rerum, vigilavit adtenteti. Namque caesorum ut trices dirae, perpetium numeratione querelarum iustissima , . commovente, Bellonae accenderant faces: ut fides oraculi sfirmaretur quod nihil impune praedixerat perpetrari. Dum haec quae supra digesta sunt, Antiochiae Parinico fragore
cenante, per intestinas dilatantur aerumnas, coetus furiarunci
horrificus post inconvolutos multiplices casus ab eadem urbe digressus, cervicibus Asiae totius inscdit hoc modo. Festi- tonus quidam Tridentinus ultimi sanguinis & in noti,in nexum germanitatis a Maxim ino dilectius ut sodalis & contogatus, decernentibus fatis ad Orientem transgressus est: ibique administrata Syria, magisterioque memoriar peracto, bona lenitudinis & reverentiae reliquit exempla : unde regere Asiam is proconsulari potestate exorsus, velificatione tranquilla s ut aiunt ferebatur ad gloriamo. Audiens autem Maximinum optimo cuique exitialem, obtrectabat subinde actibus eius, .ut perniciosis& foedis. Sed cum impie peremptorum exse- ciniis suifragantibus ad praefecturam venisic hominem com- 2 operisset immeritum, exarsit ad agenda sperandaque similia o& histrionis ritu mutata repente persona, studio nocendi concepto, incedebat oculis intentis ac rigidis, praefecturam aurumans adfore 'propediem, si ipse quoque se contaminasset insontium poenis. Et quamquam sint multa & varia, as
quae ut levius interpretemur egit asperrime: pauca tamen dici sufficiet,quae sunt nota ac pervulgata, ad aemulationem eorum commina, quae facta sunt Romae. Ratio enim eadem
est ubiq; rcete secusve gestorii,etiamsi magnitudo desit dissimilis rerum. Philosophum quendam Carramum, haud exilis Someriti virum, ea causa tormentorum immanitate inultum occidit, quod ad coniugem suam familiariter scribens ad se mone addiderλt Graeco: - ο τω quod dici
434쪽
proverbialiter solet,ut audiens altius aliquid agendum agnoscat. Anum quandam simplicem, intervallatis febribus mederi leni carmine consuetam, occidit ut noxiam, postquam filiam suam ipso conscio curavit accita. In chartis cuiusdams municipis clari,scrutari ex negotio iussis, genitura Valentis cuiusdam inventa est: repellensq alumnias is cuius intererat,cum obiectaretur ei quamobrem constellationem Principis collegisset, fratrem suum fui ne Valentem,dudumque obiisse documentorum plena fide monstrare pollicitus, inexpe- Io ctato veritatis indicio laniatus, lacer trucidatus est. Visus adolescens in balneis admovere marmori manus utriusquGdigitos alternatim & pectori, septemque vocales literas nu-
merasse, ad stomachi remedium prodeste id arbitratus, in iudicium tractus percustiis est gladio post tormenta. His& muhi vertenti stylum in Gallias confunditur ordo seriesque gestorum,inter multa & saeva Maximinum reperiens iam praefectum: qui potestate late diffusa scevum Imperatori accesserat incentivum, maiestati fortunς miscenti licentiam gravem. Quisquis igitur dicta considerat, perpendat etiam caetera Io quae tacentur,veniam daturus ut prudens,si non cuncta complegimur, quae consiliorum pravitas crimina in maius exaggerando commisit. Adolescente enim acerbitate rationum inimica rectarum, trux suopte ingenio Valentinianus, post 'eiusdem Maximini adventum nec meliora monente ullo necas retentante,per asperos actus velut aestu quodam fluctuum ferebatur & procellarum: adeo ut irascentis saepe vox & vultus & incessius mutaretur & color. Quam rem indicia varia testantur L certa, e quibus pauca surciet poni. Adultus quia
dam ex his, quos paedagogianos appellantis, ad observan-3o dam venaticianti praedam Spartanum canemo retinere dispositus , ante, praedictumis tempus absolvit, adsultur eius evadere conantis adpetitus & morsu : ideoque neca
ius ad exitium fustibus, eadem hi atus est die, . Praepositum
435쪽
