장음표시 사용
301쪽
Respondit Christus: Amen, amen alta tibi iis quis maius sari i
d nuo, non pote tetidere regnum Dei. Solum ex Phariseis Nicoclem a Christ' benigno dignatural loquio &respcio. Aliis enim Pharii, is interrogan; ibos, aut duriter respodit, v i cu dixit Mat. et t. Quid metentatis hypocritae Item Mat. is. Quare & vos tranngredimini praecepta Dei, propter trac iones vestra, aut omnino nihil eis respondit: ut clim interrogarent in qua potestate
haec taceret. Matth. et t. quia On es eorum interrogationes aut
erant captios P, aut i uidiose & malignae,aut infideles & procaces : huius verb Nicodemi interrogatio ciuilis erat&candiada. Non enim conuenit Christum,ut ostendat pertinaciter,aut astutὸ es in sermone capiat, aut vitetet malitiosὸ, sed ut discat ideoque iuxta verbum sapientis inuentus est ab eo, quia non tentauit illum: ac si Christus diceret illi, Quod si venisti ex me auditum, quomodo iustificari atque saluari possis, dicam. Oportet te renasci, nam ad iustificationem ni nil prodest neque confert lex Mosi sine sacramento Dei. Sola sacramenti noua natiuitas primd iustificat. Nihil expresse interrogarat Nicod mus , & tamen Christus prinab omniva de regeneratione re spondet. Per hoc autem docuit praedicatores, ut prim b faciant arborem bonam : de deinde bonos fructus requirant, hoc est,
ut primb doceant fidem, qua homo iustificatur, & deinde
. Hoe autem uno & breui verbo, summam totius Christianae doctrinae comprehendit. Homo quidem ad beatitudinem creatus est: veriim,quia propter peccatum maledimonem incurrit, factum est, ut nedum ipse omniaque eius, sed & omnes posteri eius maledim sint. Quia igitur ex Adam nati sumus, omnes inutiles & abominabiles faeti fuimus in corpore, & anima, Scomnibus viribus nostris. Nisi igitur per grati aDei renascamur, ae plan E ex filiis Adae filij Dei essiciamur, frustranea sunt omnia, quae agimus,conamur,cogitamus,aut loquimur: imb vani sumus, & nos ipsi,& omnis ratio, oluntas, vires, & opera nostr Ita te qui cupit intrare regnum Dei, oportet ut nouus homo essiciatur. Sic & qui cupit videre regnum Dei,hoc est,intelligere mysteria resni Dei,di hanc caelestem doctrinam,quε- admodum Deus ipsi Iacob ostendit regnum Dei in scala illa Grecta, dcc. is seponat carnale suam prudentia, abneget ratione
sua,contemnat vires suas , ac totu se tradat captiuii verbo Dei. Hoc igitur verbo Christus omnes nos ac omnia nostra danat, ut eb fortius nos ad quaerendii a se auxiliti prouocet. Deinde hoc verbo, Oem fiducia in nos,vel oper, nostra nobis extorquet,ac baculuillit arundineum nobis aufert, ut discamus insola Dei misericordia fidere. Fides enim est baculus senectitiis nostrae vissimus, quo solo possumus Iordanem istum tenta
302쪽
tionum pertransire, cuius figura in Iacob praecessit, Gen. 32. Hoc non arrisit, quia non intellexit Nicodemus: quare ait; Quom a potest homo nasci cum sit senex' Nil quid potest in ventrem matris snae imum introire. mirasci ita humana ratio solet in rebus diui- .nis allucinari, atque deficere, & argutari. Quod enim Christus de spirituali natiuitate retulit, id intellexit de carnali Nicode- ii. mus. Nec mirum, Animalii enim homo non sapit ea, quae Dei sunt. stultitia enim est illi, &e. i. Cor. a. Nunquam tale quid audierat Nicodemus, nec aliam natiuitatem nouerat, quam carnalem: hoc tamen in ipso commendandum est, quod non ces.set interrogare. Alii Pharisei audito Christi verbo, risissent, a quo abiissent hic aute perseuerat pultando, donec aperiatur ei. Lue. II. Quare Christus clarioribus verbis Nicodemo respondit: Nisi quis renatus fuerit ex aqua stiritu sancto, non potest infroire in regnum Dri. Paulatim Nicodemum ad maiora perducit: seque subinde clarius ei manifestat. Cum enim supra simpliciter dixis a et necessariam eli e regenerationem, hic explicat quomodo ea fiat. Cum autem baptismus sit primum lacramentorum , a paucis quidem fatis intellectum, a plerisque autem etiam impugnatum,diligenter attendenda sunt verba Christi. Primo igitur, qudd Christus doctrinam suam a baptismo auspicatur nam christiami nuhactenus nihil legitur docuisse clare ostendere voluit,a baptin o bapti om-mo incipiendu esse Christianismia. Sicut enim in rebus externis ς in . m.
