장음표시 사용
281쪽
sibi reliqnit,qua fretus poterit commodo tem porc vel omnes Hollandorum aggredi naves. Vide disquisiit. POL Boxhorn. cas ι o. di quae paucis ab hinc annis inter Batavos & Anglos usque ad pacem constitutam gesta, conser atque considera. Haec etiam Politica Regum ae sie solet,ut titulos etiam amissarum prauerant provinciarum,ut Rex Angliae titulum Franciae, Rex Hispaniae titulum Regni Hierosolymitani. In Armistitiis ad tria attendendum diximus β. 2. inter quae I. Ne occasiones rei uinis gerendarum per ea amittantur. Armistitia inter bella ex necessitate oriuntur, qualis solet esse sepeliendorum cadaverum aut colloquii
causa. Saepὸ vero dolus in his &hostis iis 1
promovendum suum utitur commodum. Si ein obs dione ostendana praeerat Foederatorum Copiis Franciscus Ueerius Anglus, cumque summa inopia & victus & rerum ad defensio nem pertinentium laboraret, videretque Aiabertu in Austriaeum certo crastina die impressionem facturum, misit ad eum tibicinem adpetendum Armistitium, qui eo deceptus, dum putat illum sincerὸ de deditione acturum, di stulit irruptionem, interim necessaria in urbem de Iata, quae longo post tempore oblidio Mnem toleravit. ' . .
Majorem multo Induciarum ratio flagitat prudentiam, quam ad haec v. capita revmus f. P.
282쪽
i. Hostium commodo ista non inrit enda. Cuis
ius rei ratio est in eo, quia felicitate qui hactenus est usus, sist. t hoc pacto fortunae suae cursum, S. hoc est, quod TAC. dixit, spiramenta temporis hosti dar . In quam regulam peccatum est a Belgis, ineundo cum Hispanis duodecennali studere, quia foedere eo hostis maxime indigebat; illi autem victoriarum sua inrum rumpebant filium. I. Exporrigi non debent ad hominis aetatem seisitam. Post inducias enim bellum redit, alias pax est: opus ita quoad illud exercitato & perito prioris belli milite, quo destituitur is, qui nimis longas ini
inducias, quia morte & aliis ea fibus interea absumuntur. I. Alibi,si fieri potess,inducia eum eo pangenda, alibi cum eodem eerendum ess bH- lum. Quo ex consilio magna est utilitas. I. namque ex illo loco, in quo otium magis Irodest Reipubl. transfertur bellum in eum oeum, ubi melius est bellum. a. habet miles,
suo artes exerceat suas. Ita Belgarum duodecennale foedus cum Hispano in his erat provinciis, Bellum vero ultra lineam AEquinoctia Iem gerebatur. . Casendam imprimis, ne per insidias, translatis in alios hostium arm , per eorum lateraVjugulum eum petamur. Ars nimirum haec Principum est, ut in speciem fallant, aut si quos non possint palam, per alios subvertant. Ita in duodecennali foedero Hispanus omnia arma in Germaniam conVer estp
283쪽
go .ineunti fert induciariae pacis. m. I Itit, ut ibi oppressis Protestantibus tanto potentior Belgis immineret. s. Induciae ita habenis dis, ut beet bellic ad tempus sublatu, belrorum tamen sint appparatus. Praesentia nimirum dirigi debent ad futura, ideoque ea quoque curae esse debent, quae in futuris usui. Habet itaque
Tempore induciarum ratio prudentiae locum, in non dimittendis tributis, in exercendo mi
liteis in conservandis eis,quae tempore belli erunt necessaria, in explorandis hostium rebus quarum in futuro bello usus erit. Quomodo habenda pax sit, g. Io. H. I a. diximus, nimirum & bona fide colenda est, & doed semper dubitandum. Pax enim nunquam
est stabilis satis, ideoque suspicione belli suturi
vix unquam caret. ut enim Philosophi in iistium sapientiae dicunt esse dubitare biti idem . dubitare in Repubi initium est rerum bene gerendarum, x ille demum certus est de consiliis suis, qui dubitat de illis. Si ex Ethica prudentia amici ita sunt habendi, ut futuri aliquando hostes, Ionge magis metuendi ut hostes, qui aliquando hostes fuere. Itaque exemplo Romanor. in a Itissima pace etiam arma sunt exerincenda, & quovis tempore omnis temporis haberi debet ratio. Diximus arcana quaedam esse istorum,
