장음표시 사용
311쪽
hulas barometri, & thermo metri, aeStusque maris accuratissimas consecit, quibus e Latina in Italicam linguam conversis locus datus est in Volumine IV. Ephemeridam Μustinensium. rationemque docuit emendandiae rite fabricandi illa instrumenta, sindiquibus meteorologiae scientia esse non po-aest. Multum hac in re tribuit physico sa-
ine clarissimo Lucilio, cujus opus doctam Sc
Iabitare nemo possit aestum maris a Solis is Lunae gravitate praesertim pendere, is moνeri facilius posse aerem, quam aquam , hinc inferari necesse sit aereum fluxum refluxumque maritimo longe majorem esse . atque idcirco maximas in atmosphaera Omi debere mutationes . Qui huic aduersantur sententiae , ajunt Lunae Solisque vires in aere concitavdo nil nisi oseil. Iationes quasdam eseere . iis haud absimiles . quibus aequor agitatur, quibusque respondere debent aequi diuturnae mercurii in baro metro
oscillationes . Eae veto neutiquam in sensus cari
dere possuat, quod sub aequatore, ubi majores sunt, mercurius non ultra duas millesimas poLIIcis partes in hammetro excurrat. Diuiti by Cooste
312쪽
Iaboriosum magna ex parte compendi secit, quanquam ab ipso tota sententia dissense-xit in eo, quod pertinet ad mercurii in ha- Tometro descensum , cum caelum est imbri-cerum . Inter haec Manhemii Scientiarum Academia praemium proposuit, quo dona Tentur. ii, quorum egregia fuisset industria
in inveniendo hygrometro, cujus puncta fixas certa sint. O facile in ipsa instrumenti
constructione determinari possint, cujus sensi-hilitas processu temporis non mutetur, in
quo esse rus caloris O certa O facili regula subtrahi possit, quodque demum non immodico pretio comparari queat. Quae hac de
ze Scripto Separatim mandarunt tum Τοaldus , tum ejus sororis filius Vincentius Chi-miuellius , palmam tulerunt, nec hunc modo honorem, sed etiam gloriam multarum observationum caelestium atque terrestrium cum eo partitus est ex eo tempore, quo honorificentissimo Senatus Veneti decreto adjutor illi datus est in astronomiae Sc m teorologiae cathedra . 8c Successor dessignatus . opus sane illi erat homine diligenii Si docto. ut iis satisfacere posset, quirit. XVII. U
313쪽
ab illo exigere videbantur, ne eessaret ab observationibus, quae conducere poterant ad veritatem comprobandam illius cycli a saprimum excogitati . in quo maxime nita. bantur ejus praedictiones suturarum tempe statum . Huic Saros nomen dedit . idcirco
quia Chaldaei appellabant hoc ipso nomino spatium illud temporis, quo luna tres Scviginti supra ducentos menstruos curSus pe
ragit , N. ad sua puncta ' , ut astronomi
314쪽
TO ALDUs 3 Iloquuntur, redit . Alios lunares cyclos iis in libris, quos inscripserat Sanis meteoro in Doco , 8c meteorologia applicata ali' agri .
coitura , indicaverat , qui easdem tempesta tes revocare videbantur, sed omnibus no .vum hunc antetulit, cui mirifice convenire probavit observationes a se aliisque habitas per totos quinquaginta octo annos . In his immorans atque desudans fore tem
pora confidebat , quibus dogmata sua vel ab iis probarentur, qui veluti levia & infirma principio illudere ausi fuerant, M in hoc se solidum beneficium parasse agricultoribus praesertim gloriabatur , quod multa eos docuerat ad artem provehendam, qua nihil utilius a Deo datum hominibus fuit , ad conjectandum , quae Vel sterilitas atrorum , vel sertilitas futura esset , quo
315쪽
quidem in genere , si ars quaedam conjectandi esse potest, neminem scientius Ver satum fuisse Toaldo contendendum est. Hoc quoque summis in ejus laudibus serre debemus, quod id solum pretium curae existimavit , quod esset cum communi utilitate conjunctam, quodque erudire populum poterat ad ea noscenda atque amplectenda commodorum Spe . quae ipse plana & prorsus populari Oratione exponebat. Hac men te rationem docuit liberandi aedificia fui. minthus, facile describendi horologia solari a ; docuit & quae usui esse poSSent ad navigia facienda atque gubernanda , qua in arte, ut , in a Stronomia, quantum antiqui Veneti valuerint , opusculo edito an. MDCCLXXX i. declaravit . Non mediocrem quoque laborem Suscepit, ut tabulas vitalitatis sic eas inscripsit conficeret. in quas tanquam in speculum inspici posset, qui sit naturae ordo in vita vel auserenda. vel conservanda , quam non immerito vasi cylindrico aqua repleto, in cujus sendo foramen apertum sit, assimilavit. Nam quae principio copiose, mox lente fluit . Cum ejus
316쪽
Praestantem prudentiam cognosceret Sena. tris Venetus, multis in rebus, quae prodes-sci Reipublicae poterant. ejusdem Opera uSuSest . N in ipso spem maximam habuit, so- Te . ut quae Patavii inStituta suerat Scientiarum Artium Academia , ejus scriptis maxime illustraretur. Qua in re minime est passus desiderari diligentiam & studium Suiam; ex iis autem, quae ad eam detulit, quorumque indicem infra subtexemus, facile intelligi potest non caelestium modo
terrestrium rerum . sed etiam antiquitatis
diligentissimum fuisse investigatorem . Quam gaudebat . quoties contemplabatur se lum Principis liberalitate ac providentia , ut iis
in regionibus, quibus dominabatur, ac praesertim Patavit, abunde omnia essent . quae ad omnes artes ac disciplinas colendas . Se ad omnia vitae commoda, atque oblectamen. ta facile paranda conducere poterant, totque iisdem regionibus naturae bona conces sa fuisse, ut nullas beatiores esse diceret lQuare minime dubitavit insaniae propemodum eos accusare, qui alienas quaesii Ssent.
