장음표시 사용
11쪽
agrestium eronentis,cic putresectione ignem ac um . Nec est quispiam cpti ambigat quin Ecalidorum corporum vicinia, alia concalescant, si modo ad memoriam reuocet, re balneas,&s, lemaestiuum, ec omnem flammam. Ita quoq; sit hybernis temporibus in ampla domo ignem a cenderis,atin omnes meatus stipaveris per quos spiranda habeat facultatem, interius calore acer uabis. Si siqua versus patentes exitus liqueris, nihil amplius est eris. Sed non aliter balneae at* fornaces,suum interius aceruant calorem. Ex quo euidens est,stipationem augendo calori occasionem praestari Sed nec in obscuro est,quod idem ex ipsa materia prouenit. Nam aridi calami,facilius in maximum flammam attollunt.Ligna autem viridia,& pMertim si plura super ignem congesseris,diutius quidem aggravant di veliati obruunt flammam,demum vero augent. Quomodo igitur in animalium corpore ex iis unumquodq; perficinire Cum quispiam inam derata exercitatione usus fuerit, lassitudinem sustinet corpus ii est,caliditatem immodicam in musculis at in articulis habet: hi enim sunt qui primo motum excipiunt. Quod si non vltra pri grediatur calor, at* eum solui contigerit antequam totum animalis. Nus inuaserit, nihil ultra lassitudinem consequetur Rr si in totum extensum fuerit corpus, tunc huiuscemodi asseetiis sobris nuncupatur,quae est quaedam totius corporis immoderata caliditas. Ita de ira, quae leniorqvidam est existentis in corde caloris, ob immoderatum motum, per totum nonnunquam diffusa Fcorpus,ita labrem accendit. Iam ea quae putrescunt in animantis corpore calorem quendam im modicum in his partibus in quibus putrent efiiciunt,sicuti erysipelata,& herpetes,& carbunculi,ec inflammationes,& phygetlila.Haec autem ubi totum concalefecerint corpus,excitant febrem. Et quidem tertia causa immoderati caloris ex his fit manifesta, quonam modo animalibus adueniat,&ex iis quae exustiones appellantur.Nam in bubonibus Sc inflammationibus & erysp laus atq; omnibus adeo calidis morbis, semper contingens pars ali continua, ipse quidem primum caliditatem assumit, deinceps ver45 partem vicinam inicit,&haec deinceps sibi proximam,at' ira usin ad principium insiti caloris ubi peruenerit intemperies totum celeriter corpus, principii sentit assectum. Diuturnae quo p morae in locis soli expositis, nudis quidem, totam aliquando cutem supremam cateiaciunt. At ijs qui vestibus operti sunt, solum caput ait haec exivistio appellatur. uod si iam totum animalis corpus occupet,rimc ira febris accenditur. Quartum Vero causae genus quod insitum calorem immoderate succendi in adstrictionibus & stigesectio nibus fieri videtur. Nam si quis vehementer riguerit,aut in aqua natauerit quae aut alumen aut talem aliquam naturam acceperit, huic stipari cutem atq; densari contingit, ut quae difflari coriasueuerant intus cohibeantur. Quod si sumosa fuerint quae intus colle fra Iunt,sebris inde genera- Gihir. Quinta vero species audita sit pra modum caliditatis, sunt esculentoru acres ac calidae qualitates. Veluti alliorum, porrorum, rarum,ati huiuscemodi omnium. Nam 5 horum usus imis moderatus febrem aliquando sitscitauit. Et quidem calidae potationes immodicae, veluti vini veteris 5c acris, imbecillo corpori liberalius ingesti, re medicamina acria, siue aleriteria.i.amuleta suerint, siue venena,causam vita omines sebricitarent, attulerunt. Sed cur inquiunt non semper ob ulibet harum causam febris accenditae Quoniam causae efficientis quantitas par non existisiecquae constituta est ab eadem causa in corpore dispositio,magnam neo quod plus oc minus, varie ratem admittit ac praeterea animantium corpora plurimum alterum ab altero disserunt, in hoc ut aut facile aut aegre aliaturali recedant habitu. Quemadmodum igitur minime ambigis cur non omnis motus lassitudinem: sicit, sed pro costab habes Q ubi non excesserit ac potentia superau rit articulorum musculorumh; naturam nunquam eos sitigari continget: sic tibi erat cogitandiliquod nec talis Hesius qui lassitudo nucupatur,nisi dignam emtu,tum magnitudinem,tum m ram assumpserint, nunquam uniuersum corpus assiciet. motus quidem paruus, lassitudinem nequit ellicere: parua autem lassitudo omnino sebrem accendet Aut motus quidem effectus, in relatione consiliet, lassitudinis autem minime Ac quidem omnibus etiam vulgaribus ac rudi- Hhus in propatulo est,athletarum corpora diuturniores ac vehementiores motiones citra lassitudinem perferre: oc nos priuatos , si paulo supra consuetudinem exerceamur, statim molestia affici. Nil igitur mirum, si quispiam quamuis lassitudinem senserit, non tamen febricitauit, vel enim parua est lassitudo, vel exigui temporis. ut viribus corporis inferior. An,si suit exerciratio haudquaquam diuturna, nec vehemens, atque etiam minus quam pro naturarius qui exercitatus est . fortis,nunquam quidem lassitudinem asseret: lassinido vero sebrem accendet etiamsi ea& hre uis sit, & exigui temporis, θί languentis corporis robore inferior sit Sed di hoc ipsiam in ea re quae ad agendum potentissimam naturam habet, nimirum in isne,possumus intueri. Nam litigesecto non absque tempore ac viribus cateiacit. Si quidem cum aliquando e locis gelidis discesserimus, nianus per maximam flammam ignis sine aliqua noxa transserimus. Neque omnis materia aeque lacile ab eodem accenditur, sedarentes quidem calami primo at fila inflammari tur, lignis autem humidis ac viridibus ut accendantur, longo tempore vehementiq;nmma in digent.inio pacto igitur nihil horum in igne admirans, inussitudine admiraris quod magnitu- , dine egeat ac tempore, ac corpore incendio opportuno r Satius itaque fuerit si nulla te huius rei capiat admiratio ed potius animaduertasq lenam animalis corpus secile sui natura calore ad
12쪽
A nsitit, quali non facile.Sed de hoc quidem postea es audit imis.Nunc vero nihil tibi sit mira, si unumquodq; quod aliquid sit esse mirum, re tempus & mamitudinem exigat, ac praeterea Vt proximum sit quod prompte patiendi habet naturam: liii&ii haec desint,nec ignis comburere, nec gladius abscindere valet. Nec aliquid aliud,in iniciedo potentissimum,in aliud agere potest
quod ipso validius extiterit,aut ubi non interuenerit lepus enatu dignum. Super lucernae quidenammam, nunu totum estunderes oleum,nedum aquam:&gladio incidere lapides nequau ten taueris,nedum ad utem. Vis autem ut lassitudore calefactio,& frigesedito S reliqua huiusce modi febrem semper accendant, tuis parua sint,& exiguum tempus perdurent,siue etiam totum corpus minime idoneum ad suscipiendum calorem extiteri te Quod enim iam calidii est,paratius est ad hoc in excessum oloris admittat, sicuti& frigidii ut plus satis siridescat.quod vero ediuerso se habet ad hoc minime est aptum,usq; adeo caeca & rudis est eoru qui talia perquirunt dubitatio. Qui vero nihil dubitant,sed prompte ac temere enunciant, ψ nihil rii quae nuper diximus ex citat febremaiorum stupiditas quidem mi utionen ,cotentio vero odium mereuir. Soluta qui dem sunt Sc horum sophismata in altero volumine, quod seorsum de causis procatareticis, id est prae incipietibus,scripsimuMNc y praesentis est negocii aliorum refellere errores, sed vera duravit B docere instituimus. Rursus igitur ad propositi nostri seriem rcu mur. Erat aute, ut arbitror omnium simplicium aegritudinum praecedentes causas, q: ad prae incipientes explicare.Non. n. est sortassis inutile, eos qui ita earum appellationes mani testioris do 'trinae gratia distinxerunt, imitari.Quascum ν enim in ipso animali vel dispositiones vel motus piaeter naturam,aegritudinisti' cedentes causas nominam quae vero cxtrinsecus adueniunt di alteram corpus atq; transm ram naturam vehemente protincipientes appellam. De causii H iis morbi.
