장음표시 사용
21쪽
quasdam: in auribiis surditates, S auditus urates, ei auditiones quasdam. Simili modo in B. lingua, so, ec tactu, tametsi propria nomina sortita non sunt, tamen respondentia praediistis ad proportionem habentur. Quando vel prorsias non sentium propria sensibilia vel cum vitio sei, tiunt. Eritq; illud cum vitio duplex, alterum diminute alterum deprauate. Porro taetiis inregiis praeter caeteros sensus in aetione sua symptoma, Possidet dolorem, qui etiam reliquis sensibus, sed tamen ab externis propriis sensibilibus incidit. Huic vero non solum ab externis, sed etiam multo magis ab aliostibus qui intra corpus consistianit: isq; subinde tam vehemens, ut nonnulli cruciatu victi, sibi ipsis mortem consciscant. Ac sentiunt quidem &oculi ex lucis splendore do lorem quendam, di aures ex magno quopiam di aspero sono. Sic ingustia quoque& odoratu alii tales incidunt dolores, a proprio scilicet sensibili unoquom sensu male aflecto. Maximi vero dolores tacitus sensui contingunt. Quippe qui ex aurium phi mone alio ue asseetii vehementer nos angunt, ij proprii auditus dolores non sunt,sed lassiiusEst enim is sensus omnium sensiori . rum communis, reliqui qiratuor sui quisque solius. Ad eundem modum in oculis non raro do Iores immodici urgent, tangendi scilicet in his sensu contritiato. Nun minus etiam in dentibus recrasso intestino dam pruritus quoque ex hoc genere symptomatum est. Non est igitur quod per quodq; membrum proprium nomen quaeras, qualia sum cephalalgia, id eli capitis dolor, re Fcardialgia, id cli cordis dolor, re inalgia, id est aurium dolor, non enim inuenies positum sed oratione omnia talia explicasse contentus eris, vesicae Ac renum & lienis dolores, item genuum repedis coeterorumq;. ad similem modum dolores appellans. Ac talia quidem Sc tot numero sensibilium aditonum sunt symptomata. Ad haec etiam duo rem, sopor& peruigilium circa primum sensorium, quod omnium sensuum est commune,conlisiunt. At motiuarum aditonum prima symptomata sunt immobilitas & vitiosa mobilitas: huius autem alius diminutus insis in usq; motus est, alius prauus. Praui autem, alius tremulus, alius conuulsivus, alius palpitans, alius vibrans. Horum i , inplomatum aliqua ubi in toto corpore constiterunt, diuersam appella tionem sunt sortim, veluti cmprolthotonus ec opisthotonus Stetanus. Quia ii totius comporis non solum conuullio sit,sed etiam re micis partis a monum cohibitio, ii resia dicitur: sicut apiplexia cum est totius corporis resolutio,vna cum re stricis partis sunestionibus cohibitis. At in hae quidem motiuarum actionum simi laesiones. Quarum si quae proprium praeter caetera nomen non habet, non est qucu quisquam cius occasione deceptus, iiiquod symptoma prieteritum a nobis putet, veluti nec vel apnoeam S dyspnoean, vel ischurianec dysurian, Vel aphonianae dysphonian . Sed ipsi medico omnia talia in quacp animalis aictioite sunt exploranda.Non minus Getiam cuius v eorum disterentiae: verbi gratia, cum dyspn a Vnum sit animalis operis,nempe respirationis symptoma, quot sint in uniuersum eius disteremiae, quemadmodum in libro ded nora est indicatum . Aut cophonis, quot item membratim habeantur disserentiae: veluti in his quae de voce scriptimus est traditum. Sane non raro dubitauerit qiuspiam, cuius generis symptoma sit, veluti de pandiculatione, deoscitatione, si emutationem, re iussi accidit. Verum de eiusmodi omnibus proximo libro, qui de symptomatu causis a sidisseretur. Proximum est; ut rediticis actionis ostensas narremus, ac primum imaginatricis. Esi igitur huius quoque alia, veluti paralysis siue resolutio quaedam, quam Graeci caro n& cataleptin nominant. Alia veluti prauus quidam errans la motus, quod ut ii pa tirosynen seir delirium vocant inlia veluti de ficiens N imbecillus, qualis in comatis S lethargis cernitur. minetiam ratiocinatricis laneti nis quae veluti paralysis est,anora sive amouia dicitur. Quae Veluti deficiens motio est, moriare morosis siue fatuit .cattae veluti errans eii delitiinappellatur.Plerunq;.n. in utrist simul deliriuconsis iit,tum parum probe imaginando, tum parum apte ratiocinando. Est autem aliquando in altero di incivit, quod genus Theophilo medico roranti contigit, cui reliqua quidem prudentia supererat, ec disputandi, Sc praesentes exacte noscendi, caeterum tibicines quosdam angulum Ndomus ubi decubuit occupasse,assidum; sonare, tum pulsare putabat, atque hos se intueri reba tur,partim illic stantes, partim sedentes,ade 3 sine intermissione senantes t nem nocte neque die usquam vel minimum tempus quieicerent. Exclamare igitur non cessabat, ac iubere,ut d mo elicerentur.Atl haec illi erat delirin ratio. idem postquam plane conualuit,a morboq; e sinium reliqua omnia quae ingredientium quis'; dixi ii et fecissetve mirabat, tum imagitiationis de tibicinum taedio meminerat. inibusdam vero nulla aliena imaginatio visitur, sed perperam ratiocinantur, ratiocinatrice animae parte iis allecta. Veluti phrenitico contigit qui sores sibi in trinsecus occlusit,ac singula vasa per fenei m promens, accedentes Fgabasinum proiicere imberentesic enim singula vasa rectissime nominabat. In quo se maniseste declara sinee in imagi natione circa ea laesum esse,nec in nominum memoria. Quid igitur sibi vult quod ab alto omnia proiecit ac perfregit hoc scissicet intelligere non poterat, sed opere ipso delirare se declarabat.
