장음표시 사용
41쪽
turam sunt, expellitur. Quo mimis symptomata ab iis clare discreta sunt. At quae in tenesmis, & Edysenteriis, di benteriis excernuntur, symptomata sunt:velu arbitror dc quae instranguriis rein urinae diarrhoeis. uia si quis exaeu loa velit et ventris cr ritus,oc stridor,sui trysinos GH dicitur,dc rudius,& ventris murmur. liacas id genus, de quibus etiam proxime dicetur. De tus o flo amenti cimiis. P. 4. V Erum in vetue manifestius est,id quod in vomitibus cernitur: multist, hos no naturs opus, sed symptomata esse dicut.In tussi vero θc sternutatione,clarius adem est quod in tussi nc,
latur.Sternutatio vero non similiter videt praeter natura esse. t tersi sunt non haec modosed etiatussis,&vomitus,5 di arrhorae,rallian omnia ex illo symptomatu genere,in quibus causa aliqua quae pririer naturam sit,ad tales actiones natura extimulat. Quana mouendi modus nec in omnibus idem visitur,nec ab eadem ficultate fit sed circum ea quae ab uter intestinis,ueue,vesica ue cernuntur,ipis particulae se contrahun ad eum modum id quod in se continent, trudentes, quo manus nostrae aliquid exprimunt Facultas autem quae motum ηs praestat, Una e quatuor natura ibus est. Verum cu in asperis arter is cotineatur corpus quodda cartilagineum,durae lassi,
simiae,quod idcirco constringi circa id quod intra se habet non valet irarina spiritu cum concitato impetu extra deserti subigit e tussim mouet. Ea fit per eadem ris mentarer qus mams ec FVehementes spus expulsit sies, quas Mationes nominamuς, iniciuns sic ut tussis nihil sit aliud,uvehementissima quaedam es flatio quo plurimus simul celerrime lasoras actus spus attrahat propellat cla suo impetu,quae vias suas oDsinium. Cumq; primo aggressu pellere quod ostendit no valet,bis terque se inqcere in id non grauatur. Fit 43 voti plerum; compos,vhi.stum spiritus ipse cum Vehementia desertur,tum quae obstrinim contumacia ad propellendum non sunt. ia sunt qus nec aquoste,nec glutinosae substatiae sunt. Aquosanan p propter tenuitatem potius a spiritu diste cantur,si Vltra deseruntur: utinosa pertinaciter arteriae adhaerent. Quoties igitur spus cum eius modi humoribus contendit,omnino saepe violenter se in cit,fiuntq; ex eiusmodi hi oribus plurimae tusses, vehem entes, nec sine magno nixu . Porro eos humores qui in ariems contumaciter haerent,re qui dissiculter reiiciuntur,magis expediunt stemutationes utpote in quibus maior eua est spiritus impetus,u in tussi,causa vero generationis altera. ippe propter ea quae in nassi non propter ea quae in arteria aspera ossesidunt,emittitur in q; spiritus vehementer.Emittiἱ autecum eo,et ex prioribus cerebri ventriculus aliquid.At idcirco tusses quidem,caput nihil iuuat. Sternutationes, si in excatarrho non fiunto maximu remedisi capitis halitu repleti sunt. Nec murum Vno impulsu tu a pulmone tum a capite spiritum emitti. Monstratu.n.est ubi de hs disserui- Gmus,caput quidem, pectori motus principium tradere,pectus autem pulmone 5c dilatare& ω- trahere. Cum igitur quae in naso ostendunt,persequi properes, vulsi emittedi spiritus v is simul Utiturialtera quidem ea quam ipsu er se iacit, altera quam per neruos, eluti per quaeda longa braclita,quae in pectus descendant, Quippe per hos id contrahiti halituosum aut spiritum percolatoriastra, ipsum per se exturbat. Atq; haec quidem symptomata,voluntariae sunt lacultatis. V mitus aut quanti ad portionem horum se habet naturalis facultatis est symptoma. Veluti aut v mitiones nauseae praecedunt,ita tussim,quod cerct nos Graece dicitur. aut no tussis,sed exiguus quidam ad tussiendum impetus. FP terra scuti nonnulli nausearunt,nec in vomuerunt, ita nonnullis symptoma modo aectum incidit, nec in tussis propter causae paruitatem est secuta. Quippe interim ex parua Lucium aspredine, interim vero ex tenui aliquo exiguoq; prorsus h more contingit. Perpetuo.n. iis quicquid illi sit obstaculo,r cere id per tussim conat Est auteid Vel humor aliquis a capite uescendens, sicut in catarinis: vel in asperis artems aliquid collectu, veluti in peripneumonia,ec pleuritide,&gibbi iecinoris phlegmone:vel Lucium asperitate. Extra.Π. haec sunt ad portionem eoru quae a capite defluunt, quae bibentibus edentibusue nobis in arterias desabunt. Est & aliud tussis genus ex instrumentorum spirandi ortum intemperie,quod HUnouerunt quidem diraeumaticae sectae probatissimi, quorum est& Athenaeus. Necessitate in propter quam ex intemperie nassis oriatur,at 3 eortim omnino ne conati quidem sunt reddere, alla in seipsit in impingere spiritu aiunt, at i et obscuriore o hoc, verbo usi,putat se aliquid dixisse. Sunt aut non tam in causam ignorarunt accusandi, i m pulchrum theorema & suo studio dignum inuenerunt,laudiat. Fit igitur ea tussis spirandi omnis per geratis, nihiliu in ea expuit, nec in omnino violenta, sed adeo parua ac sine viret ea etaiberi oc generatione eius, ves plurimum,vel omnino prohiberi liceat. Ac violentae iusta spus cohibitione non vincunt. Porro cuiusmodi ressit spus cohibitio repe mihi in alns est dictum ussim aut ex intemperie non solii in presens hemispus cohibitio prohibet,sed et eam sanat amodo ne admodu sit magna. Auget nano in Ipiritualiabuscipiis cohibitione,calor permeatq3 spus violenter a pectore pressus,accdpulsus per ora angm
nos meariis, quibus trisu peractis, quantur omnia,at in similitudine temperamenti veni uti Dec. u hami cuiuionis,mipialitatis, tisius Letum, horarum, rigoris rem risera rum
CVraule ex inaequali spiritualium intemperie tussiatur, id enim dixi non admodii como a Pneumaticis medicis doceri ipse reddere tentabo, orsus sicuti congruu in is qui aliud cu
42쪽
Ademonstiatione dicturi sinu ἀm subtaminantemperies igitur si ex nudis praenbus,ipsis corporibus aut calidioribus aut frigidioribus ut si pribus aut humidioribus red ris, aut etiam ex horum iuugatione assectis: interim vero vivi cum disperso in is roriri specicialiquo intemperato. Atq; ariaualis quidem intemperies omnino sine dolore est:veluti indicant Silecticae sebres,& multi stigidi aflectu ubi aequaliter particulas occurrant. Fit enim talis intem ries tinetulis qui sic sunt ass.cti, velut acquisititia quaedam natura. Nullum enim corpus osten ω ditur aptaria natura,veluti Hippocrates dixit: His quibus muratur corrumpiturque natu dire lores fiunt mon quibus corrupta iam est & mutata. Inter enim iosum mutandum eca sua natura recedendum, quemadmodum in priori libro demonstratum est, cmpora dolent.Cum igitur in paries,dum a calido quod praeter naturam est, mutantii rati alterantur. Praeterea i ipientib morbis plerim homines priusquam febricitant,sentiunt interdum in tota corporis mole litatem quanaim,quam tamen,qualis sit, explicare verbis nequeui. Ac miramur quidem ii quis eorum qui hos libros reuoluerunt, ita fuit sertunatus, Ut ipse symploma hoc nunquam senserit.