CAlidae quidem aegritudinis in uniuersum diximus causas, nune ad frigidam veniamus.
Sum vero re huius plures numero causae, veluti refrigerantium propinquitas ,& citi riim potuumq; quantitas ac qualitas, stipati ac rares,ctio, ac prateroa ocium N immodicus motus. Quibus et occasionibus ignis extinguitur. Nam si paruo carboni multum nivis aut glaciei superimponas, aut plurimam aquam superinsiundas, continuo extinguitur. Sic ubi circumstans aer sit prs ter modum frigidus,veluti hyberno tempore iuxta Histrum,non soli im lucernam sub dio positam sed&quemcum exiguum ignem videbis protinus extingiti. Hoc quidem mo-d ignis a rerum praegelidarum contactu superatur. Ab is aui quae natura apta sunt ut ipsum C enutriam, ob excestum, vel desectum, vel ob alienam qualitatem hoc pacto corrumpitur. Simii ligna Uniue in Smultasti pra paruam coaceruaueris flammam, Oo immodicae quantita tis excessum ipsam extingues. Qim si nihil omnino, aut parum admodum adieceri ob desectum aut paucitatem alimenti, videbis continuo marcescere. Sic re lucerna flammam comminui ait in periculo esse ne prope extinguas inque cimus, ubi nutrimenti proprii modus non serueli Sive enim oleum liberaliter non adllibueris,aut multum vnitrosim superinfundas,utroin onsendes modo. Quod si lai m quidem exhibueris materiam, sed quae vel nullo modo apta sit ut ardea vel cum magna diuicultate incendium suscipiat hanc etiam statim minore inicies. Veluti si oleum aquae comistum supra ignem conieceris. Si etiam qui flammae circunfunditur aerem stimueris,aut nimium rareseceris,sic quoΦ flammam decrescere ac periclitari ne penitus extinguatur, inspicies. Stipatur autem,si cucurbitam qua medici utuntur,vel sumulum, aut tale aliquod aliud circum pas.Quia etiam continget, si ibmacum foramina clauseris. Quia si in multo solere inlido Naprico loco,aut a lalteram maiorem flammam admoueris,lunc quo minorem flamna marcescere videbis: auoniam exterior flamma vi quae prspotentior sit,ela tat dispe tminorem. Neque octo in obscuro est, quod si eas flabellans, hoc est mouens, si quidem modicen hoc seceris, augebis: si .ero immodice,dis lues acdissipabis. Sic re ventos magnitudini flammae respondere oportet,si quid eius augmento conserre debuerint. Qui vero maiores sunt quam illa queat sustinere, dispergem,n6 flabellabunt. Ex quo manifestum fit,quia stamina quidem ad
sui incrementum motu eget aduentitio, non tamen immodico. Si enim nullo modo flabellatur, clanguet: vehementiore autem motu extrinsecus umente, dissoluitur ac dissiparin . Secundum tur primam cauta speciem, cum omne stigidum N, insecus aduenerit, partim contai iis tam
tum, partim tentia, stigida aegritudo consistet. Sic aliquis in frigida natans aqua laesus est&male lotus, α per velida loca iter faciens. Nonnullos etiam vidi exanimatos antequam do
mum deserrentur. Iuxta vero secundam causam, aut morbum attonitum, aut comitialem,aut
motus sensusve laesionem ex ebrietate aliquis subidi. Quanquam vinum modice haustum, Ut quod maxime proprium alimentum sit natiuum calorem adauget. Sic re optimi cibi qui*pli ximum animali asserunt nutrimentum, supra modum asstimeti, morbos frigidos generant. Sic quaecunq; vel deuorantur vel bibuntur, si frigidiora natura sint, moros frigidos pariunti ex horum numero est papauer, mandragora, hycm yamus, cicuta, quae sane nimia frigiditate etiam interimunt. Vltima autem stimtio, hanc enim tertiam frigidiorum morborum causam statui muc facit graues sopores, re veternum, di morbos attonitos. Et hoc est quod dicitur ab Hip p ocrate:
13쪽
pc crate: Venarum inter 3tiones corpori ossicere, et statim vocem eripiant. Ipse nan sicuti Nesin vetustiores,duo genera vasorum in quibus sanguis continetur,venas appellat,non uti iunio res, alterutri tantum quod non pulsat. Ubi vero intercipiuntur quae sunt in animali arteriae, hocesi ita oppletae sanguine fuerint ut nullus in ipsis vacuus relinquatur locus, in quem, dum attolluntur, autem externum attrahere pol sint tunc strangulatur atq; extinguitur calor innatus ac qui ita asteriti sunt,subito sensum & motum totius corporis amittui. Osietuum enim a nobis est hoc, in co Volumine quod scripsimus de usu pulsuum, ob cum finem arterias pulsare,ut calor natura lis in omnibus animalis partibus moderatus conseritetur. In libro autem de utilitate respirati nis scripuim a nobis est, et lxec quom insitum cordis calorem, moderatum conserua Sicuti igitur si extrinsecam flammam a communicarii circulusi aeris separes, interae fiu fumuli vel cucurbitae vel cuiuspiam alterius rei similis,statim extinxeris: eodem modo si animalibus caliditatem ini bueris atq: intercluseris,ita ut nullum cum aere exteriori trabeat communicatum, statim exitium afferes. Caliditas igitur cordis per faucium meatum aeri extrinseco communicat. Quint si hunc interceperis, euestigio strangulabis ipsam,atin animalenecabis. Calor veroquii nonanibus est arterins quae per totum animalis corpus diuiduntur,per cor quidem ipsum inquantum faucibus iam unica re per uniuersam cutem,m ambientem nos aerem respirat, refrigemina quidem,cum id lae se attollunt,accipiens.cum autem resident,id quod fuliginosum est,expellcns: quorum viru*, natiuam eius mediocritatem conservat. Et si quidem stipatae suerint arteri. siue ut nuper dii iuest ob singuinis redundantiam, siue earum ora obsti uictus aliquos patiatur, ita ut nullam liabeat transpirandi viam, calorem extingui necesse est quod vero ita astellum est corpus emori. Quod si fuerit siti patio modica,non adeo calorem naturalem pati est necellarium.At si quidem in animalis corpore veluti fuliginosa quaedam ac sumida excrementa tunc constiterint,alnis erit caloris naturalis astedius:alius vero, voi solum vapor quidam suauisatin optimus exhalarit. Atq; horum utrunq: biseriam hoc modo euariat.Cum enim sanguis optimus in corpore suerit nullo inquina riis humore superfluo , Uapor ex eo incalescente optimus exurgit, qui nihil aut igneum aut acre secum inuehit.Tale quidem corpus cum mediocriter stipari contigerit,breui aut erit plei horto, aut supra modum calefientis quidem quibus deses Vita sit ac minime laboriosa, plethoricum fiet, cum intus remanserint quae exercitatione excerni oportebat: ijs vero qui exercitantur,calesi et,cumotus occalione calor augeatur naturalis, non transpiret autem ob id Q densatum sit corpus. In corpore autem simatoque lai uinco excremeto obsidetur, aut bris accendetur ob interclusam interius suliginosin evaporationem aut strangulabis atq; extinguetur calor insitus atq; nativus. Vtruitis vero horum accidet pro multitudine excrementorum, aut magnitudine stipationis. Nam si sumosa superfluitas quae euacuari expetebat,plurima suerit, stipatio vehemens peri culum imminet ne calor naturalis strangulatus ab excrementis extinguatur. si vero superstuitas
