장음표시 사용
31쪽
enim omnia sim plomata mA ratim persequi,hoc in opere est proposits sed ea in generales eam Esas reducere. Illud ergo generatim mihi de omni senstillaesione sit diictum,ina quibus neritis valentibus suppeditatam ubi vim habent, ab iisdem male affectis Leduntur. si quis cuiust ne ut nosse vim studet, eorum qui ad respiratum coducunt, in libris qui de respirationis causis inscribuntur vim discat: eorum vero qui ad vocem,in opere quod de voce habet titulum. Ergo de his alibi scrupulosius est proditum .chii autem colli,capitis,abdomini brachiorum, & crurum par tibus nerui subministrent, nonat i modo ante nos non incomode prodiderunt, sed ipsi quom in libris de disse filone administi anda scripssimus. Ac propositus quidem nobis sermo erat de syn plomatis qus sensus comitantur. Oniam autem partes ius per neruit aliquem voluntarie mouentur, eaedem protinus sensum qu per eundem possident, duplicem ijs noxam ex nerui imiuria necesse est accedere, alteram sensu alteram motus. Qui igitur sit, idetur particulae quae dam ad voluntarias quidem senetiones resoluis est , dc tamen sentire Rursus alis moueri quia dem,minime autem lenti re Sane in lingua & oculis nulla sit dubitatio, propterea et iis c duplici nemorum genere sunt prςdita. At in quibus membris duri tantum nerui sunt, in iis dili inguem diis sermo ad hunc modum est. Si cute ablata ,subieritias ei nudus musculus immobilis appareat, tangentem tamen sentiat,paruam illi noxam incidisse est putandum: utpote per qua minime sto Flat quin tantum animalis virtutis ceperit,quatum ad sentiendum quidem estet satis, ad musculumouendum non satis. Consistit enim in patiendo magis,' agendo,tangendi sensus. Ita etiam
parua virtute perfici potest. Musculoria motus,cum Mendo,non aute patiendo obeatur, totum nan* corpus ab hoc transfertur multa eget animali virtute. Contra vero nunu deprchedas nam sculum ullum moueri,ut idem no sentiat. At si superiacens musculo cutis sensum amisi ipse a rem moueatur,nihil est quod mirere. Veluti nec si duorum musculoru alter moueatur,alter m
ueri non possit,aut altero sentiente, alter sit insensilis. Sicut enim in iis alterius laesum neruit ei se, alterius integrum licet: sic is qui in cutem dis igitair,iniuria asseeriis esse potest: qui aute inmusculum, minime esse affectus. Contraha qui in cutem spargitur, nullam elle passus iniuriam: qui in musculo est, non esse noxae expers. Ac de propositis symptomatis, haec satis. De eo is delictari modoloris in CAP. 6.DEle 'atio aute es dolor omnibus sensibus contingunt, non m pari euidentia, sed in oculis
minusu in caeteris euidenter: in tacitu aute Sc gustu,maxime luculenter: ab iis deinceps in odoratu post hanc inauditu. Quaena igitur esit tum omnium cois, tum cuius* causa propria Sane cois ea est, quam Plato in Timaeo reddit sic scribens: Violenta passio quae praeter naturam Gest, cum simul multa celeriter fit, dolorem ast ecl. Ediuerso, quod ad suam naturam Universim re celeriter redit,iucudum est.Quia autem sensim 5c paulatim si sensum latet. Ait ita quid Plato. Hippocrates vero eo antiquior, Iis inquit quibus natura alteratur re corri impitur,dolores si sunt. Quippe illud, Corrumpitur, celeritatem simul ac magnitudinem multationis indicat. S, Vne tactui accedunt magnae mutationes naturae, a frigidi calidiq3 violento coractu. Pi sterea ab iis
quae quaslandi,vel secandi,vel distendendi, vel exedendi vim liabeiit. Quippe humidum re si cum,li absint calefactio & res igeratio,citra violentiam corpus cotingunt. Id quod opus de sin plicibus medicamentis qui reuoluet, facile discet. In his enim illud molestiatum est,frigidum alia ratione oblectare,u calidum. Quinetiam ipsum in substantiam diuellendo, dolorem averre. Via demur aut e re qus quassam, & qus tendunt,dirumpendi corporis periculum asserendo, doloruinust esse on iecus autem sus put Funt,& qus diuidunt.Neo enim postu aliquid diuisum
ruptumue est, dolorem infert: sed in ipsin ut sic dicam fieri, talia omnia doloris Gusae evadunt. Nisi in ex accidenti aliquo, s qui sic affecti sint, dolor sequitur: alias quidem acri humor exul ceratum corpus mordente,alias phin: one superueniente. qus ipsa quoq nuna non distendendo contristit.Non raro vero etia caloris iniuria,vel humoru acrimonia. Divellitur aute&gustiis Hinstrumetum, quatenus utiq; laetias est particeps,a iam dictis: quatenus vero gustias estpprium, ab acidi amari acerbis,& acribus succis propterea Q horum unguli,sicut monstratum comtinuitatem diuidunt. Contristam vero & olfactum,qui a iam di si is sucos exIaalant halitus: m hi suoque continuitatem distrahunt. Auditum vero intestant,vox aspera re maxima &celeri a. Qui Diis etiam in magis tonitribus in idem e litibus, aliqui auditus sensu omnino sunt priuati: ipsius. cinstrumento soni violetia diuulso. Iam vero ipsum visum maximi spledores nimia feci itione,non infestam modo sed etia corrupunt. Est aute ipsa quom secretio ex diuidentiu genere, videturq; omnibus sensibus commune, infestiuit Pilionem ex secretione ac diuisione contianui unitiq; corporis tum excitari, cum ea vel uniuersa vel magnis portionibus & celeriter,quod Graece athroos voco, incidit. Hoc autere Plato prosecta voluit, cii dixit molestu sensum, expas sionis tu violentia, tum quae magnis portionibus cu celeritate sensibilibus corporibus incideret, ruenire.Neq;. n.refert an molemi triste,an dolorifici an dolorosum, an laboriosum appelles: Licuti nec si pastione insem, molestia dicas an tristitaei, an dolore,an dolentia, an labore. Atqui per
32쪽
A septa sint dilla, sed etiam me omnibus libris quos scripsit. Aequod contristat quidem in omniabus sensibus ad hunc modii proueniti iucundum vero quod illi est contrarium,contrariis ex causis. Quippe eius quo diuelli periclitabatur, reditus ad natura simul A celeriterni ius, voluptate inert. Idcirco oculis iucundissimu specitrum Geruleum est: sicuti e diuerso, grauissimum tristissimumst quod spledidum simul albumq3 est, quemadmodum ibi. Proxima iis sunt, interea quidequs comitant,album inter ea quae delectant,suscit. Illud quide ci, substat iam eius segreget simulacri, luat hoc q, citra violentiam congreset. Nem enim.pso id sola conregatio satis est eum se
nigrum quo iucundum esset,nunc auidllcnsi est. Cuenim visionis sudstantiae sit Guari u,vi lentius eam cogit,u ut eam ad naturam reducat. At vero quod nigerrimum est, eo quod splendidissimum est,minus infestat. Non ini' m contrarium minus sit triste, si excessus qui est in pene