nulla huius mundi comoda sentire potest homo, nisi prius nas O caturi sic nee spiritualium potest ei te particeps bonorum, nisi priuI in baptismo renasicatur. Huc pertinet qudd filiis Isirael ex
Aegypto egressis primo omnium occurrit mare, per ouod tran - . . sire eos oportebat: deinde solitudo, post hoc manna,subinde Ioe ς' 'danis,demum terra promissa: sic tendetibus ad regnum caeloruprimo occurrit baotismus . secundd, tentationes variae in munco tertio, varie e supernis consolationes: quarto mors, qua transita, ingrediuntur terram promissam.
Deinde obserua, qu bd Christus hic generaliter loquitur, &nullum excipit: nequis putet liberum esse, an quis velit vel no- saptismus nalit baptizari. Baptismus enim omnibus necessarius est ad salu- ς ad tem. Non, inquit, potest intrare in regnum caelorum, qui non renatus est. Nec obstat quod quidam etiam Martyres, non is runt baptigati. Hoc enim non ex contemptu baptismi proue- 'nit, sed quia ipsum habere non potuerunt, tametsi ardenter de siderarent. Vnde creditur eos vel proprio sanguine, vel interna spiritus sancti gratia baptizatos fuisse. Deus enim non alliga- - 'uit potentiam suam sacramentis. Ordinata quidem voluntate per sacramenta dat gratiam, nihilo minus tamen potest & sineiacramentis eatra dare.
Tertibiobserua qubd Christus verba haec loquitur ad homi
303쪽
nem Iudaeum. Amen, inquit,dita tibi, o c. Iudasiautem iam ante circuncto H habebant circuncisionem,'t signit foederis: nihilominus tam e-uacuta fidei. Christus etiam eis imponit baptismum, quo clare Oileiacit cocines i . cuncisione iam cessare debere, nec iniuria. Nam circuncilio erat
signaculum fidei. Data enim erat ipsi Abrahae in signum,quod crederet diuinae pronussioni de futuro semine suo , in quo be nedicendar erant omnes gentes. Circuncisio igitur nihil aliud ierat, quam aperta professio expectandi seminis, di quisquis circuncisionem accipiebat, hoc ipso facto profitebatur,ue expectare semen illud futurum,quod est Christus Galat. 3 . Quositi poli aduentum Christi, circuncisionem necessariam ducit, is negat Christum venisse Hinc Paulus Gal. I . Si circuncidami ci eureoli AE ni inquit Christus vobis nihil proderit. CH u gitur,cum iariis ta , in cessare deberet circuncisio, nimirum praesente Christo, aliua yi sigini foederis instituitur, scilicet baptismus. Quyaaute Iudari garriunt ,circuncisione non posse immutari, cum scriptum sire si '' Statuit circuncisione in pactum sempiternit,in foedus aeterni re ' falsumes . Quomodo enim circuncidendi lex aeterna esse pol ' rit chm nascendi & generandi successio sterna non siit Deinde nec ipsa scripturae verba intelligunt.Facta est enim aplasmenia it. a. eorum in laqueu, &e. Deus quide voluit foedus & paetu iuuesse sempiternu: atcircuncisio non fuit ipsium foedus vel pactii, cirrunci ηο sed signum foederis,ut clarὲ exprimitur. Quantum igitur distat fadvis for- inter testatoris scriptum, & sigillum quod appenditur, tantum ero uri dicti distat inter foedus, quod Deus pepigit cum Abraham , Oc ci R' cuncisionem . Manet igitur etiam nunc foedus ictum: tamsui simum foederis sit mutatum. Quam congruὸ autem mutatum F ter rh sit, vel ex hoc patet . qudd Deus ter foedus suum cum homine η - - Ο renouauit,&semper nouit aliquod &persectius vel proximiussi' R'- sis et foede is dedit. Pinno cu Noe pepigit foedus de non uid di cendo in posterum diluuio: & ad hoc conueniens signum d 2 dit arcum in nubibus:deinde cum Abraham & semine eius sce diis ipsum renouauit, ac Christum pronusit: huic pronus fioni coueniens addidit