pauca suerit,& stipatio parua, febris accendetur.Non emo dubium est Q naturales re aduenti-rias corporis dispositiones cognoscere oportet,in suibus aut ii iliginosum aut vaporosum,aut sumosum est id quod exhalat.Sed haec quidem in his e libris explicabuntur,in quibus curandi doctrinam exequemur. Nunc ad huius operis institutum reuertamur. Sicuti enim sit patio saepius frigefacitionis eii causa eo quo diximus modo sit coc laxatio, qn plura sit opportunum, dispergitae dissipat insitum dc natiuum calorem, fruidius efiicit corpus. t Sic vero noli nunquam totum inicitur animal, nonnunqua vero singulae partes aut si patae,aut laxatae. Nam qua uniuerso cor pori dispositio contingit in obsitructione oc plenitudine arteriarum haec uni acci illi parti ex earuquae in ipsa sunt amet tu arteriarii. Et quidem quae extrinsecus adhibentur medicamina,ayri aquae quae vim medicaculam liabent,& srinidae N aer ipse circunsusus laxationem aut stipationem immodica in ipsa parte committere poluant. Et vincula quaedam violenta, ipsi aliquando particulae, aliquando vero supralacentibus circumposita, coi rumpent ipsam,ac friges cient ob id in eam si,
parant atq; seiungunt a communicatu membri in animali praecipui,a quo calor emanat naturalis, atq; Unde vim sui motus recipiunt arteriae. De causissicci mortu. q.
DE calidis quidem ac frigidis affectibus abunde dictum est de siccis vero deinceps dicetur.
Si quis magis quidem traspiret, minus aut nutriatur, cum eo in sicci habitus existit I. sacile in siccam incidet aegritudinem, ac praesertim, si curis aut vigiliis immodicis occupatus fueritaetaeris quo .l; nobis circinisuli temperaturae cum siccae suerim,exiccant animalium corpo oc natatione, praeterea in aqua quae nitri, aut sulphuris, aut aluminis aut bitumini aut alterius huiuscemodi qualitatis est particeps:& quaeculam medicamina vim habent exiccandi,siue intro assiimatitur,sive foris adhibitantur, haec quom liccum reddunt corpus. De quibus in eo volumine in quo de simplicibus medicaminibus agitur,abunde dieiuna eli. De causio Lo di Cis P. s. HAe quidem siccarum aegritudinum causae sunt. Humidarum aut lant oes cauta contraris, veluti ciborum qui humidiori natura constant copia,&potuum excessus re omnisvium diratio delicatior, Sanimi securitas, ct balneorum ex aquis dulcibus plurimus usus,praesertim
habuit itione in obstricti Obiu de Ho
cibaria si diei sint saevirate
14쪽
Α post cibum: sie& ista vita otiosa atm omni labore vacans,& pluuiarum abundanm,atque omnisi titus temporis humidus,& medicamina,quae humeditandi habent potestatem.
De causis compsuinum morborum qiusimulares partes miniunt. CAP. 6.
t uet autem, et & compositarum aegritu,num caulae omnino sunt compositae. Si enim ea sa calida simul di sicca in unum aliquando conueniant,necessario calidus quidem atm siccus sequetur morbus sit calida 8c humida pariter calidus & humidus. idem euenit in reliquis duabus smul iuniis qualitatibus humida scilicet&frigida,& sicca& frigida. Quod vero huic sermoni adiungere ac limul distinguere oportet,iam aggrediamur,v videlicet corpus saepius alteratur, curausae omnes eiusdem inter sese species existunt:plerunt vero cum viribus contrariae sunt:& non nunquam superant,quae ex ipsis sunt vel numero plures vel diuturniores vel potentiores: interim vero ab trisque ex aequo laeditur corpus. Et si vero nullo modo fieri posse videatur, ut unum idemq; corpus calidum Una efiiciatur ac frigidum,humidumq; ac siccum plus, quam na tura sit opportunum: in & hoc ipsum usu contingi siet merito dissemperantia inaequalis appellat: nos: de hac ipsa alibi seorsum, ut oportuit,diisseruimus.ne nunc de eadem ipsa verba consume re conuenit,sed potius ad reliquarum fgritudinum causas explicandas veniendum. Hoc in in I B co prius sum repetenda, quae in libro de morborum disser s edocuimus, Q videlicet ali in quiadem ob solas quatuor qualitates corpora ab habita naturali recedunt,nulla extrinsecus confluente substantia aliquado vero fluxionibus replentur, dea quidem omnino humidis, vi autem non humidis.Sed de horum humorum potestate dicitum quidem est ab antiquis di medicis ec philosophis,& a nobis etiam tum in aliis comentationibus, tum in his prssertim,quas de medicamini hus edidimus. Quatum vero huic loco expedire videbitur, impri sentiarum etiam dicetur, quod
flaua quidem bilis ficultate calida sicca nigra autem Loida ae sicca: sanguis autem calidus re humidus pituita trigida&humida:&ψ ex ius singuli innuunt aliquando synceri, aliqn aliis Gmissi:&ψparticularum cedemate vel scirrho vel phlegmone laboratium dispositiones hac de causa plurimum variantur.Nam dcanthraces,& cacri,5 herpetes,& erysipelata,& phygellata,&gangraenae,5 phagedaeive,& satyrialis ex hoc genere sunt,& vitiligines, S atheromata, & am, chordones,& achores, R imi,& ganglia:& steatomata appellata morbi sunt,qui flurionum sunt
partus.Haec vero inuicem dii erunt,ac praeterea ea omni de quibus praediximus: qm non nulla quidem ex sola sunt pituita, non nulla autem ex sanguin quaedam ex bile flaua,quaeda ex nigra, suadam ex aliquo alio humore,qui nondum omnino sit extra naturam.Sed hic ipse,qualiscunq; C tuerisimus Oino erit ex his,quos enumerauimus. Ne . n. ieri potest, uri sit aut calidus siccus, aut calidus&humidus,aut modus& siccus aut se idus di humidus. Sed, qn ad plurimum cransues 5c stigiditatis peruenit naturalis pituitae sormam amittit,atq; alius quidem humor esse existimatur, qui ex toto genere sit praeter naturam mon in ita se res habet.donec enim fi dus atque humidus sit iacultate,ex pituitae genere erit.Eadem ratione,quicunm calidus fuerit disiccus, idera flava bile genus subibit De his vero plenius alibi disseruimus. Quo fit, ut nunc de his breuius dicamus,quoniam&de his ipsis o libus copiosius in iis libris, quos de curandi ratione edituri sumus,muctare statuimus. Ad id vero,quod ρος sentis interest operis,redeamus. Omnes,quidem huiuscemodi morbi fiunt subinde ad partes ignobiliores materiam inutilem