424 AMMIANI MARCELLINI situm fabricae oblato thorace polito faberrime, praemium is ideo exspectantem ea re praecepit occidi, quod pondus paulo minus habuit species ferrea, quam illa forma rat. Constan- Σtianus strator, paucos militares equos eX his ausus mutare, ad quos probandos missus erat in Sardiniam eodem iubente slapidum ictibus oppetiit crebris. Athanasius favorabit: stunc auriga, suspectus ei vulgari lcvitate ut vivus incendi iubetur, si quid tentasset huiusmodi: cuius non multo postea. beneficiis usum ferebatur, nulla delata voluptatum artifici venia, ignibus aboleri praeceptus est. Africanus causarum in urbe defensor adsicivus, post administratam provinciam ad regendam aliam adspiravit, cuius sum agatori magistro equitum Theodosio id petenti, subagresti verbo responderat: e sibi inquit, como: ct muta ei caput, quisibi mutari provin .eiam cupit hoc elogio periit homo disertus, ad potiora festinans ut multi. Claudium & Sallustium ex Iovianorum, numero, adusque tribunatus dignitates progressiss, accusabat quidam vilitate ipsa despectus, qu6d cum imperium Procopius affectasset, aliqua pro eo locuti sunt bona. Cumque nihil quaestiones reperirent adsiduae mandare magistris equi- aQtum auditoribus Ρrinceps, ut agerent Claudium in exilium,&Sallustium pronuntiarent capitis reum, pollicitus quod eum Tevocabit ad supplicium raptum : hocque ita ut statutum est Observato, nec Sallustius morte exemptus est, nec Claudius, nisi post eiusdem Valentiniani obitum, deportationis moe- asstitia liberatus. μ κ. . cum illi saepissime torquerentur. Replicatis igitur quaestionibus dense,& quibusdam vi nimia tormentOIunia. absumptis, ne vestigia quidem ulla delatorum reperta sun criminum. In hoc negotio protectores ad exhibendas missi sopersonas, dicuntur fustibus praeter solitum usi. Horrescit animus omnia recensere, simulque reformidat, ne ex profes sio uuaesisse videatur in vitia Principis, alias commodissimi. . Aliud
436쪽
LIBER xx Ix. asstud tamen nec praeteriri est aequum, nec steri: Obd cumis
duas haberet urias saevas hominum ambestrices, Micam auream & Innocentiam , cura agebat enixa ut earum caveas
prope cubiculum suum locaret, custodesque adderet fidos s visuros sollicite, ne quo casia ferarum rumperetur luctificus calor. Irmocentiam denique ,post multas quas eius laniatu cadaverum viderat sepulturas ut benemeritam in sylvas abire dimisit innoxian Et haec quidem morum eius &propositi cruenti sunt documenta verissima: solertis veroro circa rempublicam nusquam digredientis
- . e speculis ti quis hostium se commovisset desi
per visus obruebatur. Agitabatur autem inter multiplices curas id omnium primum & potissimum, ut Macrianum regem auctum inter mutationes crebras successionum, iamque Is in nostros adultis viribus eXsurgentem, vi superstitem raperet vel insidiis,ut multo ante Vadomarium Iulianus: & pra visum negotium poscebat& tempus. Cognitoq, transfugarum indiciis, ubi comprehendi nihil operiens poterit antedictus, tacite quantum concessit facultas, ne qui conserenis zo do ossiceret ponti, iunxit navibus Rhenum. Et antegressus contra Mattiacas aquas primus Severus, qui pedestrem curabat exercitum, perpem militum paucitate territus stetit, timens ne resistere nequiens irruenti, opprimeretur hostiliuagminum mole. Et quia suspicabatur venalia ducentes man-Σs cipia scurras casu illic repertos,id quod Viderant excursu celeri nunciare, cunctos mercibus direptis occidit. Adventu itaque plurium copiarum animati Iuaices,castrisque ad rem pus brevissimum fixis, quia nec sarcinale iumentum, quis. quam, nec tabernaculum habuit praeter Principem, cui tape-3o tes sustecerant pro tentorio, parumper ob tenebras morati nocturnas , exiliente luna procincti pergebant ulterius itinerum gnaris ducentibus De - - temporeiacear,extento strepitu suorum est impe-
437쪽
426 AMMIANI MARCELLI NIditus: quibus assidue mandans ut incendiis & rapinis abstinerent , impetrare non potuit. Ignium enim crepitu disχ-nisque clamoribus satellites exciti, idque quod acciderat s spicati, carpento veloci impositum regem angusto aditu ci cumfractis collibus abdiderunt. Hac Valentinianus gloriata, sdefraudatus, nec sua culpa nec ducum, sed jntemperantia
militis, quae dispendiis gravibus saepe rem Romanam adflixit,adusque quinquagesimum lapidem terris hostilibus i
flammatis, rediit Treveros moestus Vbi tanquam leo, ob
cervum amissum vel capream morsus vacuos concrepans, o
dum hostium disiecta frangeret timor, in Macriani locumla Bucinobantibus, quae contra Μogontiacum gens est Alemanna, regem Fraomarium ordinavit: quem paulo postea,
quoniam recens excursus eundem penitus Variaverat pagu, in Britanniam translatum potestate tribuni Alemannorum, Is praefecerat numero, multitudine viribusque ea tempestat L.