B Quippe prolandus quidam fit sensus in tora corporis mole, ceu dispersae per cam rei cuiusd a natura nostra alienae. Id autem quod dispersum est, aliquandoquidem veluti sui aliau
detur , aliquando mordax citra calorem, aliquando utroq; modo alliciens, aut sine qs leuiter et carnes distendens. Atinin omnibus eiusmodi symptomatis, tum inaequialitatem quandam lenti Na n sum pancticulantur, tum omnes c poris particulas distendunt stinctii:qualem s icet dudum diximus, omnibus animalis partibus ad clutem statumq3 earum rae dum a natura datum. Maxime autem distenduntur post somnum, cum in Carne linii
tau ferientum sentium: quod&ex consectione nutrimenti & per cellationcm ab Eo modi motibus est colle 'ium: atque id vel minimi pueruli line detiore faciunt.
motum animalia impellit τι natura, cum perspiratum halituosis excremen' molitur. Uiue sum ab hoc tristis sensus genus est, quod in lassitudinum asse stibus sentitur, siue i labores siue sua sponte incidit .c triplex quidem est in lassitudinibus sensus utique putamurinuui iis laboranti vel conquas,tum sibi aliquid pulsatumq3, vel tendi corpta molem, vel tanquam multa ulcera in ipsis quoties mouentur sint dispersa.Ac cum tendicon oris puratur moles,si citra exercitationem id incidit,lassitudo C Fit autem maxim ex plenitudine quae corpora in quibus continetur distendat, nec ab η, contaneatur, sed transmittatur. c cum ulceroso sensu afficiunir,fit quidem 5 quiescentibus, nisi si admodum magna lassitudo est Pungi vero,ceu multas sp ira Nas se putant, cum a mordaci humore symptoma oriatur. Tertia lassitudo, sub qira se id est ossium dolore laborare dicunt, ne minimum quidem motum sustinet. . 2 mal habet manifestum calorem una cum demotiu θc tentione, Vitioso e in malis molem ampliter transfuso. Eorum vero ciui hac laborant, nemo omnem motum iamident. In reliquis duabussissitudinibus, qdirum alterana ulcerosamiensiuam nominare solet,fit etiam talis aliquando motu ς - - uisii vel ex flatuosis halituosiis excrementis proueniunt. Quippe si ulcerosa lassitudo maior e , ne qui ea laturant,motum ullum sustinent: sed dotarem veluti viceris per corpus iun rinthi invia si ausetur symptonia ad horroris allectum prope perueniunt: quippe ibi ip in etiam in rantur. Tanquam autem cum Ulcerissio Irrint, ningiscit, si vehementius: sic horroris aste missum in motum agi tu,
Isid. nano omnia ex mordacibus Oriuntur
D ὰccrementorum multitudine, tum motu.Pωtero Q excrememorum,alia magis,lia milius. Et m corpus laborantis vel no secile assiciatur, 'e Gς 'TH WV i . ibi, csit vel acuti trituraliter hebetis ue sensus. Nam quod acuti sensus est, &s: TV.Contra quod lantistimum nec iacilis tilius est,magnam causam ad Latri
momatis generationem requirit. Vtrumue initur in iis latis exi in QV2 2:
.Pririer quod mouetur,in eo quod vel celerius,vel tardius mouetur, Pmatis dister mihi quideri sicvidetur: eunde Ei; hominem
solam in ualitatem sentire, ita motum horrere, & exercitatum rigore concutiente umeria
. ad motum excitant,quemadmodum re ex animi asterilibus ira: x quibus A ad motu cita Par excrementa quae prius quieuerant calfaciendo,attenuando, ac in spiritum vertendo. Nec mrii cor s csi cremet aquiescim mouent,& magnopere angi,ec vibrari,&
43쪽
tibus nobis palpebras, particulam sub quiete habentibus, vel parum omnino,ves nihil contri- Εstant: mouentibus, vix tolerabilem asserunt cruciatum.Sed citra exemplum, ex ipsemet re inuenias licet, motam causam, quiescente magis esta infestam quoties videlicet agitur per corpora
senisibilia,veluti in oculis est propositum. Neq; enim de succis qui in venis, ct arteriis fluunt,est disputatio: sed de iis qui in carnibus sunt,& toto corporis habitu. Quoties igitur aliquid per haec
violenter agitur,ac ad cutim desertur,necesse est dum carnem cutimet; perincat,omnia in qus imcidit pungat,stimulet,diuidat,ac vulneret.Qiiod aut omnis mordax dimota causa, siue ea caliada siue frigida sit,animal in horrorem ac rigore ducit, primum iidem ex talibus intellexiste licet. Si fano corpori seruentem aquam subito infundas,aut ignis scintillas incutias, statim horrore voxabitur Iam cum ulceratae particulae causticum medicamentum imponitur, primum sedem horarent,deinde rigent,mox et febricitant n6nulli. Quid q, tertianae febres quae omnium febrium maxime biliosae cesida'; sunt,omnium maxime horrore in stantur Quantoq; synceriores tertianae sunt,tanto et rigor in iis incidit vehementior. Quinetiam eii qui ardenti sebri laborat,rigor superueniens a morso liberat,Hippocrates ait. Qin scilicet bilis quae prius in venis errabat,a natura de 'crctorie per carnes ad cutim truditur. Ergo motus eius dclationisq3, quae per sensii bilia corpora agitur,simul & symptoma & signum, rigor est. Quinetiam sudant deinde qui ita obriguerunt a Fcuataq; ijs bilis,a febre liberantur. Interim vero,ubi non ad cutim, sed ad interna loca Ditis imp tum capesci per vomitiones simul Sc aluum vacuatur.Non raro autem simul intro sorasq3,ccide die est delata,ita ut ec sudata sit,& vomita,& deiecta. Quicunq; vcro rigorem profligandae ardentis febris salubrem else causam propter frigus putant, quippe contraria contrariorum csse rem dia omnino falluntur. Iam primum enim si id verum esset, liceret ipsis rigorem excitare,partim quidem stigida aqua inspersa aut assuis, partim aegro ipso nudo in frigidum aerora delato,aut instigidae aquae labrum demissis. Deinde si permutationem ad contrarium habitum, ijs qui in a denti febre obriguerant, lutio accidit morbi, debebant post rigorem febricitare desistere,quod tamen non faciunt. Adeo enim cum rigent sebricitare non desinunt, ut etiam multo grauiore sobri post rigorcin urgeantur, si ante. Sed postquam largiter sudarunt, aut flauam bilem vomue runt,aut per intestinum deiecerunt,tum febris cessat. Gippe ex valetitiore bilis motu,vehemcntiorem accendi sebrim est rationabile. Ac quod homines non solum ex seigidis causis rigore term rentur,sed etiam calidis,iam monstratum est. Verum qua ob causam, occalionibus maxime comtrariis,idem symptoma succedat,deinceps docebimus:sed admonitis prius quae de expultricis se cultate monstrauimus.Non enim ea quae in amplis instrumentorum capacitatibus sunt expellit, Gucluti qu.ae in ventriculo sunt,&utero,&Utram vesica,& intestinis , re pulmone ,&naso,quae vero in ipsis corporibus excrementa colliguntur negligit: sed ab ijs quoq; quotidie quicquid si peruacancum cli,citra Ullam animalis ostensam insensibili perspiratu eijcit:vbi scilicet lege natu rae animalis stinctiones administrantur.Verum ubi mordens aliquid in iis constitit,ac potissimu 'quod vehementi agatur motu, Sc angitur,'id expellere festinat: eo modo quo maxime licet ex ipso membrorum corpore aliquid eiici, scisicet particulis ipsis sese contrahentibus,atq3 constri gentibus: mox unaquaq; carum partem excrementi quod in se habet protrudente. Verum si oeshoc motu simul motas intelligas,concussionem vibratumq3 totum corpus comprehendere intcbliges,quales id in rigoribus comprehendere cernutur. Quippe ne isse est musculis omnibus via bratis , articulos quom cum ijs una vibrari: quibus sic agitatis etiam extensiones quasdam inflexionesq3 praeter voluntatem incidere. Est tamen hic motus diuersus ab co qui in conuulsione palpitationeq; visiturilia conuulsione natim similiter quidem,non tamen ab eadem saltem faces tate , motus cientur in palpitatione