deponente natura: quod etiam a mulus aliis antea die um est. is tamen sit depositionis modus, non adhuc est dDAum .rationem enim quandam ain mentem naturae tribuemus,si ita simpliciter ipsam,quicquid inutile est,deponere auirmemus ex nobilibus partibus ad ignobiles.Sed,oe quidem in morbis honae iudicationes ab aliqua huiuscemodi iacultate fiant,manifeste apparet .Quis autem generatio. nis modus his iudicationibus sit,nodum maiores nostri exaeie docuerunt:quoniam neq; potemtias naturales,de quibus nos in aliis comentationibus egimus, quot numero & quaenam existat, quod singularum sit opus satis explanare potuerunt. Sed nulla sane difficultas suppositionibus,quas in eiciori commentationibus demonstrauimus,utentes nunc de hisce omnibus tranigere.Cum quatuor sint numero potentiae,quarum qualitat siue animalis siue plantae particula particeps es hec cum una quidem ex ijs attrahat id,quod ei conuenit, alia autem retineat,alia alto ret, alia,quod superfluit,excernat:& eum materia ipsa superflua duplex genere existat, aut enim quantitatis ratione,aut qualitatis:cum denique omnium corporis partium non aequale sit robur, quippe principaliores partes statim ab initio natura maiori robore dotauit:Nihil mirum, si in imo puris corporibus,in quibus plurima inutilis materia redundat ad ignobiliores partes aliquid confluat. Nam superfluus humor, ut qui a partibus Oibus robustioribus expellatur,ac nulli bi coniti re queantandem ad imbecillisssima orum peruenit parte. Haec vero alia at alia in diuersis corpo-ntius existit, aut quia in prima animalis sermatione eidem parti aliquis error obtigerit,aut pollea aliquam susceperit noxam aut quia talis natura esse debeat, quemadmodum cutis . haec enim ULquae nullam operationem habet, sed usus tantiam gratia a natura instituta est Optima ratione Partibus aliis,quae aliquam habent operationem imbecillior est uicta. est enim quoddam veluti
velamentum at mami Rus animalis cognatus, cum neq; coetionem, necn alimenii digestionem, necet; sanguinis generationem, in pu , nem respirationem, nem voluntarium motum,ne omnino
15쪽
omnino operatioriem siquam asserat animali. ac praeterea cum omnium Miarsi partium extima Esu collocata,non absque ratione totius corporis excipit excremeta. Multa enim ab initio instim menta,expurgandae materiae inutilis etratia,natura molita est:& haec quidem sola ad tuenda seni. tate susticiunt cum nullam corpori labem is, qui nobis circunsi inditur, aer adiecerit, aut delim quens ratio victus humorum vitiosorum redundantia immodica in corpore non esiecerit. Na, catalis acciderit error,non amplius naturalia sufficiunt instrumenta ad excrementi multitudine expurgandam. Ideoq; tunc accidit, ut fluxiones a valentioribus impulsae partibus ad imbecilliores irruant.Blud quoque non nunquam usu euenire selet,ut,cum stipati fuerint hi,per quos expurigantur,meatus,ad alia confluant loca. Haec quidem principia sunt gignendi omnes praedictas aegritudines. Malum vero in ipsis membris augetur,cum in eisdem impaeis superfluitates ac putrescentes,atque ea ratione magis vitiatae influetem postea humorem, elim si utilis sit, coinqui
nant atque corrumPunt. Dcciti umoriarum ingenere conformarionis. CAP. T.
Sta,quoniam similarium partium proprios recensuimus morbos, perest, ut de instrumet
rioru morbis dicamus,exordiu ab eo sumentes, qui primu inter alios obtinet locum, qui vid licet in formatione consistit. Hic autem fit natiar aliquidem fistura non nunquam euariate: non-Fnunquam vero laeuitate quadam aut asperitat aut meatu ipio corrupto. usa autem, ob qua figura naturalis permutatur, prima quidem est formatio coiiceptus in ipso adhuc utero matris viatiata vel ob materiae multitudinem, aut ob qualitatem minime aptam: quae naturales seminis motus impediat.Secunda ver si, dum paritur,dunam sums inlatis inuoluitur, error aliquis G mittatur.Mollia siquidem ac pene fluxibilia cum sint corpora infantium nuper in lucem venientium,facile in uertuntur, cum re in exitu amatris utero non recte ab obstetricibus excipiuntur,oc non comode lasciis inuoluuntur,ac deinceps a nutricibus sine mo aut attolluntur, aut reponuru dc dum prς tur lae,5 dum lauantur,& dum fiscijs alligantur. In his siquidem omnibus, ni
si quis infantes comode pertractauerilisacile uniuscuius* mebri sorma naturalis euertitur, accorrumpitur Et quide in omni ea, quae sequitur,educatione,partim ab immodica sati etate, partim amotibus perpera laetis, dii ante tempus aut stare, aut ingredi permittuntur,aut vehemelioribus motibus exponuntur,plura in ipsis membra inuerti contingit. Siquide nimia satietas operatio nes impedit naturales. Intempelitui autem dc vehementiores motus labeficiant artus,ae, in qua minime sit opportunum, partem circumagunt.Crura etenim ex ipsa innitentium corporum grauitate aut ad exteriora, aut ad interiora vertuntur, ut magis ad haec, quam ad illa primum tibiae Gmomentum de iurat. ibus enim rectiora sunt, quam naturs csi ueniat,blaesa fiunt magis:Qui bus autem cauior, efficiuntur rhaeba. Voco autem blaesum,quod ad exteriora conuertitur:rhae bum autem,qtrod in contrariam partem. Et thoracis quidem partes plerunque a nutricibus insuertuntur,dum ipsas in prima educatione nimium arete extrinsecus vinciunt.Maxime vero h quotidie apud nos fieri intuemur inviiuinibus: qinbus,dum studet nutrices augere ea, quae sunt circa coxas ae ilia, ut haec magnitudine thoracem exuperent vittis quibusdam totum circumprehendunt, atque omnes scapularum ac thoracis partes vehementius stringunt ac comprimunt. Quo fit,vt,cum saepe non aeque omnes intendantur, aut pronum in partem anteriorem reddatur peritus,aut posteriores palies,quae ad spinam pertinent, gibbae reddantur.Illud vero non nu ruam accidere solet, ut veluti pei ictum atque ad latus adductum fiat dorsum, ita ut altera qui em scapularum non aucta,sed parua ac valde compresia appareat altera vero prominens, tumbdaq; ac omnino maior. Haec quidem omnia figurarum existunt vitia, quae in thorace committuntur ob errorem imperitiami non aequo momento alligantium nutricum. Sic remedici plorunque male alligantes atque eubmantes artus effraicto ipsos inuerterunt. non nunquam voro, ubi medicus recte suum opus impleuerit, ipse,qui patitur, si, antequam callus sitis inualuerit, Hmembrum exercere conetur,libi inversionis est causa. Sed &collisae partes sicuti irares, 5c circas actae sicuti superciliarauitatum ossium, quas cotylas graeci vocant.& excisa quandom ossa, aut magna portio carnis, cum deinceps non aequaliter supercreuerit, haec omnia occalionem asse runt,ut naturalis figura perdatur. λlius autem modus est figurae deprauandae,qui ob immodica repletionem aut alimenti desedium Gungit, sicuti ijs,qui aut nimis crassi facti sunt, aut nimium