signum,circuncisione. Postremo per Christu foedus renouauit, ac in perpetuum sanciuit cit omnibus credentibus: huius foederis signit est baptismus. Multo aute peri mus & essicacius est hoc nostrum foederis signum, quam priora. Nam Noe quidem signum accepit,verum extra se, in nubibus. Abraham lignum accepit in corpore,sed tantii in una par- te corporis: noster autem baptismus totu corpus occupat: quo signincatur nunc adesse plenitudinem gratiae,&c. tri 33 d. Quarto obserua , quod Christus duo quaedam in baptisimos liatas conruggit valde dissimilia,aqua scilicet&spiritu quoru Inum risemo conium corporale & visibile est, alterii spirituale & inuisibile: nimirua ι-- ut duplicis substatiar hominem perfecte mlidaret: Homo enim
304쪽
ex corpore & anima constat: sicut autem utruque a Deo creatri , est, Grumque per pecatum collapsum , sic Christus utrumque restituere voluit, nempe, ut totus homo per ipsum sanaretur.
Ob eam causam inuinbili operationi suae visibilia iacramenta adiunxit, ut quaelibet pars hominis haberet sibi conueniens remediu,corpus corporalia, anima autem tiritualia, sic in baptismo ipiritus hominis habe Spiritum sanctum, quo Lanctificatur: corpus vero aquam, qua non minus sanctificatur. Neq; absurdu est,etiam per aquam sanctificari corpus: quemaclia γ.modum enim aqua viribus ignis intensius calefacta, non aliter quam ignis, erit: sic hie aqua spiritus sancti operatione, quem sibi adiunctum habet, in diuina reformatur virtutem,qua baptizati corpus abstergit. Ita autem in baptismo aquam de spiritii coniunxit Deus, ut qui baptismia externe accipit rite ac debito modo & forma, de non 'sto animo , is vere intus accipit &spiritum sanctum, quo anima a peccatis abluitur. Hinc est, quod etiam in propheta haec duo coniunxit Deus, EZechiel a 6. Effundam, inquit, super vos aquam mundam,&c. & dabo vobis spiritum nouum, &c. Quod si dicis, quid opus fuit addere obiecti'. aquam,cum potuisset solo spiritu n mundare a peccatist RG spolideo: cur hominem ex terra creauit, cum potuisset eum ex nihilo crearet Nonne ideo, quia sic ei complacitum est Et tu. quis es,qui respondeas Deo Nunquid dicit figmeneum ei, qui ob se finxit, quid me ita fecisti l Romanorum. 9. Potissima igitur q st ratio, cur per aquam nos regenerare volui e , es: ipsius voluntas p α beneplacitum. Secunda ratio : ut persensibile signit fide nostram confirmaret.Tertia, vi subiiciendo nos corporalibus ele- mmentis, Guperbiam nostram edomaret. Quarta, etiam ideo in aqua regenerationis sacramentum instituit, quia aqua omnes
habere possitiit, nec quisquam se excusiare potest. Quinta, quia aqua familiare est elementu spiritui sancto . Na & in principio spiritus domini ferebatur super aquas, & ex ea pleraq; animalia
creauit, Genes. a . Sexta, quia in aqua Onia illa sensibiliter videntur, quae in baptismo inuisibiliter operatur De',ut sunt mortificatio, sepultura, resurrectio, vita. In aqua enim, velut in sepulchro caput immersetibus , vetus homo sepelitur, emergetibus aute nouus resurgit: inde qua facile nobis est immergi, oc emersos respirare, ta facilὶ est Deo vetere homine sepelire, & nouureducere. Huc pertinet , quod Paulus ait: Consepulti sumus Christo per baptismum in mortem. &c. Item noster vetus homo simul crucifixus est,&c. Vides, igitur non sine causa aquam adhiberi ad regenerationem . Hoc autem olim figuraturi est Per aquam expiationis. Numero . Item per aquam illam, quam Ezechiel vidit exire a latere dextro templi, & caetera, mura baptis P. 47. Item per sontem illum, quem per Zachariam promisit m. . s. s Deus.