no similiter,sed scuti prius cst dictum. Nempe v membrum una cum musculo qui a flatuuso disteditur spiritu, exaltatur at cum concussu rigentibus ceu duo dum est dic tuin,moueriir omnis particula, musculo seipsum expurgante. In illarum Vero motu, H totus musculus concussus vibratusq; articulum in quem inseritur,vna secum vibrat. Talis etiam motus re pei toris musculis sub intemperie inaequali accidit. Eamq; ob rem laeum quidam tussi di impetus, quem Graeci cerchnon vocant, iis superuenit. Gncutiuntur enim musculi,dum stident ea quae contristant,a carne sua per pulmones-arterias expellere.In caeteris autem tussibus Vehementer eos pulmoni se iniqcere est demonstratum: ci, scilicet multum simul dc relerem effla tum moueant. Iam etiam vehementius huic se in sternutatione incutiunt, cum qui in nais est spiritum simul univcrsum expurgare nituntur. Id quod nonnulli qui infirma erant virtute cum in telligerent, expuendumq3 per pectus & pulmonem aliquid haberent,sternutationem sibi nares Iacellendo mouerunt: quo scilicet quod per tussim e4cere non valuerunt, huius motus violentia educerent. Verum de eiusmodi tussi diligemer prius est dictum. Quae vero ex spiritualium in strumentorum intemperie incidit, ex eodem est cum concutientibus rigoribus horroribusq; goncre. Disteri aut eo,quia celerior eius sit sensus, nunquam.squiescentibus spiritualibus oraganis.Monstratum nancis prius est,ci, motus, etiam in toto corpore eiusmodi aflectiones maxime prodit. Ac cum humida quidem natura sunt quae ostendunt, violento hoc concussu, ac vibratu, u in tussi oc concutienti rigore cernitur,ab excretiua sacultate trusia, undit ad loca cedlatia ser
tur, dentia est in impressis N ita Etleon. Antiata nulli tabent
44쪽
Α tur,qu. edam supra quaedamHimum ventrem,quaedam seras ad Mim,ita ut sensibilis eorum vacuatio sit. Cinii Vero flamosat sitne humore suo statia vel iusto calidior vel modior
permeat, uti holTent tunc quo , auqnetiam&cum concultu rigent,eadem ex cauirensibile his vel vomitur, vel sudatur,vel insta deiicitur: utpote cum aerea sint quae expultricem vim lacessunt. Sic in balneis praecalidis, si subito praesertim&consestim minime pracssiam iis accessimus,slatim horretes reddimur: aess ut cum in frigidum aerem consertim transferimur:aut si non consorim,saltem si diutinam in eo moram facere cogimur: quemadmodu in itinere agen cloaccidereali inconsueuit. Eiusmodiri oris remedium calfacilio est non sudor,vomitus ue,aut alui deicimo. Qiii autem ut die tam est ς frigida causa & calida concutientem rigorem creat,ad calidam quidem quae scilicet aerea sit,resti ratio satis pro remedio et L humidam vero febris ne cest uio comitaturisanatio vero eius vacuatio est. At frigidae quς aerea sit, calfacio remedium estici vero quae humida est aliquando sola conco stio sussicit aliquado vacuatio desideritur: est vero quando ambo competunt. Ac vetus quidem sermo es rigori sebrem semper succedere. non mesi in totum verus, etiam si quis eum commode determinet. Id quod etiam facere par est, amice
potius veterum dicta interpretantibus, u malevole arguentibus. Verutamen ne sic quide verus B eorum sermo est, nec si determinans dixeris: Qui citra externam occasionem ex corpore nostro concutientes rigores oriuntur hos se is necessario sequitur. Quippe non nobis modo,sed etiam multis medicis qui nos praecesserunt,iam visi concutientes rigores sunt sine febre non tamen ita validi,ac qui legitimas tertianas quartanas e praecedunt,aut qui ardentes febres finiunt. Solent
sane eiusmodi rigores vitiosam sequi victus rationem, cum homines in desidia se repleuerunt ac in ea cibo se lauarunt.Cum vero ipse ciborum qualitates frigidioris sirpe ac pituitosioris temperamenti sint,promptissime qui sic sunt affecti, rigoribus quiae re recalfiant capiuntur. Nihil igitur miri est, antiquos medicos nullum eiusmiai rigorem vidit Ie, hominibus qui tunc vivebam, nihil perinde ac qui nunc vivunt,in salubri vultu peccantibus, sed nec balneoru usu ta frequenti. Caeterum sicuti didium mox est eiusmodi rigores horridi magis sunt, η cum vibratu concutientes. Primum enim quod ex vitiosis excrementis sentimus,inaequalitas eli cum vero acria suerint, mordicatio: secundo loco horror exiguus,deinde malo post magnus ita, tiam rigoris aliquato nus sit particeps,Deinde rigor ipse solus,qui dimoueat concutiati particulas Hic rigor a frigidis succis nunquam creatur. Omnino enim ciusmodi succi ptae crassitudine sua concitato motu non mouentur.Quod si aliquando attenuantur, rigorem quidem excitant,non tamen vehementem. C Neq; enim potest eandem recipere tenuitatem attenuata pituita, quam attenuata recipit flauabulis ac talem quidem rigorem non admodum norim tantiqui medici. Qui amem in letalibus inci
dit se bobus,nune norunt. Ait igitur Hippocrates in sententiis: Si rigor in febri non intercisi inci dit,s Ra infirmis sit viribus,letale est. ln talibus enim rigoribus incipit quidem natura persequi quod ostendit, sed victa, concidit atque extinguitur: eom mortale est symptoma. In quartanis autem mistus rigor ex calido frigidoq; est. Nigra nan* bilis, frigidus natura succus est: sed cum putredinem sibi adiunxit, ius causa febrem accendit, tantum possidet caloris, quantum etiam putredinis ac* rigores quidem calidis etiam causis succedant indicauimus. Quod autem in inis. hus quoQ omnibus perhigerantur, ac sanguine deficiuntur, maxime quidem extreme cor mPartes, cum his vero tum curis uniuersa,tum quae proxime sub ea sunt,α quam ob causam id accidat,deinceps aestimemus . Est igitur ex primi ac vi sic dicam qui maxime principalis sint notae motibus,ipsa naturalis caloris intro fora delatio, multas animi perturbationes passionesq3 se quens. Simul autem cum ipso spiritus quom ac sanguis, alias intro & ad ipsum principium se HIntur,ac contrahuntur, alias soras tendunt,& sunduntur. Ipsius rianin animae subit intiam,vel alio quovis opere definisse sertas e siit audacia: in eo vero quod nunc proponitu non solii in audaD cia, sed etiam superuacuum. Videtur tamen quae noea suerit,duorum alterum,uel primis ad omnem actionem instrumtatis spiritu sanguineq3 ptaeterea calore, tum qui in altero, tum qui in utro est vii,vel in his linis esse Licet autem motus eius euidenter contemplari,cum in aliis multis,tum maxime in ipsius peteturbationibus. Timor enim intro re ad principium, tum spiritum, eum sanguinem una cum refrigeratione eorum quae in summo corpore sunt abducit ac contrahit: ira vero, foras agit& sundit talefaciti quae vero composita ex ambobus est, quam tam ago nian dicunt,insquales habet motus. Itam etiam pulsus tum arteriam, tum cordis iis qui timent, minimi ac maxime imbecilli sunt: iratis contra maximi &vehementissimi his autem qui composita ex iis passione laboran inaequales. At in verecundia, primum quidem intro agitur animalis potentiae motu deinde rursum toras celeriter uniuersius. Quippe cum nisi redeat, timor sit non verecundiaSi quidem verecundia derepente fit,omnino nihil expectante malum animali facul late sed ut sic dicam prie mollitia re timiditate naturali,cum homine longe meliore versari non sustinente, sed refiagere, & si possit a conspectu subducere properante: ideoq; veluti refugiens tantum citra ullam perfrigerationem in profundu recedi tiratione vero patibilem partem animi, id est quae terretur 5c verecundatur,excitante at* inhortant redit, trorsumeta mouetur: simillimo motus modo alicum ex frigida lauatione caloris fit repercussio. In timore vero,cum ratio