contabuerunt, siue id in una tantum corporis parte, siue in toto corpore eueniat. Nam 5 moo
bus, qui elephas appellatur, re tabes graece phthoe manifestissime figuram immutant. ROsimatur enim nasus,&labra crassa fiunt,atoue aures extenuatae videntur liis, qui elephanti sim patiuntur. atque hi omnino satyrorum eisdem prae se ferunt. Nares autem acutae, occo, lapsa tempora, di oculi concaui, Scirca scapulas ac brachia veluti quaedam alae, his,quos tabes male habet,apparent. In hisqvidem omnibus prinia ratione corrumpitur figura iraturalis. Ex accidenti autem his, qui resolutionem aut distensionem neruorum,aut inflammationem,aut duritiem patiatur, aut quibus nerui dii laeti sunt aut chordae, aut duris cicatriobus astricti. In iis sΡquidem Oibus aluta ob aliam causam,ad alteram partem membrum declinat, tractum ude i mi Rulis motum facientibus inius, qui altera latum o parie sunt resoluti. sic oc in nervoru distemtionibus
16쪽
A tionibus quae ad alteram contrahunt partem a musculis distent . Inflammationes etiam re duri
tumores atm induratae cicatrices di Quicun* tales asseditis partim ad se proximam tendunt, ea dem ratione membrum peruertunt. In eisdem vero disseistis neritis re tendinibus, sicuti in res lutis, oppositorii,&secundum naturam se habentium acti membrum ad se attrahit: adeo in iis plures numero cauis ad unam reducuntur,quae membrum umente ad alteram partem tensione peruertit. Et de figurarum quidem praeter naturam disterentia haec dixisse susticiaci ciuitates aut quae partibus corporis insunt re earum meatus ob eas quas subiiciemus causas corrumpi vel isdicontingit. alitum scilicet,angustia obstructionem,compressionem,sublidemiam, ec eorumqus ora appellantur patefac honem.Nam quum nonnunu exulcerata sit cauitatis interior super facies,ac deinceps simul coalescant exulceratae particulae,sormatio naturalis necessario destruitur. Normianqua veto vel carne adnata vel aliquo alio germine pririer naturam, vel duro quopiam siue inflammato tumore, aut abscessu in iplis corporibus insti umentorum, ac deinceps eodem tumore praeter naturam, interiorem occupante cauitatem, loco angustia superuenit. Et sane ob structio ob lentosae crines humores, vel ob callos aliquos vel ob grumos proueniens: cauitates ad similem perducit assectum.Silaec si aliquid extrinsecus incidatae vehementius comprimat,ne B cessarium ejivi circum iacentia corpora ad interiorem cauitatem detrudantur. Quin & si subsideant in seipsa corpora, vesuti eum ab astringentibus coguntur, aut a frigidus densantur,aut ab areficientibus marcescunt, ipsos quidem meatus in primis, iam vero dc ipsas etiam cauernas c sti pabunt.Nam ora quidem meatuum non solum constipantur, sed etiam penitus in huiuscem di assectibus f enumero occaecantur.Sed re eius virtutis quae contentiva appellatur motus immodicus,cum ora meatuum supra modum colligit re cohibet,constipationis est causa. Quemad modum re excretiuae virtutis motus immodicus nimium laxat hoc idem se Tenumero faciunt ecvirtutis contentiine imbecillitas,&medicamen aliquod,aut aqua quae aperiendi ora vini habeat, aut mollities immodica quae ipsiis accidit instrumentis, aut circunnisi aeris temperatura, quae ad
humiditatem 5c caliditatem immodicam vergit. Hae quidem sunt di meatibus de ipsis pneterea caiiemis talium assectuum cauta. Atl ex his intelligi potest quasnam in corporibus similaribus causas esse velint hi,qui ex tumoribus at in meatibus eadem putant esse constructa. Sed cum tota morum lappositio sit filia, mihi superuacaneum viliam est de ipsis priuatim facere mentionem. Quare ad id quod propositi nostri est institutum, retierramur, ac reliquorum morborum causas
s emus,ab co rursus genere quod ad se ationem attinet exordietes. Superant autem duo C in eo modi,cum instrumenta aut praeter naturam heuia fiunt aut aspera. Exasperatur autem quae prius eram Iaeuia &lanligantur quae prius erant aspera: illa quidem ab acritudine humorum,aut medicaamnum,absteria: ham vero a pingui humiditate aut lento humore,irrigata. Praecipite vero in ossibus haec euenire euidenter conspiciuntur, cum non recte a medicis curamur, sed aliquando ex humorum natura qui in animalium corporibus inueniuntur habet originem oculorum autem &gutturis asperitates, non ex his tantum, sed ex acribus vaporibus aut puluere vel fumo Glingunt,sicuti in arbitror ec stomacho dc ventriculo intestinis a materia inutili quae in ipso corpore gignitur, atque ex eorumquae eduntur & biburatur qualitate. Inter quae etiam venena connumerantur Liquet autem quod exasp. tantium causarum singulae cum inualuerint, ulcer tumem quidem aliquam aut corrosion in partibus carnulentis asserunt, in ossibus vero cariem inducunt quidem sunt primi generis aegritudinum,quod in sormatione consistit causs.
Sriundi autem generis quod in numero cosistit. Vbi quidem aliqua ex partibus desuerit naturalibus,aut sectio aut ustio aut putresectio aut valida sis factio praecessit. Et cauta quideirige ivitis prius sunt explicatae. Putielcunt autem nonnulla quidem a medicaminibus quae D vim habent putreficiendi, aut ab is quae in ipsis animalibus oriuntur superfluitates: nonnulla vero ob id quod minime transpiranti Causas etiam prohibitae transpirationis praecedentes prius aperuimus bi vero aliquid lupercreuerit quod non site numero partium iratura contantium, his quidem etiam aegritudo ad numerum partium spectabit. Sed cum id quod superadditum
siderit,formam obtinuerissecundum riaturam, optimae materiae absidantia erit in causa.At si prae ter naturam,int& materis qualitas prsternaturam.Atqui Vires utrobiq; validas esse oportebat, alioquin nem quod utile erat,natura arib asset,nem quod vitiatum,excreuisset. Format autem
in conceptibus,quando aut sex digitos aut tale aliquid facit in iam adultis autem,quando exulceratis particulis validas carnes superatuerit,aut in oculis unguem, Deponit aut id quod est inutile in his passionibus quas Graeci ganglia, melicerides, steatomata, atheromata appe)lant, ac in reli quis eiusdem generibus assectibus.