florenti. Bitheridum vero & Hortarium nationis eiusdem primates item regere milites iussit: e quibus Hortarius proditus opera Florentii Mogontiaci ducis, contra remp. qua dam ad Macrianum scripnne barbarosque optimates,veri- a late tormentis expressa conflagravit flamma poenali. Abhinc inter Φ - ε proxima, haec narratione disseri continua placuit, ne dum negotiis longe discretisdd locis alia subseruntur, cognitio multiplex necessario confundatur. Nubel velut re- asgulus per nationes Mauricas potentissimus vita digrediens, x legitimos & natos e concubinis reliquit filios: e quibus Zamma Comiti nomine Romano acceptus latenter a fratre Firmo peremptus, discordias excitavit & bella. Eius enim necem ulcisci impensiore studio properans Comes ad insidi- 3oatoris perniciem multa ciebat & formidanda. Vtq; rumores distulerunt adsidui navabatur opera diligens in palatio, Romani quidem relationes, multa & aspera congerentes in Fim
438쪽
LIBER XXI x. 627mum libenter suscipi recitarique Principi, in earum favorem concinentibuS multis: ea vero, quae contra Firmus salutis tuendae gratia docebat crebro per suos, accepta diutius occultari: Remigio tunc Omciorum magistro adfine amicoq; s Romani,inter potiores Imperatoris necessitates hςc velut munima d laperflua non nisi oportune legi posse adseverante. Quae cum ad obruendam defensionem stram agitari animadverteret Maurus, ultimorum metu iam trepidans,ne amandatis quae praetendebat,ut perniciosus & contumax condem- Io natus occideretur,ab imperii ditione descivit, & adiumenta . . tium ad vastandum, hostis implacabilis incrementis virium adolesceret, ad abolendum cum comitatensi auxilio militis pauci Theodosius magister equitum mittitur, cuius virtutes ut impetrabiles ea tempestate prae caeteris nitebant ris Domitii Corbulonis & Lusii veterum simillimi: quorumla prior sub Nerone, alter Traiano rem regente Romanam, pluribus inclaruere fortibus factis. Proinde ab A relato secundis egrestus auspiciis, emeatoque mari cum classe quam ductabat, nullo de se rumore praegressis defertur ad Sitifeneto sis Mauritaniae littus, quod appellant accolae Igilgitanun . Ibique inventum casu Romanum leniter adlocutus, misit ad vigilias ordinandas & praetenturas, parum super his quae Uerebatur increpitum. o ad Caesariensem Gigressis Gildonem Firmi fratrem & Maximum misit correcturos Vinccntium: qui curans Romani vicem, incivilitatis eius erat pa ticeps & furtorum. Recepto itaque tardius milite, quem amplitudo morabatur maris, Sitifim properans Romanum cum domesticis custodiendum prolutoridus committi mandavit: agensque in oppido sollicitudine diducebatur ancipiti,so multa cum animo Versans, qua Via quibusve commentis per exustas caloribus terras pruinis adsuetum duceret militem: vel hostem caperet discursatorem & repentinum, insidiisque potius clandestinis, quam praeliorum stabilitate confisum.