45쪽
patibilem animi partem nec excitet,nec inhorietur,magis magisq3 extinguitur calor,ita ut etiam Erigeant eorum nonnulli. aut in timore semel dc consertim,id in tristitia paulatim pati utur: dissidentibus scilicet inter se passionibus iis non toto genere, sed mWnitudine di vel entia. Irassi etiam ex subito timore nonnulli iam interierunt: cum scilicet animulus eoru naturaliter in becillus vehemeti passione detentus, semel & consertim excineius est 5c stabcatus. Quippe ex tingui eum accidit propter asse s ipsius natura,vi cuius generatio in stigerando consistati suffocari autem,eo Q totus sanguis una comeet, at ad principium deferatur. At ab ira nemo interint, utpote nec calore ps rigerato,nec eius robore soluto. Ex gaudio in ingenti,nonnulli pusillanimes
perimant ecp atl ex timore.Non enim Una cum robore seruore mouetur extrorsum animalis
iacultas,su contra si quidprius habuit roboris, id nunc remittit ac resoluit. ocum plurimum relaxata resoluta53 extrorsiim sertur,digeritur. Dolsr aut cum animu cotra cc t moueri,ssimilia maximo timori aneri symptomata.QIuppe sub eo &color abit,&nsi erantia riget tremunt , ac pulsu sunt paruo,at 3 eodem priuantur,demum mori utur, similiter ijs qui perterrens Refugit enim in his quom ad pi incipium intratus calor, resoluiturq; pariter & extinguinu. Cum autem mortem asserant eiusmodi perturbationes passionesq3, nihil proserito miri est,si animi excitant deliquia. Quo minus etiam mirum est, si reliqua qine animi deliquia sequuntur symptomata m Fuchuntacum caetera,rum excrememoru praeter voluntatem exitum.Caeterum pluribus in his morari praesentis occasionis non est sed ad propolitum redeundum. Cum concutiens rigor a calidis di mordentibus succis excitatur mirum non est, si frigerantur odi externae partes, animali Uirtute una cum sanguine in profundum commeante. Sentiunt enim hoc tempore qui sic rigent, te narum partium frigus,non earum quae sunt in profundo. Quippe cum sitiant sensibiliter eo temi, ore nonnulli tanu calore iis in internis seruato. Quia aut talia rationabiliter rigentibus accidat,icet inde colligi Si enim in una qirapiam parte dolor vehemens infixus,tum animi deliquia,tum perfrigerationem insert:mirum non es eum qui in toto sit corpore, cui non animi deliquia moratemh3.certe perseuerationem efficere.Sunt enim dolores rigentium,eiusdem cum caeteris omni bus doloribus generis. Deficium autem ab iis qui interimunt,magnitudine& tempore. Quippe cum minores multo sim re breuioris teporis. Ii nanm siue pinguis intestini dolosis a duo bus continuis diebus torsit. Rigor quanto est vehementio sitanto breuioris est te ris. Hi enim qui in eo habetur motus non ei qui in timore,sed ei potius qui in verecundia ae frigida lauatione videtur, similis. Pugnat enim virtus ac certat cum iis quae ovendunt, quoad excusserit profligaueritq; omnia. Ergo tum ex valido eius in ea quae ostendunt impet tum qivrit ubi in prosim- Gdo corporis est collecta,cu magno calore reuertitur,sebrim post rigores accedit: materiam scilicet habens ad magnitudinem eius coadiutricem.Si quando autem certam,prius fatigatur,u quae in sestam profligauerit, fit enim hoc vel ob virtutis imbecillitatem,vel causae magnitudinem necessario mors sequitur,ceu prius est dictum.
Summa causarum omnium, ' superioribus cupitibus comprehensisunt. CAP. 6.FRgo qn huc in dii utatione prouenimus, imponamus illis nem, non solum quae iam dicta
sunt omnia breuibus summis complexi,sed et tuae reliqua sunt adiectis.Tussis quidem,ster nutatio,& singultiis,5 rigores, expultricis virtutis validi motus sunt:pandiculatio, oscitatio, eiusdem quidem virtutis motus sunt,sed mediocres. In horrore vero etiam magis mediocres u in ptaedictis motus sunt. Ac multo magis adhuc ijs mediocres sunt, quos inaequalitas cte ita ut eiusmodi motus dixeris propemodum motus non esse sed tantum sensus. Cuiusmodi scilicet sensus in ulcerosia lassitudine aduertuntur,atq; hoe et magis in pruritu. ippe in quo symptomateprmrituosorum excrementorum est tm sensus: neq; enim aliter ea nominare datur,nisi quis nitrosa eaec salsa, vel amara, nominare velit. Talis nanq3 tiatura eorum est. Licet autem id intelligas, tum per ea quae extrinsecus habentur, veluti, urticam,ec scillam,& muriam, mare tiam tu genus: Hnihil 3 minus per ea quae in ipso sunt corpore.Quippe illotos 5c sordidos,& qui cruditate labo rant,& qui nutrimenta mali succi comedunt, hos pruritus exerceturi ultoq; magis scabios &leprosos,propterea Q in his asseetibus 8c copiositor,&crassior est vitiosus succus. Quo vu* 5 diu tius & magis stabunt, si ulli alii, qui citra talem assectum prurium, nec tamen iuuantur,nec si se ipsos immodice scaliundo excorietur propterea nimirum quod eiusmodi succus in cus in iis mainet, ac ut sic diam cuti impactus haeret. Non enim adeo exiguus 5c tenuis est, sicut in illotis aut sorde asses is, sed plurimus & crassus interim vero& glutinosus. Omnia igitur eiusmodi symptot nata a vitioso succo prouenium. Dissidem inter se causae, tum qualitate, tum mam trudi itemq; quiete Ac motu.Quippe tenuis salsus, immotus sumas in iis est qui pruriunt Paucus, i nuis, mordens, oc immotus in ulcerosis assescibus. Multus,salsus,oast iis,& immotus, in lepris 5c scabie. Paucus tenuis, de mordax cum exiguo motu in horroribus. Quod si vel vehementius inovetur,vel copiosior mordaciosve es concutientem rigorem insert,no horrorem . Maximum quidem,qui plurimus est,& mordacissimus,& vehementissime motus: minimum vero qui pro pter unum aliquid horum, mediose iter auctum,ex horrore in rigore transire facit. Sane coplures aliae inter maximum inissimumcla rigorem disterentiae sunt, excessu&desectu inter se dissidem
46쪽
, να- A tes: proptero quia causi magis minusue moueatur, item sta quod magis minusue sit mordens, ad liri quod in cause quantitate sit diuersitas: his amplius in causa quae rigorem secit,vel omni hiis piadictis disterent is, vel aliquibus, vel aliqua sit adaum. Atque haec quidem omnia symptomata, causa circa cutim, &quae sub ea sunt carnes aceriirata, incidere consueuerunt. Tusses autem resternutat innes & singultus alibi. illae quidem in pulmone οἱ faucibus subsistente causa, hae vero in naso, singultus cum in ventriculo oc gula substitit. Commune in omnibus iam dietis
est, lubd expultrix vis ad vehementiores motus se concitat,ad ea quae contristant, sicut pi Dcimus persequenda. Praeterea cum caetera quae ad generationem eorum speetant, tum quod ste nutatio ex accidenti aliquando humorum qui in pulmone colliguntur, remedium est,quanquam eorum causa non fiat. ad eundem modum ea quae in ventre 5 gula singultus excitant, sternuta tiones ex accidenti pursant, itam fiunt singultuum remedia. Quippe abdominis musculi intenti applicitiq3,ventrem una contrudunt, ita It violentiorem impetum iaciat in ipsas affligentes camsas, quas conatur expellere. Ac dixi serme omnia,tum actionum, tum faculilitum animalium una cum caussis quae ipsa gigniit, symptomata. Verum in primo libro nullius quod naturalibus actio i,M Vi- Iribus iacultatibusq; superueniat,sympi malis mentionem seci.In secundo ex disputationis con B sortiorue illis quoq; pauca lociiti sumus. Verum absolutam& propriamd iis disse lationem,in τά a ἐν νή- lib.qui hunc sequetur ficiemus.