Tmagnitudo quidem partium augetur,ab optimae materiae multitudine, a potetiae rob Ire.Imminuitur autem a contrariis causis, aut ubi sectione aliqua,aut exustione, vel putrefa-one vel immodica stigefactione quae interitum ineri, aliqua instrumenti corrumpitur pars, adeo ut quae remanet,mutilata reddatur.
17쪽
Vae vero in compositionis genere aegritudines fiunt, nonnullae quidem a repentinis aevehementibus motibus ortum habent, nonnullae autem ab articulorum immodica himiditate quae ligamenta madefacitati laxat, totamq; articulationem ob lentitiamlubricam reddit. Nonnullis autem ob id Q ossium concauitatum supercilia circuliangunturi aut quod corylat ipsae statim a principio supinae incontinentesq3 ac penitus in superficie, saei fuere Pron, ptilis artuum capita ex suis sedibus excidunt. Haec igitur omnia marticulationum causae unit Inlus autem aegritudinibus quae enter occlae &cpiplocelae appellantis laxari magna ex parte, it nunu vero Sc abrumpi eum meatum csiungit, qui ab peritonaeo ad testiculos pertingit Sic quom deinde ad ipsum meatum, aut ad tunicam quam Graeci erythrotidem appellam, aut omentum,
aut aliquod Iabitur intestinum. Mouentur praeterea suis sedibus intestina O dii isto peritonaeo deciderint. Et pulmonis quom fibra solus in vulneribuspeeioris exit. Et tunica mea ut plurimum relaxatur, cum corneam nimium crodi consigerit. Vbi etiam vis Is cuiuspiam fibra ali qua nonnunu ob vehementiores casus aut compreisiones complicetur, haec quom aegritudo adsitus ac figurae euariationem pertinebit, set hi ob illas quas commemorauimus occasiones. Ad vi citias autem partes communicatio deprauatur, cum aliqua non oportune coaluerint,aut cum ML Fquod appendiculum aut vinculum relaxatur,vel intenditur vel abrumpitur.Neq; in obscuro est ex quibusliam occasionibus horum singula eueniant.
De causis olutio in a iratas. CAP. 1 .
VNius vero adhuc generis aegritudinum quod commune omnibus existit parsibus, siue λmilares ac omnino simplices siue compoliis existant causaesum explicandae o vero hoc uniuersum genus unitatis solutionem appellare consueui, aut Unitatis corruptionem, aut coninuitatis solutionem, vel quomodolibet aliter prout sperauerim sermonem auditoribus Bre per spicuum. Neq; enim nomen aliquod ab his qui ante nos suerunt, impositum accepimus, sicuti nonullas eius species propriis delignaucte vocabulis .Frationem quidem 5c cariem,cum in osse
soluitur continuitas ulcus autem ac vulnus,cum in carne hoc fit appellantes. In ossibus aute in
picis, plures etiam sunt nuncupationes. alis enim est in reliquis oscibus statio, ruptio vel ruptura vocatur. Quae vero ab aliquo acuto occursante atm abscindente sit, incisio dissedi appellatur di sedes.Nomen autem teredonis apud Griem quod cariem significat,videt quod modo ut apparetis, litera superabundare. Nam a tremate, idest foramine derivatum esse crediuveluti tredon quaedam, ides, ratio existen quae videlicet ab acutis immoribus erodentianis fit. GSub aliud autem ab initio quidem cadit ritudinis gemis, & ossis asperitas potius quam caries nuncupatur. Maiori autem foramine facta, Ac quodam veluti sinu apparente, caries dicit Et collisio quidem ex hoc genere existit,que magna ex parte in partibus iit carnulentis, an unquaveru& in ostibus capitis, in pueris prsrtim. Nam in seipsum cedat oportet quicquid collidissi
Hoc autem re molle esse expostulat ac non persem durum. Qitare aut ex carnosis rartibu auto tenera ossium natura existet,quae duri ac validi corporis extrinsecus occursantis violentum sustinet impetui Cum igitur exterior superficies eius quod ita patitur, corporis continuitatem seruauerit, multae vero exiguae diuisiones in profundoconsiliu Diat, collissio ac contusio Vocatur hoc aegritudinis solus. At cum cauitas aliqua apparet, quam rei collisae percussor impressensit c mlisio dicitur. Necessarium est igitur omnino vi sub ipso icctu, in seipsum impellatur cauun ratid quod colliditur,alioqui enim non collidereturivi vero abeunte causa cauitatem retineat, non est necessari uiri. Nam magna ex parte mollia omnia ad natura suae locum regrediuntur,ubi per custar discesserit.Si vero non solum introcesserit capitis os,veru etiam ruptio aliqua in superlicie exteriore suerit adiuncita, tunc est raritudo copesita nesp ei nomen aliquod inditum ab antiquis autoribus habemus Sed potius esi oratione explicanda, inominibus extreme barbaris,quibus HPleriq3 iuuenes medici uti consueuerunt. Continuitatis vero solutio existit & ruptio eccouulsio, altera carnosis partibus altera neruosis adueniens. Horum vero generationis citracta,repenti nusquialam ac inaequalis vehemensq; motu actum praecipue cum neq3 perfricata neq3 caleti ista neq; ad requalitatem dueia aut molliciem corpora, motibus exponuntur. Diuelluntur enim in huiusmodi affectibus plurimae eorum partes. Atre ut summatim dicam, omnium huiusce M. ncris aegritudinum causae nonnullae quidem extrans us adueniunt,nonnulls autem ex ipso cor I re ortum liabent. At extrinsecae quidem sunt, ea omnia quae vulnerare ac collidere apta sunt. Ex ipso aut corpore caus , sunt immodici quidam ac sine ordine motus animalis,& nonnulla hummorum viva quae corrodendi vim habent. Tales quidem sunt causae aegritudinis omnibus partibus comunis primis scilicet at* simplicibus quae similares appellantur,atqvijs quae ex illis copo nuntur,quaere instrumentaec instrumentariae dicuntur. Compolitarum vero aegritudinum cam as non eii admodum inuenire dissicile,cum ex his quas comemorauimus componantur. Quare
si quis hoc desiderio tenetur, potest stibi hanc parare iacultatem. Nunc autem est tempus ut huic sermoni finem faciamus,ac de accidentium disserentia deinceps di seramus.