Quando ipse invisit Romam, Neapolim ,
317쪽
MDCCLXXXVII. N eo. qui consecutus est hominem cognovisses moderatum in itinerum commodis atque incommodis compararidis . sed quia omnia reserebat ad mores justos, integros, religiosos revocandos, Sc multos videbat stultos adolescentes, qui patriam aspernantes idcirco peregrinabantur , ut S. externis atque vitiosis Oblinirent moribus .id illum movit ad exarandum OpuSculum,
quo improvidos, Sc qui honestam viam ingredi cogitabant, a suscipiendis itineribu
retrahere voluisse judicaveris. Νam tum maxime se servire Reipublicae arbitrabatur , cum sua prudentia inscitiam ineuntis regebat aetatis , quam non solum arcere a libidinibus omnique corruptela, sed etiam exercere in labore patientiaque Sc animi 8t corporis voluisset, ne patriae deessent cives , quorum in bellicis 84 civilibus ossiciis vigeret industsi a. Non facile quidem invenisseε patriae studiosiorem hominem, paratioremque ad ea omnia exequenda, quae e re illius esse videbantur . Neque minus in pri-Vatis amicorum negotiis, quam in publicis
318쪽
TO ALDUs 3 tr procurandis ejus diligentiam spectasses . Nam
natura sic eum formaverat ad humanitatis sensum, ut omnibus in vita commodis una cum iis frui, quorum se amicitiae dedidis. Set , & eumdem casum una ferre , Si quid adversi accidisset , velle videretur. Nam nil tam detestabatur . quam salsos amicos, qui fiereno vitae tempore praesto sunt, sumul atque hyemem sortunae viderint . devolant omnes . Multi quidem extitere . qui illi ua pera commendationibusque dignitates . honores , industriae subsidia se obtinuisse , & ex gravibus procellis ad incolumitatemperVenisse grate testati sunt e nihil enim in tota vita egit, quam ut plurimis , quibus rebus posset , esset auxilio . Haec naturae honitas apparebat etiam in omni ejus sermone miti . leni. hominem prudentem & ota ficiosum prodente , ex quo etiam illud assequebatur. ut si quis ei male diceret, petulans , aut plane insanus esse videretur. Si de seriis rebus loquebatur , severitatem ad hibebat , si de jocis leporem , εα omnis elista ejus solebat in hoc versari semper. ut .
si posset , boni aliquid eis ceret vel jocos in
319쪽
dictis , vel ridicula narrando . ProvIdebat a vitium aliquod indicaret inesse moribus , dum odorabatur quam sagaci SSime, qua ra tione ii, qui a recto itinere deerraverant , in viam reduci potuissent. Rectum est enim, etiamsi nobis indigna audiamus , mansuet, dinem retinere , & cavere, ne quid acerbitatis habeat objurgatio. Id etiam sibi agendum putabat, ut, quoniam saepe incidimus in homines , in quibus praeclare agitur , Si
sint simulacra virtutis, hos ita coleret, nemini ut suspicionem moveret, Se nimis Se Verum esse ratiocinatorem ossiciorum , & addendo deducendoque callide inquirere , quantum cuique tribuendum esset. Elacebat ma xime probi ingenii lumen , cum aut de do-πesticis negotiis, aut de Republica, aut dovirtutibus 8c vitiis , morumque institutorumque commutatione, aut de artium studiis de doctrina dissereret ; nam quid faciendum . fugiendumque sit, ita explanabat , neminem Ut vituperaret, nemini assentaretur , Se ipsum minime extolleret, & ea cupere, quavtranquilla Sc honesta sunt, Sc in omni sermone se omnibus, & vel seminis ipsis affa-
320쪽
TO ALDUs 3 3hilem & jueundum esse Velle ostenderet. Rectum etiam putavit in iis . quas habuit, litterarum CauSSa contentionibu S , gravitatem S mansuetudinem retinere , iracundiam repellere , & de se ipso minima praedicare , quanquam jure meritoque gloriari pomis-Set , magnum se addidisse decus I yceo Patavino . quod ram accurate sura datas & extructas utilissim Es disciplinas , a Stron Cm iam ,& meteorologi κm illi relinqueret . Multum ipsi l ic Et st 1, ii , temporis fuerit in doctrina perci P oiada nunquam tamen praetermisit, quae si unt honoris reli piosi ossicia, Mea praeberi m , Ii qe ira cum munitate cernuntur . & in socis alis generis humani . Praefectus face, lotio . quod vocant S Trinitatis ), quod cum Montegat diana paroecia
I Hujus Meerdotii templum olim erat extra urbem Patavium . illo eperso . imminente Maximili ni obsidione . animarum cura demandata fuit vicinia Parochis . Sed hi Vicarii esse censentur Rectoris Sacerdotii S. Trinitatis, ejusque rediti,