aiiod autem & circa memoratricem animae partem symptomara eueniant, non aegrotantibus
modo, sed iis etiam qui aegrotare desierunt, id didicisne de Thucydide licet:qui nonnullos qiti a magna illa Athenis peste conualuissem,eatenus omnium quae pnaecessulem oblitos prodit, vino solum propinquos,sed etiam seipsos ignorarent. αμ Oniat
22쪽
Voniam autem quae re strici animae parit symptomata incidunt, dium iam sunt, tempestiuum est viad alterum actionum genus, quas naturales vocant transeamus. Fuerint igitur Sin harum singuli vel non obiri vel male obicis symptomata. In appetitu quidem, uminappetento, tum d tacitis appetentia, Dum immodica cibi appetentia. In conmetione, cruditas,α concoquendi tarditas,& eiusdem operis prauitas.Irui modo in digestione,& sanguinis generatione,ves non peracit vel non rite peracitasymptomata incidunt. uius generis sym-Ptoniatum,& hydropum vitia sunt. Iam in nutriendi actione atrophiae quaedam ae tabe frustra tiones eius sunt Leucae vero ct ophiasis Scalopecia ac quicquid eiusmodi symptomatum genus habetur,a vitiosa nutritione prouenit. Atasphysie, id est pulsuum priuationes,&cacosphyriae, id est pulsus vitioli circa pumium ac tionem sunt symptomata. In excrementorum quo psepar tion vel omnino non pecu' vel non rite peram,symptomata hunt: aliqua nonune proprio vacantia, veluti quae circa nigram bilem eueniunt: alia vulgo nominata, veluti icteros, liue regius morbus. Methodu&vero hie quoq; omnium inuentionis est, naturalium ficultatum cognitio. Eas inlibris quos deibprodidimus quatuor esse inquam corporis particula indicauillius, Attran ctriceni celentricen laetatricem, Excretricem. Erit igitur in harum unaquain duplex symptomatastrum non ite obita actionis, alterum prorsus non obiice. Qtrare in quoepnaturali m-lisumem octo incident in uniuersum symptomata.Ergo si cui ex dii lectioitibus exploratus est particularum animalis numerus,hic euu immo vero facile ex sese omnem symptomatum mul ritudinem inueniet. Quippe quae naturaetantum sunt ita strumenta , octo solum symptomatis i horabun us vero sunt animae,tum istis, tum his amplius aliis duobus IIonstratum enim paulo supra est, iusq; animalium actionu duplexesse symptomatum genus,vel prorsus non perii fin-Tum,ves parum rite rustarumDictum praeterea est, nonrito hoc,duplex esse aliud veluti ex de fessis proueniens, aliud ut sic dicam o vitio siue errore. Ita utiq; ut si non duo tantum in quam actione de ficultate symptomata esse dicas, sed tria, alterum scilicet priorum duorum in duo se cans, duodecim quidem in quo naturali instrumero symptomata inuenienda sunt: quindecimucro in m quae animae subseruium. Porro prior diuisio, quae in duas facta est disteremias, o quidem naturalium, decem animalium aetionum edicit.Si quod vero in animali insitrumentum tum sensus simul particeps est,riuri motivum: huic secunda diuisione decem ct octo sympi mala incident, ex priore duodecim. Moestiato igitur quod dicimus in Una alieraue particula, C quod nos in iis, id in omnibus iacere centanus, eum qui enumerare symptomata studebit: msexumequidem nominibus atlcntiam neque enim ubiq; iratas pestationes inueniet sed ipsam
rerum naturam spectantem. Est igitur ventriculus conci mortis instrumentum, quia trestitui se radiximus, conueniens nutrimentum: excernit autem quicquid est alienum: planerea quod attraxi id retinet: & quod retine alterata magitur ves omnino non ualacre vel Vitiose trahe
Walli contingit, duo mihi symptomata circa tra icem potenciam intestige. Scindeq3 alterum Tursum induo, nempeQuod vitie,se,ctatione sit rem quatenus uti licet, tametsi nominibus lare nonpossis, quia i cilicet his nullum impositum nomen est interpretari tentatus. Verbiuratia, quod etiam illiaci nonrite, aliudvesuti imbecillum est,stud vesuu vitiosum. Imbecillum idem, quod vix Scaegre dc longo tempore si .Vitiosum, quod vesuti cum palpitando,trementio, vesconia elle o,ves vibrania agminin alteratrice vero uentriculi saeuitate, aliud est via omnino alteratio non sit,cum scilicetqualesas rapti cibi sunt, tale in omni qualitate manent.
Altiad via in Molli re, quod proprium nomen graece bradymplian habet. Aliud ubi vitiosa
in alterario, cum in alti nam 'ualitatem cibi mutantur. Quare tria in totum symptomaraci in unam actionem fius tiaram habentur. Vocatiar autem ipsa actio, concoctio Ea si ciborum D in conuinuentrem animali qualitatem alteratio. Bradyp 3sia vero siue concodrionis tarditas,mutatio in eam qualitatem est, sed r dispalis, longiore. Alterationem autem in alteram qualita rem non tamcn in eam quae secundum naturam est, apepsian nominant. Privatio quoΦ eius actionis a inuoce cum ea nominatur .Quanquam utim clarius fuerat,hanc sola amplian nomis
et illam vero vitiosefactam, dyspe ian: sicut imbecillam alterationem, bradypeplian. Caraterum ut Plato testinis est Veteres cum plurimas rerum a rarent: alias Omnino non nominarunt, alias non recte. Non est igitur quia nomina nobis imponam, sed inspicienda nobis est ipsa rerunx subflantia. Quod si fiet, inu emus retentricis quoque iacultatis actionem secun dum naturam se habere cum tempus complectendi cibi cum tempore concoquendi erat quasiae obos undi* prorsus constringit: priuationem vero omnimodam eius actionis, cum prorsus non complectitur. Accidit autem id in lienteriis, siue in intestinorum laeuitate. Imbecillitatem vero, cum vel non probe undim amplectioir,ves non usque ad consummata concoctionem, ves eum ambo haec simul incidunt. Cum enim retentricis di complectenus iacuistis agendi probitas in isduobus constitit, ut tum nullum locum relinqueret interventrem&cibos vacuum, tum complectendi tempus cum concoquendi tempore exaequaret, Vel altero tantum non pri
Mactionem obibit, viros : synaetoniatam consequentur,unb o quidem complexui, flu- . . I otia Classis. bbb iiij etationes
23쪽
cstuationes cum sonitu, quas Gneci clydonas vocant,& flatulentiac: iniusto autem complectendi Stempori, cretio celeris oc ciborum in inferiore ventre corruptela. Hoc loco illud aduertendunt censeo,quod alteri symptomati alterum nonnunu succedit. Quippe imbecillum coplexu,modo clydones exeipiunt,modo flatulentiae iniustum vero copleetendi tempus,omnino diminuta concoelio deinceps vero vel celer ciborum exitus, vel eorum in ventre corruptela. Ac celeris adem exitus inseparabilia symptomara sunt deiectionis humiditas,& digestio in corpus diminuta: Corruptelae autem in alui dem dele filonibus graveoletia necessario, non necessario aute mordica
tiones aut inflationes sed interim neutrum eorRinterim alterum,interim utrunm. Cur aute tura
in istis tum in iis quae prius sunt dieia,quaedam necessario sequantur,qiraeda non necessari Prouximo libro in quo de symptomatum causis agemus, docebitur.In praesentia Vero ad reliquam r tentriss ficultatis symptomatum distesenti si transeundum. Cum igitur circu cibos venter se constringit, caeterum cum palpitatione quada, vel tanu conuulsione & tremore di vibrat ciuo modi constra tionis opus vitiosum fuerit. Ac palpitationem adem ventris clare sentimus,ltemen conuulsionem. Singultum em in hoc symptoma nominat. Noxam Uero eius quae vclut tremor sit,non clare. Caeterum si iis quae dicemus animo eris attentus, id quom non magno negotio de prehendes. Ergo ubi a comedendo,nec clydon aliquis, siue fluetuatio cum sonitu te infestat,nec inflatio,iacc palpitatio ulla, nec singultus,sed difficultas alias insueta,in vetre sentitur, grauatur*
is,ac laborata ac magis desiderat grauitatem infra denoni, a surium se Paccedit praeteror m displicetia quaedam alienat nec racile interpretabilis,)- in anhelitu adsequie eius quispiam,tum existimabis ventriculum circa cibos constringi quidem, caeterum id veluti cum tremore fieri. Atqui veluti vibrans motus est, in concutientibus rigoribus maxime in conspicuus,omnes anima lis particulas occupans.Ac de hs udem fusius in libris qui hunc sequuntur agemus.In praesens ad quartam Uentris facultatem excretricem propultriceml veni edum. Cuius quod quidem veluti priuatio est,in ilei quibusdam generibus cernitur. Imbecillitas vero subinde in Urdis excremem torum deiectionibus incidit. Qui autem eius vesuti vitiosus motus est,riim incidit,cum vel prius. Q absoluta concoctio est,adaictione proruit, Ves absoluta ea cessat ac tardat,vel una cu aliquo iam di floru symptomatu fit,aliter'ue quouis modo inς qualiter, ves tanu impos sui venter in cibos is
Pitq; celeriter omis , vel Di sernu vel 'suptias Parim abiicere. quem sensiun et Lemni oenus tuis.