18쪽
pM capita disserentia omnes Impto tum reducemia sim.
acockns, 5 uo . CAP. I. Vinam Sc quot numero morbi muniuersum stat, tam simplices quam compotici generatim membratamq3duli dentibus,qlimitem cuiuscu generandi sint causae, at ijs commentariis prodidimus. Reliquum elide
symptomatis disserere, quo de alieri ibus omnibus qui prieter naturam sunt,omnis nobis absoluardisceptatio. Omnis igitur corporis allectus quia naturali stitia recessit, vel morbus es vel morbi causa,vel morbi syrsymptoma, quod et epigennema grςcis quibusd1 medicis nominare in lusu est veru non admodu id vocabulum suturpata est, sed symptoma oc. pathema Sc pathos omnia id genus nominare solent.Sane non idem Oi no significatur per iam diei a ii omina, sed sicuti ipse distingua, de omniabus deinceps quae propinqua inter se sunt, ad hunc modum disserens. Ergo dictum est morbum esse corporis uarii quendam praeternaturam, a quo functio laeditur primum. Constat autem, ec si eum esse assectum quendam praeternaturam dixerimus a quo actuo laeditur,idem dicturos. Siquidem omne quod siue id sanum sit, siue aegrum,sive neutrum, quodammodo astici tui .. A vero.i.assici,A ι Lallei uis nomen quodammodo eli ortum, atque in hunc υsunt non ab antiquis modo philosephis, sed etiam at is hominibus tractum. Et assectus quidem tum eorum qui sani,tum qui aegri sunt,tum neutro modo se liabentium omnium est comune: etenim recantus& harmoniae& orationis S ditationis assectio quaedam esse videtur. Morbus autem sinitati contrariu.Dissidet aut ab utris p veluti Plato ipse desniens prodidit quod mece pathos pathema dicitur dati ne passionem appelles.Quicquid. n. patitur quis pathos siue passio est ain D pellandum Eoq; arbitror sensuu quoq; alterationes, pathemata siue passiones appellauit. In visa quidem eas quae ab albo,nigro flauo,se caeteris coloribus fiunt. In tactu,quae a calido, rigido,humido,sicco,molli,duro,ceterisq; id genus. Ad eundem modum oc in singulis reliquorum sensuis. Nominat autem is & voluptatem passionem,omnem is in summa motum qui cuiq3 ab altero fiat in alterum. Qilippe agentis motus actio est ius vero quod ab eo est uodammodo affectum, pastio. In summa ,ipsum astici, idem quodammodo quod pati est. Dinerici; passio ab assectu aD sectione ue,motu. Quippe cessante eo quod alterabat, alteratio quae in passo iam remanet, asse..ctus eius est. Ita scilicet ut in ipso verti ei mutari& alterarin oueri, passio generationem ha
permanentemi allectrum Graeci passionem nominant,veluti ctiam quoia lam recis,nec etiamnum
subiecto corpore reseruatur,astinus constat. Iam ipsum quo pto sermone passio. Sed exacte loquenti, assectus γssio est iani facta, non autem quae adhuc iit. Quod autem Grsci sic nominare consueuere, in libro de medicis nominibus a nobis est monstratum. Cuius memores, id agamus, ut quod a nobis semper est dictum de nominibus quam primum inter nos conueniat, ad res autem ipsas properemus, in iisq; morremur. Verum plerit eorum qui sibi doctrinam vindicam, contra faciunt: litigado enim de nominibus totam vitam con-bbb ii terunt.
19쪽
terunt. Qitare ad finem artis attingere nunquam possunt. Quid nam igitur est agendum ei qui BPeritatis eli suidiosus r Nempe res ipsas quς inter se natura sunt limites,eoq; minus aduertuntur, ostendere. Dein nomina iis imponere, potissimum quidem si potis est,quae maxime sint in via. Sinllaec non nouit, apta fingere. Ante omnia vero singulis rebus singula nomina, ne qua in sermone vel obscuritas ex homonymia nascatur, indeq3 sophismata oriantur,vel res vlla omittatur. Illud vero redie ne an non recte, & proprie an improprie nomen sit positum, per longius ocium aestimare,cum res ipsas iam intellexerimus. Quippe in harum cognitione succellas operis conss.stit, non in nominibus. Ac nos quidem, licuti dixi, tum consueta vulgo nomina rebus imponi mus,tum res quae inter se sunt vicinae, distinguimus. Caeteris nominare quidem sicuti libet per mittimus, rem al: tuam indesinitam relinquere non permittimus. In iis nant ipsis quae proposita nunc sunt,quoniam id quod in ipsa corporis conueritone & mutatione di qualicunq; alter tione constitit, diuersum est ab eo quod iam Dictum elidi subsistit eius autem quod factum est, aliud naturalem actionem efiicit, aliud eam laedit. Qiiod in ipso ut sic loquao neri essentiam ha bet,aetionem passionem ue nominauimus quod in permanentia ad aliquod tempus, sanitatem morbum ue. Passionem vero ab actitone discrevimus, tanu quod fit ab eo quod iacit, sicuti morabum a sanitate, veluti id quod praeter naturam est,ab eo quod secundum naturam. Ritisus igitur Fintegris horum orationibus positis,deinceps quae reliqua sunt persequamur Sanitas est secudum naturam allectio, iuncionis cile strix. Nec interesst, sicuti diximus,an essediu statumve qui a fit nem ei sciat,dicas, an actionis causam. Simili modo nec si illud secudum naturam auferes, quicurei cret: adsignificatur enim in reliqua oratione. Ita sane dc morbus,stitus corporis est extra naturam,uitiatae a filonis causa. Vel brcuius ad huc modum, Morbus est alle mis praeter naturam quiationem impedit.Passio, motus in materia qui fit ab agente. se vero agetis motus,aelio. Quod autem ex sua natura ei quod fit partem aliquam generationis consert, causa ipsius dicitur. Porro huius multa sunt genera. Nam*materia re Utilitasec scopus& ins mentum&vnde motus initium. Singula enim horum, ei quod fit, persedi ionis aliquid coni unt. Quae vero nihil conferunt, sed tamen ab iis quae conserunt set uligi non possunt, haec eius quod sine quo non, rati nem obtinent Sane liaec cum ita te habeant, fieri subinde potest,ut causuum quae te deinceps e cipiant , series quaedam existat: non aliter quam si calculis aliquot deinceps positis, primum e rum moueat quis, ac primus secundum, & ille tertium, at* ita deinceps,unusquis p eum qui sibi succedat. In talibus autem omnibus nisi quis id quod per se iacit, ab eo quod ex accidenti facere dicitur disii nguat, plurimi absurdissimique errores in disputatione contingent. Significat autem Gper se, idem quod primum: tametsi atticizantium quidam non ira particulam usurpent. Ex accidenti vero, idem quod secundo loco. Igitur qui primo calculo digitum admouet, primum quidem hunc mouet: ex accidenti vero ac secundo loco, cum qui illi succedit, at in ad eum iam modum reliquos omnes. Pari modo primus quo F secundum quidem mouet per se, ex accidenti vero tertium, & qui reliqui ab hoc liabentur. Iam secundus ipse pro eadem ratione, primo siue per se mouet tertium, secundo loco quartum & quintum,& si qui sunt deinceps.Quo si diligentius adhuc distinguere libet, quippe ad exquisitiorem rei notitiam sic praestat quiscli calculus eum qui sibi deinceps habetur, primum mouet,secundo eum qui post hunc,& tertio adhuc eum
qui post illum, di quarto eum qui huic est deinceps. His ita se habentibus ac desinitis, quoniam
morbus assectius quidam est pnaeter naturam qui actioni incommodet, morbum autem ipsum praecedere potest allectus altaer, qui etiam praeter naturam sit, non tamen secundum suam ipsiustinitionem, assicionem labefactet, sed morbi interventu: talem astellium non morbum, sed in