resin nemperaria in morbo ut uo fit. At remitialis ap
De om; tomatimi cositi quae exista at in risicipe Mimal unctione. NVnc quo omnia que animalibus facultatibus superuenilint symptomata duebus iis libris sint absoluta,ca quae redirices assitiones comitantur, symptomata dicemus. Sunt igitur in ijs tria prima symptomatum genera. Vnum, aetionis amissio. Alterum, actionis laesio.Tertium, et iis in alteram speciem mutatio. Et amissio quidem in stoliditate N obliuione.Visum nan noraro est,morbos ubi in abscessum aliquem abierunt, stultitiam obliuionemve intulit te. Vidimus enim quosdam qui θc literas Sc artem omnino fuerant obliti, immo nec propria nomina meminerant citiusmodi aliquid Athenis in posite accidi isse memorat Thucydides quosdam enim ex ijs qui euaserant, Sc seipsos dc suos ignorauisse. Iam visi sunt Sc propter extremum senium nonnubii similibus symptomatis tentari .Ex quo manifesti im fit Sc se uitatem,& obliuionem,ex refrige ratione creari. Quinctiam medicamenta quae eiusmodi symptomata induruiit, frigida viribus sunt. 1 Ac talia quidem symptomata ipsum cerebri corpus persirigeratum esse docent: sicuti apo- ob pitui C plexiae re epilepitae ex pituitoli succi multitudine, in ipsius cerebri ventriculis collecta, gigni vi- 'in detur.Eoq; sit,ut subitanea sit earum tam generatio quam discussio: quod accidere in corporum intemperie nullo modo potest. At mediocres tum rationis, Tum memoria noxae, quasiq; torpo res,o minore refrigeratione incidunt: veluti aut ex medicamento aliquo refrigerante in corpus assumpto,aut capiti imposito ut etiam stigido succo in cerebro collectio. Iam deliria omnia,tum praui motus regentis ficultatis sunt, tum ves ex vitiosis contrarita succis, vel eorum quae sunt in cerebro intemperie. Nominantur autem ex iis, quae quidem cum febri sunt, phrenitides:quae si ne sebri sunt,insaniae, Graece maniae. Ac reliqua quidem deliria ex mordentibus re calidis oriuntur succis, qualis maxime flava est bilis: saepe etiam ex calidiore cerebri intemptae. Sola vero id-la quae melancholica vocantur, frigidum succum pro cauta habent. mippe phrenitis non tanta ex calidis ortum habet succis, scd supra id,etiam phlegmone in cerebro ec eius inuolucris exci tat. ln reliquis vero febribus deliria fiunt, eiusmodi succo in cerebro exuberante. In iis vero quae in acuti Isimai una febrium summo inamento incidunt, vapor aliquis mordens ac calidus ad c rebrum ascendit. Melancholica vero deliria, multarum sunt si iecierum, ex corruptis scilicet spe clatim imaginationibus. Vnum tamen illud quod ab Hippocrate perhibetur,omnibus communec GDesse .idetur: Si timorec moestitia multo tempore durant, melancholicum ciusmodi symptoma est. Sunt enim omnes sine causa moesti,nec si roges quam ob rem moereant,reddere causam pos ς x sunt. Timent autem eorum nonnulli,tum mortem, tum alia quae minime sunt timenda. Non de sunt & qui mori vehementer expetant. terum Q ex atra bili,cum principium rationalis ani foecupauit,timor moero B ac mortis repectatio accidant,nihil mirum: siquidem etia eorum quae extra corpus sunt,nihil videmus,quod nos perinde Ierreat ac tenebrae. Ergo cimi tenebrie rati natis animae parti sunt circuivis, cesse est hominem timere: ut qui semper una cum corpore suo timoris causam circuserat. Quod enim nobis extrinsecus sit,stissimis tenebris circidatum nobis aerem ad tempus aliquod occupantibus, id melancholia vistio laborantibus, ab interno, oc ipso corpore contingit: scilicet vel ipsa nigra bili cerebrum occupante, Ves aliqua melancholici halitus exhalationer veluti in morbo quem statuosum&hypochondriacon. vocant. Me I et
net iccirco et gnatio bis fit: cum nume posi
47쪽
LIBER TERTIUS, Thoma Linacro Anglo interprete .