ruit inime teperato moderato'ue motu utens: exemplo eoru qui in decliui currum,nec sistere ac tionis est,eseia symptomata sunt. Vtaute se valent. Ac ventris quidem ut instrumentum conctum nutriri postulat,tum quod nutriat, non solum trahit, sed etiam eatenus retinet, quousi est rauerit&superuacaneum excreuerit,esium parem symptomatum numerum ceu similare cora Gpus sortietur. Fortassc igitur ptaestiterit omnia quae circa nutritoriam actionem symptomata incidunt pcurrere,& quae ventris corpori,& quae caeteris particulis omnibusinsunt c6ia.Quippe es
rior ita legentibus disputatio sζe illustriusq; docebit quod pauid supra est di fuim: Symploma
symptomatis causam cilla. Atrophian enim cum unum symptoma sit,sive ea in toto fiat animali, siue in Vna eius particula,multa praeceduntsymptomata. in enim quod probe nutriendum es a trahere ad se conueniens nutrimentum debeat, & idquoad tum alterauerit tum assimilauerit retinere, prieterea quod superuacuum esti pellere, M autem id duplex genere, aut enim quam litate superuacancum est aut qualitate necesse omninoin particulam 'uae atrophia laborat,ves unius p dietorum alicuius occasione id pati,ves pluridum. Nam siue diminute trahat, quod nitriat, siue non trahat, siue perperam trahat,atrophia particulam consumet: siue id quidem quod nutriet,& quantum & quale esse oportet suppeditatu sicaetcrumsymptono aliquod in retentrice ficultate incidet,simile his quae in ventre sunt dicta,atrophia tentabitur sic quom. Quod si hae fiacultates legitima fungantur a filone,excretrix aut vis erret,pliis scilicet,u opus est vacuam,sic quom gracilis nutrimentost, parum struens, particula reddetur. Iam alteratricis virtutis sympto ma,quod veluti priuatio est, cam autem apepsian siue cruditatem vocant liquidὀ pat ' partia H lam gracilem essiciet. Quod vcro eius veluti imbecillitas quaedam cst,quam bradypeplian vo cant,spatio quidem longiore,sed in luculcnto ipsum quom ali in gracilitatem inducet. Tertium
vero symptoma, quod dyspepsiae est simile, non ggracilem modo nutritionis desiderio,sed etiam aliena specie particularii reddet, veluti in vocatis leucis Sc elephantiasi cernitur. Sane aduertere hoc in loco animum, ac discernere conueniet, utrumne succo aliquo aiuuente, an solidis ipsis ita aflectis mutatus color fit. Quippe si ex amuM est minatus succo,alterius generis symptoma est, nec alteratricis iacultatis error: si autem tota particula per totam qualem esse oporteat, talis non . si alteratricis in eo vimitis id vitium cst.Fit enim & in arquatis nariiralis coloris muratio, sed ea, nisi alteratricis venarum virtutis vitium aliquando eas aratricis aritionis est symptoma. Viti sus autem in singulis priuatim particulis color, si modo ex succo aliquo extrinsecus assuente no proueniat, ex alteratricis re concoctricis virtutis quam in se habent, vitiosa senecione oritur. Ergo hanc atrophian, cum cacotrophia quaedam, id est vitiosa nutritio dicenda potius sit, a prae senti disputatione eximamus: ad cam vero quae nutritionis omnino est priuatio reuersi, illud admoneamus, tum ipsain symptoma esse,ium symptomatis alias alijs,quae vel in attra strice,vel retentrice, vel segregatrice, vel alteratrice facultate incidunt superuenire. Omnium vero h
24쪽
A rum plomatum morbi sunt cau*.Finge enim diminute in aliquam particulam trahi alimentum, de 3 eam no nutriritaminin norbus aliquis diminutum hunc tractum prscedit. t Dictu nani est,particulam ipsam ubi imbecillius in se nutrimentum trahit, omnino incommoda tenuperie laborare. At ea morbus est. Si autem particula commoda temperie sit, obstruetio vero alis
qua indigestionis infitrumentis digestione impediat,obsim filio ipsa morbis est: digestionis inυpedimentum eius symptonia. Non solum autem sit Iasymptomata percurrens qui scilicet ista alicuius ructionis culpa proueniunt, intelliges quod ea omnino morbus prscedit, sed etiam id ex ipsa rinum essentia licet citra induetionem collim. Q lippe sanitatem actionis musam posuimus: morbum autem talionis quae inacitione est, Causam. At vero symptomata,de quibus nune proposita nobis disputatio est, acitionum ei se laesiones diximus. Quare ex ijs propositis constat huius saltem generis symptomatum morbos esse causas. IMI peto uci x in assecti seorpora con si lunt. s.
Vod autem Sc duo quae reliqua sum gener morbi praecedant,& causς ratione rispeeiucorum obtineansi id quoqi paulo infra docebimus,sed ubi tot si de ipiis absoluerimus ser monem, auspicui rursus a symptomatis iis quae in corporis consistiant asseisibus. Sunt B eorum prima differentiae numero quatuorialia enim situ visibilia, Mia odorabilia alia gii tir apprehensa alia tangibilia.Ac visibilia quide incoloribus qui proernaturam sum sistiant, idque vel totius corporis ves alicuius vel aliquarum eius paritum. Ac totius quidem corporis,ue luti in arquatis se habet prsterea in hemticide et splenitide vocatis morbis ad hςc hydropii generibus qui Dusdam Unius vero particulae,qudius modum tum in lingua sola alienus color subinde
aspicitur,tum in particulis qus abscessuum vitio vel nigricam vel liuent. Pari modo in carbunculis,ec erysipelate,& serpentibiis ulcerum,& gam nis, naturales colores immutamur. Sane huius generis sunt vitiligo, leucae, Aethanuasis, alia 3 id genus:quippe haec quoipnaturalem colo rem mutant. Iam in compluribus timui particulis vitiatum este colore in multis morbis videas: idq; vel circa crura magis, vel circa iaciem, vel circa totum supernum corpus, vel circa totum tinum. visibiles m em disseremiae in iis sunt contemplands. Odorabiles vero primum quiadem in respiratu ac difflatu. Voco autem quod circundantis nos aeris per fauces attrahit oc rura sus emittitur respirat aequod autem per totum corpus exhalat,dimatum liue perspiratum. quae iis accidunt graveolentior, in hoc symptomatum costituentur genere. Postlias vero in auri bus, naribus,si λα quaecunq; vitii cui inquam occasione putresciit particulis. His amplius inriC diu idem symptomatu genus licet inuenire: ipso scilicet vel fumosam, vel acidam, ves Uirofam, vespiscosani, vesaliam quampiam eiusmodi reserente 'tralitatem. In gustabilibus vero qualit tibus Liborantes, ipsi symptomata coniiciant. Quippe sudorem defluentem in os aliquando rati stant,praeterea eius quae circa linguam est saliuae mutatam qualitatem, aeque utiq3 ut sanguinem, Quibus is quoquo modo peros vacuatur: alii quidem notabiliter dulcem, alii falsumi aut amara sentiunt. Ad eundem modum& quae ex pulinone reiiciuntur, & quae ex Ventriculo euomutur: aliis lisca Matris salsa,aliis amara,alijs dulcia tris auster sesariuntur. Porro sum ex medicis no pauci qui etiam sudores at laurium praeterea sordem gustu explorandam censent. Quippe ex hoc quom aliquid coniecti .lam tangibiles disterentis,ubi naturae modum excesserunt, in eius modi symptomatis numerandae non minus .nveluti cutis dura, & distenta,& p arida simili modo primumida, vel rugo vel alia quapiam disserenita tali praedita. Eigo ex his quae iam dis usum indesium est,hoc quoque symptoniatum genus uniuersum a morbis ortum habere. Quippe intorum, halituum,& saporum disseremias omnes, solidorim ipsorum corporum t - meta sequi, in naturalibus libris didicimus. Ad eundem modum & tangibiles, multo etiam mansu omnes quaesimi pridu's propterea quod cum adiicis qualitatibus cogeneres esse dixi, um otequs ad eiusdem sensus iudicium referamur.Etenim mollities duritiesque tructu iudicantur Ix aliterquam estvictrices qualitates ipsis cognatae. me quicquid in iis alienua naturali est,