recci ato, Quippe hac ratione manu staret nigrum, u quod iusplendiditumum. Id mvisus instim sit 'lendidum. lis vero sum litia omnis, subtilium sit partium: nigra vero semper crassarumEst autem perpetuo quod tenuium est patrium,magis a stiuum natura, u id quod est crassarum. Ergo cum inter se comittuntur quod tenuium partium est, di quod crastarum,remissius agit quod crassum est,in id quod tenue,quatenus scilicet id a tenui potius paci est natum. B Ita igitur & sol visum ostendit et cum magis tenuis substantiae sit,imie eum segri t. Ac gna tione quidem substantiae minus contristat,* ea quae sunt contraria: sed cum actionis vellemetiast violentior,hoc ipso celeritatem quo ad visus noxam obtinet.Quod enim in minimo tempore visus nostera solis splendore patitur, id non nisi ivlurimo sentit, ubi omnino nullum splen- ciuem vidit, sed in profundis tenebris est versatus. Quippe is quom ad lucem reductus, videre non potest, eo spextinctius ad quendam modum crassatusq3 sit, ac tenebrosus este mis. iucundi Dsimus uitur merito gratissimu , eruleus color visui est:si tame is a sole non est digestus. Huie enim cum uti aegrotat, uarium remedio est Sicut ei qui fatigatus est quide,sed iam sanus est, corruleum aut fuscum saluberrimum est spectrumn tpote quod nec eum segrege veluti tum al-hum,tum splendidummec cogat oc extinguat, veluti nigrum. Achatai quidem ex albo re nigro simul mistis efficitum Geruleum vero ex albo ae spledido tum coeuntibus,tum in satura nagrum incidentibus.Sic enim nos Plato de ambobus docuit.Ergo hi colores ex contriu's immodicisq3mistis,medii ac mediocres sunt. Qui Ac excessum utraq; quo visus laeditur,declinent, oc medio cres ipsius satigationes recreent: non secus Q morbos qui ex segregatione proueniunt, nigrum. Sane voluptas quae ab humuenit perinde euidens non est,ae in aliis si sensibus: propterea scit DC cet Q nec dolor par erat. bippe substantiae tenuitas in visu nec dum inregatur, propter substatiae cognationem,uioletum aliquid patitur, qn ad quod ducitu ipse per se prior properat, indum congregatur, propter mutationis imbecillitatem monstratu enim est quod tenuis substantiae est,id ab eo quod cralium est,tanguide cogi. Atta ita quidem in visu se habet voluptas, 5c d lorila auditu vero, iucundisssima vox est, quae lenissima tardissimal est: propterea quini e diue so in istima est,quae aspinima celerrima n sic Verum haec sano int roque sensui iucunda tri stiaq; sunt: set to ea grata fit quae praeter lenitatem & tarditatem etiam parua est. At ei qui iam aegrotat, quae ita re lenissima re tardissilia, dc maxime exilis est. Atque hac etiam magis,qus numerosa est.Quippeomnimodum silentium simile quid in auditu est,aim tenebra in visu. Vnde etiam in quaestionem venit,contrarium ne luminis tenebra sit, an eius priuatio: sicuti vo cis silentium,di motus quies.Voluptas aute euidentior in hoc sensu est,propterea q substatia est crassiore. Sicut in odoratu adhue manifestior est delectatio, propterea m eius substantia est nimgis crasti.Quantu enim aersplendore inciassior, iii aere crassior est halitus. Est vero splendoris quidem sensus visus,aeris vero auditu haImas odoratus,atque scilicet ut humias naturi gustus, re selidi corporis tacitus.. autem cognati generis cligustu odoratus est, sola substantiae tenui D tate ab eo dissidens, est enim halitus humor attenuariis) de ambobus simul agemus: a gustu claritatis gratia incipientes. Gratissimi imtur huic succi sunt O naturaliter se habet, nes qui dubces sunt&pingues.Hi nanci: oes mostrati sunt,corporis substantis maxime cosmitcntcs: recen ter autem ab aliquo quod contristabat affecto, pingues: quippe qui exasperatum in maxime te iniunt.Iam vero aegrotanti,qui ijs qui amigant,sunt cotrarii crassis quidem,qui attenuanti tenui hus, qui cias lannglutinosis,qui diuerant: exasperantibus, liti leniuntrad eunde modum calidis,
qui frigidi sunt si di qui Didi:sicut siccis,qui humidi,& humidis qui sicci. Dictu aute de ho
rum natura est, in quarto de simplicium medicamentorum viribus. Lisendus no ninligenteris liber est,inqui tum ad comitionem,tum curationem sit utilis.Siquidem venter viscoibus venis subseritit ita ecquales haec succos requirunt,tales appetit. Porro huic pro discemendi in strumento lingua prosiat,ias scilicet succis maxime gaudre, quos ventriculus desiderata Huiusce autem lacietatis,tunica qua vinitur tinxime incausa.Ae delectatur quide lingua diuersis in te poribus,m succis qui sibi extrinsecus admouenrsane es 'sati estis. Dele statur autem nonnunt etiam dulce quod habet in seipsa sentiens. ria dulcis hic succus pituitae species est Quoties autem inusum a venis sanguin lingua ut dulce sentit, tale ad patit, quale ab extrinsecus admotis. At in odorandi facultate extentoru quidsitum iucundor tum trivium sensus perinde se habet, Tertia Classis. cce utin
33쪽
in in gestit ire. Halitus vero quos in se liabethgraveoletes quidem, ut dictum prius est,siqvado E semit heneolentes aut in si imma iucundos, non sentit veluti nec visus nec auditus i nan* seimsus cu tenuis si ibs tiae sint, nulla in seipsis valida pastione assiciunsa is vero re gustus vehemens quidem tale aliquid,nec ipsi sentium, consulum in eiusmodi aliouid nonnun* patiuntur.
Lingua quide ut dieitam est a dulci in se pituita, quam Praxagoras 5c Philotimus ' ciali magis
nomine dulcem succii appellat a stus vero ipsum motu in se no raro sentiens,qn scilicet ijs cius ipsum intus exasperat vel tamquendis,uel difflandis, vel sensibiliter excernendis ad natura tua reueriis.Quinetia qui lassitudine laborat,vbi molli selestione, vel in balneo loti,ab iis uescut eui. dente sentiunt Uoluptate. Iam magis etia sub iam dieiis motibus, in sitigatis ipsis particulis, dum ad statu naturale redeunt,obieetamur Sane non solii lauando,oc molliter ω largo oleo stricando, voluptas laitatis partibus accidit,sed etiam in maioribus doloribus pertractatio quae mollis,l,larida,ec lenis sit, Glatium quoddam non exiguum asteri. Caeterum talia externa sum, dicendumq3 de iis omnibus deinceps. Qilippe de odonabilibus nihil opus est pluribus disseramus,cu se cu gustabilibus ad portioncm liabeant Deleetamur igitur in hoc sensus genere, ut uno verbo dicam dum ad trituralem statum reducimur. Contingit autem id nobis semper per contraria,modos
tem prout consentaneum est, cotrarium quis accipiat. Est autem consentaneum in omnibus ta- Flibus id accipere,quod primis, secundu se nec per alterum interpositu finis sit causa. No quod
graece pro tarchon Sc procat Melicon, latine externam causam vocant.b Id quod Hippomtes tum in aliis multis nos admonere videtur,tum cu ait . Est ubi in tetano quod citra Ulcus sit iuue
ni me habitudinis seu quadrat frigida, emate media, largiter astusa,repercussum caloris facit. Calore autem haec liberantur. Quippe si quis de ijs incosideratius iudicet rutabit aliquid eo iquae praeter naturam sint,aliquando per similia percurari, veluti tetanum a mgida lauatione. S cus tamen se habet veritas, cum perpetuo talia omnia ad naturalem statum per contraria redeat: sicut etiam tetanus per caloris repercussum. Ac si ciuidem simul Sc celeriter id fiat,sanatio cu delectatione perficitur: sin paulatim,insensibilis erit au naturam reditus.Similiter autem de abitione a naturali statu ad eum qui praeter naturam existit, est sentiendum. enim simul re celeriteri fit, ec violenta di cu dolore omnino est:quae paulatim, insensibilis Proinde cu non iraturalis in 'us qui paulatim in nostris corporibus cotiditur, nullum sui sensum excitet,cius ad naturalem statum reditus, Universim oc celeriter perficitur,no solum sentitur,sed etiam dele fiatione secti assere:potissimumq; qui a maxime nobis cognatis inicitur cuiusmodi sunt in gustu quidem, dubcia: in odoratu, quae iis proportione respondent: vocantur autem odorata siue odorifera. Egre- Ggium vero proprium quiddam liabet generatricium particularum sensus, propterea etiam ficultatem habent valem iis mam,in mari quidem, se nis expultricem:in formina vero, una hanc ipsam in testibus& seminalibus vasis,tum attrii tricem in toto utero. Coniunxit enim natura occum seminis est usione,& cii eius taceptu, ingentem cupiditatem simul ac voluptatem. 'terum ostensa redundantis 5c intus manentis seminis, quod paulatim multo tepore, ac idcirco plus mi ligitur,quanti magnopere infestet,sicut sibi dicemus, impar tamen est magnitudini voluptatis, quae in venere sentitur. Onesidentis enim expulsio simul re celeriter facta, etiam delectationis magnitudinem celeritati reditus ad naturam,proportione respondensem habri.