Vae vero in naturalibus lanctionibus iacultatibus symptoniata fiunt,eandem
ouam ea quae in animalibus aetionibus incidunt inuentionis rationem habent. Praestiterit tamen sertassis, in horum quo speciebus exercitatos esse quemas molim et in iis quae animali usunt a monum, sumus exercitati. Ergo omnium pquae virtutibus nocent inueniendarum causarum caput est,modi,quo per sanititatem operabantur,ci nitio.Si enim atterendo concoqueret cibos ventriculus, cum attritio eius esset impedita, ncoetionis symptomata existerent scu pro sus non atterere ut prorsus non cocoquerelaeum vitiose attereret,ut intiose cibos coqueret. Ea dem ratio si putrefaciendo concoqueret cum non putrefaceret non concoqueret. At si veluti nos demonstrauimus, mia concoimo alteratio in qualitate est, fit autem a ventriculo cibum sibi assi
milante palam est mimationem in alteratione,concinctionis symptoma fore. Ac si quidem nulla omnino alteratio sit, symptoma id apepsia siue cruditas nominatur, ad eum modum quo inanimi sunt iionibus immobilitas & insentibilitas: signifieatibus scilicet his vocibus adtionis in primate
anicula amissionem, ac priuationem . Sin alteretur non tamen sicut oportet, cruditas quidem uile apepsia id quoque appellatur. Significatur tamen non utiq3 sicut prius priuatio,sed deprauatio duntaxat.Cum autem sit deprauatio duplex,uel quod tarde re nondum conuenientem mutationem cibus suscipiat,vel quod corrumpatur omnino, ita ut naturalem gratiam Prorsus recipere nequeat: Priorem quidem bradnepsian, id est tardam concoictionem nominant:secunda no men proprium non inuenit. Ac tot quidem concodilonis sunt noxaecausa vero earum commum Gnis quidem est,alteratricis facultatis fruitiatio.Ea diuiditur in species Sc genera. Ac prima adem duo genera fruitiationis sunt: alterum exsacultate ipsa laesa, alterum ab externo quopiam errore proueniens. Diuiditur rursus horum utrunm: Virtutis quidem hesio bifiriam, aut enim substantiae suae incidit culpa, aut morbi alicuius instrumentalis. Extemus error triplex est alius in exa mentis, quae in ventre habentur: alius in cibis,alius in tempore somni. Verum quae in facultatis substantia noxae incidunt,intemperies quaedam sunt activarum qualitatum. ς vero ab instrumentalibus oriuntur morbis, eae in is quae erysipelata Graece vocantur, re indematis, Phleg monis, Sc scioliis,& abscessibus re carbunculis,& alijs circa ventrem id genus, partim simplici bus, partim compositis morbis consilitiant. Ac horum quidem omnium occasione, venter male concoquit, ipsa scilicet facultate eius conco trice laesa, in temperamenti quidem vitiis, propria eius substantia labeta lata: in carieris morbis qui tantum sunt instrumentales, duntaxat impedula: qui Uero ex intemperie simul dc instrumentali morbo composim asseditis sunt, viro modo sunt noxii. Atque omnibus 'soccasionibus venter male concoquit,etiam si in nullo alio eorum quae extrinsecus sunt, peccetur. Rursus ventre ipso minime assecis, non concoquit ammat,vel propter cibi ac potionis immodicam copiam,vel propter qualitatem alienam,vel propter intent, Hrim uitatem, vel incongruum ordinem, vel vitiosum excrementum, Ves somnum exiguum. Verum quae a vitiosis citarum qualitatibus, ec excrementis quae in ventre habentur conuitiant, cum corruptione sunt incon et a sicut interim quae parum conuenienti ordine,& intempestiue sunt sumpta. Dico autem parum conuenientem ordinem, si mala, verbi gratia, re punica prvmo loco mantur, olera ex oleo&garo ultimo loco tintempestiuitatem vero isi mane antequaprior cibus descenderit , vel paulo ante exercitationem, prandeatur . Porro corruptelae quae
uidem nidorosae sunt, ex calidioribus majus biliosis veniunt citiistacidae vero, ex iis qui stimi res iratura sunt,magisq3 pituitosi.Similiter autem 5c in excrementis sit: acidas quidem creant
quae pituitosa sum Sc frigida, nidorosas quae calida & bilio . Etiam ipse vento,siib frigidio
bus quidem morbis acidas, sub calidioribus nidorosas mutationes iacit. Tarditatem vero commetionis efiiciunt ea,quae aegre quidem corrumpuntur : caeterum plus valent quam Virtus aut somnus. Vbi autem citra corruptelam e coetionis omnino est priuatio, scire licet eo casu pro sus superatum esse ventrem, vel ab immodica multitudine, ut ad virtutis imbecialitatem, vel a 'alido frigore. Adeo enim in tali statu venter non concoquit, ut etiam concoquere Prorsus non
tentet.Ergo haec tibi eius quot cruditatis quae in vasistin inis accidit, empla sunto. Studem
48쪽
, lianc quom ad eosdem modos reduces, sicuti ad hanc, etiam eam quae in tertia est concessione, quam totius habitus nutritio sequituri scilicet eandem proportionem habente alimento quod ex ventre in venas digeritur,& quia ex venis ad carnes digeritur,quam habent ad vetriculum,quae comeduntur& bibuntur. H. igitur omnia nobis indicauit concoctionis modus p cognitus. Scientes enim quod quatuor elementorum certa quaedam temperies, quae Proprietatem corporis ventriculi enecit,mutationis ciborum est causa,tum quod plurimin id vim, lidum elemen tum costiaeveluti a manu, ad causarum in cruditatibus inuentionem ducti sumus.Est porro non in cruditatibus modo sed etiam in omni symptomatum genere, aliud adtionis veluti amissio seu priuatio seu quomodocul aliter id nominare libet, aliud velut inchoata deficiens in aetio aliud praua& errans. Atq; in ventre quidem, ceu mox est dicitum, priuatio quidem ac bonis es cum cibi ne vel minimam quidem mutationem accipiunt: deficiens autem,in tarditate conco monis sistit sicuti praua & errans, in corruptelis.In venis autem priuatio anonis est,cum succi omnino sunt midi deficiens aetio cum semicincti praua cum vitiosi. Ad eudem modum in tota quolanimalis mole quae velut priuatio est, in crudis isthic consistit succis: quae tanu deficiens est imetio, in semicoctis: sicut praua, in vitiosis hoc loci succis. Porro ex iis vitiosis luccis, erysipelata, B canai, gangraen 3 nascuntur:praeterea phageden carbunculi,ulcera serpentia,sia laetus Ddi.In nutriendi autem actione, priuatio quidem a monis in atrophia est deficiens vero nutritio, in gracilitate:υiuosa in leuci re elephantiasi cernitur. Causae omniti quς pr dii hi sunt symptomatum, edem genere sunt,cu's quae supra de ventre sunt dicte quaedam scilicet in virtutis im- hecillitatent, quaedam in nutrimenti vitium, terreae in vitae rationem,& ea quae extrinsecus animali incidunt reduetae. Ad eundem quoq; modum virtutis imbecillitates, quae quidem propriae sunt similarium intemperiem quae non propriae, instrumentales sequuntur morbos. Vitia vero nutrimenti, in abundantiam di qualitatem diducuntur. Non secus arbitror ec vitae rationem, oceorum qine extrinsecus appropinquant errores, in ordinem vitiatum,ec intempestiuitatem qua dam diuiduturi Voco rationem vitae,equitationem piscationem,uener balneas, ambulationes, nauigationes,Venationes, nia denim in ubus aliquid corpore agimus.Oportet aut e medicumno solum symptomatum agnoscendorii facultatem habere,ac generationis eoru inueniendae poritum esse, sed etiam modi quo generentu qui inter enec tricium causarum disterentias numer tur. Nem enim illud tin scisse,an venter omnino non concoxit par est,nisi etiam norit quaobrem id acciderit, utrum ne propter nimiam concoquentis facultatis imbecillitatem, an copiam aliqua C immodicam,an pessimam aliquam ciborum qualitatem. Quippe symptoma quod ex cibis orit, ex ficili commiumquod aut ultimo virtutis incidit collapsu,inlienteriam,aut tympaniam hydropa finitur in venis quom simili ratione,no solum sanguinis frustiationem aesit inrari coueniet, sed etia qua ex causa ea contingat, triam ne exsanguificae virtutis imbecillitate, non enim inco
mode ita nominem an ex multitudine succorum crudorum frigidoriam . qui a ventriculo digeruntur: quippe hoc ficilis sanationis est,illud in hydropem terminatur. Adeiriadem modum in came Ex crudis nan humoribus,qui a morbis immodice se satiam,statuosii ac toto corporis ha-hini turem redduturata imbecillitate vero virium qui anasarca vocantu hyderi existunt. Atinoo qiniari magnae inteperies virtutem de iciunt. Verum quae ex Digido superante constant, gidos arietin excitare sunt idoneae: quae vero ex calido, contrarios eode aut modo,dc in reliqua possitione coniuytionem intellige. Inoibus vero ceu dictim est) comunis est a naturali statu maxima mutatio. Circa mediocies enim oc consuetos cibos, nihil in totum effecist maxima vel, nisintemperiem prodit. Verum si propter ouperante calorem tale quid accidat, protinus etiam mimpuntur cibi.Generatim udem corruptela quadam,quae ad nidorosum inclinet: speciatim vero pro sua quis natura. Quippe alia cum corrumpunt,tanu virus,alia ranu lutum,alia crudos a pisces,aut inaicibilem alien unq3 putredinem olent. Nallum.naedibilium vehemeter calesumi, durare imputre potest. Protinus aut sitiunt quom immodice, qui ita sunt assedit, febricitantq; interdum tenui parua hecto febri.Sin ex se ore immodico perditur omnino ciborii concomo nec siti nec set ri affliguntur, re ciborum ipsorumialitates, viae ruetare vesint sive vomere,planestiuant.Quia si exigua quaepiam circa mn monem eoru sit acrio, tum ciborum natura vel medii temperamenti ves fiuidioris, acidi milius fiuntum calidiore teperie sint aut etiam natura fla tuosi, ventriculus halituoso impletur spiritu. Ae in eiusmodi quidem intemperie breui perduci potest ventriculus. In hinniditate vero & siccitate adeo intepoarias venter esse ut actione ami rat,non potest sine prolixo teporis spatio: bellia praecessisse huririditatem quide hydrops, siceitatem ves senium vel marasmus. Verum tales diuinxisse disterentia alterius cst operis.