id intemperiei acceptum semir: ae in quod naturale est, ex commoda temperie prouenit. At inomnis intemperies morbus. Quare omnia lagoius syniplomata,a morbis sum oriuda. Qitae Vero ex influente quopiam humore cognata pradicitis symptomata in particulis excitantur,alia obstruetiones vel compressiones sequentia, alia trahentium&segmmium virtutumsunsti nes male obitas, necesse est haec quom eluti fontem suae generationis morbos habere. Acieci
noris quidem obstriretio, qui commuti & instrumentalis corporis est morbus alieni coloris qui in arquatis visitur est causa. Cuius p vero similaris partis intemperies, quae ipsa quo F eiusmoeli corporis morbus est,alias aliam eius furuitatem impedit, vel eam quae triuit, Vci eam quae excerani vel aliam quapiam, quaru caesione cum parum aequaliter rite: humores in corpore fluant, particulae alias aliae in colore halitu apore, omnibusq; tangibilibus disterent ijs alteratur. Quin etiamquodcun* reliquum est symptomatu genus, siue id in vocibus sit 5 sonis qui in animalibus exaudiunt, siue in ijs quae a corpore excernunt, in eoue detinent,nihil non a morbis natu est, vel ab ipsis estinenter,vel symptomate aliquo int eniente. In vocibus enim morbi qui in ore,
nucibus,arteria aspera,pulmone,& thorace sunt,symptomata ficiunt:clangoribus squibusdam tremulis
25쪽
Itomata actionum laestiones sint nihil eorum quae ad animalis commodum sunt, ex hoe nere inplomatum est opus nanss naturs unumqu&p eorum potius est,quam hesio aliqua At altori fortassis symptomatum generi, quod scilicet prster naturam esiaste filium, omnia talia submeiat quispiam. Omnino enim diui iam cise in quacun*animalis parte venam aliquam, aut eat
tremulis' ac raucis sdedis vocibus. In aliis vero quibusdam animalis particulis soninis ξc mun Emura & trismi, id est stridores aliam eiusmodi, partim quidem ex instrumentorum angustia vesindebito motu, partim ex flatuosi spiritus abundantia, aliqi Lado etiam ex horum aliquibus, omnibusue limul coeuntibus cienturi e quibus plenius inter symptomatum causas agetur.
Vae vero vel a corpore excernuntur,vel in eo praeter natarram detinetur,ea quoq3 in pi mas treis diducuntur disserentias. Vtim aut totis substat iis, aut qualitasibus, aut quantitatibus, a naturali statu egresia. Succedunt autem omnino morbis, vel continenter,vel
aliis symptomatis intercedentibus. Siquidem sanguinis profusio toto excretae substantis re praeter naturam est. Ea vero vel vulnerato, vel perrupto, vel ore tenus recluso, vel croto iam minis vase incidit. Porro horum vulnerati ruptio, & erosio, proprii similarium partium m γbi sunt: reclusi instrumentalium. . e ipsa milao ex complectendi sun mone imbecilla modo expultrice immodice concitata, modo ambabus simul laesis, ortum habet. Simili modo fluxus mulierbris vel propter iam diruriimaetionum symptomata fiet, vel quia totus sarmis tenuis seros cis est redditus. Est vero re id symptoma, cuius etiam multiplex habetur omas. Est nan Uel sanguis icsinimus, vel eius quae tenue re serosum separat, vel eius q excernit, operis istum, Ftio. Incidere autem aliquando potest,& retentrice ipsa immodice opus Iuum urgenteo cute linia spissata,& renibus occlusis.Ad eundem modum oc sudores immodice digeri vel indebite retineri,aut propter cutis aut propter aliquem dicitarum virtutum asseditam, aut in m humorv n turam necesiario continget. Sane constat quod in omni eiusmodi sermone ditiunetiuis conium etionibus utimur.Omnino enim cuim diciorum symptomatiam,vna quaepiam est causae ratio. Nihil tamen prohibet duas, & tres, di simul omnes una concurrere. Non latet autem nec quia
dysuria& is inuria & stranguria, & quem hydrope in vas urinale, alij diabete aliqui diarincia
in Urina vocant, ex hoe genere symptomatum sint. lam quod eorum quae Prster naturam excer, nuntur, & colores, & odores,morbos neces Iario sequantur, nihil opus est ostendamus si modo nullum talium sine intemperie prouenit. Patet autem Sc quod propositum a nobis est, clare esse demonstratum omnem symptomatum naturam morbos praecedere: fieriq3 nonnunquam syn
plomatum quae deinceps tibi succedant,veluti seriem quadam. A morbo quidem ipso primum, ab hoc vero secudum,dein rursus post hoc tertium, ac ab isto deinde quartum. Verum hic attemdenduni diligenter est, ut accurate distinguanturis operibus symptomata. Saepe enim ita simi lia inter se sunt,ut 5c symptoma putetur opus, ec opus symptoma. Ac nisi quis in hoc fano sit ii Gdicio ex iis in quibus ipse sellitur,nostram disputationem caliminiabitur. Quippe si naturalium cretionum, lic autem vocant eas quae sanis accidunt vel quantitatem,vel qualitatem, vel g nus ipsum substaniis, pro scopo sibi proponar,deinde huc intuens symptomata iudicet, subinde taletur. Quippe sudor aliquando multo amplior quampro naturaemiis, vel alui desecto, vel
urina aegrotantibus incidit, non solum nulla actione laua, sed etiam cum virtutis robore ec pro uidentia de animalis salute. Aliqua enim quamuis etiam toto genere praeter naturam sint,veluti sanguinis per nares prosusio, vel vomitus,vel sanguinis desectio,vel haei rorrhois, vel aliud eius modi, tamen prster naturam adhuc non sum, si modo tempestiue fiant Iiunt autem tempestiue, cum id quod contristit,expcilicii raditante igitur dequo into initia conuenit, nempe quod sym-
nus reclusam quoad sanguinem quem prius retinuerat profundat, naturalem assedium no esse. Q ranquam hic quot alui fluorem, aut urins copiam docere non possit aflectibus praetermiiD Hram omnino succedere. Sanguinis n*prolusiones, ct vomitioncs, toto genere prsternari esse dicet quismon tamen aut eam que per ventrem, aut vesicam, a victust excretionem,
uo genere prster naturam esse. Fortasse vero dubitauerit quispiam ec de sudore ceu nec ipse natuου lege incidat Quippe quod Diocles etiam docere tentauit. Videtur autem dura esse opinio de prster rerum euidentiam, tametsi eam maxime probabiliter confirmet. Ac de talibus quidem posthac aliquado sortasse agetur perpam in enim sunt de quibus ambigitur. Dereliquorum vero symptoma crtum tota multitudine abunde est disputatum, finiendum iam hic liber est. Si quis enim exercitatus in his quς conselia sunt fuerit, iacilius de his quae in dubio sunt, iudicium consequetur.
