Ioannis Driedonis a Turnhout sacrae theologiae professoris apud Louanienses De gratia & libero arbitrio, libri duo

31쪽

PRAEFATIO.

lium venisse in terras, oc Olum iradidisse nobis exemplari uendi institiae atq; salutis dogmata, quibus cognitis ex solis viribus nolirae voluntatis possemus fieri tuiti oc idonei credere ex nobis,di in nobis iacere fidem,qua vitam assequamur aeternam. Contra hanc as resim eiusque varia dogmata disputabitur in hoc libro in gloriam gratiae dei redeplora noliri, mitificantis nos gratis ex fide in sanguine suo, α misnistrantis vires recte operandi diffusa charitate in cordibus nostris a spiritum lautis rui salus nostra ec redemptio tribuatur eici sit benedictio ec claritas, di potestas,di gratiarum dictio honor. oc virtus , oc fortitudo in saecula sinculorum

32쪽

. Saas Theologi , professoris apud. uanienses,m gratia

de libero arbitrio, b 1: ' i liber. 3.s C. t primum de Leresbus tribus clara Patim Oum arbitri, generia pinia, E gratia & libero arbitrio nec reine sentir nec saluol J briter, oe libere loqui quicqLaut disserere possumus. nisi totum ipsum quod recte sentimus di salubriter

'disserimus,deus suae gratis spiritu dederit,illuminas teneshras ignorantis nostrs Ut sciamus Rus a deo donata sunt nodis,adiuuans quoq; isti cillitatea nostras, ut valeamus repeticuerare in eo quod cepimus. Rursus eiusdem gratis sps litus suo lumine nos ad recte lalubriterq;. oc libere dc gra tia sentiendum di disserendum non adiuuaret, si illic nihil liberum hominis albittium ageret. Non enim adiuuatur, nisi qui etiam aliquid operatur, quo sit, ut neq; gratia sine tibero arbitrio sit statuenda,necp liberum arbitrium ponendum sit posse sine gratia quicqν recte sapere, intelligere, aut ne velle. Haec autem intel Iigere qualiter fiant est eiusdem gratiae opus .At y ita.secundum canonicas stripturas, fidem Q orthodoxam re ecclesiasticorum patrum traditiones ita In onere dei gratia est defendenda ut non negetur hominis liber marbitrium. Ita rursus liberum arbitrium statuendum est,ut trium ab inuisen non tollatur dei gratia. Quisquis igitur dei gratiam ct lis sematuri herum arbitrium recte intelligit, is in opere hono nem trum ab altero separat. Quamobrem oc iam oIim ante mille annos dus fuerunt prscipus haereses damnate ab ecclesiae concilης. Una Manici'sortimini aera Pelagianoru. Illa liberum arbitrium prorsus tolli docens oriri non ponde malum nisi ex malo. Ista vero defendit Iiberi arbitri poae Ita tem ad utramlibet partem,ec ad bonum, re ad mali turi i omniis

33쪽

omnibus en comune. Liberum arbitrium si prorsus negatur inquit Hieronymus, Μanichaeorum se sta construitur. Ipsius vero libertas stoino defendatur,tisresis cosurgit Pelagiana. Quoua, inquit Aug. in epra ad Ualenti. nimia voluntatis sus diffidentia deiecit in negligentia,quosdam vesro nimia voluntatis sus fiducia extulit in superbiam. Illi dicunt,ut quid conamur bene vivere,quod in solius dei est voluntate. Isti dicunt,ut quid rogamus deum ne vincamur texatione,quod in nostra est potesate. Proinde dc ista qus stio ubi de libero voluntatis arbitrin, oc de gratia dei disputati ita, inquit, est ad discernendum difficilis, ut quando desenaditur liberum arbitrium, i gratia negari videatur, quanado autem afferitur dei gratia, liberum arbitrium putas tur auferri. Difficultas autem haec inde nascitur, quod scris plura diuina aliquando ita loquitur, ut nihil videatur libera Dyπε urbitrium prodessie ad salutem,sed sola gratia totu facere, veru π libero MM- luis rum dicit, Non est volentis,nem currentis,sed dei misetris inde Πέui . tentis. Deus cuius vult miseretur sequem vult indurat. Sicut lutum in manu siguli, inquit dominus , ita vos in manu mea. Aliquando vero scriptura ita loquitur,ac si tota nos stra salus in nostra consistat volutare,veluti cum dicit. Si volueritis et me audieritis, ira terrs comedetis,si volueritis, gladius devorabit vos. Item ante hominem bonum oc ma m vita ec mors,quodcum in voluerit disitur illi. Hate Be id genus alia scripturae stos testimonia, quae inter se pugnare videntur sunt ex quibus gratiam simul ca libero arbitrio docet catholica sides defendere. Authoritas enim diuina in seripturis sacris n uacti hominem, se inquit Augustinus,admoneret, si nullam liberi iudicii rationem in homine cognosceret. Nec item pro meritis bonis , aut malis singulis retribuere si per liberum arbitrium nullum bonum vel malum homo saceret. Rursus nee gratiam scriptura commendaret tanu necessariam ad salutem,si liberum arbitrium saluari, Zc bene operari,sine gratia domini nostri Iesu Christi sufficeret. Contra hanc autem ecclesiae doctrinam insanias suas