305쪽
Deus, cap. ig. Potissimum autem per aquas diluvii, que J-3. eap. modii Petrus ait: omnes has liguras potes adaptare,ut placet.
QDτtb,circa hoc Christi verbum obserua, qubd non dixit: nisi quis baptizatus fuerit: sed, nisi quis renatus fuerit, ne qtris
de solo externo baptismo gloriaretur. Non enim te saluabit Da- malin Pis, ptismus, nisi renascaris. Renatus autem est, qui spiritu mentis suae renouatus est, qui veterem homine exuit cum actibiis suis, de nouum induit. Ephe. q. Verum multi illorum, qui baptizan M.f. tur, non renouantur spiritu mentis suae . Exuplosit Simon M ira, pus. Huiusmodi homines malis foetibus coparantur, qui utero quidem concipiuntur: sed non vivificantur, aut vitam inspira- tam protinus amittentes,abortivi proiiciuntur. Item smiles il-
Iis su nt, qui mare quidem transierunt, sed in deserto prostrati
N 3. 4. sunt,&repromissionis terram non introierunt.
Taptismui spi Sexto, obserua qubd baptismus a Christo nominatur spiria Mi tu natia malis natiuitas: idq; conuenienti sit me. Na sicut in generatione carnali cocurrui pater de mater: sic in spirituali Deus pater est, ecclesia autem mater: Et Deus quide spiritum dat, ecclesia autem aqua. Secundo, sicut in natiuitate corporali homo nascitur ad vita, luce, dc ad huius is idi bona: sic in baptisino, homo na . scitur ad vita animae,veram luce, dc bona caelestia. Tertib, sicut Bapti πιηρη homo tantu semel nasci potest, sic tantum semel baptizari: quim μέμη, autem baptismu iterat,sacramentu illudit. Ad hoc adducit Au- gustinus sigura de Ismaele ludente cum Isaac, propter que lu- sum& ipse Isma. cum matred domo eiectus est , videbatur enim lusus, sed veia persecutio erat, quemadmodii Paulus di- a cit. Gal. q.ex Gen. 2 i. Sic lusus videtur iterii baptizare, sed verE.ν illusio est de persecutio: ob quam meritb ab ecclesia eiiciuntur retinetores. Talis olim erat Donatus, qui causatus nescio quid Baptismi μη in ministris, rebaptigabat homines, quasi baptismus superbo- - β r nitate ministri laudatus sit, de no potius super verbii Domini. O' i' inialiscunq; enim sit minister,tame baptismus in se bonus est,' 'si h nec mesior essicitur ex bonitate conferetis, nec peior malitiam η - quod Paulus arguit eos, qui de ministri. gloxiabatur. i. Cor. i. Quis, inquit, est Paulus quis Apollo num diuisus est Cliris iuss&c. Itaque sicut Esim tametsi de libera n tus, non tame ad haered itate admissus est: ecotra autem Dan de Nephtalim Gad 3c Aser, qtiam uis de ancillis nati tamen inter alios proses, ione accipi ut: sic plerunque in Ecclesia cotingit, vea bono ministro baptizatus,malus emciatur, & econtra a malo baptigatus. bonus fiat. Predictu Donatum sequuntur de nostri Anabaptistae, imb non parum deteriores sunt. Primb ciam vi ia. abutina uel am damnant Ecclesia, quae baptizauit paruulos ia inde ab Danato bariti initio. Nam dc Paulus legitur baptinasse Stephanae do si hoc ' - πω. est,totam familiam, in qua verisimile est etiam pueros fuisse.