26쪽
LAIBER, PRIMUS, Thoma Linacro Anglo interprete. b
-u rei μιμ uo ra. CAP. I. Ausas symptomatum in his libris contemplabimur, eundem sequen/to disputationis ordinetu, quem de ipsorum disseretiis proposuimus. Sunt igitur sy tomatum genera in totum tria. Quorum de eo priamum disputauimus, in quo laesam esse aetionem diximus. Ita nimiruintelligere te florem cententcs,etiam si prorsus periit.Cum autem duplices genere actiones sint,alis naturales,alis animales,abanimalibus incepimus, easq; trifariam diuisimus, in sentientes, motivas, & quas appellauimus restrices. Emo in sentiendi actionibus, triplex incidit symptoniatum disserentia. Vna cum ipsum primum sensus instrum tum est male astediu, altera cum sentiendi facultas, re tertia cu aliquid eorum qii primo semiendi instrumento subseruiunt ale trabet. De suer Omm m insitum C P. z. V Suti in oculo primum sentiendi insu ictum,crystallinus est humor. Qsippe quem sola a coloribus alterari monstratum est. Sentiens vero iacultas, quae a cerebro per neruit inde
c crystillini quillam hocsto intemperamentis
consistunt.1 cultatis aut e morbi in eo Q vel nemus,vel cerebrum male sitasse iun Sumporiare horum utriusq; , ut silmilares particulρ sunt, odio morborum genera: Ut instrumentales sunt, tum obsti uictiones, tum alienorum innixus, sitie compressiones, aliaq; quaecunq; o humorum influxu,molem praeter naturam attollunt. Vnitatis vero diuisi super omnia 'us p ω sunt, tum similarium, tum instrumentalium particularum coisinasse 'tus: non cerebro modo aut neruo, sed etia 'stallino humori incidere potens. Huic aute trasserti, ac sede moueri insti umetalis morbus incidit.Quat translatio,siqitidem ea versus angulii maiore minoremue est saeia,nihil quod aestimandu sit,inconi odi affert. Sin sursum deorsum te inclinat,duplicia qus videntur omnia apparere facit. At ii quidem sunt,tum primi visus instriimenti, tum eoru quae illi sicultate subministrant, morbi. rum vero quae usum alique ei consertit, hi si vel in Dramine rhamidis, vel etia eo qui inter hoc&crystallinu est loco, humorspiritusue tantus costiterit, utus primo vi sus instrumento ad im ostenda sensibilia stimpedimento. Ad eundem modii corneae quoeptunies particula qus nuptiis antestat,visum impedit,sive ea per se, siue alia quapiamne a natu D rali habitu est remota. Ac laramen quidem rhagoidis,quatuor modis a naturali statu mutatur. Nempe vel ampliatrivet imminutu, vel in aliqua parie detorium vel ruptu. Vera ampliatio siuea iratali sit,sive post accedat,semper visui incomodat.Imminutio q Vticra natiuitate incepit,acu tissimi visus est occasio: ius vero post incidit,mali. Reliquorii vitiorii neutriani,nem si a riatiuitate, cu si post incidit,quim quod aestimatione digna sit,visiui officit.Ia enim si binde Vidimus ex partia i tragoidis procidentia, torta pupillam, post, pcicatrice est inclusa, nec is hominis visum fuisse impeditu: ubi.cante se coriaciae particulam splendida habuit. Atq: haec quidem experientia ipsa docuit. Sane inula .ppter qua amplitudo seraminis ad perspicacia visus semper sit noxia, an gustia no semZsstimatione no indena est.Videraute mihi neruus is qui a cerebro ad oculupi siet,quem ideo por siue meatum Herophilus appellat,in eius solius Bramen clare cernitur,sen sibilis esse spiritus via. Eoq; ubi altero oculo connivemus,alterius pupillam dilatari contingit. Tan' in unum solum comesue spiritu,qui prius in duos est disipertitus. Itam etia hoc maxime fiagno intelligit,an lassust copianista sustutione visum recepturi sint an non.Quippe quibus altero oculo contuentibu alterius pupilla dilatati cotingit, is si copuia filio administres, recipiendi via sus fiducia est. Quibus no dilatat hora nemo umb revidit,nem si minimo cu dolor accomodiD sine ijs est administrata copum iso. Ex ijs omnibus lique c5nuere ad oculosa cerebro spiritum
27쪽
animalem,tum in crystallimam ipsum humorem, tum vero locum omnem qui illi intesti quem Escilicet magoidis seram e determinat. Vbi igitur amplior reddita est presila, siue id ex pri tim formatione, siue postea contigit, parum comode tota animali spiritu impletur. Findi igitur dissoluista ac disti pari cogitur. Sicut eontra in minorepupilla collim tu constringitur, ac d s. Atqui demonstratum in libris de particularum usu eu, eius collectionem ac constrietionem, ad senius honitatem illi conducere: contra,dis lutionem ac dispersionem ad serisus noxam cedere. mi igitur fit Q pupilla morbi vitio, non natura minor reddita, multo deterior efficitur' a m diocris An quia vitiosos ast imis sequitur,quorum culpa necessario peius cernit oculussc si etias,non propter pupillae angusti Quinam i tur hi sunt inec his nam hoc etiam di utatio requirit. nus quidem ipsius rhamidis tunicae tantum, alter humoris tenuis qui medio ioco itister ipsam rhagoidem 5c crystallinum humorem habetur, esius. Ac tunicae quide solius affectriis, extensio relaxati a sunt: qualis viis in extrinsecus positis atticulis subinde cernitur, cum lia,
menta redudanti humore sunt perfusa. Humoru vero vitium in desecis consistit: cuius occasi ne rhagoides vacuato interno eius loco in se concidens contrahitur ac riagatur,atq; idcirco pupillam imminuit. Deterius emo aut nihil omnino ex talibus ast ei libus cernere cotin it,n5 uti emer pupilis paruitatem,sed propter humoris desiderium. Monstrata enim est in his qus deis Flum in libris quos de utilitate particularum tum quos de Hippocratis et Platonis placitis scripsum us,crystallinum humorem munimento aliquo induere,ciuo extemum splendorem sine ouensa sustineat. Vnum igitur munimentoru eius reis humor est, cum eo etiam quod subsanuae a
stillini humoris non nihil conducit.Vbi igitur parcior redditus hie humor est,re siccior es scitur ipse crystallinus,utpote iam humorea quo lar ter imbuatur deseditis:& rhagoides pinica in se conciuens, spatium quod inter ipsam & erysiialinum interest,angustius Ascit. Itaque sit, ut cum