439쪽
QDd ubi Firmo levi rumore,dein apertis est indiciis cognitum, spectatissimi ducis adventu praestrictus, veniam con C. sonis praeteritorum missis oratoribus poscebat &scriptis, bdocentibus cum non sponte sua ad id erupisse quod noratis scelestum, sed iniquitate grastante licentius, ut monstrare pol- s licebatur. Quibus lectis paceque obsidibus acceptis promis se, dux ad recensendas legiones qui Africam tuebantur irepcrgcbat ad Pancharianam stationem, quo convenire praeceptae sunt. Ibi magnificis verbis atque prudentibus spe cunctorum erecta, reversus Sitifim conciliato indigena milite, rocum eo quem ipse perdinerat,aegre perpetiens moras ad procinctus ire Ocyus restinabat. Inter residua autem multa &cla- ra id amorem eius auxerat in immensum, quod a provinci libus commeatum exercitui prohibuit dari, menes & condita hostium virtutis nostrorum horrea esse, fiducia memorans seeciosa. His ita cum laetitia pone sirum dispositis ad Tubu-Haptum progressus, oppidum Ferrato contiguum monti, i gationem secundam Firmi repudiavit, quae obsides, ut ante statutum est non duxerat secum. Unde omnibus pro loco M
tempore cautius exploratis, concito gradu Tyndensiugem 2 otem & Masinissensium petit, levibus armis instructas, quas Mascizel x Dius fratres Firmi ductabant. Cumque essent hostes iam in contuitu membris omnibus celeres post missilia hincinde crebrius iacta, committitur certamen asperrimum: interque gemitus,mortes,& vulnera,audiebatur barbarorum Mululabilis fletus captorum & caesorum : pugnaque dirempta plures agri populati sunt 3c incensi. Inter quos clades eminuere fundi Petrensis, excisi radicitus: quem Salmaces dominus, Firmi frater, in modum urbis exstruxit. Hoc successu Victor elatus, mira velocitate Lamfoctense oppidii occupa- 3o Vit, inter gentes positum antedictas, ubi abunde rei cibariae copiam condi effecit: ut si pergens interius alimentorum offendisset penuri iuberet e propinquo convectari. inae dum
440쪽
LIBER Ir XIX. 629sta procedunt Mascizel reparatis viribus nationum confinium adminicula ductans, conserta manu cum nostris, fusis e parte suorum pluribus, ipse eqhi pernicitate aegre discrimine mortis eXemptus est. Festus aerumnis gemini praelii Firmus, s imoque aestuans corde, ne quid ultimae rationis omitteret, Christiani ritus antistites oraturos pacem cum obsidibus misit. Qui quoniam suscepti lenius, pollicitique victiai congrua
militibus, ut praeceptum est laeta retulere responsa. Praemissis muneribus Maurus ipse fidentius ad Romanum perreXeratro ducem, equo insidens apto ad ancipites casus: cumq; prope venisset,iulgore signorum & terribili vultu Theodosii pra strictus, iumento desiliit, curvataq; cervice humi pene adfi-Xus,temeritatem suam flebiliter incusabat pacem obsecrando cum Uenia. Susceptusque cum osculo, quoniam id reipublicaery conducebat, bonae spei iam plenus, lassicientia praebuit alia menta : & quibusda propinquis suis ad obsidu vicem relictis, abscessit, captivos ut spoponderat redditurus, quos primis turbarum exordiis rapuit: biduoque post Icosium oppidum,
cuius supra docuimus conditores,militaria signa & coronam zo facerdotalem cum caeteris quae interceperat, nihil cunctatus
restituit, ut praeceptum est. Exinde cum discursis itineribus magnis Tipasam noster dux introiret, legatis Mazicum, qui se consociaverant Firmo, suppliciter obsecrantibus veniam , animo clato respondit: se in eos, ut perfidos, arma as protinus commoturum . Quibus imminentis periculi metu defixis, revertique iussis ad sua, Caesaream ire tendebadia, urbem opulentam quondam & nobilenti, cuius itidem originem in Africae situ digessimus plene: eamquet, ingressus , cum omnem penε incendiis late dispei sis vidi SQ set exustare , horridasque canicie silices, primam & secundam legionem ad tempus ibi locari disposui , ut favillarum egerentes acerVos , agitarent ibi praesidium, net, repetito barbarorum impetu vas arctur. Qis cum rumor