306쪽
a Corint. .secundo, ba i Gaium paruulorum nihil valere dicunt, cum Dicti cosatur non paucos fuisse in pueritia baptigatos qui pollea spiritu Cancto pleni fuerunt. Certum est auten suda spiritus sanctus solis his dona sua iustificantia tribuit, qui ad eum pertinent : quales sunt soli baptigati. Si igitur baptismus paruulorum nihil esset, non eis dedisset ampliorem mariam:vide Sapientiae. i. cap Tertio nolunt pueros Christianorum partem habere in signo foederis, cum videant in veteri restamento praeceptum futue,ut & paruuli & adulti signum circuncisionis haberent. Gen. i . audiantque Christum clamantem: Sinite paruulos venire ad me, talium est enim regnii caelorum: Quarib, paruulos sacrameto indignos censent,quos Christus benedicere dignatus est, quod utique maius est. Nam lysius benedicere, est uere, diligere, dare, dcc. Si igitur gratiam Dei potest accipere paruulus, dc benedictionem ; cur non posset etiam accipere gratiar signum i Scriptum autem est, quM Christus amplexatus paruulos, benedixit eos. Ibidem. Et visemes omnia dicam: quomodo inessicax pote: elle baptismus paruulorum, tam fiat in nomine patris, di fili j,& spiritus sancti,&super eos inuocetur nomen sanctae Trinitati si Cotrade- Iiramenta igitur illorum hoc unum oppone, quod sicut nemo potest denub corporaliter nasci, sic nena o potest aut debet d nuo baptizari, quandoquidem Christus baptismum nominat natiuitatem spiritualem . Sussiciat initur tibi quod semel baptizatus eset tantum hoc age ut bapti imo conformiter uiuas, δίquae ibi pronai: n 3 impleas, &c. Demum, qubd Christus ait,
nisi quis renatus fuerit,&c. non potest intrare in regnum cael riam. Videmus quid obstiterit, qu bapatribus ante morte Christi clausa fuit porta cieli: nimirum . quia nondum erant baptizati: Christo autem mortuo, & sanguine cum aqua ex latere eius profluente: tum demum baptizati sunt, ac Christo rei
gente atque ascendente meruerunt intrare regnum caedorum.
Q si natum Bonus doctor,cui non cipus est
ut quisquam eum interroget. Ioan. 6. non cxspectauit, ut eum Nicodemus interebgaret. Quare nemo nisi renatus posset intrare regnum cassorum. sed ipse ultro rationem reddidit. Praedicatoris enim est,rationem reddere doctrinae suae, eamque ita scripturis firmareme quis dubitari possit. i. Pet. 3. Oportet enim ut cerra sit doctri na, cui per fidem inniti debemus. Ideo autem Christus rationem adfert dicti sui, ne quis praesumat sine regeneratione,per propriam sapierviam, iustitiam, aut vires humanas, e posse intrare regnum caelorum , id quod plerumque faci ianu . Quod natum, inquit, est ex carne, caro est , hoc est vanitas & nihil, quantumcumque ardus videatur. Omnis enim caro foenum, & omnis gloria eius nos foeni, ait Isaias cap. ψo. Caro
307쪽
Caro est,hoc est,fragile quidda est sicquid sumus,habemus,
vel possumus, ipsum corpus eiusque dotes anima,ratio, volun
f, vires,&c. Quid igitur in his gloriaris, aut in ipsis confidisi. Deinde vides hoc verbo unde sit, quod etiam qui diustis ει
Christianis parentibus nascuntur, tamen nihil nisi peccatores sint, nimirum, quod non ex spiritu, sed ex carne nascuntur. Praeterea hoc verbo Christus ad prima orisinem nostra nos ducit, ut vel hinc discamus quam necessariant nobis regener
Regeneratio o- tio. Constat aute quod omnes ex Adam procreati sumus. Iam