cogatur crystallinus humor parito interstitio Cum externo s More commercium nabere, perso mi iam patiatur assectum, ijs qui solem nictando tumentur. Horum enim aliqui occaecati sunt: Omnes vero ita laesi, ut vix recuperarint pristimuli visum. Quippe monstratum nobis est, fieri non posse, ut splenditam lucemininense toleret visis institumentum reo siti tinnesse ut in mides tunica quae nigra simul Sc corrulea est, illi sit praetenta.Quω scilicet ni colores visum,ubia splendida luce laborat, maxime consolentur. Atin hare quidem causa est, cur imminutus is chalin pupilla est humor, tum deterius cernendi, tum foraminis rhamidis tunicae minoris reddendi sit occasio. E maxime insanabilis est eiusmodi oculorum morbus. Alteratae ius cpii propter humorem rhagoidis, minorem reddit pupillam, minus illo est noxius. Dii scilius natim est simi- Glarium corporis particularum cuiuis,cum siccata est, humiditatem restituere, quam eam cum humeeta est, siccare. At in lute quidem medendi rationem quodammodo iam animunt. Dicamus autem quod a primo est propositum. Mala quidem est pupillae paruitas quae praeter naturam accidit, bona quae connaturalis est. Laritas autem eius nec quae naturae I se habetur, bona est, . cnec quae praeter naturam cst. nerum minus mala est qua m an stia. Qilippe laxitatis generan amplitu dae causa, uel sic dicam coniuncta, tensio inagoidis tunicae est. Sicuti paruitatis, eiusdem relaxa tio. aoniam autem duplici ratione tenditur, cum Utio ex suapte natura idpatitur, vel siccata ut corpus similare, vel humediata ut instrumentale: siccios quidem eius di incile sanabilis est,
humiditas non etiam. Siquidem phlegmonae 5 scirini, sue durities sensu carentes,& abscessus, ec alii id genus morbi, instrumemalium sunt partium, ex superuacuis humiditatitius oriundi. Quos ora si in rhagoide consistin peritus medicus non magno negotio superabit. Sane accedit rhamissi nonnun* etiam ex accideti tenso, a multitudine scilicet subiectorum humorum trita. Quippe cum veluti uter vesicaue, iis quae inter ipsam ec crystallinum humorem aceruantur est impleta,m partem distenditur. Qin aute non solum qui in foramine rhagoidis sint,morbos disputatio perci fuit, sed etiam aliquos ipsis inagoidis commemorauit, supersti qui tenuis sub Hea lint humoris sequens fuerit,qus reliqua in ipsius sunt persequi,quorsi vitio vel impeditur uti
sus,vel omiuno aufertur. Ergo ex iis qui in tunica rhagoide conlistunt, ae visui obsunt,unus ashuc morbus restit, tam limi um instrii metalium partium communis. Is est unitatis diuisio. Hil in hac particula,tum vulnus est,tum ulcus.Cum igitur tale vitium magnum est, ita ut re valenter diuidatur rhagoides , 5c profimdatur extra eam tenuis humor, ac iam corneam misetingat, necesse est incidam hoc casu incommoda duo: tum ut concidat super crystallinum humo rem tunica mamides tum in spiritus a cerebro in pupillam totus non perueniat, qm per vulnus esiluat. mila aute no solum ambo haec coeuntia impedimeto visui sint, sed etiam eoru alterum,
ijs qui praedieri non ne uenter i gerunt, manifestum arbitror. Mahi vero tempestiuu iam is rit ad tenuem humorem couerti, de quo supra di enim hactenus saltem est, ψ siue eius plus siue minus iusto est,insum laedit. Quia aute etsi aut crassiori aliqA sit iassistentia, aut colore quodan modo alien si equom ploma aliquod circa videndἰaetionem excitabit,iddietiam prius noestsed iam eius dicessi est lepusErgo Lic humor si crassiora prius erat,est redditus,tum perspicaciam visus adimet, tum ne login' videatur iniciet. Ita ut nec quae longe posita sunt remane, necq prope sunt admota,exacte pispicianzSin vehemeter crassus esita Avesuti in sumisionibus
28쪽
A euenit,uti videre hominem prohibet .Quod si totum foramen a crasso illic consistente corpore obtenebratum non sit, sed aliqua pars citis pura superlit utiq; per illam,quae extrinsecus sunt, singuli per se sola nihilo deterius u ante x idebunt, non in similiter uno tepore multa q=.s angustior uante factus sit visionis conus.At si in pupillae centro exigua sussusio costiterit,partibus quae circa sunt manetibus puris omnia iis qui sic luntasse fit, veluti senestias habere videtur.miippe qae in medio no cernitur,quasi excitiam videtur. Iam si diuulsa,nec inter se coniuncita cratia corpora in iam dictio humore fluitat: iis qui sic se habent tan* culices quidam soris obuersari videantur, imaginatio praebetur. Saepenumero vero ex cralsiore quoq; humoris consistentia, ranc b idolum aliquod sibi appareat imaginantur. Porro eiusmodi idoli apparitio postquam a somno surgitur, plerunta incidit, potissimum pueris, S iis qui plusculum vini biberunt, aut alias capite sunt invpleto. iod si colore immutatus sit humor, qui inter crystalloidem , re magoidem habetur, si quidem ad iliscum inclinet,veluti per nebulam fumumve liominem videre faciet sin ad alterum ullum colorem vergat,eius nimirum phantasitam visibilibus impartietur. At si truequaliter vel a naturali consistentia, vel colore recellit, qu-cunm eius pars sic assecta, ad pupillae locum perue nerit, similem etiam sibi imagine in visibilibus repraesentabit. Quippe illius, tum colorem, tum B consistentiam, tum figuram foris se videre homo putabit. Ex hoc symptomatum genere, sunt, tum ea quae suta si imaginantur, tum quae de iis quibus vel sanguis ex naribus pronuxurus est, ves qui vomituri sunt, ab Hippocrate sum scripta. Iam vero quibus adeo perfectius sincerusq; visus est, ut eum ne vel mininium sensibilestigiat, exhalationes vero quaepiam a ventre ascen dunt, potissimum ubi non probe concoxerunt, similia iis quae suffusis symptomata incidunt. Quippe purissimi is natura tum crysit allinus humor iis est, tum hic ipse aquosus de quo nunc agi mus.Magnitudo aut e symptomatu in his,pro magnitudine passionis semper respondet, non statum in ins de quibus paulo ante agebam, sed etiam in omnibus quae praedieta sunt. Verbi gratia. Similarium partium intemperies si paruae sunt, paruam noxam a filoni asterunt: sin maiores hahentur,aetioni ad portionem nocent. Sicut quae plurimum a naturali sitatu excesserunt, omninoaetionem tollunt. Aeci veri re quae de qualitate &consistentia 5c colore aquosi humoris simidi ii, si paululum a naturali statu sum mutata,paruam etiam actioni inerunt noxam. Sin logius recesserunt, pro modo vitii sui etiam actioni incomodant. Sicuti cum plurimum a naturaligunt aliena, omnino actionem adimunt. Ad eundem modum quae de rhagoidis ruptura, & pupibiae magnitudine sunt dii ta,vel paululum aliquid actionem impediunt, vel amplius,uel omnino. C Simili modoWanimalis spiritus vel ad unguem purus est,qualis sther,vel nebuls ritu humidus ac turbidus. Praeterea in modo subsilanus,ves plus eius habetur,vel minus. Ac si quidem multus est 5c aethereus,etia que longissime absunt, videt ac persecte discernit. Sin pauciis est 5 puriis qprope sunt exadie dimotat,quae procul absunt non videt. si humidus limul multus laest,t gissime quide videt,sed no exacte.Sicuti mali humidus simul exiguus est,nec exacte nec longiissime videt. Et de hoc quidem, ut ad rem propositam, haec abunde. Corneae vero tunicae pars Quae pupillae antestat, re cum crassior,& cum spissor, oc cum hirmidior est facita, visionem laedit.