REliquum autem suerit de ijs s plomatis,quae circa os ventris contingunt cor etia appellant disserere. Sunt enim haec quoque ex tactorio genere. Coeterum nullum membrorum aut ita exactum habet sensum,aut ita utrunque principium una secum asscit,sicut os ventriculi. Nominatur autem in consuetudine non vulgo solum, sed etiam a medicis stoniachus. Qus nam stomachi vocantur syncopae, huius particulae sumptomata sunt. Qilemadmodum cardiaLgis,quae ab altera eius appellatione nomen sunt sortitae. Inducit plerea et dyspnoras 5capnoras HSc demJrsus de epilepsias 5c deliria re melancholias. Atq; haec quidem omnia societatis ratione: inappetentias vero Ac diminutas vitiosas in appetentias per selinum. Voco autem inappetetiam cum quis nihil omnino appeti diminuta vero appetentiam, ea quae imbecilla est. Porro vitiosa rum,aliae ad immodicam cibi & potus sumptionem sum deditae, alis ad alienam qualitatum desiderium propense. Dicendum ergo ordine de omnibus, initio a proprijs eius symptomatis sit Pto.Sequutis haec ipsas naturales particulae sanctiones, quarta uti gratia maximos a cerebro re quirebat neruos propter quos etiam excellentiam hac sensus praeter caeteras particulas possidet. Nam qna cute tenus vitiiquod* animal in ambientem aerem digerii, accidit ut membraquc sub ea sunt, prima vacuent: quorum ingenita vis ut in opere de naturalibus facultatibus a nobis est monstratu ex proximis sibi alimetum trahit, id scilicet quod vacuat reficiens: deinde rursus illa,
ex ijs quae sibi sunt proxima: sicut quae tertio loco sunt postis,ab ijs qus sibi: am ita semper a continuum, eluti in choro quopiam translatione celerrime tacta,ad venas quae aci ventricula pertianent, vacuatio peruenit. Hae vero & solent pariter, ec natae sunt ex ventriculo nutrimentum tra here, perinde ut stirpiu radices qus in terra sunt dimit ab ea. Cu enim hoc opus uniuersum n
turale sit non animal similiter in stirpibus V animalibus perficitur. in stirpibus quid temPerpetuo
34쪽
A po tuo pararum Iarmam, alimentum rigantis ritu subministrat,quamdiu cor litus temporum stilus pro natura se habet. ndo si ex terra squaloris excessu, siccatus est humor stirpes nutri menti penuria marcescunt innimalibus aut civi pote teme non affixis,praeter utiqet pauca queda, natura ventrem pro nutrimenti veluti penu fabricauit, quemadmodustirpibus terra edit autem esibus &penuriae sensum, quo scilicet ad cibu potionemq; proritata, in tepore expleantur: vocatum eiulanodi implendi desiderium,appetetia .Fit autem ex penuriae sensu, u scilicet Uens ex ipso ventriculo, veluti emulgetes sugentesq3 aliquid trahunt. No serens aute eum suetii ven triculus,sed veluti diuulsus,ostensae eius medela cibum cisarat. Dippe vene hoc pallio ad obiectos cibos conuerruncat ex iis nutrimentii trahunt,nequau ex ventriculo.lsitq; post cibi sumptionem,ut re vens simus ad cibos se conuertant,5 ventriculus ex iis, quantum prius per venas est exhaustiam,in seipsum trahat. Ac suetiis quidem ipsius sensus,iames est. Reliquorum duom, alterum venarum suetiim p edit,vocatum appotita homon os cu altera: in aute naturale opus non animale.Talem vero appetentia vacuatio praecedit. Existuntq; in totum quin* sim inomat ordine quodam sese deinceps sequentia quorum primu vacuatio est,secundum vacua torum appetentia naturali teritum Uentris suetus, quartum eius sensus,quintum appetetia eius B animalis, quae omnium est ultima. Itaq; etiam huius actionis amissio, aut eo accidit, ψ sensus sietiis sit amissus, aut eo Q suetias no fiat, aut eo Q corpus non vacuetur. Ad eundem modum exi pus di languids appetentis erunt,non perditis iis quae diximus,sed prope ut pereant perduelis. vitiosae vero appetentisqus quidem in quantitate modum excedunt, vocaturi 3 a quibusdac trinae,tum existunt, cum vel acidus quispiam vitiosus succus ventriculum mordet, vel totum corpus immodice digestiam, inops alimenti redditur. Vitiosus na' succus,qui frigidus est,similemiue ui morsum insemappetentiam vero proritat, naturalis assectus similitudine: alimenti autem non potus desideriu excitat, propter isqvs.At vitioso succo qui falsus re biliosus sit,ventre mor dente potio magis u cibus appetitur. Uraetercst enim Q calesar,sicceturq; ab eo ventriculus, quae vlup sitis causa sunt,etiam liquari sundiq; tum in eo,tum venis succos contingit. Fundendorum autem succorum symptoma, ea quibus continent implet, ludii odum arbitror moditas P cuatillam etiam non para ad esuriem, frigiditas eoru quae in ventre habentur,confert: cu Sc cor pora eorum tunica vacuet,& cmendo consi ingendoq; ad appetentiam irritet Non esuriendi vero continens in primis causa esst caliditas,ut quς solida corpora laxando resoluat, atq; ad tractum imbecilliora reddat liquida liquando amplius extendat. Atm una quidem canins appeten C tiae causa est,uitiosus is succus qui acidus eli Altera ut dictum est simplior per totum corpus vacuati quae Vel caloris robore vel retentricis facultatis imbecillicitate sit illata .Proinde in priore affectu accidit,ut plurima sumptorum incidat deieciuo: in secundo, ceu qui ex vacuatione habi tus sit conflatus,alimentum in corpus digeri. Atq; immodi ' quidem re appetenti fames ob haec fiunt. Vitiosas aute qualitates concupiscunt ni, quibus ventris tunicae vitiosum aliquod ex crementum imbiberunti let id maxime mulieribus,quae vitiosi sint succi,cu grauidae sunt incidere:vocatur esse mis mece citra, spicationem aliqui latine appellarum.J- Appetunt aute sub hoc assectinacida maxime acerba : aliqn vero acria, cui nonunt vel terra cimoliam,vel testas, vel extinctos carbones, taleue aliquod alienum eduitum. Porro sic afficiuntur earu pleraeq3, usq; ad secundum 5c tertium mHem. In quarto vero delinunt,partim vomitione vacuato vitioso succo,partim tempore concocto.scilicet muliere ipse prs cibi aversione, uua comedente: partim etiam abudantia ipsa humorum vacuata. At primis duobus mensibus