'i' f tametsi conditus fuerit homo ad imasine & similitudine Dei, hoc est, nedii rationalis, sed Zc bonus,lanctus,&iustus, dcc. tamen in hoc statu non generauit filios: neque enim in paradiso, . sed pos eiect ione sua liacepit senerare,ut patet Gen. . EO autetepore iam peccauerat,ac per inobedientia Dei iram incurrerat. dc quamuis adhuc imaginem Dei, hoc est, ratione & formam hominis haberet,iamen Dei similitudinem, ac optima quaeque bona, qualia sunt iustitia, in nocetia, gratia, immortalitas, &c. perdiderat. In summa,nihil aliud erat,quam semus peccati,omnibu s bonis spol latus,diaboli mancipium, mortis & inferni captiuus, ac expressa quaedam imago dc similitudo satanae. Ex
tam mala ergo radice,quid boni vel sperari potest Nuquid co MMib. I. Iigunt de spinis uuas ρ Atqui ex hoc fonte omnes nos prodiu mus. Constat igitur qubd non alij nascimur, quam ipse Adam
erat,cum generare inciperet. Lupus enim non parit agnum,nec
musca elephante, nec homo angelu, nec caro spiritu. Huc pertinet quod Sapiens ait,ca .i 2. Era inquit, semen maledictu abs F. initio,&c. Et Paulus: Per viiii homine peccatu intrauit in orbe terrarii,&c. Et iter ta,Ephe. r . Omnes natura filii irae sumus. Et in P Cal. ia Omnes declinauertit, simul mutiles facti sunt,&c. Omnes igitur opus habemus regeneratione. Caro enim di san. suis regnu Dei no possidebui. i . Cor. i s .Et Omnis auarus,aut fornicator. aut immudus,non habet haereditate in regno Christi & D n. Ephe. s. Ite,Neque fornicari j, neque adulteri,neque F. molles, &e. regnii Dei possidebui. Ite,Timidis, & incredulis,& homicidis,&c. pars illorii erit in stagno ardeti. Summὶ igitur terret hoc dictum omnes,qui carnis cupiditatibus seruiunt.
Vide igitur quid aga). Si caelia desideras, oportet ut primo homini multu dissimilis sis: alioqui, si nihil nisi caro es, nunquaintrabis caelum. Noli igitur errare: Deus non irridetur: quin po-σatat. 6. tius omnes gratiam quaeramus dum temeus habemuS.QFod natum est ex stiritu, liritio est. Omnis noster defectus , ut m L . iam audiuimus,in hoc consistit,qubd spiritu caremus,& nihil Dum bbrium nisi caro sumus: Spiritu aute non aliunde acquirere possumus,
i pes rege. quam a Deo, qui oc ipse spiritus et , & solus potest spiritu bo-ηGatim . num dare petentibus se. Luc. ii .quemadmodu olim promati t
308쪽
YRINITA Trs. aῖς inae Iech. 3 6. p. Hoc aute non alio modo fit, quam per rege- metatione. Sicut enim per natiuitate carnale natura carnis cum omnibus malis induimus: sic in natiuitate spirituali Spiritum sanctum cum omnibus accipimus. Non enim qui ex voluntate carnis, neque qui ex volutate viri, neque qui ex sanguinibus: sed
tali illi qui ex Deo nati sunt filii Dei, & capaces Spiritus sancti sunt, Ioan . i .Vnde tiai. 29.ait: A facie tua domine concepimus, ct peperimus spiritu salutis, dic. Hinc&hic dicitur: Solus ille ei licitur spiritus vel spiritualis, qui ex spiritu natus est. Spiritum i itur non ex nobis habemus,sed a Deo petendus est. Deinde hoc verbo sutandicat, quam nobilis creatura esses Renatu nobi tur,qui renatus,& Spiritum sanctum accepit. Is enim nonamia D M- σplius caro est, non querit carnalia sed spiritus est,spiritualia in- telligit, quaerit, amat, carnalia despicit, magna re mira agit, ae
etiamnum in carne constitutus, quodammodo extra carne est, imo in mundo existens, iam in coelis conuersatione habet, Phil. 3. ac omnium quar retro sunt oblitus,ad ea tantum aspirat, quae