lacuerut haereses dus iam supradicts erroribus inter sese co

34쪽

rrariis confligentes dissimili sententia,simili vanitate sepaavati opinioe diuersia, sed .ppinqui mente pcruersa. Utisci; simul gratiam Christi oppugnant,redemptionem eius euacuant,sed modis,causisin diuersis, quavis non utri , sed Manichaei soli liberum auserant arbitrium asserentes naturam malam immutabiliter esse malam id est, talem quς immutari nullo modo potest in bonum. Et idcirco non posse contingere,ut rade sit hominis anima, eadem P voluntas , qus nue

ne nuc mala operetur. Harum duarum lisresum in diuer . . . . .

sis suis scriptis meminerunt ecclesiastici patres . 5c prsser . tim Aug.lciro secundo,corra duas epistolas Pelagianorum, ec in at is diuersis libris cotta Manichsos sditis, Manichsi

inqt,dicut deu bonu n5 esse Oim naturaru creatore. Pelagiarii dicat deu no esse omnia statu in hominibus mundatore, liberatorem di satriatorem. Fides autem catholica prsdicatoc deu omnia reru esse creatorem tam visibiliu Sc inuisibilium,oesin omniu aetatu holas indigere gratia Christi miseretis. Manicheicarnis concupisceliam, no tau accides in ilia,sed tanu natura ab sternitate mala vituperant. Pelagiani vero ea tanu nullu sit vitiu,sed naturale bonu a deo coditore institu tu, insuper laudant. At uero fides Christiana carnis concupiscentiam repuguantem legi mentis, docet esse accidens malit quod in hunc mundu intrauit per Ads peccatu. Mani hi negat hol bono ex libero arbitrio initiu fuisse mali, Pelagiani dicut holem malu sit Sciens habere liberuarbitrium ad faciendum praeceptum bonum, Fides aulcm, catholiea risdieat malu habuisse inii tu ex libero rationalis. creaturs arbitrio , per quod homo factus malus, non potest rursus fieri bonus absq; gratia dei miserentis. Cotingit aut Manielisa ligresis in ivb'esse duo principia Haeresis V prima inter sepugnantia. Duas iniqj.sustantias seu naturas cLra cosngit duo primas. Una videlicet,ipsum primu bonia deum, Alteram, principia bona.

ipsum primum malum daemonem appellans,doccns Utrussi horum principiorum suas proprias habere vires, suas actiones, sua opcra, ec officia. A natura mala derivari omnes malignos spiritus, omnia P corruptibilia corpora, omnes mutationes, passio S,turba nes, lites. disceruias, omnia - . . . A ii animai