parum sanguinis in foetu attrahitur: utpote adhuc minimu,cum scilicet quod in utero est hoc tepore, nec embryon graece vocetur, sed cyma adhuc, id est uteri gestatio. Hoc aute auctius redditum, tum ipsum ampliore nutrimento utitur, tum non solii quicquid optimu invenis est, id attrahit ceu prius dixi sed etian quia plus indigeat,eius quod vitiosum est,siquid una tralatia At in ita totum corpus tum plenitudine laborare desinit,tum minus vitiosost succo. Ipse autem scutus alimenti quod attrahit excremem in duplicissaus membranis reponit.Ac si quidem magna ex parte ipse quo* et vitiosoris succi,5c intemperantior, tpote ex vitioso nutritus sanguine: nisi si quς eum gestat in reliquo gestationis tepore, alubribus utatur alimentis. Verum hoc nihil ad rem propolitam. Vitiosae autequalitatis appeteti de qua disputas picationis memini, aliqn in viris quoin incidit: cu scilicet hs quoq; in ventris os,similis aliquis vitiatus succus procubuit. Atq; hscquiaem circa cibi appete tiam,symptomata fiunt. In potionis aute appetentia altera totide iis similia. Qiis quidem veluti priuatio desiderij potus est, O corpus vel propter excessum humoris & frigoris omnino poti ne non eget, vel venter ostensam ex desiderio in se non sentit. Qitae vero diminuta est appetrita, cum eade ipse remissiora sunti At quae vitiosa est,ad portionem se habet cit ea,qus circolimentuest praua: siqn quidem immodio pol halans potum,utimcu in ipsiis ventris tunicis, malus quis piam succus salsus aut bili siis c netur:aliqn autem naturali humido in eo veluti seruet Ali ni vero desiderantur potu perinde vi ac cibi, pro dominantis vitiosii succi ratione. Atque hse quidem in longo tempore, isqui vitiosa viditas ratione sunt usi superueniunt.Inexplebili vero nouimus cruciari siti, ex qua etiam perire, tum eum qui viperam comederat, erat autem sortasse
35쪽
dipsas tum messores, qui vinum in quo talis serpens fuerat mersa biberem tum eum qui vetus Evinum usq; ad ebrietatem hauserat, non minus eum qui pertinaciter sustinere sitim sibi imper uerat ad haec alios in nauigio cui deliceret aqua dulcis,quorum qui ausi sunt marina bibere,cum immodice supra caeteros sitirent,quidam etiam eoru5 fluxa essent aluo,nec id sine morsu vehe menti celerius u alii perierunt Vidi aut edi ijs qui ardenti febri laboraram, quendam cit morbus inualesceret, re frigidam impudenter bibere, nec Uncb quoad moreretur cxpletum. Ac talia quide& tot numero circa ventris appetentias sunt peccata. Superha cardialgia, quod oris vctris infestum est symptoma, ec ad sensum refertur a succis mordentibus proueniens. Praeter haec est
quod bulimos graece dicitur est aut e symptoma ex indigentia simul imbecillitateq3 8c refrigerii tione huius loci ortu. Nec est miradum si eius dolores, tum animi deliqui tum virium defectus comitantur. Vbi enim ex digiti ad aliquid offensione,vident aliqui animo linqui, mira profecto non est,ex stomacho id pati, propter eximium eius sensum,& q, situs sui vicinitate, duo principia promptius in societatem doloris asciscere possit. Maxima la symptomata maxime sensibiles Romachos ingerere deprehendas, utpote qui magis st alii, ex quolibet insessante contristentur:
eosdem etiam Utricli princi pio suam Oflensam trasmittere inuenias. Cum aute uniuersum quo neruoru genus in quopiam mVis sensiile, magisve patibile est, tum uti vel maxime ipsa quoq; Fprincipia in societatem noxae promptius trahuntur, cum vel ex asseritu aliquo, vel etiam natura infirmiora tuerint. Cum vero quatuor simul confluant, maximum necesse est fieri symptoma. ratuor intelligo tum assecitu qui stomacho nocet,cu scilicet vehemens est: tum sensum eius,in maxime est acer: tum neruorum arteriarumve genus,cu est imbecillii ad lis e ctiam vel cerebrum ipsum vel cor infirmum .Ita nan pSc comitialibus morbis,ec caris, comatis,ei catalepsi, re delirio,& melancholns,quidam ex stomachi vitio corripiuntur, Vcim cum principium quod in cere hro Sc neruis est,timul assicitur. At quae cardiacae vocant syncopae,tum incidunt, quod in cor de &arteriis principium habetur, cum stomacho laborat ad eundem modum puluis priuatio, itemq; tum paruitas eius tum prauitas. Apnoeae vero, id est respirationis desectus, cum vina iam principia in magni a ectus societate est adductu. Sane dyspnoeae, id est spirandi dis cultates etiaduplici ratione ruentum: alias transuersi s ti angustis,alias utriusq; principii sympathia. Sunt autem occasiones quae animal ad eiusmodi symptomata ducum non paucae. Nam & valida resci ratio,interim quide ipsa per se,interim vero ex pituita, quae admodum sit frigida. Est aut et lis maxime quae hiis vitro colore ac consit silentia sit similis, quem vitreum succum Praxagoras&Philotimus nominant. Non minime vero ex spiritu qui flatuosius lit idemq; frigidus, aut ex pin Gtu, aut cibo,aut medicamento aliquo,quod valde lit stigidum, non solum ipsum os ventris peririgerat, sed etiam una cum ipso per nermos quidem cerebrum, per magnam vero arteria cor ipsum Digidum reddit neruoli quide generis societate cerebrum, litus aut e vicinitate cor. Post* enim maxima arteria a corde exorta,ui per spinam incedit primu quidem gulta, tum itingitur,tum per' membranas anne stitur: post hanc vero oc sub os ventris, re ipsum ventrem per longitudine porrigitur, instaq3 procedit Ac per hanc quidem arteriam quae& maxima est,& ex ipso corde nasci, tur alterum principiorum cum ore Pentris simul afficituriper neruos autem cerebrum. Nihil igitiirmiti est,ex eius aegritudinibus, maximis Sc vehementit imis symptomatis animal torqueri.
Acquis quidem cuiusq; symptomatis generandi sit modus, in sequentibus dicetur. Ad presens occasiones ipsas dicere iat lia O.Hς sunt fungi quictim,& buprestes,& cerus 5 gypsum,& lac
concretum,ec uteri perseis ratio in viduis,ec hs quae no purgantur,praeterea quae in viris ad hirum portionem fiunt Dicetur etiam alibi de respiratus priuatione seorsum.