ante se sunt quemadmodii David, Unam petita domino, dic. PDL:8. ut inhabitem in domo domini,&c. Non mineris erga quia dixi tibi: Opexi et vos nasci dein b. Pulchri en- thmemare thymemate colligit, necessariam esse regenerationem : Primo, colligit ne seponit maiore: Omne quod natu est ex carne caro est: substitua- sim mmus nos minorem. Sed omnes homines nati sint ex carne pec 'ς -- catrice, Deum nesciere, mundu d iligente, post concu pis en tias suas eunte. Concludit Christus: Ergo nihil mireris,quod dixi, oportet vos nasci denub Nam alias fieri non posset, ut homo carnalis ad spirituale illud regnum accessum haberet. Addit si militudinem, dicens: Spiritus ubi vult orat, ct locem eius audis,sed nescis etnde te mat, ut quo vadat; sic est omnis, qui natus eii ex stiritu. Ac si diceret: Ventus ventus lueraest libera creatura, fertur huc, de reuolat illuc, non potest com- cr iura. prehendi, nec includi. Quemadmodii igitur accidit in creaturis corporalibus aere & vento, sic etia in homine spirituali Nam aubi per verbum baptismo renascitur homo, ibi poteris aisrma- resiliritu dc vita adfuisse. Facit ergo discrimen inter carnale &spirituale natiuitate. Na natiuitas carnalis gignit seruos pecca- Di rime intratorii, captiuos diaboli, qui pomunt male cogitare, dicere, & ope 'sem dirari: Spiritualis 'eronatiuitas gignit liberos homines qui amo Mi Vμμο η re dc virtute Spiritus sancti feruntur,ut voluntate Dei faciant
Hicri spondit Nicodemus :χsmοδερ sunt hae fui ρ Hie pri 'mo patet quam dissiculter spiritualia intelligat, qui carnalibus
assueverunt. Huiusmodi igitur homines indigent crebris ad monitionibus. Nam & gutta cauat lapide, non vi,sed cepe ca- ων ex ldendo Deinde hic vides verὲ dixisse Christu,Vocem eius audis, O gi d u. nescis unde fit, O . Miratur autem Nicodemus quomodo fieri possit,
309쪽
possit,ut homo corporeus,carne dc sanguine habens possit aseris, vel venti leuitatῆ consequi,ves in spiritu couerti. Deinde m xatur quomodo ex aqua possit renas ci homo, &non miratur quomodo,vel ex terra, vel ex costa, vel ex semine nascatur,cum haec non minus sint mirabilia. Obseruandum tamen hic, quod Nicodetixus tametsi rudis, multo modestior est in interrogando, quam Pharisei,qui post auditu Christi verbii, aut illusertit, aut insultauerunt, aut proterve responderiit, aut etia lapidibus Lan. s. obruere nisi sunt. Vnde Christus se ab eis abscondit. nicvert, Nicodemus quia interrogauit studio distendi, ideo &responsum meretur. Verὶ enim dixit Saptivis, In simplicitate cordis quaerite illii. Inuenitur enim ab his, qui eum non tentant,&c. Reo dii Iesus dixit ei Tu es magister in Istiset, dπρ sTu es ille magister Israelis, legis doetor, populi patior, an inarumque curator, de ignoras ea que summὸ sunt necessaria Z quasi dicat, Qu i profitetur se magistrii, nihil nescire debet eoru,quae ad suu officiu pertinet. Quid igitur inani titulo gloriaris,cum tali i . ta nesciast Si tales sunt doetores, qualis erit populus ' Quod ii Rabbinorum idia est inscitia, quid, quaei,sunt distipuli s ii lumen quod in te est,tenebra sin quantae tenebrae erunt Sicaput adia languet, nihil mirum quoa &mebra langueant. Hoc verbo pulchrEostendit, quidnam populum Iudaicum in tanta impietate de mali perduqerit, nempe, quia i peculatores eius caeci omnes. Ita .s 6. Item quod Zc sacerdos & propheta nescierunt. Isa. 26. Hinc in alio loco dicitur: Propterea ductus est populus meus in captiuitatem, quia non habuit scientiam. Isai. f., quasi dicat, Iam non miror tam impiu esse populit, clam tamimalos oc imperitos habeat pastores: sic & nunc omniti malorucausa in Meselia est,qubd hi qui deberent ei Ie lux mundi, tenei brosi sunt, qui sal terrareste deberent, ipsi insipi diiunt. Mett. s. quique alios docent, seipsos non docent , imo qui docent X.