35쪽

mul er liberum ab tim. Nanichaeus Lusposuit in homine imas stra

animalia, serpenter,colubrum,corruptibilia insuper 5c clomenta,umorem quossi, perfidiam concupiscetiam, praua dea sideria, oc in uniuersum quicquid mali patiuntur homines. A summo autem bonitatis fonte omnia quae bona sunt ori ginem trahere, utpote bonos spiritus, solem, stellas, aliaque superiora corpora incorruptibilia. & opera sancta. Ex his omnibus contra gratiam di liberum arbitrium suas Manichaeus confinxit haereses,docens primum duas in homine esse animas , unam a deo bonam, quam dixit secundum na 3 turam hoe esse, quod deus est, eandem in esse quandam dei portionem seu iplius diuinitatis particulam. Alteram vero esse animam secundum se malam cuius non deum, sed diabolum eta principium tradit. Deinde secundum huiusa modi duas quas docebat in homine animas conclusit, oc in eodem homine duas eta voluntates. Unam esse malae ariamae voluntatem, secundum se malam, oc idcirco incorri. gibilem ae inemendabilem bono deo contrariam. Alteram vero esse animae bonae voluntatem secundum se bonam, inuiolabilem, & non contaminabilem, ullo accedente vitio. addens humanam carnem, embra ventrem pudenda, non det,sed malae mentis esse opificia,malorum pspirituum lastarnacula,& idcirco horum membrorum deuteria, concuspiscentias diuins voluntati contrarias inquit esse, non vlli' creaturae, sed mais mentis officia. Ex his similibus* vesaniis ex scriptura saera perperam intellectis persuasit sibi non possie esse in homine ullam voluntatem liberam, quae eadem possiet bene & male facere,atin ita non en ullum hominis liberum arbitrium ad bonum,& ad malum. Sed unam animam,unamque volunta/tem sn homine esse naturaliter & immutabiliter honam . Aliam vero esse naturaliter di immutabiliter malam, oeso rationales omnium hominum animas esse quasdam diuinistatis particulas commixtas quibusdam mais mentis portionibus. 8c ita peccatum fieri non libero rationalis animae arbitrio, sed malς mentis voluntate. Rationalem aurem animam per selius naturae mais commixtionem inquinari.

ec babere Peccatum, quasi qirandam sibi adhaerentem terre

36쪽

N GRATIA ET LIBERO ARB. LIB.r: . . .

strem maculam,addens huiusmodi malam men tem, in qua peccati ec carnis concupiscentia habitat, non esse accidens vitium,sed naturam malam,sic homini adlisrentem, ut ipsa quando homo liberatur ati purgatur, separetur ab ipso, ecin sua etiam natura immortaliter vivat. Et quia carnem hos minis secundum se malam asserebat, idcirco θc resurrectiosnem carnis respuebat, docens Christum,qui in sua substantia suerat bona natura, cui nihil fuerat mali commixtum,no habuit se verum, sed tantasticum corpus, non veram carne, non vera membra, sed saniastica, oc non vere, sed fallaciternatum, crucifixum, passium 5c mortuum,non vere surrexisse a mortuis ,sed fantasma solum aparuisse. Ex Euas , geliis autem conuictus scripturas nouae legis eorruptas ac deprauatas esse dixit his in locis ubi suae positioni contrarium asseuerare viderentur, confingens sese esse re Apostola Iesu Christi, 5c diuinoru libroru instauratore, di per sese esse spiritum sanctum ad nos missum Hactenus de Ma

nichaeorum insaniis non solummodo orthodoxe fidei constrarηs,sed oc contra omnem naturalem philosisphia i& pr habilem rationem. Nec displiceat queso lectori, quod proli. alius forsitan recitauerimus huiuscemodi vesanias, id enim ex industi iastuduimus faeere,non tam ad destruendum, ecreprobandum easdem, v ad intelligendum scripturas sacras, eas prs sertim,quas pro suis erroribus adferebat de carne cocupiscente aduersus spiritu, oc de malo habitate in carne, re

id gen' alias. Insuper Θc ad intelligendu iacilius 3 penetrandu scripta antiquorum patru de gratia 5c libero hominis arbitrio scribentium contra easdem insanias . Scripturae autem 5c argumenta , quibus ipse, Manichrus conabatur hos suos errores stabilire, infra latius sumus recitaturi ocdeclaraturi, nullius esse roboris oc momenti

Cae terum iam de hsresi Pelagiana videamus, qus liberum hominis arbitrium ita defendit,ut iniuriam faciat diuiris gratia nuserentis,quam sane lis resim succinctim Augu. recitat in diuersis libris, Nugnanter in lib.dei resib', Ad quod vult dess,cap:vltimo. In sirper oc Beatus Prosper Augustini conleporani sic ea in suis canonicis expressit. Hae res

A sit pestate

37쪽

state,inquit,sub ntellige circiter annu domini. i . supra quadringentesimum Pelagius Brito dogma sui nominis constra gratiam Christi Celestino& Iuliano adiutoribus expossuit, mul tosq; in suum traxit errorem praedicans Unumque-

ad iusticiam faciendam,gubernaeti propria voluntate,tan petistii errans. tum p unumque sp accipere Φtum meruerit sua volunta tate addens Adae peccatu solii iesisse ipsum, nec obstrinxisse posteros illius, possibilol esse omnibus volentibus carere omni poccato, nest paruulos tam insontes nasci, fuerit ante praeuaricationem primus homo, atqi ita eosdem paruulos baptizandos esse; non ut ab ullo peccato liberentur, sed ut sacramento adoptionis honorentur. Prsterea Augustin'.