A Ctum de sensoriis omnibus,tum quae in his sunt ficultatibus, iam mihi absoluta disputatio
videtur. Nunc ad ipsam eorum originem,& ciuae ex se veluti tante membratim ηs vires Hiransmittit,conuerti tepestiuum videtur.Est autem,t id quod primu sentit. Quippe cuiust semius alteratio quae a sensibilibus insertur,in singulis instrumentis poscitur. Eius aute sentiendi vim habet)ipsa quae alteratur particula, ex eo quod a cerebro delatam ad se per nermum virtute recipit. Ipsum naiam cerebrii sentiens organum a natura coditum no est, i sed Q ea quae semiant, sentire possit.γQxiod aute per neruos sema sentiendi vim omnibus animalis particulis transmittat,inde maxime liquet,et praecise nemo quolibet,illico particula in quam dispergitur, sentiendi vim amittit. Licauet autem non secus 5c Q in somno, aut omnino serientur sensu aut exiliter θc obscure agant. lotionabile emo est exiguum virtutis a principio in singulos tum confluere. Et profunde quidem ac non profunde dormire sicut vulso loquimur, ex quantitate influentis vir tutis contingit: cum tanto m inus eius influere sit credibile quanto somnus est profundior. Igitur in toto eo tempore videtur animalis vis quiescere, naturalis autem vehementius operari. Id auteinde adeo c5iectet quis simulis fatis ata prius,posta dormitum est,uires recipit: potissimum ubi posit mediocrem cibu est dormitum:timul Q dormientibus nobis nutrimentu non in Uentre ma do,sed etiam in tota animalis mole optime concoquit. Est etiam alioqui cosentaneu, illud quo animalis mebru aliqn quiescere,in quo rationalis anims principiu residet. ippe cor breuibus intermissionibus
36쪽
rat ex mediai cessi. non somsed conra rates aqua in
Α intermis manis videtur hoc sicere . ita ut multo tempore ad requiem non indisserat. Cerebrum autem non ita,sed in vigilius semper exercet,in somnis quiescit. Eoq; sit, Vt qui liberalius se exeracitarunt,eos altior somniis premat: tanqua multae iis vir cum laborarent, a principio defluxerint igitur rebrum,tum propter virtutis quam transini sit absumptionem, tum propter fatidationem, qua propter multos labores est asscetiim,' requie simul re resectione euet. Veluti autepromptius & profundius dormitur, sic& a sumpto nutrimeto.Quam ria numidius natura fuerit amo magis somnum conciliat. Idemq; accidit re iis qui plusculum vi ni biberunt,α qui caput liberaliter in balneo calido lauarimi.Qilippe omnia talia videntur cerehrum lium iditate implere Qua utim indiget,ubi in multo negocio & fitigatum est,et siccatum Hi vero quod caput impletum somnum alterat, mons iratum ab Aristotele, abunde est. Nee est Q de ea re nos nuc quicquam agamus. Qui enim librum eius de somno & vigilia leget, tum hoe ipsum quod capite repleto somnus animali superueniet, clare perspiciet, tum quod apud eum inserinone claudicat,intelliget. Quanquam enim & ad ratiocinandum sit vehententiis imus, ad disceptationem quocunq; velit probabiliter perducendam maxime potens, tamen cur capite re pleto primum sensorium, si id sicuti ipse existimat in corde sede haliat, quiescit, nihil potuit pron habile inuenire fulto enim probabilius sit ex pulmonis humiditatibus somnos fieri, quem ira tuta ob nihil aliud cordi circundedit,* ut illi ministraret. Quis vero aut medi riim qui contrariae sunt sententiae , aut quia nuda experientia procedunt, in caris re lethargis 5 comatis denim omnibus praeter naturam somniseris morbis, non accedit ad caput,illud la persundit, ac sii perca taplasma imponit, raditq; 5 cucurbitas affim omniam molitur, tanquam hic morbi radix conlisiat' Ad eundem enim modum cum deliria dc phrenitides, omnes denicii quae pririer naturam sunt vigilias,curant, praesidia rapiti admouent. Verum de hs alibi plurihus est disceptatum. Ad ea vero de quibus nunc agitur, illud ad rem pertinet, quod cerebrum ubi requiescere a multa actione vult, naturalem somnum animali inducit. Quod etiam magis facit, cum nucinx in eo virtus lamum quo Hiatur humorem habet.At cum ta multo humore frigido grauatur, eum qui in comatis re Iethargis cernitur, somnum affert aliosq; similes ijs morbos, quorum caput,humia ditas ac frigiditas sunt, vel alterutra per se sola in eo consistens,vel amitae simul iurustae. Talia uititur sunt cum medicamenta omnia,quae vere somnifera sunt,tum quae sic quidem Vocantu inse runt aut non somnum modo,sed etiam coma, di caron,& totius corporis torporem. Ac qi equidem duntaxat humectam, omnia merito somnifera vocantur: quae vero perfrigerant, nec
C somnT,nec indolentiam afferre recte dicuntur: sed pro somno, ma & caron: pro indolentia, perfrigerationis exoessum, ves prorsus insensibilitatem vel certe sensum diminutum. Porro prius est torporis vitium, tensum motum' diminutum neniosarima esse partium, stha ut ditium elotim ex Mijs causis, tum ex intemperie, veluti post medicam eo quae pers ineranti Him ita quidem somni, re comata, & cari, Sc torpores fiunt. At siccitas immodica ec calor quales in phrenitide propter succum aliquem mordentem re calidum spectantur, irritationes A vigilias quae quidem tristitis vel curarum occasione non cosis lanx inferre solent.Tanquam autem talia symptomata toti risit comunia fiunt, ex eo Q principium est asseditam: sic alia omnibus voluntat is sim monibus,ob principium aflectum incidunt.Nam Scapoplexiae et epit sic propter cerebri a filiis fiunt. Est tamen apoplexia eiusmodi vitium circa voluntariam aeti
item mi e eit in sentiendi a bone,altus somnus. Aliud vero tale est in epilepsiis conuulsio,qua it iunctione vigilia. Ambo enim liaee vitiosi motus cerebri sunt: ide etiam partia
ligillatim omnium Reliqua vero duo,actionum eius,tuin cohibitiones, tum quietes. At in comtrullionibus totius corporis quae sine delirio sunt,uel caro, morbus spinalis in collo medullae est. emadmodum ubi vel brachium, vel crus, vel musculus unus tenditur, ae violenter conuelli D ' Vnius semper nerui qui particillam mouet,vitium est. ae vero omnino morbi causa sit,cu ius ocosione partes cotrahantusidis scite diciua est:aeque ut palpitationis,& tremoris,& eius agi rationis quaegrim homonymωs cim vehementis Dinoris senis, rigos dicitur. Est aute inaequa lis mitus corporis cocusso ac vibratio. Vocetur s libet concutiens rigor. γ Quippe que omnia musculorum genus, vel solum, vel magis ' caeteras paries tentare videntur. Exactius autem id Iminus, si prius eorum notiones distinxerimus. Ad praesens enim quatuor memorauimus adipellationes,convulsionem,tremorem palpitationem, & quod rigos graece dicitur. cialia vero
timula symptomata sint,cius haec vocabula signen a nullo me priorum desilitum inuenio. Sedes a ad morborum substantias quibus superueniunx stium se conserunt. Alij ea distinguere aeamcili,m interpretationimus suis filiuntur. Quod facile intelliget, qui aedilis quae a nobis traduntur, euoluere libros corum volet.
Ne pem in difficile est ubi veritatem noueris,qus parum recte sunt dicta, deprehendere. ENgo de his omnibus proximo agetur libro .