qui foedus ineunt. Nulla quippe in Republ. res est, quae non habeat aliquid in propatulo,aliquid etiam in recessu, quae arcana &
284쪽
74 IIb.I.e. v. De pactis, qua nom. pub e ncra voean r. Arcana vero ista foedus ineuntium ad duo deduximus capi .a , quod quidam eorum sibi tantum prodesse, quidam nocer alteris velint. illorum arcanum est juxta M.t . quod in praesens bona foederatis obtrudant, ut imponerum majora sibi bona acquirant. Est enim Reipubl. respe mi aliquid utile in praesens, imposterum damnosum ; damnosum in praesens, imposterum utile. Pro ut igitur majus est bonum praesens, quam damnosum sequens, damnosum praesens quam bonii sequens, in consilis foederum ad praesentia aut futura estatis tendendum. Nimirum ita agitur cum judiciis humanis, ut potius praesentia amplecti, quam futura soleant cogitare, sive quod caeci sint ocuali ingenii nostri ad futura, seu quod praesentia
rerum magnitudine ita opprimantur, ut adfiaturorum curam & cogitationem non posssint adspirare. Cautiores tamen ad futura maxime attendunt, & differunt aliquando praesentis boni usum, ut majora post bona experianis. tur, relinquunt minora bona, ut majora consequantur. Atque hoc pacto nocere sibi quandoque videntur, quando vel maximὰ rem a gunt suam, alioε juvare, quando se juvant. Ut enim qui cum usura exponit nummos, juvaro videtur in praesens illum, cui concedit, nocet tamen imposterum, quia sepe usurae supra a Uium commod tum crescunti ita etiam in pu
285쪽
bost neunti fieri.&Δciar.ac pacis c. W7sblicis negotiis multi specie praesentis decipiuntur utilitatis. Ita ergo de bono & malo in Republ. est judicandum, ut de omni in genere bono&malo. Stoici solent sic discurrere, quod malum prima specie videatur bonum ,& ob hoc multi ad illud ferantur ἱ bonum vero prima fronte asperum ae saepe malum videatur.' demum post bonitatem suam ex erat. Sic in foederibus, qui in praesens bonum amplectitur, saepe postea multatur malo , & contra, qui malum in speciem capit, bonum postea expe oritur: prout igitur majus est bonum praesens, quam malum sequens, vel damnum praesens quam bonum sequens, ad praesentia vel ad λ.
tura est attendendum. Usus enim rerum &consiliorum in Republ. in comparatione consistit, quae triplex est et t. Exempli, qua quis ex alterius eventu judicat de suo. a. Rerum, qua in telligitur an novum aliquod an vetus meliussit. 3. Temporis,qua reputatur, an ad praesentia, an ad futura sit attendendum , de qua potissimum hic agimus. Diximus f. I . eorum qui alteri nocere conantur, arcanum hoc esse,ut levius damnum ,
suum graviore hostis permutent. Quod u intelligatur, tres observandae sunt Regulae: I. Non semper sibi prodest,qui alteri nocet. Sic in bell1s utraque pars saepe exhauritur. 2. Non semper sibi nocet, qui alteri prodest. Sic in f Ederibus prκsertur nonnunquam bonum alte
286쪽
276 Lib.3. ea . Depactis, nom. pubL exmrius bono nostro, ut inde bonum maius eons quamur. 3. Non semper sibi damnum inferti l qui alterius subvertendi causa sbi nocet. Principes itaque comparationem inter suam de aliis orum potentiam instituunt; & si illorum maior sit, ad foedera se inclinant, quibus nocere quidem sbi videntur, quia oecasionem rerum adversus alios gerendarum s bi praeripiunt,sed interim pace emollitos facilius subvertunt rSie Romani victricia sepὸ arma intermisere, quia in armis etiam sibi nocebant,& quia longo tempore ad subjugandas gentes opus habebant, per foedera autem cum inferioribus inita utroq;hoe modo vitato eos tame oppresserunt. Eo d. f. Is. diximus, laudabile esse & ex publito usu,speciem boni aut bonum dare ad futurum alterius damnum. Foedera enim inter hostes non aliter ac bella debent aestimari, quia etiam per foedera in se grassantiir, licet sine armmis. Cavendum itaque,ne belli tempora pacis nomine potitis quam pacis usu mutentur. Hispanis haec ars foederibus fallendi perquam usurpata est. Hinc dictum de Philippo II. eum