eae terim patres in concili, Carthaginensi & Milenita prae sidentes . huiusmodi pestifera Pelagii dogmata ad Be

tum Innocentium papam,sic retulerunt. Noua, inquiunt.

haeresis quaedam inimica gratis Christi, contra ciuiae Chia

fit gratiam ec ecclesiam conatur insurgere hominum improhorum,qui tantam audent tribuere infirmitati humanae potestate, ut hoc soIum contendant pertinere ad dei gratiam. quod ea quae in prsteritu a nobis iunt malefacta,quae 5c insecta facere non valemus ,remittantur Mobis praeuenientib'

dei gratiam poenitentibus , di credentibus libera volunt eis potestate. Super futuris autem cauendis , dei gratiam in eo deputant, quod creati sumus eum Iibero arbitrio, Ac posisibilitate non peccandi, qua per propriam voluntatem lege dei possumus adimplere,sive naturaliter in corde scriptam, sue in literis datam, re eandem legem siue naturalem, siue scriptam pertinere ad gratiam dei, qui illam in adiutorium

hominibus dedit,adderes ,ad sutura peccata uenda, vincendas quoq; &domadas cupiditates,superanda'; tetationes, Scere humanam voluntatem. Qus sufficiens,inquiunt,enaturali possibilitate omnia implere mandata, ec prorsus viuere sine peccato. De prssatis autem patribus huiuscemodI doctrinae auctores arguuntur pro eo, quod non agnoscut dei miserentis gratiam ii Iam,qualiberantur paruuli a pecca cum baptizantur, ne F eam qua iuuantur adulti iam iusta

Mati,quibus deus secundum Gutias misericordiae suae dat. visur

38쪽

virtutem, Δί robur in interiore homine. in qua propiaetae ec Apostoli per omnem scripturs Iocum sunt loquuti. idem August.in epistola ad Paulinum errores Pelagii succinctimperi trinxit ioc modo. Adam siue peccasset , inquit Pelagi'.

siue non peccasset moriturus erat, ec peccatu eius non gin' humanum sed ipsum solii Iesit. Infantea quo. mox nati, in eo,inquit,sunt statu,in quo fuit Adam ante peccatum. Proinde ec habent vitam quandam sternam extra regnum irae lorum. etiam &si non baptizetur. Et gratia dei,atq; adiutorium non ad singulos datur actus,sed in Iibero arbitrio

lege atq; doctria est sita,si qua sit alia dei gratia secundu merita nostra datur. Non possunt lini vocari filii dei, visio, mnino abso peccato suerint. Neq; enim liberum arbitrii, inquiunt, erit, si in operando indigeat dei auxilio, di non

sit inpropria situm voluntate sacere oc non sacere, vincere . cupiditates, di non vincere. Peletibus,tiunt, dari veniam,

i non secundum gratiam, sed se udum meritum ec labores eorum,qui per pinnitentiam digni fuerint,quibus misereat deus largiens gratiam remissionis peccatorum,secundu merita ipsius volimtatis.Addunt,Diuites baptizatos, si ad boni visi fuerint facere, non posse tamen habere regnum pei,nisi relinquant omnia. Hactenus erronea PeIagii paradoxa ab Aug. in epistola ad Paulinu, alijsep in locis plurimis recitasta,qus ec infra distincte magis in recitatione argumentoraec in solutionibus eorum explicabimus. Praeter has d as, noua quaedam Lutherana doctrina emersit contra rectaec catholicam fide,ita tribuens omnia diuine gratis ut libera prorsus tot Iat arbitriu doces ipsum sotu esse re de sola titulo, luet sotu sese habeat pure passive in omni opere honos-mniaq; ex necessitate absoluta evenire. Que sane doctria nee cum Pelagianis couenit,nec cu Manici is. Noadecu PeIagianis ,qus prorsus liberu statuunt arbitrium, ut vim mea diam squa potestate versantem inter bonum & malum. Noctiam cum Manichaeis, qui negant eandem voluntatem posse esse nunc bonam,nunc malam. Isti autem statuunt ea andem hala voluntatem, atq; aiam nunc bona esse, nunc mala,quippe qus nunc opera iusta, rutae iniusta in se suscipiat.