Ad eundem modum si colorem suum mutauit, ct si ulcus maiusculum in se habet, ec si quid
corum quae extrinsecus illi praeiacent inauctum, obscuritatem affert. Ac crassior quidemWspis sior cornea hebetudinem visus creat: humidior aut e siue ut instriimentu est, siue ut similare cor pus,non solum visiis hebetudinem assert, sed etia ut quasi per caligine, vel nebulam,vel halitum quempiam, vel firmum cernatur efficit. Si vero humores non multi, sed colore mutato sint, pro eorum natura error in visu respondet. Proinde qui regio morbo laborant, pallida omnia videre se putant.Quibus aute ex plaga riapis recento uim in prima tunica vene,rubra. lcus vero ma iusculum,non solum eo q, superuacuum cotrahit humorem visionem laedit,sed etia Q exiguo in-
D terstitio crystallinum cum externo lumine committi cogit. At si descendat introrsum quod ante pupilla est ulcus,etia aliquid aquosi humoris foras est undit.Proinde is qui sic est assectus in sum mum caecitatis discrimen adducitur. fit ut qui in parte com qitae pupillae praetenditur, vulnus acceperunt, si id vulnus introrsum descendit, magna ex parte occaecentur. Caeterum incredibile quiddam nec fieri vulgo solitum in puero vidimu qui stilo in pupilis loco fuerat compunctus.Nam cum statim effluxisset aquosus humor,tum pupilla ipsa minor est reddita, tum tota cornea apparuit rugosior. Careeru sanatus, postea recte vidit, collecto inlicet paulatim eo qui effluxerat humore verum haec rara sunt. Caecitates aute eiusmodi vulneribus plerui succeduci Sicuti etiam omnibus iam dieiis causis,ubi scilicet plurimu sunt inauctae.Nam siue vehementer spissa, siue ad summu crassa, siue immodice humida, cornea est essecta, omnino tenebram visi niost undit ita ut qui sic est asseritu prorsus non videat. Et quid quaeso miri si praedictorum singula cum inaucta sunt,visim animali adimunt, ubi ipsa sola cornea rugata ali in similem noxam asteri Incidit hoc vitium,ijs qui ad ultimum peruenere senium Sane consideranda hoc tempore diligenter est pupillae magnitudo. Quippe quae si minor est facta, etiam aquosus humor in iis est inuni nutus.Sin aequalis sibi permanet,corneae solius vitium est. Vcru eiul modi discrimina praesens opus no requiriti mes vero tuniri morbi,si magi ii sunt,prorsus visum impedivi. Et ma
29쪽
xime cum vel phlegmone vel suppuratione labo is, vel in insibili duritie obsessa, aliudue tale si quippiam patra,vesuti instrumentalis pars, humidis morbis afficitur. Ac corneae quidem tunicae morbi qui visum vitient tales de tot incidunt. Mebcura vero adnata ubi phlemmone laborat, ex accidenti visus actionem impedit.At in iis quae Graece vocatur chymoses plerea in ptery s,no
ex accidenti sed iam ex prima ratione pupillam obtenebrat.Ad eundem modum magnae palpe brarum phlegmone tumores q3, ii qui super has praeter naturam orti eo magnitudinis venerunt, ut pupilla umbram ossundant. Atin haec omnia aut non videndi,aut male videndi sunt causae. Dumpi atum causiis inaud tussensiu. IL
F T de oculis quidem satis haec sunto.Quippe exempli magis causa, but singula membratim
, persequeremur,de his disputauimus. Cum sit mihi instituta ad piaens per generaliores sermones methodum indicare, qua usus quispiam, symptomatum causas inueniat. aute no solum methodos ipsas nouit se oportet, sed etia multi seria in particularibus exercitari, quod facere omnibus in promptu non est, idcirco qualem fieri modii oercitationis oporteat, in oculis nunc ostendi .Ergo ad eius exemplar,reliquae sentiendi potentiae sunt adeundae, aestimandaeq3, in una rua li, tum primu eius instrumentum,tum cetera que illi usum aliquem pstent.Ad iis c discerne-um,ceu paulo ante est dictu quina ipsius potentiae laborantis sim morbi, quina instrumentorsi Fcuius in, ius culpa sdi iunctionem cotingit.Siquide audiendi grauitas,& surdita aut propter aurium ipsarii particulam aliqu1,aut propter neruit, qui in has a cerebro pertinet, aut propter c. rebris ipHim, in ea. Cparte laesum,unde neruiis exorit,animali incidet. iii nerito quide dc c rebro vitia sunt, similiter iis q in octilis. Quae vero in reliquis particulis sunt, ad portione quide, no tame omnino similiter laedent. Qua enim habet in oculo crystallinus humor natione hanc habet in auribus audiendi meatus sinis,ubi neruo dilatato coniungitur. Omnia vcro quae extra hune in anfra mi meatus sunt, ijs qiuae I diei, in oculo de rhagoide sunt ad portionem se habet. FItaq; etia morbos eoru huc inafferri ex illis conueniet. Similarium quidem corpora, tui in intemperie re continuitatis solutione cosistunt. Meatus aute ipsius,obstruistiones,sive hae tumoris alicuius preter natura ipsarum particularu occasione, ipsum meatum obstruant, iueadmodum a scelius S phlegmone,& insensibilis durities, oc ci dema,sive propter nimorem alique acquisiiti tium: vcl denti quisquis picr naturam sit,qualis in meatu sci pe oris, poro a quapiam in eo camo saue subitalia enatia E numero coru u meatu obstruut,5 sordes sunt u in auribus colligi solent.