regnaturum latius post mortem. Alia nimirum foedera simi, quae inter amicos, alia quae inter hostes ineuntur, in prioribus bonum maximὸ nostrum, post foederatorum etiam intenditur, in his vero, quae inter hostes eoncluduntur,bonum nostrum de malum illorum nobis curae es.se debet, nam metuitur post foedera hostis, &
287쪽
homineunti fert.Induriar. ac paeis ere. 277 non itin ipse, ac pugnandi ratio per foedera
viximus denique in foederibus in universum ad hostium & nostra consilia attendendum esse. Optima enim corinilia for erum sunt, in quibus hostes consuluntur. Ita enim in his foederibusistin bellis agendum. Impera tor enim militiae pro multitudine vel pasci. rate hostium suas auget vel minuit copias. Sic etiam in foederibus arcana hostium scienda, ut iis opponamus nostra Sed quaeri hic potest: An legitima sine talia foedera λ & an per foedera liceat nocere foederatiis R. non posse id ha. quaeri,aliud enim est ad consilia foederum, aliud foederum observationem attendere. Consilia ita instituenda, ut maxime bonum nostrum de hostibus malum procuretur. Obseris vanda autem sancte sunt, quae ab utra aue parte decreta sunt. Ante initum ergo faedus hosti . Ita consilia esse debent, post initum amica conspiratio.
CAPUT XIV. De Bestias Civilibus, eorum causis,
deque eorum straUeniendorum , s s exoorta sint, componendorum
288쪽
1ν8 bellis Cipi eor.e Uis,desta, quae civilia solent appellari quae tanto cum majori periculo Conjuncta, quia inferuntur potius, quam in dicuntur,
R iis debellatis etiam feliciter & s e- . pultis Respubl. exhaurit L. g. 2. Nam ars & dolus S insidiae hie obscurae sunt, ideo dissiculier possunt praeveniri & evitari. Et districta in partes Respubl. eam , quam debellat, sibi demit. de ita minor fit post victoriam,
y, l. proinde causae illis dari non debent, aut si datae sint, tolli: aut si jam proptereas arserunt bella. pruden. ter & nimio Reipubl. incommodo stomponi debent. 9. 4. Causae sunt vel in Magistratu, vel in subditis: Nam aut Magi stratus instratum, aut populus in populum,s in Magistratum civilium
feruntu astratus in Magistratumssimum ex ambitione; populus
populum, in aqualitate, populus
289쪽
eor prasen.&s exorta ι eon'. ratione. 2 stin Magistratum ex dedignatione parenodi ob nimiam scit. imperantium duri metiem & severitatem, Obdin perantium etiam contemtum. Quod eum fit,quisque suas e Magistratu aut Populo ad se attrahit pirtes, & invitat. Ita que de ambitione, inaequalitate &dedignatione parendi tanquam praecipuis motuum causis modo nobis agendum.
s. s. Ambitio est, qua qui aliis
pares sunt, aut inferiores, superiores aliis vel primi esse contendunt. Maximus est ejus, gravissimusque a frectus, atque ideo ex ea gravissima sunt bella civilia. ' is F. 7. Praeveniri haee Reipubl. se curitatis causa possunt, si uniuscujusque pro genere, pro meritis suis ac majorum ratio habeatur. Si illi, ex quibus metus est, futurum, ut ambitione Rempubl. turbent, in acceptis jam dignitatibus non tantum virium habent , quantum ambitionis; si
bi potius quam domi, si deniqu
290쪽
iis, in quibus pro ambitione gloriae. sa, inest & ex ambitione minus fio incusentur.
g. 8 Si vero exortum ex ea bellum, nulla alia quietis publicae fiducia aut spes aut ratio est , nisi pars una debelletur. Nam praellat quosdam, quam ne minem rerum & imperii potiri, praestat praeesse ambitiosos, quam nullos. Ne -
πο autem rerum potitur, ubi inter civilium armorum certamina ab omni.
4bus negligitur Imperium, & ab omni
I. 9. Inaequalitas est, qua sive ob diversitatem sacrorum & religionum, seu ob discrimen opum,& quorundam eXtremam egestatem seu ob diversa in easdem res aut personas studia, cives inoter sese committuntur. f. IO. Ut motus, qui ex diversitate religionis oriri possunt, praeveniantur, illa admitti non debet, quae aut per se ad turbandum Imperium comparata aut per alios aut per plures, qui-