-. i. non adulterandum AEdulterantur, Sc. elum boni Hic iteru Christus fungitur officio boni doctoris, cuius es P bri . nedii docere, sed & increpare, & obsecrare,&cat Paulus d cet, et . im . . Hactenus igitur Christus docuit, nunc increpat, postea etia coi laturus, ut sequitur: Amcniam n, dico tibi, quia qMd' scimus loquimur, ct quod mi limus Videbat senibu Mura: in Nicodemo quandiu ille pergeret sola humana ratione ver- ba sua metiri. madet igitur ei,ut postpolitis cogitationibus carnalibus, ederet quae ratione consequi non pollet . quasi escat: Non fabulas loquimur , nec ex coniecturali prariumptione, i, quemad modii hi qui a semetipsis loquuntur, propria gloriam qu gretes, aut qui de cordibus suis prophetant. Sed quod sicimus& vidimus, rem certa in veritate existente,veriam scripturarum
310쪽
τ τ nisi Thetis. 28 securus igitur crede. Os edit quam indubitata si sua doctrina, ct ideo recipienda ; nouerat enim quae loqueretur, clim Dei sit sapientia , ct in ipso omnes thesauri sapientiae & scientiae sine
reconditi, Collo. a . Sed non omnes obediunt Euagelio, Rom. o. Vnde seqtihur, Et testimonium nostis non accipitis. Tres sunt qui testimoniti dant in caelo, Pater, verbum , di Spiritus sanctus. i. Ioan . s. Testimoniti nostrii, inquit,subindicans, hoc non sibi soli fieri, sed etiam aliis faetum elle. Hoc enim dc Moses, Deu-9. dc omnes prophetae conquesti sunt. Iudaeos scilicet esse durae ceruicis,& contemptores verbi Dei,&c. Nec dicit, Tu non accipis, ne eum omnino confundat: ted in generali tantum, Vos, inquit,& Pharisaei, non accipitis , nec intestigitis , nec credere vultis, tutae igitur vobis auferetur regnum Dei. inattb.LLSi t nena dixi vobis, non creditu quomodos dixero τοbis ta Issia, ne- Greena hic desulTerrena hic intelligit externas illas oc terret tres similitudines,quibus Christus frequenter usus est. Vel per terrena intellia git generatione eam, quae fit in baptismo qu ia si super terram, ct in elemeto,quniuis caelestis sit secundu fratia di honorem. quasi ergo dicat: Si aeris huius naturam & impetum chm sentias, non tamen ingenio consequi potes: quomodo consequeris haec longὸ sublimiorat Si exemplum a terrenis sumptum non creditis,quonam pacto altiora credetis' Si natiuitatem aliquomodo terrena praedicanti mihi non creditis ob carnale sensium animi,quomodo credituri sitis, si praedicauero ea quae plane celestia sunt,quae tame&ipsi: vidi,ta certius coginoui,quamq;Devos oculis corporeis videtisi Necellarium ergo demon strat, intellectit in nostrum ipsius authoritati subiiciendum est , atque humiliter obediendum. a. Cor. io. In captiuitatem redigcntes intellectum, in obsequium Christi. -
Quarto lanctus Euangelista describit hic authorem, qui nobis obtinuit Spiritum sancto, & quomodo, nempe per Clarinum, per sua: ra passionem, resurrectionem, di ascensio tisi. Ait enim, Nemo ascendit in caelum, nisi hi disce ait de caelo bus hominis qui est in caeli. quasi dicat: Qui caelos ascendere cupit, vim oportebit per Christum velut per scalam ascendere: Christus unus ch 'μ est ille,qui suo dorso benedicto potest in caelestem patriam nos
trans secre. Christus est caeli porta, via, pons, nauis, atque scala Iacob,quanos oportebit ad patrem omnipotentem conscendere. Ait enim Chris us, Ego sum via, veritas, & vita. Nemo venit ad Patrem nisi per me. I m. I
Et sicut Mosis exaltariis ventem in deserta, ita exaltari oportet filia hamnis: ut Omnis qui credit in eum, non psean scd habeat vitam Hemam.
quasi dicat: Ego sum verus ille serpens quem Oportet in cruco se sunt an exaltari, ut per meam passionem, mortem, & resurrectionem, Um Ch dii' mundus reconcilietur patri. Igitur qui nuarsi sunt a peccatis, di crucis i.