Tertia Classis. cce sit Galeni
37쪽
LIBER SECUNDUS, Thoma Linacro Anglo interprete.
cipem functionem silent Aeproare.
cimius Mia situ deprauari motus o recinissa. CAP. Lonuulsio igitur, di tremor palpitatio, Erigor, civitassicci est cussio vibratio nisreterea liorror,& singultus, α tussis,& ruct α iter miratio,& pandiculatio,& oscitatio, restridor seu sit epitus,tri 'n Graecicam omnia motum illegitimum pro comuni genere lia musiuidem inter se, E
vno primo as potissmum,cp alia eoru naturae sunt opera,qus in a morbosa qua piam causa violenter mouere sit coaela: alia morbosos comitantur ancilius, naisniani causa violenter mouere sit coacta: alia morbosos comitantur ali u
tura ad eoru generatione suppetias minime serente: alia fiunt ubi amus efficiendu simul Tut& morbus aenatura.Nanire nomen in hac disceptatione pro omni lacultate que animal sive voluntatis nutu,siue citra hunc, regat, intelligas velim. Quippe hoc loco omni causae prster iratu cuius vitio Iedis A resipitur animal, totu illud lacultatu genus, ius beneficio in uatur, exa uerso opponimus. Eiusmodi ergo ficultatis opera sunt, sternuratio, stis,oscitatio, Udiretio,
ec singultus. Vnius aute morbi opera sunt,palpitatio re conuulsio: sicut ambor morbi iaculiaritiS 3 coeuntia,tum torpetium omnium tus, tum c. aeteri quos aedunt i quorum rui adhuc resoluuimur,nonda aut e sum resolvis.quibus etiDdnim erat tremor. Atis quide nunc nobis pro positis plomatu generis prims disterentis sunt quaru iust proprisquNa deinde tabetur,sie quibus nuc agendu a motibus sis quos naturalis aliqua vis ciet,auspicatis. Sane societas qTdain istis est,cui ui omnino pro naturae linc se habent,qtiautic Vt quaesit e u generauod ceam necesse est prius expona. Igitur cu quatuor sescutates stat, quibus omne nutriendi munus in nutritis corporibus administracprima qus ad se quod utile in trahat altera qus id retinealiter Glia quae altere quarta lus quod excremeniuta, expellat: quadiu pro naturs lege animalis acti nes obeuntur,nullus earu motus symptoma est.Cum vero subsistit in corpore aliquid quintali num i natura sit,ubi id expultricium virtutum aliqua ab acere nititur, aliquado insensibiles omnino earum motiis sunhaliquando sensibiles evadunt.Ac de insensibilibus quidem post agetur.
DE sensibilibus vero qi cum voluntariis coibrtium liabet, is a me do strina tradet. ET voluntarie sunctionis taliones sunt, neruom resolutio hoc est paralyti conuulsio emor, re torpor. Variant aute hora singula in particularibus instrumentis, non speciae modo, sed etiam talis non leue est opiis, prorsus adimit.Contra vero is inuria pii Gatoeaphoniae sit nile quid in dicare videtur. terum voluntarisaei ionis amissio non est,sed naturalis quippe Q lotium ripter voluntatem fluat volutarie actionis est noxa. Simile quid ac in urin in deiecitionibus quom accidit. etentio enim eius,naturalis a stionis est culpa inuoluntarius Effluxus estionis volunta Hrie. Porta demonstrat si uberius de ijs omnibus est,in libro de Mus I.motu.At* ita quide par luses varia specie sum Couulsiones vero ad hunc modum. Denti onusta comitio trylinosce dicta musculor si mandibularium est couulsio: quam vero illosin Graeci vocant, praeterea stra hilismi eorum qui in oculis habent. Veluti etiam gonorrho ilia est disterentia: ti quidem rigido pene fiat velut qilaedam conuulsio est si non rigeat penis, ad retentricis iacultatis imbecillim tem referri debet. t No desum re quibus videant tum singultus,tum duplex impindi aeris re fractio aliquado ex couulsione muscia lorum,qui inspirat si iacium, proiienire.=Eita expirat
species quedam ex conuulsione protientem,quae musculorum qui iratum ei ficiunt, conuula conem Lequitur. Appellat hanc Hipp rates spiritum inter eundu ostendet
apoplexia totius corporis sit preMysis, re epilepsia totius corporis conuulsio, supra est dic : nec minus in torpor leuis quaedam sit paralysis. Sane torpore laborantium particularum,no par ira in excessu delactucia disterentia est i pterea in id symptoma ex morbo di iacultate est niti m.
Oilippe si morbus virtutem prorsus superat, omnino membrum sustinere non valet Ain virtus tacit.haud quaqtia impeditur. At si veluti pugna qusda eoru est, mouetur quidem' , ladaevire. Ac si iubeasarum laesum membrum extendunt,ut id extentari seruem, nequeunt. Decidit
uultimiis irent essearbitretur.
AH duplex inspirantis teu ratio n5M u ob mustulo inquinti EA.
38쪽
R erum naturali pondere propter imbecillitatem sustinentis id virtutis,deorsum. Quod enim attollit ac sustinet, virtus est: ouod deorsum seri, ipsum brachii cruris est corpus. Cauti vero huius rei reddita prius est, ubi de sensibilibus aditonibus egimus. endimusq; neruii vel frigore densatum vel crassis & lentis humoribus obstrudium vel a quapia extrinsecus causa prest um,iaetor porem Sc paralysim adduci. At conuulsio in eande dispositione neruos musiculos. 3 ducit, in qua cupro naturae lege se habebat ab animali virtute ducebantur: siue igitur ad principium telisis sisue natus influxu impletis musculis voluntarii motus erant obici,hςc eadem in conuulsione acci. dent,tum spiritu saluoso in musculis gigni potete, tum multis qui tensionem creent equorum numero phlegmone est ast ecflibus Quorum caput sicut Hippocrates dixit duplex eli, impletio vacuati 3.In phlegmonarum gelictis viiij impletio: in ardentissimis siccillimisq; febribus -- oratio. Porro quod impletis vacuatish; plus iusto neruosis corporibus,tendicis omnibus contindi, docent no in postremis quae in insi mentis musicis intenis sint chords.Qilippequs siue inumulam oc humerita, siue in siccam 5c squalentem domu tenis sint repoliis rumpunturiide 3 eas artifices, priusu reponantur, laxant. Propter hoc igitur dii lintri in conuulsilonis motum ex solo fieri morbo, immobilitati quae in paralyti visitur,non dissimiliter, viqiis ipsa quom morbi o A casione incidat at motio,& immobilitas in animalibus, Fin naturam sunt, ubi sublatu quis bra latum immotum seruare potest, uter ab animali sit potentia. Quod si sanu brachium supers
lidum aliquid reclinans omnem musculorum relaxet adtione,nec propter morbum,nec Propter virtutem eo casu quiescit brachium, sed quod animalibus naturale est, pondere. Ita trium qui tum,ea quide quae in paralyti cernitur, a morbo solo fit,obligata uel sic dicam eo tepore virtute: qus vero in membro, cu extensum est, habetur, a potentia: quam vero ultimo loco posui, a neu tro:non ignorantibus scilicet nobis qui; in libris de musculoru motu de extento brachio sunt di talem habitu ipsa re vera ex aestionum motuumq; esse genoe motum praete ea hunc tensi uua nobis nominari dissilinii est. Ac talis quidem habitus,alio quide modo motus, alio immobilitas dici potest Reliqui duo nullo modo participes sunt moriis:aeque ut reliqui duo motus couul sivus oc voluntarius, nullo modo ad immobilitate attinent.Praeterea dictu est porrectum extet tumq; brachiu ex duobus aeque valentibus administiari motibus, virtute scilicet id sursum attollente,& naturali pondere cotra pessum trahente.Ad eunde modii tremor quinti ex duobus con stat motibus, Sc eo qui pondere brachium de icit, ec eo que virtus attollens contra opponit. Acin valente quidem bractito, ne vel minimum quide vincitur virtus a pondere, sed potentior me C hri deorsum nutu,sustinet id, tantumq; in sublime attollit, quatum ille deorsum trahit. hi trem re vero inuita viri te, membriam ruit deorsum licetq; liquido coni corum pugnam, nec virtute membrum decidere sinente veluti in paralysi, nec pondere imittente , artutem id sublatum semitare: ita vi cu valens erat. Inuicem igitur vincente vi 'ain potentia, mutuoq; semper contrariis succedentibus motibus tremor efiicitur: est v copositiis motus,qualis est arteriam pulsus. Veruin his sensibiles motuum quietes,dilatationem a contractione dirimunt si ii non adeo isequens Pulsus est,ut in iis,qui propterea, micarum motum aemulantur, tormicantes dicunturit Hic