TAniu igitur in ijs particularu ratio symptomatu indicauit causas, ita Sc in lingua & naso in- G
dicabiti modo iii ijs quoq; tum prima sentiendi particulam,tum reliqua, quae totum instrumentu complo, nouerimus. Monstratu enim est linguam eo Q duabus facultatibu sensui volu rati la subseruit,duas quoq; aditones habere. Nunc autem cana veluti sentientem consideramus. Odoratus vero sensorium ipsos cerebri cise ventriculos indicauimus. Ac gustandi quide sensus symptomata sunt, tum omnino nihil saporum sentire, tum ii5 legitime sentire. Cum autem non legitime sentire, Ut mons butum est dupliciter intelligatur, alias cum diminute sentitiir, alias citvitiose:diminute quidem gustare,invisu ambiripis, id est visus hcbetudini,inauditu barycotae, id est audiendi disii cultati portione respondetivitiose aut e gustare,csi veluti cu oculis,colore,si gura .magnitudine,vel situ mutata videntur. Hoc in auditu obauditio nominatur. Porro morbi
praediistorum symptomatu, vel ques in gustandi aetione, vel quae in potentia incidi int parum inlunilari linguae subii uitare tunica qua inuoluitur sunt, partim in neruis mollibus, partim in loco cerebri, illo praesertim, unde hi nerui originem habent. Ac reliqui quidem praedicto sit omnium morbi in manifesto sunt. Lingua Uero vitiJse sapores sentire soler,cum extraneo humore est impleta.Quo casu quae gustatur omnia vel salsa vident,vel amara,vel alia quapiam aliena qualitate dicibili indicibiliue auecta. Tancy enim in suffusis visura vis foris se cernere iudicabat, ca quae in Hipsis oculis inerant: itide gusta si iacultas ea quae sunt in lingua sensibilibus imputat. In arquatis quidem bilis amarorem non linguae et se ipsius, sed eorum quae gustat deputans malijs vero quia bustam assectibus susuginem acoremue eduliis ipsis ineste imaginas: scilicet succo qui extrins cus accessit,vitiosum linguae succum,qui prius quieuelat excitante mouentetq;: gus Andi aute vino eum qui accessit, sed eu qui in se redundat, sentiente. Raro sane accidit, sed tame ali iii,ut lim
gua ex gustandi persectione priusae aliquid gustet, succos quos in se habet,sentiat. Simile huius
symptoma est,ubi in stomachicis aueritinus, iustusionis imaginatio oculis incidit, vel sonitus au ribus cum nihil extra sonet, sed motus ipse circa cerebri mebranas imaginationes creet, vel od ris in iraribus, ab succo aliquo in his contento. Sed qua de naso meminimus,qui duplici facultati
veluti lingua subseruit, Dippe qui oc odoratus instrumentoru Sc respiratus velliti finis quida est, n5 aliena sit de hoc quoi, sicut de praedictis egisse.Si enim accidit in eo morbus aliquis, qiri
cius meatum vitici, aut iacterius sentiet odores odoratrix vis,aut omnino no sentiet. Ergo si vel vehementer sit contusus, et polypo vel tumore aliquo pocr naturam laboret, spiritus viam occludet. Huius generis est de ii qua circa interna eius membrana iiscidit phlegmone. Qitinetiam quae ni maliqua parte ossium colatoriorum, aut etiam in cerebri inuolucris, aut ipsis ostium foramentis
30쪽
A soramentis obstruunt, Iisc quomodoratricem vim i inpediunt. Atq; hoc magis si in processibus cerebri, qui ad has perueniunt i 'culas,stant. At in catarrhis &cor is & deniq: ijs quibus ab aestia,frigore,ves humore oppleti priores cerebri ventriculi sunt, non iocorum modo qui isticha hentur taureo fit sed etiam tum tiritui ipsi qui in ventriculis csi, tum cerebro, quod hos continet, intemperies quaedam accedit. lam compressiones A diuisiones notabiles cuiusuis pnedia
Tmnn particularum, tum non legitimum odorabilium sensum, tum odoratus priuationem in ducunt. Vitiosus vero erransque sensus hoc loco sit, propter vitiosum ali lucin qui in eo contine tur succli,qui scilicet mali odoris aliquid exhalatia ascendentes ab admotis corporibus ad odora
di facultatem halitus obturbat alem est in hac Dcultate hoc symptoma, quale arquatis in gustittice accidere est dicitum. Des tomarum cossi in sensera ius, accursorsim Asiensia et motus
Voniam autem de sensibus qui in proprins 5c sibi addidiis animalis parii bus exercetur, c de
abunde diximus, age nunc de eo qui omnibus qualitercunt sentientibus est comimis, B quem utiq; laetim vocant agamus. Sunt igitur huius quo pad aliorsi portionem synoplomata. utitur autem is non propriis appellationibus, sed comunibus, sicin etia praedictorum aliqui.Nem enim aut in gus iatrice, aut in odoratrice vi, tale aliquod nome habemus qualia sunt in visiva inclute,ambimpia, id eli visus obtusus,oc caecitas, re par orasis qusdam, id cli visus prauitas. In audi trice vero, barycoia,id est gratiis auditus,'surditas, & obauditi siue obauditus. Nihil enim hoc in loco interesi,quibusnam quiuis pro arbitrio utatur nominibus. At haemodiae siue dentium stuporis,tum nomen,tum symptoma unius tangedi est virtutis. Ceterum hoc tam in ore in dentibus poli acidos 5c acerbos cibos, incidere maxime consueuit. Γorpor vero qiii ex tam motus u sensus disticultate est compositus, in toto corpore Ac maxime in artubus, manis ne videtur a frigore et compressione nerviosorum corporum incidere. Ad hec etiam a tot pedinis martias contaei v.Si autem sua sponte nulla tali causa procedenti incidat,omnino ota deles et ci horum vel crassorum vel lentorum abundantia vel consucis alicuius vacuationis suppressio ne cessario antecessit. Accontinens quidem, si uetatent sua, site proxima,sive quomod uti trali vocabulo libeat appellare,huius symptomatis causa est,talis quispiam in neruo allec ius,cuius occasione a principio ad ipsum vimis transmitti prohibetur. Porro prolaibetur , siquidem meatum C aliquem neruus habet,qualem qui ad oculos descendunt,manifeste habere cernuntur,vel exol struction vel compressione: si aute no habet, ex conlipatione vel frigore vel copressione. Atq;q animalis quidem virtus,siquidem meatum aliquem tanu certam viam a cerebro per neruu hahet, hoc obstrudio impedietur, cuiuis arbitror pateat. Quinetiam Q com resso extrinsecus ne
uo,angustia meatui eius cotinget, ne id quidem ullum lateat. Q, aut e S hi nullus sit meatus, sed ranu per aquam vel aerem Glis radii transeunt, sic principii vas per ipsum corpus neritor per meat cum ni ad crassiorem habitum sum mutati,tranilius impedietur,nec id mihi logius proba tionibus egere vides, recordati prssertim ea quae in aquare aere mensui. Qilippe in aere nebulare stimus es nubes, in aqua lutum re limus, solis splendorem, quo minus per ea syncerusrcedat, impedimento sunt ac vetant Ad eundem igitur modum 5c neruus,si crassiore habitu oc duriore se pro sua natura sit redditus,virtutis transitum prohibebit.Sane crassiore habitu erit,si vel gluti nosis, vel crassis alatur succis, vel violdio fingore sit stipatus. Si aute a duro aliquo corpore quod illi extrinsecus innitatur pressus sit,iae sic quidem Uirtutis transitum no monabitur.Proinde nemui qui vel funiculi vel manibus sitiit costricti,dc qui ab exi o aliquo,quod vel phlegmone sit obsessum, vel cu sensus noxa duratum, scirrhu vocant premuntur, qui aut luxatis aut fraelis D ossibus angustantur,oes principio quidem torpci postea vero omnino lenius motusq; expertes fiunt. Et vocatur qui de eiusmodi neruorii vitiu Grsce paralrsis, id ei neruoruFresolutio. Daecu in eodem genere cu torpore sit,magnitudine certe ab eo inflert. Ac si in oes incidat neruo illico totu corpus sensis motuq3 priuat, ac morte celere respiratus priuatione insert.Si igitur spina iis medulis principiti sit laesum, particulis si in rapite sunt solis quoad vivit homo tu senti situ mouet Sin in cerebro ipso laesio incidat, statim omnibus partibus impotes insensibilis esticis. Viauit aute uteritis horii tanto tri,ctio viveret si angina premeret. Quibus in vero spinalis medulla infla neruoru exortii,qui pectus dilatant est Isia, siue vertebra aliqua loco suo mota siue etiam aliter,si magna quidem est laesio, insensibiles immobiles* omnibus q infra sunt partibus statim sunt: sin parua est noxa,torpent hi no tamen moriuntur, propterea Q resipiratio iis ilissa manet. At brachiorum sensus ijs quibus spinalis medulla circa quinta vertebram est vitiata, totus simulo motu amitti Quibus aute cirra sexta, non totus quippe primae brachii partes illaesae perstant.
Iam multo etia minus eius desideras, si circa septima vertebia male sit astecti. in si cirra o flauasit Lesa, i minimu eius requiritur. Ac si si post hanc habe iniuria est passa, prorsus nihil mali bra
chris accedit. teria quibus spinalis medulla in collo in vitiat ijs omnibus vox adimit. Quibus circi dorsi vertebras est laesa, iis uti in no tota verum quatum eius, secundum unamquam desini
tum in ins est quae de voce scripsimus Nunc enim mihi videor plura pro instituto dixisse. Nem