sana qui morbum prscedat appellabimus. Quo in loco diligenter animii ad eos aduertamus oportet qui illum quoq; astedium laedendae adtionis causam dicunt. Non enim per se aut primum, sed ex accidenti ocies undo impediri ostendiq; per eum a filonem dicemus . A morbo vero ipso pri- Hmum&secundum ipsius substantiae rationem. Itaque cum dicitur morbus est corporis aiketiis
qui a stionem impediat, iis qui statim subaudiunt quod primum & ex seipso id iacit sufficiens est
desinitio .Si qui vero vel minus dextere vel contentiolius inaudium,iis adiiciendum in oratione est primum,quo talis sit finitio: Morbus est assectus corporis, aetionem aliquam impediens primum .Quotquot igitur assedius hunc praecedunt,in morbi non sunt. Quod si ulli alii cum iis an eius incidunt, qui ipsos veluti Umbrs sequantur, nec hos morbos vocabimus, sed symptomata. Ita non statim quicquid est in corpore praeter naturam, morbu vocabimus: sed id quod primum aditionem Vitiat, morbum. Quod hunc pnaecedit, morbi causam, non autem morbum. Quod si quis alius allectus in corpore morbum sequitur, is symptoma duntaxat, dicetur. Quinetiamaritionis iplius issio, symptoma animalis est Quicquid nanq; animali prs ter naturam accidisi symptoma est. Ac nominum quidem usus apud GH os ita se habet, que tamen mutare,dummodo res ipsae sicut praedidium δ) maneant immotae, ei qui volet licebit. Verbi gratia. Si cui non
placet symptoma vocat sesed epigeimema, quali superueniens vel supergenitum dicat. Sympi ma enim cile, quicquid praeter naturam animali accidit : Epigenii a vero non omne sed quod statos morbos necellario sequitur. Vetium nos sicuti dixi omnem alterationem quae adhuc sat, passionem
20쪽
A mssionem: omnia Veroqvie in eorpore pneter naturam subsistiant, nominauimus symptomata. Accidet v aliquoties eandem rem&passionem 5c symptoma nominari quod scilicet utrius fodicatum quanquam secundum aliam at paliam rationem) illi insit. Verbi gratia. Ipsum πω
mere, pati est propterea quod tum alterari, tum moueri particulanialiter quam pro suae& natiralis a monis ratione contingit.Praeterea tremor, passio, propterea quod talis motus est eratio est. Idem etiam tremor symptoma est, propterea quod motus est preter natura Quia si alteratio silum esset,qualis in videndo,audiendo, orando, gustando,ongcnd 3 intelligitur passio inimium nominaretur,non etiam symptoma. Symptor tis enim id proprium est, Ut sit pneter iratiram.Quo fit,ut in formis omnibus quae a naturali uarii sunt imminaue,consistat. Siquidem in mguris naturalibus, & coloribus, & mmitudinibus,& actionibus,re passionibus, ubi corrumpuntur, existit. Estq; haec eius maxime propria finitio,mutatio a naturali statu.Quid igitur num remothus mutatio naruralis est status An non tantum mutatio, d mutatio quaedam Sympi mavero tantu mutatio est Quippe naturali in affectibus statu minato,actionemm hedente mora sexistit. Duom haec qin orbus sit omnino exiguntur, ut in genere sit aflectus,&-ctio nem laedatiQuorum neutrum symptomati necessario adest. Quippe quod licet neq; affectus sit, B nec actionem aliquam hedat,omen eo loq, praeter naturam sit,abunde definietur. Atina mor quidem ea ratione disteri. A passione vero, in haec Ommno sit in motu, interim vero di secum dum iratur Emptoma non solum in motu, sed etiam in habitu quoda & permanentia omni no autem preter naruram. Erit igitur passio,alteratio motus ue circa materiam, adhuc ut sieso qmrinen tactus vero post manem. Symptoma,onme quod animali pririer naturam,incidit. Qua ratione morbus quc sub generali symptomatis appellatione veniet. Est enim is quoque ad quendam modum sis ploma. Quinetiam praecedentes morbum in corpore animalis causae, sub generali symptomatis notione cadunt. Trifariam essedi uomata ac inpremὸua V egentur. CAP. z.
AC de iis qilidemiani dictum est. De proprie vero dictis symptomatis,in hoc opere disput re paramus. Est porro horum triplex disterentia. Alia nam ipsius corporis nostri sunt ast
eiusta lia fimctionum ostensae. Alia hae eambo comitantia, idq; tum in excrementorum excessu, tum in his qui in i se animali aeduntur senilibus, tum etiam in reliquis quae sensibiles sunt diste rentiis omnibus. Nub laesonis autem siue ostensae nomine nunc priuatio quom mihi irraudiatur. Non ena m disticultas modo motus,quam Graeci dymnesian vocant,necti disticultas sensus quam C hsaialaesian appellant,vitia quaedam actionum sunt, sed etiam immobilitas & insensibilitas. Ad eundem modum nec mala solum concoctio sed etiam cruditas. At phaec quidem genera symptomatum sunt, in quibus aestimandae sunt membratim disterentiae, quarum singulas prosequi se mone deinceps conuem ei. IIIo primum admonito, quod in libro de morborum disterent is dixi mus. Ne ae qui sanitatem non esse assectum corporis, unde actio proficiscatur, sed ipsas actio nes putarunt, nos ut linquam nos nunc doctrinam in si inplomatis de actionum hesione tradiamus, in morborum esse doctrina tradituros. Constatq; a nobis si modo nihil in ipsis rebus erra hunt de solis nominibus essedissensuros. Oriuntur autem ut saepe dictum est huiuscemodi do ctrinam errores ex omittenda quapiam disterentia. Itam si disterentias omnes percensentes, non est reas symptoniatum, sed morborum dicant:in nomine tam non re,a nobis dissentient. Eigo dicenaeae disterentiae nobis iam sunt,disputatione ad principium reuocata. Quoniam symptomageneratim quidem appellatur quicquid animali praeternaturam contigit, ita ut tum mota ipsi, tum morborum causae quae scilicet intra corpus subsistunt, non quae extra habentur, symptoma in si Altera vero signi notione ac veluti magis propria, detractis tum morbis tum eorum cam. sis, reliqua omnia quae praeterriaturam sunt, symptomata nominantur. De quibus nunc agere D nobis est propositum. Desuviciniaris actimis anm u. CAP.
F Rgo repetita iam eorum triplici natura, deinceps omnia diuidemus, ab actionum laesioneam cati. Haec ergo diuidenda est primum in duo genera, propterea nimirum quMacti num ipsarum duae sunt prinice disteremiae, Micrae animae, alterae riaturae. Iram etiam appellasi tur, illae quidem animales, hae riaturales. Rursus igitur animales primum diuidentes,in servibi te motivas,&tertias hegemonicas, idest rectrices, nc enim incommodum est ita clarioris doctrinae musa eas nominasse: iterum earum quamp in suas disserentias diducamus. Sensibilis igitur anima iunctio, quinm in totum habet disterentias, insilias,ollactorias,gustatorias,auditorias, ct octorias. Motiua vero actio,continuatum sibi instrumentum unum habesimotionisq3 eius rationem unam Demonstratum erum id est in libris de musculordiri motu. Vatiatur autem in par ticularibus instrumentis, ita ut varias habere species videatur. Reliqua animalis actio quae a re cilice parte procedit, in imagulatricem,ratiociliatricem,oc recorda tricem diducitur. Ergo etiam noxae omnium sentiendi actionum, communes quidem insensibilitas,& diuishesia, idest sensus vitiosus sunt oco autem nunc sensum vitiosum omnem qui perperam obitus est sensum.In par te vero quae in quom sunt sensu, in oculis quide caecitates, divisus obscuritates,& deprauationes