enim nullam inter trarias motus sensibilem quietem inuenias. Nelenim vicissitudo motus, ab una perscitur natura, sed ex pugna virtutis Sc ponderis corporis. Caeterum ut maxime hunc motum alteri cuipia qui in corpore habeatur assimiles, micantis pulsus est no absimilis. Tanu enim in hoc arteriar motus, in minima spatij inter pedine agitur, sic in tremore animalis parti cula,qimcunm ab imbectata virtute mouetur.Patet ergo huius quoq; symptomatis generatio:&Q omnino ca conatu sit mouendi,& cu virtutis infirmitate. Sunt qui putent volutatem a trem re non esse insepararit Fidentes videlicet totum interim caput tremulo motu agitari,sne v b luntate mouendi. Sed hi ignorant Q etiam in custodienda quavis particula recta, tum voluntas agit, tum tenduntur ab ea musculi, non aliter ci in aliis aetionibus tenderentur.Sane hoc in lib.de Mus i. motu a nobis demonstratum est.Sed α nunc non exigua ponemus indicia, ct Q volumias in tremoribus aPt, SQ imbectalitatis culpa re stam custodire partem non valet. illum enim cui Cmut tremit, si ii r molle aliquid supinum reclines, non amplius tremet. Ad eundem modum ti quis scribens secans aut aliud quippiam se iurans tremit, si manus ab opere abstineat, tremere iam desistet i modo si quis cruribus cu ingreditur, sit tremens, si ingredi desinet, non tremet. Videas enim non raro robustissimos iuuenes, ubi maximum aliquod onus hum cris imis PMureunt,cu progrediuntur,cruribus tremere: Ubi progredi desierunt, aut onus abiecerunt, statim a tremendo liber . ippe cum graue leuem ad aliquid reserantur,seerit nimirum di onus adeo magnum,ut etiam fbriimmo sit grave. Ac validam quidem virtutem maximii onus vinci C. Q vero valida non est ranc non maximum modo,sed etiam paruu superat. Quint si adhuc sit infimuor, ipsum eius insitum corpus oneris ritu praue erit. Eoq; filivi senes omnes si quado m iorum virium opus moliuntur, statim paruculis nis quibus agunt,tremam.Sie etiam qui ad prae altum aliquem p emptu accedit locum cruribus tremit. Veiicit enim virtutem timor. Non secus etiam serpentem quis cons et ri fugien tremens redditur.Quid qui formidabilem magistratum adit, noline toto corpore tremit c quem si loqui iusseris, ne vocem quidem non tu
Tertia Classis. ccc iiij mulam
39쪽
mulam aedet. Tanquam igitur animi asse Rus, ubi debilitatem motrici facultati intulit, femulos vficit,sic re corporis morbi cu vires labeia 'It, tremoris symptomata induint. Ac primu quidem maximem virtutem laedunt, morbi qui in intemperie coitistiant. camppe cum senium qu pix, Pterea Q mi eries quadam est,ad frigidius sicciusque conuersa, tumoris affecibus lacile tentee. Corripiuntur ijs non minus re ex iuuenibus ii, qui vehementer sunt rest erati, re qui vino moram se ampliter impleuerunt, vel multis cruditatibus laborarunt, vel longo tepore cibis repleti, inexercitati octoliq3 omnino exegerunt.Sunt & qui ex frigida intempestiue hausti tremebundi
sunt redditi .Quippe talia omnia frigida intemperiem creant,non raro quide,in toto corpore, ecmso nenioru principio tinerim vero,in quibusdam partibus,quae scilicet θc imbecilliores natura iniit,& ad noxam cieteris magis opportunae. Iam crassi glutinosissi succi, O virtutis viam sic o si unt,ut parcior influat,tremoris causs sunt,potissimum cum prorsus obstruxerunt,ac neruo rum aliquorum partes vllas resolutas laxascia reddiderunt: quippe reliquesbiu valenter muscitum intendere non valent. Vbi in humores qui virtutis vias per neruos obstruum, non penitus sunt impacti, sed concuti & dimoueri virtute violentius se ingerente possum: eiusmodi motus existimi, quales in paralysi incipiente nonnunu accidere prius diximus,mebro scilicet,aliquadoc illato,statimq3 decidente. Siquidem cum excitata collectaq; virtus vehementius se iniiciens, Fneruom obstructiones amolita fuerit, membris mouet: rursus aute humoribus in priore locumco fluentibus decidit,immotumq; manet, quoad rumus secudo virtus uniuersa irruens, humores
sunt. Ergo in cute saepe incidit,nonnunci vero etiam in iubi ediis illi musculis: iapn in postremis aute in vetriculo,uessica,utero,intestinis,lecinore,liene, 5c septo t uerso, uri 3 Qerbo in omni ipsi videatur incidere, alius intriae virtutis propria, nec instrumismodi sunt tremor&conuulsio. sed ceu modo dicti si est, omnibus corporibus que dilatari possunt incidit.Porro ea sunt omnia quae naturaliter sunt moblia,ita ut tum dilatatione sui tolerare, tum rursus in se sidere possint. Sane causam huius sympi malis ab 'is quae manifestissime apparent indagari conueniet: nempe palpitationibus ijs, quae in palpebris, supercit is,fronte,malis hac6tingunt. Cernit enim in qs cutis exaltari inflariq3,ad eum modu quo arteriae dilatatur.Ergo quod in qs qussitum est,utrum ne ex sese dilatais, una cum dis Glatando trahant quod se implebit, veluti Lbrorum folles, an virium ritu cum implentur dilatantur,idem primu Gefinisse in palpitantibus quoqparticulis Gueniet.Videtur aut equestio gene re quide similis esse ei quod in arter is quaeritur,tacilitate aute inuentionis dissimilis. Neq; enim sicut arter is, qu e semper fim naturam pulsant, rationabile est vim aliqua inesse innatam quae
id efficiat, ita etia particulis quae palpitat: quippe & semper iis inesses,& cusans essent precipue. Q a itaq; talis vis neq; semper ne si bene habetibus inest, liquet eas ex seipsis no dilatari. At vero 'si no ex se,omnino an aliqua qus in ipsis influat substatia. Porro hanc una e duabus esse credibile
est,uel succii quempiam vel aerea aliqua naturam. Acquo minus succus sit, repugnat palpitatio nis tum motus, tu solutionis celeritas ut ques' Sc illico sal,8c statim desinat. Succus aut nullus aut ita celeriter influit,aut refluit, potissimul in 's qus modo memoraui circa faciem partibus: utpote in quibus cutis super nuda .ppemodii extenditur ossa.Ita necesse est causam Unde palpitatio ex ritur,aeream esse lubstantii. At vero si haec tum exigua,tum subtiliu esset partium,facile per cor Pus transflueret. Non alienu igitur a ratione est,sul tantia quadam crassarii paratu lia lituosamq;
est e,tum qualitate, ut ad locu in quo consistit semper satis magna. Eino dilatat ut verisimile est attollit sta ac inflat partem,quoad trii a re copulsa ad sui generis perspiret substantia simili scilicet Heste mi,ei qui dum coquunt succi,visitur in bullis nisi ψhulis hiempunEpalpitans corpus ob firmitudine non rumpit, sed attollitur quoad flatus per id extrudatur ac transeat. Decidit rursus in pristina sede,ubi totus vacuatus est,ci exivit. Rationabiliter aute hs abus perigerata est aliqua particula, palpitati Oes accidui. Quippe quod ab ea sub naturali ipsius si itu attenuat si omninoq3 per naturale animalis calore contaira, enluxit: id nunc ubi Orpter stigus reddita est imbecilla, ct halituosius*crassiorii partium ei scit Ita nec facile sicut prius perspirat,sed cohibet a cute, ectransitus angustia impeditu,in via tarda s. iod si ipsa quo li cutis sit densata,vtiq; duplabit symptonia scilicet ad crailitudinem transiluetis substanti angustia quo viarii accedente. Atq; ita quide in palpitationibus distendit cutis. Simili aute in uox muscoeli O no dissimile in ης excrementa colligit dilatati ali in totu inebria attollunt. Disiuit in manifestissime is motus a motu con- inrisionis,ci inebriam ne prorsus extendit,neq; inflediit. In palpitationibus enim mtarum, nec quod nota ite sit, tendit,nec infleetitum concutitur aute quodamodo huc atm illuc,quoad mustaliis palpitare cesseCad eum sane modii motu obito quo etiam in tremore eo aure disterente,*per magna fiat interualla, cum tremor incidit perexigua. Siquidem palpitas musculus cum satis noubili magnitudine est, dum diutatur,totum saepenumero metarum secu attollat: dii contrahi
40쪽
A tur, uti rei inanimi deorsum serri permittit, ita ut totus motus pneter naturam sit, non autem sicut in tremore, mistus quodammodo θc compositus. Sane qualis est palpitantium membrorum .motus, paucus simul tardusq; & rarus: talis ijs qui concutientem rigorem patiuntur,numerosus densusq3 ac celer incidit. Intelligo numerosum ipso motuum numeroaeelerem autem, ipsomotus impetu:densum,ipsa breuitate quietum.Est aut motus hic non utim sicut palpitatio*conuulsio itotus praeter naturam,sed alio modo, nempe quo tremor. Est igitur ipse quoq3 mistus quodamo do ex causa quae praeter naturam sit,& animalis virtute: habeturq3 in hoc virtutis plus u in tremo re.Immo vero si lateri versim mortet motus omnis insidae illius est virtutis, quam nos excretriacem 5 expultricem nominare solemus. Quod hanc virtutem ad violenter movcndum proritatre cogit,id causa est prieter naturam.