Modo aut ad retentricem veniendum est vim. Est enim in hacquom prima symptomatum differentia triplexvi videlicet vel omnino cibos non comple3tcnte , vel diminute,vel vitiose. Aecum ves prorsus non complectitur,ves debiliter flatulentiae & fluctuationes cu sollitii,
graece clydones diei uccedunt: flatuletne udem, ubi di cibi flatuos sum S uetriculus no adiri Tertia classis. ddd dum
49쪽
dum frigidus: fluistitationes cum senitu,cum vel nihil in eo continetiir,quod verti in flatu possit, Evel valenter sit perfrigeratus. Quippe talis assceius nullum gignit halitum. Constat autem citra
potionem non posse fieri in ventre sonoras flustuationes. Porrὀψ infirmus ad ultimum venteriit,in causa morbus est alius ut similaris est particulae, alius Ut instrumentalis. De prauis autem in eo motibus,ci, vel tremulenti sint vel palpitantes vel tanquam cum concussione vel conuulliui,
dictum supra est in symptomatum diuo etiis. alis vero dictorum quisl sit motuum,tum quae
cuiust eorum cause,proximo huius operis libro est indicatum.Nunc tantulit etiam adijciendum est Q tam expultricis u retentricis virtutis, tum morbi, tum symptomata miscenturivcrbi gratia ventriculi motus qui veluti conuulsivus est,qui in singultiendo accidit, conuulsio adem in totunon est, utpote quae in solis accidit musculis. Ventriculus aut nec ipse musculus est,nec cius os. sed veluti conuulsio qusdam,ambarum virtutum comune symptoma est:rctentricis quide, quod venter cum singultit praue & non naturaliter cibos complectitur: expultricis, propterea Q primucius est ipse motus prauus,dum scilicet cupit,quod contristat rei jcere. Sane non idem est vomen tibus ali, singultientibus motus, propterea scilicet Q non idem assectus. Quippe in vomitioni bus,ca quae in capacitate sunt ventris reiiciunt:in singultu quae in ipso ventris uini corpore, simi li scilicci tum assectu, tum motu, qualem in ias qui ex inteperie tulaiunt monstrauimus omnibus Fnimirum ventriculi partibus quod sic contristat expellentibus.Proinde ciusmodi symptomatum
ijs quibus ventriculus perstigeratus est,tum qui piperis alterius ueperinde calidi medicamenti multum & semel liberaliter sumpserui,deinde super id calidam potionem biberunt,incidit. Quibus viii magis ctiam singultire contingit, ubi piper ad subtilissimum puluerem est redactum: quippe ciusmodi piper altius in ipsum ventriculi corpus inseritur. Ad cudem modum & caeteris omnibus frigerantibus calefacientibusq3 quae in corpus ipsum ventriculi descendunt, singultus
superueni Estq; is singultus primum cxpultricis virtutis motus quidem non legitimus. Secudo Ioco retentiuae ac complectentis.Pari modo nausea quoq; di vomitus expultricis facultatis praui motus sunt,ad Ca quae ventris corpus cotristant,qtiamcitissime per stomachum vacuanda. Simile huic symptoma est, ct quod in liciateriis,sive intcltinorum laeuitate apparet: cum utier ab aliquo, quod morsu, pondere'ue contristet,vexatur,ciicere id statim cupit. Cum autem duo eius sint ora,
uipernum quidem in gula, insernum in pyloro, ad utrumcun* horiam vergit quod ostendit,coabutitur ad expulsionem. ὀd si toti illi talis allectus aliquado contingit, etiam utroq; ore simul
utitur: veluti in vocatis choleris. Rcliqua Uero quartaq3 cius ficultas,nempe tractrixariplici genere symptomatu & ipsa tentatur,vel cibos trahere in totum non valens,vocaturq; iffsympto- Gma,stomachi paralysis: vcl aegre trahens, quo tempore rclaxari quidem incinit,relaxatus tamen adhuc non est. Tertium praeter haec est, ubi aliquid prauedi non rite trahit'. Uraui autem oc non
legitimi motus ῆ pe iam dicti sunt, non secus autem re aflectus quorum occasione incidunt Sane accidit aliquando, ut etiam carnosum aliquid c qualia saepe foris videmus in stomacho nascatur, quod vel omnino ciborum viam obstruat,vel aliquatenus impediat. Vocantur autem eiusmodi morbi instrumentalesEt proditum de ijs est in lib.de morborum disteren. Ac venter quidem capro naturae lege se habet,trahit quidem ad se superne per stomachum, deorsum vero cxcernit: cupraeter ri turam est assectus, etiam ab inferioribus aliquid capit abram'clysteris aliquid nonnullis in ventrem subiit,ita ut vomerent: praeterea stercus in letalibus iacis. Satius enim csterissim mus eum in eiusuodi assectibus non trahere,sed quod ab intestinis violeter retrudentibus ascen dit, duntaxat recipere.Quippe in intcstinis iam enim de iis agere tempestiuii est cdplexio com prehensioq; est,ceu alibi cst monstratum,qua via,nutrimcntu ad inseriorem suu exitum M liiit.