39쪽

Nem hanc heresim sibi recenter confinxit Lutherus. Nam ec Augustinus cum adhuc viveret, di contra PeIagiana haea resim diuersos edidissiet libros,erat in nonullis monasterhamonachi,qui ad defendendam gratiam Christi ex scripturis sacris,& dogmatibus Augustini praue intellectis, sic eadem gratiam conabantur defendere, ut liberum prorsiis negarent arbitrium,& dicerent deum non redditurum vesa, i cui P secundum opera sua sed secundum gratiam solam. Quos Nidem venerabiIis pater Augustinus in epistola ad Valentinum docet re instruit tradens orthodoxe iidei regulam,secundii quam sint intel Iigendae scripturae sacrae, dilua ripsius scripta quibus diuina gratia comendatur. Et quia sunt hoc nostro saeculo calumniatores mendaces, qui asserui

diutim Augustinum tandem postq; gratiam Christi pleni' vibre UMiφης' intellexerat prorsus sustulisse liberum hominis arbitrium. . curism g Prima recitemus illius epistolae verba. De vestro m Pnaste tu er libero goi is inquit venerunt ad nos duo iuuenes Cresconius Ac Foearis in epist.b uκ', qui nobis retulerunt monasterium vestrum nonnulla δάμ lini g o' dissensione turbatum eo quod quidam in vobis sic gratiam ις ω -- dei praedicen ut negent hominis esse liberum arbitrium. oc quod grauius est dicentes in die iudith deum non esse

redditurum unicuit secundum opera eius etiam tame hoe iudicauerunt,quod plures vestri non ita sentiant, sed libe. rum arbitrium adiuuari sateantur per dei gratiam,vi recta sapiat di faciat homo,ut cum venerit dominus reddere uni. cuiΦ secundum Opera eius inueniat opera nostra bona,qus .vit Praeparauit,ut in illis ambularemus , hoc qui sentiunt, in quit Augustinus bene sentiunt. Obsecro itaq; vos fratres ,si cui Corinthios obsecrauit Paul', per nomen domini nostri

. Iesu Christi,ut idipsum dicatis omnes ec non sint in vobis schil mala,sed gratiam simul Θc liberum arbitrium lateamimi. Primo suo aduentu dominus noster Iesus Christus novenit ut iudicaret mundum, sed ut saluaretur mundus per, ipsum. Postea vero,sicut articulus fidei testatur,venturus Ei udicare vivos 5c mortuos. Si ergo non est dei gratia, quo . modo seruat mundum mi non estliberum arbitrium,quomoala iudicat mundum: Proinde librum meum, vel epiliolam

40쪽

edeam, inquit, in qua disputaui de gratia dei secundum hIesidem intelligite,ut neq; dei gratiam negetis, neq; liberum sic defendatis arbitrium,ut ipsum a dei gratia separetis, ita

tamen ut gratiam dei,qua iustificamur, firmiter credatis no his dari non secudum merita nostra,sed gratis, no quia nullum est meritum vel bonum piorum vel malum impiorum, alioqui quomodo scriptura passim testaretur desi unicuique in die iudicii redditurum secundum opera eiu ,sive bona siue mala. Multum igitur vos rogo, ut eum a quo monachi. vestri dicunt se turbatos ad me mittere no grauemini. Aut enim non intelligit librum meum de gratia disserentem,aut sorte ipse non intelligitur quando difficillimam quaestione ει paucis intelligibilem enodare conatur. Hactenus Augustini dogmata ex scripturis sacris,quibus manifesti illuuim est secudum catholici, sidet regula oportere utrum P tenere .gratiam videlicet & liberum hominis arbitrium, insuper ec esse merita tam bonaqj mala, siccundum quae deus unila quern cp cli iudicaturus,nulla tamen esse merita nostra quia hus iustificari mereamur. Haec autem generaliter prs missa sunt,qus in sequentibus dei gratia adiuuante speci. tim sumus elucidaturi.

Caput secundum in quo de Ubantur quod de

pratia o Ibero arbitrio disserere non)iis ino-

.m, id est,inutile ininefructusta frugibet

Επ his quae dicta sunt insuperiores capite manifestu est

eos Ionge a doctrina euangelics fidei aberrare, qui docent disputatione de libero arbitrio esse spinosam mas frugiferam. Nam si de libero arbitrio disserere sit spinosum, erit igitur spinosum disserere de gratia, & de luilo dei iudicio. quia neq; iudicium dei iustum & gratiam cius sine libero arbitrio, neq; item liberum arbitriu absq; Ggnitione iusticiar S misericordis illius recte possumus intellis gere. De iusta condemnatione uniuersi gcneris humani Adae reccatum,de gratia item di misericordia impcn