Demtitibus quae uero afum si catus quae naturam cogunt. CAP. 3.
Visquis igitur huius virtutis mctiones,dum fanum integrumq; animal est,nouit, es 3
alioqui prudens,huic longiore sermone opus non est qui nec illas nouit,et mentis esit hebetioris,huic suaserim,siquidem ei veritas omnino cordi non est,ab hoc libro abstineansin veritatis est cupidus, eamq; magnificat, ubi naturalium Virtutum comentarios prius adieris, B ct se astatim in iis exercuerit, ad hunc librum se convcrrat. St. n.nihil horum secerit,nec demonstrationem corum quae a nobis dicentur intelliget,nec eorum qus prius dicta sunt,quod sine ulla demonstratione est positum aduertet. Ac mihi quidem statutii est,nullam in hoc opere opinione refellere.Licet aute ei qui volet.xxiiij. Athenaei libro praela dio,causas, quas priores eo tam medi ci u philosophi de assectu quem nos concutiente rigorem cum Venia vocamus, attulerunt,u ab surdae fuerint intelligere. efellit.n. eos oes Atiaenarus, Licebit sane 5c ipsam Athenaei opinio nem examinare,quae ut probabilior superioribus est,ita nec ipsa vera est. Verii cui veritas est curae,is haec scio quemadmodii exposui iacere tentabit. Ego vero veluti cum iis agam qui ea qus de naturalibus facultatibus scripsimus legerunt, pauca loquar, sed si prius ad memoria reuocauero qde utero,ventriculo, intesti nis, ac vesica in ris dcmonstraui. Siquidem monstratu est uteros nullo alio modo ad sectu sdendum se coparare u, per expultricis secultatis actionem. Qilippe qui tum scelus grauitatem, tum sui distentione nouem mensibus prulerunt,atcp ita ad ungue toto hoc timconiuentc ore suerunt,ut ne iisdem mucronem reciperet, η absoluto in ipsis foetu,ad eius cxpulsionem se coparant, diuersa omnino constitutione assectus. Etenim collu eoru quod prius se
costi inxerat tin aperitur,quanto scctui facilis praestetur exitus unicae aute quaeli maxime prius C fuerat distentae,undiq; contrahuntur, ac foetu eXtruduntrita ut ' celerrime per Uteri ceruicem ex cidat.Sane eade virtus que sic de sortu in solicita,ut nouem melium spatio eius sustineat pondus,
atq; ut absolutus tuto emittatur, prouideat si circa teritu quartum'ue,aut alium mensem loctus cst
corruptus,statim eu cilcit. Tum quot similiter collii adaperiens, sicuti cu pariendi Ῥs instabat, aperuit.Quippe pnefinitu illi claudendi se aperiendiq; ips est,non certi alicuius mis circuitus,sed ipsius usus occasio. Ad eunde modii monstratu est ventriculu quoq; inserius os imum post cibos claudere,nihilq3 sinere abire, priusu plane sit cococtum. Si in eum nihil aliud intermittere actio nem cogit,quemadmodum uterum fistus corruptela: quippe similis assectus ventriculo incidit, ubi cibi in eo sunt corrupti. Immo vero non raro simul ac sunt deuorati, Rcita vel vitiosi sunt,uel copiosi,ut eos serre non possit. Atq; idcirco quae quidem in se fluitant,per vomitiones eijcit: quae deorsum verigunt,ad exinim qui illic habetur,detrudit.Sed oc citra cibos vetriculi vis saepe impe tum ad vomitu capit, aut bili urgete,aut mala pituita,aut alio quopia eiusmodi succo sanie ue insestante Est.n.inquam animalis particula secutos,quar,quod praeter naturam in ipsa est collectum, expellat, veluti in propria de eiusmodi facultate disceptatione est demonstratum. Satis nani est ad piaesentis disputationis claritalcm, ea demu ex huiusce facultatis operibus retulisse,q de utero D & ventriculo sunt dicta. Quippe qualis est cu euomitur, expultricis in ventre facultatis actio:t
lis est cu tussitur in pectore oc pulmone. Sane nullum animal aut nauseare,aut Vomcre,aut tussi re docetur. Immo longo tapc a natali vis spatio integra fanitate fiucntia, tam alia complura animalia u homines, nec vomitum experti sint,nec tussim, dc G vhi contristans aliqua causa,vel os ventris,uel spiritus vias occupauit, illico*tussiunt & vomunt. Et in vomitu quidem sic mouet ventriculus,ficut in partu uterus In tussi vero aliter fit motus. New enim potest pulmo tali motis quod contritat expellere, sed inuenit sibi natura aliud remediii,maana solertia. Qilippe cum ex ternus aer in asperas arterias trahat, quae& cartilagineae durae43 sunt, nec contrahi circa id quod continet possunt,incitatum huc caeconitauit spus exitum,qua Vocat tussim.Cuius generis oc ste
nutatio est,ad nsequenda protrudendaq3 ea q nares ostendunt, instituta.Quae ipsae quoq; respira tus sunt viae a natura inuents.Quippe expurgat spus sib ipsi violenter Zc cu impetu delatus vias, non aliter si tibias & fistulas eamurgant harum opifices. Ac qualis adem mouendi modus sit, tuo hoc fiat,in progressu docebit .Qtiod ad rem proposita est utile,iam accipiamus. mpeq, eiusnaodi motus naturae quidem opera sunt.Sed in propter causas quae naturam moueri sic cogunt,sympiomatis quae praeter natura sunt,adnumerantur. Atq; intellinorum adem Sc uteri di vesicae ex
putricis lacultatis similes motus sunt,si ue quid corum quae secudum natusi siue quae praeter na