In quibusdam in astectibus cu constringendi complectendiq3 motus inferne incipit,ca quae iniis continent sursum serunt. Qua ratione acer quom succus quispiam,qui ad sedem aliqn sucrat delarus,ac vel in foro,veI alio quopia loco versatis, aut negocio aliquo quod deserere non licuit distri. Hcti violenter retentus,rursum est sursum ductus,ventrem momordit ac caput vaporando impleuit. Principio adc motus ab animali organo sphinctere, id est musculo d imum inaestinum
accepi ab hinc vero unoquocu intestino retro ida se ad supra se positum trudente, similli modo ac prius in praeceps trutabat. Ad eundem vero modum crepitus quiny descendeaec prohibitus interim reuertit.Ergo mirum non est,clysmatis quoq; aliquid re stercoris,ex tam violenta intestinorum constrictione ad ventrem aIMn praeter naturam reuocari, deinde ad exitum properare. Caeteri vero corii motus ex genere quidem motuum sin naturam sunt,ueriam vel diminuti,vel
alieni,ato; idcirco etiam symptomata. Accipiendi vero sunt, ad eoru qui de ventre sunt dicti por tionem .Pari modo Sc motus eorum priuatis,ipsa non leuissimusymptoma. Ex quali causa gigni etiam 5c ileos qlicis potest.Iam moles quae peteter naturam sunt,aliquando defccndere excremeta omnino prohibebunt, aliquando sub iusta mensura.Sicut durum etiam stercus in aliquod intesti norum volumen impactumquod supra est deorsum serri aliqn vetabit. Ac seruatur lila quoq; ad
ea quae de ventre sunt dicta,proportio,omnibus scilicet symptomatis Vel ex intemperie,vel propter collectiones aliquas non naturales, vel ob ipsa quae continentur excrementa iactis. Iracps ttius est in his non amplius morari , sed ad aliud symptomatum genus transire. Est igitur naturale ,
50쪽
A quoddantis, pus, alimenti ipsa ex ventriculo in iecur, ex te ore vero in totum corpus digestio. Hanc perfici monstiatum eu, singulis particulis conueniens sibi nutrimentu trahentibus. Quare symptomata circa huiusmodi quom actione triplicia incident, alias diminute, alias non rite, alias
omnino non peractam . Causae vero triplices sunt,quemadmodum in antedictis, vel intemperies trahentium,vel instrumentales eorundem morbi,vel nutrimenti quod digeritur vitium. Ac intemperies quidem virtutem ipsam reddunt imbecillem instrumentales morbi vias angustant,alimenti vitia sunt crassitudo di lentitia. quorum agnitione dicendi tempus nunc non est,sed ad 1eParationem excrementorum veniendum.Sunt vero in hac quoΦ causae triplices. Vna quidem Parti rum qi excrementa expurgent imbecillitas. Secunda viarum angustia. Tertia excre menti ipsius vitium.Ae imbecillitatis quidem causa intemperies est viarum angusti obstrucilio rei aliquis in instrumentis tumor. Verum tumoris eiusmodi causa fluxio humorum est, quae in ipsum instrumentorum corpus procumbit: obstructionis vero,vel crassitas succorum,vel lentor, vel germinis ritu aliquid adnatum. Excrementorum ipsorum visa sunt multitudo, crassitas,&lenior. Cum autem triplex sit in venariim concoctione excremetum, unum amara bilis,alterum nigra, tertium serosum: biliosum quidem vesica quae iecinori subest, expurgat melancholic li B nes:seros ,renes.Ita etiam parum comode purpabuntur horum singula,vel ex debilitatepropriorum instrumentorum cuiuis,vel vijs quomodo q3 obstructis. Cum auae hae duplices sint, aliae per quas trahitur superuacuum, aliae per quas emittit unin utrista' sane separationi oberit a gustia. Aliquando horum nullum est in culpa, sed excrementi multitudo,cum immodica est,nec tota simul e Iurgari potens,una cum sanguine per totum corpus desertur. Hanc immodicam excrementi vim,duplices pariunt musae. Alteratrix ficultas parum comode se habens,&ciborsi vitium. Ac laedendae adem virtutis, intemperies particularum est causa,ceus enumero est dictu. Ciborum vitium, ii excremento respondet usum. Alij nam magis melancholicae naturae sunt,
at a magis aquos alii mams biliosae veluti definitum in libris de iis est. Sed &alteratricis potesiae
intemperies quae ad calidius sit versa, alias biliosum alias melancholicum cssicit excrementum: quemadmodum autem utrun*,in. aliis est traditum: ad Digidius vero mutata,vel pituitosius,vel aquosius iacit excrementum.Poria singula excrementa,propria symptomatis species comitatur. Amaram adem hilem cum in toto corpore redudat regius vocatus morbus:cum unam quapiam particulam obsidet, eryfipelata θc ulcerum serpentia. Nigram vero in toto Quidem corpore, et Phantia:in Una quapiam particula, cancer. Pituitoso excremento in toto adem corpore succedit C hydrops leucophlegmatias dictus clim in una insedit particula, tumor qui indema graece dicituri vocant it indolentem ac laxum tumorem. Ac serosa excrementa cum redundant,tum ascites vocatus hydrops cxcipit, tum papuIarum in iis animalis patetibiis, in quas perducta superflua sunt, inuentus.Atm ita udem fit ubi quodl excrementum syncera redundat hi autem & inter se, ct cum sanguine miscentur, conmlures tam symptomatum,u morborum species existunnde quihus hic pluribus disputare non est necesse,sed ad propositum redeundum.Naturalii im actionum prima ac propemodum omnium maxinae necessaria nutritio est, quae alteratricis actionis quaedains cies Est enim*concoctio quae in ventre agitur, alteratio:non secus aulis,dc quae in Venis: quibus accedit o quae in quam est particula: postquam quarta est, tuam animi lationem vocant: nomine udem a nutritione dissidens,re autem non dissidens. Frustratur aute& nutritio,cum vesprorsus non fit,vel intra iustum modum vitiose e fit ido vel culpa nutriciuae virtutis,quae alteratricis est species, vel materiae desectu vitiolae desectu adem in atrophiis, quina ob desectu, quς ob priuationem nominant: vitio vero,ut in elephantiasi & laudis, caeterisq; id genus. Accidit .n. dum a utinatur carnibus nutrimentu, ubi pituitosor sanguis est,carnem quoin estici magis pituitosam.Nem enim ide est, carni esse,&pituitosae cami est sicuti nec carni esse,& melancholicae Domi esse: nee biliosae at temperatae esse,&a primis qualitatibus nominanti,humidiori, ct sicciori,& calidiori,& fiigidiori. Certiorem fidem sermoni nostro adhibebis, si animalium carnes,lum sanguine praeditorum,tum exanguium aestimabis:ad hare etiam reptilium, quaecunt veris tempore gighi cernunt maxime ex iis,quae ni viridium herbarum colorem praeserunt. Caetorum horum caro simillima ipsiis herbis et haliorum alba, re exanguis, veluti locustae re polypodis, alipaliorum alia quaedam.Neos enim nominare ficile est eorum disterentias, adeo infinitae multitudinis suntEreto cum sicuti diximus caro longo tepore pituitoso simul ac glutinoso sanguine
nutritur,caro adem adhuc manesimulatur tamen eius forma,& in alteram speciem vertitur,fitenmedia quaedam inter sanguineam exangueml carnem. Vbi autem talis est reddita, accidit ei vide caetero allatum sibi nutrimetum non magis vel tentet in rubram carnis speciem mutare,quam polypodesαlocustae.Ita sit,ut tum alba,tum pituitosa totaVcitissime euadat, cum nec ipsa possit nutrimentum ad ruborem vertere,& simul pituitosum illud affluat. Ergo qualem ab initio loci sta carnem habe serest, omnes ostreae,talem ex transmutatione habent,qui leucis scedantur Ita enim camis vitium nominant,a colore scilicet albo nomen imponentes sicut nigrae re callose carni ab elephante nomen serunt. Fit ital eodem quo leucae modo, melancholico nutrimento ad carnem longo tempore confluente. Vitiligitium autem generatio cum psi dictis vilius similis est